|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2016:D171
(2016) 1 ΑΑΔ 816
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 23/2016)
24 Μαρτίου, 2016
[K. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤO ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ IBRAHIM KADRI YUSUFF AHMED YOUSEF ΥΠΗΚΟΟΥ ΝΙΓΗΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ ΜΕΝΝΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ HABEAS CORPUS
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 18ΠΣΤ(8) ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ ΝΟΜΟΥ (ΚΕΦ. 105) ΟΠΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 2008/115/ΕΚ
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
2. ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
3. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ
- - - - - -
Δ. Κακουλλής, για τον Αιτητή.
Μ. Δρυμιώτου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ων η Αίτηση.
Αιτητής παρών.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.: O αιτητής ζητά την ακόλουθη θεραπεία:
«Την έκδοση Εντάλματος Habeas Corpus ad Sabjiciendum το οποίο απευθύνεται προς τον ΥΠΟΥΡΓΟΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ και / ή την ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ και / ή τον ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ, για να παρουσιάσουν τον Αιτητή, ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου στη Λευκωσία, αμέσως μετά τη λήψη του παρόντος εντάλματος για να αφεθεί ελεύθερος και/ή αποφυλακισθεί.»
Ο αιτητής κατάγεται από τη Νιγηρία και αφίχθηκε στη Δημοκρατία στις 14.10.2014 μέσω του αεροδρομίου Λάρνακας, ως επισκέπτης, με άδεια να παραμείνει μέχρι τις 24.10.2014. Στις 14.3.2015 συνελήφθηκε από μέλη της ΥΑΜ Λευκωσίας, χωρίς να εντοπιστεί διαβατήριο κατά τη σύλληψή του και, κατά τις 15.3.2015, εκδόθηκαν διατάγματα κράτησης και απέλασης εναντίον του, τα οποία γνωστοποιήθηκαν σ΄ αυτόν με επιστολή ημερομηνίας 15.3.2015. Στις 19.3.2015 υπέβαλε αίτηση ασύλου και στις 20.3.2015 το διάταγμα απέλασης ανεστάλη μέχρι την εξέταση του αιτήματος ασύλου. Στις 28.4.2015 το αίτημά του απορρίφθηκε από την Υπηρεσία Ασύλου και στις 18.6.2015 η Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων απέρριψε τη διοικητική προσφυγή που υπέβαλε εναντίον της απορριπτικής απόφασης. Η απόφασή του γνωστοποιήθηκε με επιστολή, την οποία παράλαβε και υπέγραψε στις 22.6.2015.
Στις 4.9.2015 αποφασίστηκε η περαιτέρω κράτηση του αιτητή για έξι μήνες. Η απόφαση του γνωστοποιήθηκε με επιστολή, την οποία παρέλαβε και υπέγραψε στις 4.9.2015. O αιτητής δεν καταχώρησε προσφυγή δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος.
Στις παραγράφους 7 μέχρι 9 της ένορκης δήλωσής του, δήλωσης που συνοδεύει την αίτηση, ο αιτητής προβάλλει τα ακόλουθα:
«7. Λόγω των πιο πάνω και για τα καλώς νοούμενα συμφέροντα της δικαιοσύνης και του σεβασμού των αναφαίρετων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πιστεύω ότι η κράτηση μου για την αναφερόμενη περίοδο ξεπερνά τα όρια της εξουσίας του Διευθυντή του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης για έκδοση διαταγμάτων σύλληψης και απέλασης και / ή τις εξουσίες του Αρχηγού Αστυνομίας και / ή της Αστυνομίας και / ή διαφορετικά.
8. Από ότι γνωρίζω και τυγχάνω νομικής συμβουλής η αναφερόμενη ενέργεια των Καθ΄ων η Αίτηση συνιστά πράξεις που επεμβαίνουν και / ή καταστρατηγούν τα νομικά, συνταγματικά και ανθρώπινα δικαιώματα μου, γιατί παραμένω φυλακισμένος για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.
9. Περαιτέρω και / ή ανεξάρτητα με τα πιο πάνω από ότι πληροφορούμαι και τυγχάνω νομικής συμβουλής, ισχυρίζομαι και πιστεύω, ότι:-
(α) οι αναφερόμενες αποφάσεις και / ή διατάγματα των Καθ΄ων η Αίτηση δεν μπορούν να έχουν αόριστη ισχύ και ότι δε μπορεί να παραμένω φυλακισμένος χωρίς να επιτυγχάνεται η απέλαση μου.
(β) ακόμα και στην περίπτωση που η σύλληψη μου έγινε σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας (Περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμος ΚΕΦ. 105), η συνέχιση της είναι παράνομη.
(γ) ότι η συνέχιση της κράτησης μου είναι παράνομη, παράτυπη και καταστρατηγεί τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα μου, γιατί:-
(ι) κράτηση διενεργούμενη προς το σκοπό απέλασης δε μπορεί να είναι δυνητικά απεριόριστη, αλλά πρέπει να περιορίζεται σε τέτοιο χρόνο που να είναι εύλογος, λαμβανομένων υπ΄ όψη όλων των περιστάσεων, για να επιτευχθεί η απέλαση,
(ιι) κράτηση για σκοπό απέλασης μπορεί να θεωρηθεί αυθαίρετη όταν δεν είναι εύλογη, όταν δηλ. συνεχίζεται παρότι δεν υπάρχει λογική προσδοκία απέλασης μου.»
Η πλευρά της Δημοκρατίας καταχώρησε ένσταση, με τους λόγους ένστασης να εστιάζονται στο ότι αυτό που ουσιαστικά προσβάλλεται με την αίτηση είναι η νομιμότητα του διατάγματος κράτησης του αιτητή, ημερομηνίας 14.3.2015, κάτι το οποίο δεν μπορεί να ελεγχθεί στα πλαίσια της παρούσας διαδικασίας, παρά μόνο στα πλαίσια προσφυγής με βάση το Άρθρο 146 του Συντάγματος.
Ο κ. Κακουλλής στην αγόρευσή του ανέφερε ότι, με βάση τα όσα διαλαμβάνονται στην ένορκη δήλωση του αιτητή (πιο πάνω), καθίσταται φανερό ότι αυτό που προσβάλλεται είναι αποκλειστικά η διάρκεια της κράτησής του και όχι η νομιμότητα του διατάγματος. Εισηγήθηκε δε ότι, εφόσον οι λόγοι ένστασης που επικαλείται η Δημοκρατία επικεντρώνονται στο ότι ο αιτητής προσβάλλει την νομιμότητα των διαταγμάτων κράτησης, η ένσταση θα πρέπει να απορριφθεί. Σε ό,τι αφορά τους ισχυρισμούς της Δημοκρατίας, που προβάλλονται στις παραγράφους 11 μέχρι 13 της ένορκης δήλωσης που συνοδεύει την ένσταση, ως προς τη μη συνεργασία του αιτητή προκειμένου να απελαθεί, αυτό δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη, καθότι δεν καλύπτεται από οποιοδήποτε λόγο ένστασης.
Αναφορικά με τη θέση της Δημοκρατίας, στην οποία επικεντρώνεται η ένσταση, ότι δηλαδή ο αιτητής θα έπρεπε να είχε καταχωρήσει προσφυγή εναντίον των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης, δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, κάτι που αποτελεί υπαλλαχτική θεραπεία στο ζήτημα, είναι γεγονός ότι η νομιμότητα της έκδοσης των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης ελέγχεται με προσφυγή, δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος. Το άρθρο 18ΠΣΤ(5)(α) του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου (Κεφ. 105), όπως τροποποιήθηκε, («ο Νόμος»), προνοεί ότι η διάρκεια της κράτησης ελέγχεται με αίτηση Habeas Corpus, σε αντίθεση με τον έλεγχο που διενεργείται με βάση το άρθρο 18ΠΣΤ(3)(α) του Νόμου, που αφορά αυτό καθαυτό το διάταγμα κράτησης. Στην παρούσα περίπτωση, γίνεται αναφορά στα γεγονότα που οδήγησαν στα διατάγματα κράτησης και στην παράταση του χρόνου κράτησης, πλην όμως, ο συνήγορος του αιτητή ανέφερε ότι δεν αμφισβητείται η νομιμότητα των διαταγμάτων κράτησης, παρά μόνο η διάρκεια της κράτησης. Εφόσον, λοιπόν, αυτό που τίθεται προς έλεγχο είναι η νομιμότητα της κράτησης υπό το φως του συνόλου της διάρκειά της, αυτό μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά στα πλαίσια της παρούσας αίτησης.
Το γεγονός ότι οι λόγοι που προβάλλονται με την ένσταση περιορίζονται στο πιο πάνω θέμα δεν οδηγούν άνευ άλλου στην απόρριψη της ένστασης και στην έγκριση της αίτησης, όπως εισηγήθηκε ο ευπαίδευτος συνήγορος του αιτητή. Η ένσταση που καταχωρήθηκε από τον καθ΄ ου η αίτηση συνοδεύεται από ένορκη δήλωση της Μαρίλιας Λευκάτη, Διοικητικού Λειτουργού στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, η οποία, όπως αναφέρει, γνωρίζει πολύ καλά τα γεγονότα της υπό εξέταση υπόθεσης, τόσο από προσωπικό χειρισμό της, όσο και από μελέτη του περιεχομένου του σχετικού διοικητικού φακέλου, τον οποίο έχει στην κατοχή της, και σ΄ αυτήν αναφέρονται τα περιστατικά που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την κράτηση. Το Δικαστήριο σε τέτοιου είδους αιτήσεις εξετάζει τα περιστατικά της υπόθεσης όπως τίθενται ενώπιον του, για να αποφασίσει κατά πόσο ο κρατούμενος πρέπει να αφεθεί ελεύθερος.
Στην ένορκη δήλωση που συνοδεύει την ένσταση γίνεται αναφορά στην απόφαση ημερομηνίας 4.9.2015, με την οποία αποφασίστηκε η περαιτέρω κράτηση του αιτητή για έξι μήνες, η οποία επισυνάπτεται ως Παράρτημα 10. Επισυνάπτεται, επίσης, και ιστορικό με ενέργειες για έκδοση ταξιδιωτικού εγγράφου του αιτητή, ως Παράρτημα 11. Για το έγγραφο αυτό ο κ. Κακουλλής εισηγήθηκε ότι δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη, γιατί δεν φαίνεται πότε και από ποίον συντάχθηκε. Είναι γεγονός ότι στο έγγραφο αυτό δεν υπάρχει ημερομηνία ή υπογραφή. Πρόκειται, όμως, για ένα ιστορικό που επισυνάπτεται στην ένορκη δήλωση της Διοικητικού Λειτουργού η οποία, όπως αναφέρει, χειρίζεται προσωπικά την υπόθεση και έχει στην κατοχή της το σχετικό διοικητικό φάκελο της υπόθεσης και το περιεχόμενο του ιστορικού και των ενεργειών που έγιναν δεν έχει αμφισβητηθεί. Εν πάσει περιπτώσει, τα στοιχεία που αναγράφονται στο εν λόγω ιστορικό, μέχρι την λήψη της απόφασης για παράταση της κράτησης του αιτητή για περίοδο έξι μηνών, περιλαμβάνονται στο σκεπτικό της απόφασης του Αν. Διευθυντή ημερομηνίας 4.9.2015. Ο αιτητής, με βάση το ιστορικό, επανειλημμένως κατείλθε σε απεργία πείνας, διαμαρτυρόμενος για την κράτησή του και για το ότι θέλει να αφεθεί ελεύθερος, και δεν συνεργάζεται για έκδοση ταξιδιωτιών εγγράφων ώστε να επαναπατριστεί. Μετά την εν λόγω ημερομηνία, γίνεται αναφορά στις ενέργειες που έγιναν για έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών στην Πρεσβεία της Νιγηρίας στο Ισραήλ, οι οποίες όμως δεν τελεσφόρησαν, λόγω του ότι ο αιτητής δεν επιθυμεί να επιστρέψει στη Νιγηρία, αλλά να παραμείνει στην Κύπρο. Περαιτέρω, στην ένορκη δήλωση που συνοδεύει την ένσταση, γίνεται αναφορά σε επανεξέταση που έγινε για την κράτηση του αιτητή στις 30.12.2015, όπου αποφασίστηκε όπως συνεχιστεί η κράτηση λόγω προσπαθειών που γίνονται για απέλαση του αιτητή. Προς τούτο, επισυνάπτεται ως Παράρτημα 13 επιστολή σημείωμα της ενόρκως δηλούσας, Διοικητικού Λειτουργού, προς τον Αν. Διευθυντή σε σχέση με αριθμό αλλοδαπών, μεταξύ των οποίων και ο αιτητής, η κράτηση των οποίων έπρεπε να επανεξεταστεί, λόγω του ότι δεν κατέστη δυνατή η απέλασή τους «εφόσον αυτοί αποφεύγουν ή/και παρεμποδίζουν την διαδικασία επιστροφής και απομάκρυνσης τους ή αναμένεται η εξασφάλιση των αναγκαίων εγγράφων από τρίτη χώρα.». Σ΄αυτό, υπάρχει χειρόγραφη έγκριση ημερομηνίας 30.12.2015 του Αν. Διευθυντή έχοντας «ικανοποιηθεί ότι γίνονται προσπάθειες για την επίτευξη της απομάκρυνσης - επιστροφής. Να συνεχιστεί η κράτηση».
Σύμφωνα με το άρθρο 18ΠΣΤ(1) του Νόμου παρέχεται η εξουσία στον Υπουργό Εσωτερικό να θέτει υπό κράτηση υπήκοο τρίτης χώρας υποκείμενο σε διαδικασίες επιστροφής, μόνο για την προετοιμασία της επιστροφής όταν ο υπήκοος τρίτης χώρας «αποφεύγει ή παρεμποδίζει την προετοιμασία της επιστροφής ή τη διαδικασία απομάκρυνσης». Προνοείται, επίσης, ότι η κράτηση θα πρέπει να έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια. Δυνάμει του άρθρου 18ΠΣΤ(7), η περίοδος αυτή δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες. Το άρθρο 18ΠΣΤ(8) δίδει την εξουσία στον Υπουργό να παρατείνει το χρονικό διάστημα που αναφέρεται στο εδάφιο (7) για πρόσθετο περιορισμένο χρόνο που δεν υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες σε περιπτώσεις, μεταξύ άλλων, που ο υπήκοος τρίτης χώρας αρνείται να συνεργαστεί. Το χρονικό διάστημα που δύναται ο Υπουργός να παρατείνει την κράτηση περιορίζεται με βάση το εδάφιο (8) στους δώδεκα μήνες.
Από τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιόν μου, προκύπτει ότι ο αιτητής δεν συνεργάζεται για την ετοιμασία ταξιδιωτικών εγγράφων έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η επιστροφή του ή απομάκρυνσή του από τη Δημοκρατία. Ο ισχυρισμός του αιτητή ότι δεν υπάρχει λογική προσδοκία απέλασής του και ότι αυτό καθιστά την κράτησή του αυθαίρετη, δεν μπορεί να ευσταθήσει. Η πρόνοια του άρθρου 18ΠΣΤ(6) ενεργοποιείται όταν υπάρχει αντικειμενική αδυναμία απομάκρυνσης και όχι όταν ο αλλοδαπός αρνείται να συνεργαστεί, όπως συμβαίνει στην παρούσα περίπτωση. Περαιτέρω, σημειώνεται ότι η εξάμηνη περίοδος που προνοείται από την απόφαση της 4.9.2015 δεν είχε λήξει κατά το χρόνο καταχώρησης της αίτησης. Εν πάση περιπτώσει, στις 30.12.2015 κρίθηκε αναγκαίο να συνεχιστεί η κράτησή του για περαιτέρω περίοδο δύο μηνών. Βέβαια, η κράτηση του αιτητή δεν μπορεί να παρατείνεται επ΄ αόριστο, αλλά περιορίζεται στο χρόνο που προνοείται στο άρθρο 18ΠΣΤ(8) του Νόμου.
Για τους λόγους που προσπάθησα να εξηγήσω πιο πάνω και με βάση τα περιστατικά της υπόθεσης, θεωρώ ότι η παράταση της κράτησης του αιτητή, εξεταζόμενη στο σύνολό της, δεν μπορεί να κριθεί παράνομη, έτσι ώστε να δικαιούται στην αιτούμενη θεραπεία.
Η αίτηση απορρίπτεται.
Τα έξοδα της μεταφράστριας να καταβληθούν από τη Δημοκρατία.
Κ. Σταματίου,
Δ.
/ΧΤΘ