SEYED TAGHI HOSSEINI BAYATI, Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 6/2017, 9/3/2017

public Οικονόμου, Τεύκρος Θ. Αιτητής παρών. Β. Καρλεττίδου (κα), εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τη Δημοκρατία. CY AD Κύπρος Ανώτατο Δικαστήριο 2017-03-09 el Τμήμα Νομικών Εκδόσεων, Ανώτατο Δικαστήριο SEYED TAGHI HOSSEINI BAYATI, Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 6/2017, 9/3/2017 Δικαστική Απόφαση

ECLI:CY:AD:2017:D76

ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

(Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 6/2017)

9 Μαρτίου 2017

[Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ]

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΑΡ. 1) ΤΟΥ 2003

Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΝΟΜΟΣ (Ν. 165(Ι)/2002)

ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΔΩΡΕΑΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ

ΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ

SEYED TAGHI HOSSEINI BAYATI

-------------

Αιτητής παρών.

Β. Καρλεττίδου (κα), εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τη Δημοκρατία.

-------------

Α Π Ο Φ Α Σ Η

ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.: Ο αιτητής, υπήκοος Ιράν, αφίχθηκε παράνομα στη Δημοκρατία μέσω κατεχομένων και υπέβαλε αίτημα για πολιτικό άσυλο το οποίο απερρίφθη και δευτεροβάθμια από την Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων, στις 13.2.2012. Η απορριπτική απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής επιβεβαιώθηκε αργότερα, το 2015, όταν η Αρχή απέρριψε αίτημα του αιτητή για επανάνοιγμα του φακέλου του.

Στις 8.6.2012 τα στοιχεία του καταχωρίστηκαν στον κατάλογο αναζητουμένων προσώπων. Στις 15.11.2014 εντοπίστηκε και συνελήφθη ως διαμένων στη Δημοκρατία παράνομα. Την επομένη εκδόθηκαν εναντίον του διατάγματα κράτησης και απέλασης. Λόγω της άρνησης του να συνεργαστεί με τις αρχές για επιστροφή του στο Ιράν, η κράτηση του παρατεινόταν για συνεχείς περιόδους, συνολικά πέραν των δεκατεσσάρων μηνών. Ο αιτητής καταχώρισε δια δικηγόρου την αίτηση habeas corpus, Πολιτική Αίτηση Αρ. 12/2016, η οποία απερρίφθη στις 25.2.2016. Στα πλαίσια εκείνα είχε επίσης υποβληθεί αίτηση για νομική αρωγή η οποία απερρίφθη ως αποσυρθείσα.

Στις 28.4.2016, όμως, καθώς είχε συμπληρώσει σχεδόν 18 μήνες κράτησης, αφέθηκε ελεύθερος με οδηγίες να αναχωρήσει οικειοθελώς από τη Δημοκρατία εντός τριών μηνών, κάτι που παρέλειψε να πράξει, οπότε συνελήφθη εκ νέου, την 1.11.2016, για το αδίκημα της παράνομης παραμονής. Την επομένη εκδόθηκαν εναντίον του διατάγματα κράτησης και απέλασης με βάση το άρθρο 6(1)(κ)(λ) του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, Κεφ. 105, όπως τροποποιήθηκε και στις 4.1.2017 η κράτησή του παρατάθηκε για περαιτέρω περίοδο δύο μηνών για τους ίδιους, ως άνω, λόγους.

Τώρα ο αιτητής αιτείται νομικής αρωγής αναφορικά με τη νομική αντιπροσώπευσή του σε διαδικασία της φύσεως habeas corpus με σκοπό να προσβάλει τη διάρκεια κράτησής του δυνάμει των εν λόγω διαταγμάτων.

Κατά τα προβλεπόμενα από τον περί Νομικής Αρωγής Διαδικαστικό Κανονισμό (Αρ. 1) του 2003 (Καν. 5), ακούστηκαν ο αιτητής και η ευπαίδευτη εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας με σκοπό να αποφασιστεί κατά πόσον η περίπτωση καλύπτεται από τις πρόνοιες του περί Νομικής Αρωγής Νόμου του 2002 (Ν. 165(Ι)/2002, όπως τροποποιήθηκε).

Η ευπαίδευτη εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα εισηγήθηκε ότι το αίτημα δεν μπορεί να εγκριθεί γιατί δεν τυγχάνουν εφαρμογής οι πρόνοιες του άρθρου 5(α) του περί Νομικής Αρωγής Νόμου. Είχα την ευκαιρία να εξετάσω το ίδιο ζήτημα σε προηγούμενη υπόθεση (Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 21/2016, Αναφορικά με την αίτηση του Abrar Gujjar, ημερομηνίας 12.4.2016) όπου ελέχθησαν τα ακόλουθα:

«Σύμφωνα με το άρθρο 5 του περί Νομικής Αρωγής Νόμου, σε διαδικασίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή σε διαδικασίες για «καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», ήτοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία εκτίθενται στον Πίνακα του Νόμου. Οι διαδικασίες αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν πολιτική ή ποινική διαδικασία. Η παρούσα είναι πολιτική διαδικασία. Η παροχή νομικής αρωγής προϋποθέτει όμως πολιτική διαδικασία που να εγείρεται εναντίον της Δημοκρατίας για ζημιά που υπέστη πρόσωπο συνεπεία καθορισμένων παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων (άρθρο 5(1)(α)). Περιπτώσεις όπως η παρούσα, σύμφωνα με σταθερή πορεία της νομολογίας, δεν καλύπτονται από την εν λόγω πρόνοια (Αίτηση ΜohsenGharahasanloo, Αρ. Αίτ. 13/2013, ημερ. 14.3.2013, Αίτηση Afran Sidiggue, Αρ. Αίτ. 18/2013, ημερ. 21.6.2013, Αίτηση Fatima Ali, Αρ. Αίτ. 40/2013, ημερ. 20.12.2013, Αίτηση Arinze Kingsley Anyanta, Αρ. Αίτ. 6/2016, ημερ. 16.2.2016).»

Υπήρξε και συνέχεια στην παραπάνω σταθερή γραμμή της νομολογίας (Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 21/2016, Αναφορικά με την αίτηση του Zakir Ullah, ημερομηνίας 30.5.2016, Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 12/2017, Αναφορικά με την αίτηση του Gul Agha Mohammad Wazir, ημερομηνίας 7.3.2017).

Παρά ταύτα και αναγνωρίζοντας ότι δεν προβλέπεται από το νόμο η παροχή νομικής αρωγής στην περίπτωσή του, ο αιτητής εισηγήθηκε ότι το γεγονός αυτό συνιστά παραβίαση του άρθρου 15 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών, το οποίο προβλέπει ότι τα κράτη μέλη διασφαλίζουν την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής στον ενδιαφερόμενο υπήκοο τρίτης χώρας. Συνιστά, επίσης, παραβίαση του Άρθρου 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αναφέρεται στην παροχή δωρεάν νομικής αρωγής σε όσους δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους.

Το Άρθρο 6.3.γ της ΕΣΔΑ προβλέπει δικαίωμα νομικής αρωγής προκειμένου για κατηγορούμενο. Αντίστοιχη είναι η πρόνοια του Άρθρου 12 του Συντάγματος. Η υποχρέωση για νομική αρωγή σε πολιτικές υποθέσεις δημιουργείται, όπως ρητώς αναφέρεται στο εδάφιο 3 του Άρθρου 47 του Χάρτη, σε περιπτώσεις όπου η νομική αρωγή είναι αναγκαία για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Στα ίδια πλαίσια, η νομολογία του ΕΔΑΔ έχει αναγνωρίσει ότι θα πρέπει να προβλέπεται νομική αρωγή σε περιπτώσεις όπου η έλλειψή της θα καθιστούσε απρόσφορη την εξασφάλιση πραγματικής προσφυγής. Παραπέμφθηκα από την ευπαίδευτη δικηγόρο της Δημοκρατίας στην υπόθεση Airey v. Irland (1979) 2 E.H.R.R. 305, όπου τέθηκαν κριτήρια που θα καθιστούσαν αναγκαία τη δωρεάν νομική αρωγή και σε πολιτικές υποθέσεις, ως ακολούθως:

«However, despite the absence of a similar clause for civil litigation, Article 6 para.1 (art. 6-1) may sometimes compel the State to provide for the assistance of a lawyer when such assistance proves indispensable for an effective access to court either because legal representation is rendered compulsory, as is done by the domestic law of certain Contracting States for various types of litigation, or by reason of the complexity of the procedure or of the case»

Εν πάση περιπτώσει όμως, είναι σαφές ότι δεν υφίσταται υποχρέωση των κρατών μελών δυνάμει της Σύμβασης για παροχή δωρεάν νομικής αρωγής σε όλες τις αστικές υποθέσεις και ότι εναπόκειται στα κράτη μέλη να θεσπίζουν διαδικασίες κατά τη δική τους επιλογή, νοουμένου ότι δεν θα είναι δυσανάλογες και αυθαίρετες και δεν θα επηρεάζουν το δικαίωμα προσφυγής στο δικαστήριο (Del Sol v. France, Application no. 46800/99, 26 Feb 2002).

Ειδικότερα, διαδικασίες όπως η παρούσα, αποφασίστηκε ότι δεν καλύπτονται από το Άρθρο 6, ήτοι δεν είναι ποινικής φύσεως, αλλά εξετάζονται αποκλειστικά υπό το φως του Άρθρου 5.4 της Σύμβασης, το οποίο διασφαλίζει δικαίωμα προσφυγής ενώπιον του δικαστηρίου κάθε προσώπου που στερείται της ελευθερίας του συνεπεία συλλήψεως ή κρατήσεως, ώστε το δικαστήριο να αποφασίσει εντός βραχείας προθεσμίας επί του νομίμου της κρατήσεώς του (Amie and Others v. Bulgaria, Application no. 58149/08, 12 February 2013).

Η Δημοκρατία, ενεργώντας στα δοθέντα ως άνω πλαίσια, προσδιόρισε τις διαδικασίες για τις οποίες μπορεί να παρασχεθεί δωρεάν νομική αρωγή στον περί Νομικής Αρωγής Νόμο. Το άρθρο 4 καλύπτει ποινικές διαδικασίες, το άρθρο 5 διαδικασίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το άρθρο 6 προβλέπει την παροχή νομικής αρωγής σε οικογενειακές υποθέσεις, το άρθρο 6Α σε διασυνοριακές υποθέσεις, το άρθρο 6Β σε αιτητές και δικαιούχους διεθνούς ασύλου, το άρθρο 6Γ σε παρανόμως παραμένοντες υπηκόους τρίτης χώρας, το άρθρο 6Δ σε θύματα εμπορίας ανθρώπων, το άρθρο 6Ε σε διαδικασία πώλησης ενυποθήκου ακινήτου και το άρθρο 6ΣΤ σε πολίτες της Ένωσης και στα μέλη των οικογενειών τους.

Οι πρόνοιες του άρθρου 6Γ του περί Νομικής Αρωγής Νόμου, αναφέρονται μεν σε παρανόμως παραμένοντα υπήκοο τρίτης χώρας, προκειμένου όμως για την άσκηση προσφυγής δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος κατά απόφασης επιστροφής (άρθρο 18ΟΗ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου), κατά απόφασης περί απομάκρυνσης (άρθρο 18Π) και κατά απαγόρευσης εισόδου (άρθρο 18ΠΓ). Η περίπτωση του αιτητή καλύπτεται από το άρθρο 18ΠΣΤ (5)(α) που προβλέπει ότι η διάρκεια κράτησης υπόκειται σε αίτηση για την έκδοση εντάλματος habeas corpus δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος.

Οι αρμοδιότητες του παρόντος Δικαστηρίου καθορίζονται από το Νόμο. Εν πάση περιπτώσει και αν ακόμα υπήρχε δυνατότητα υπέρβασης, δεν έχει υποδειχθεί, καθ΄οιονδήποτε τρόπο, ότι πρόκειται για υπόθεση τέτοιας περιπλοκότητας ή δυσκολίας, ώστε η έλλειψη νομικής αρωγής να επηρέαζε τη δυνατότητα του αιτητή για πραγματική πρόσβαση στο δικαστήριο.

Η αίτηση απορρίπτεται.

Τ.Θ. Οικονόμου, Δ.

/ΚΧ»Π

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία