|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2014:A789
(2014) 1 ΑΑΔ 2308
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ. 387/2011)
17 Οκτωβρίου 2014
[ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ/στές]
CONSORTIA EUROPE LTD,
Εφεσείουσα
- ΚΑΙ -
FREGATA HOLDINGS LTD,
Εφεσιβλήτων
-----------------------------------
Μ. Μάρκου με Π. Κολατσή (κα), για την Εφεσείουσα.
Κ. Χατζηδημητρίου (κα), για τους Εφεσίβλητους.
-------------------------------------
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η απόφαση του Δικαστηρίου δεν είναι ομόφωνη. Η απόφαση της πλειοψηφίας με την οποία συμφωνεί και ο Παρπαρίνος, Δ., θα δοθεί από τον Δικαστή Ναθαναήλ.
Απόφαση μειοψηφίας θα δοθεί από τον Δικαστή Γιασεμή.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.: Στο επίκεντρο της έφεσης είναι η ερμηνεία του Κανονισμού 1393/2007/ΕΚ ημερ. 13.11.2007 και η τυχόν επίπτωση της επί της Δ.6 θ. 6. Το πρωτόδικο Δικαστήριο αντιμετώπισε την εξής περίπτωση. Είχε δοθεί άδεια επί σχετικής μονομερούς αιτήσεως των εναγόντων-εφεσιβλήτων στο πλαίσιο της αγωγής υπ΄ αρ. 2202/2010 όπως επιδοθεί το κλητήριο ένταλμα και η αίτηση ημερ. 12.08.2010 για έκδοση απαγορευτικού διατάγματος εκτός δικαιοδοσίας στην εναγόμενη εταιρεία στην Αγγλία σύμφωνα με τις διατάξεις του πιο πάνω Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σε συγκεκριμένη διεύθυνση στο Ηνωμένο Βασίλειο, με οδηγίες όπως καταχωρηθεί σημείωμα εμφάνισης εντός τριάντα ημερών από της επιδόσεως.
Η εφεσείουσα-εναγόμενη εταιρεία καταχώρησε εμφάνιση υπό διαμαρτυρία ακολουθούμενη από αίτηση για παραμερισμό του διατάγματος επίδοσης εκτός δικαιοδοσίας με κύριο έρεισμα το δεδομένο ότι είχε διαταχθεί η επίδοση του ιδίου του κλητηρίου σε εναγόμενο στο εξωτερικό, αντί της ειδοποίησης αυτού κατά παράβαση της Δ.6 θ.6. Πρόσθετα, κατά παράλειψη των δικονομικών προνοιών δεν επιδόθηκαν, λόγω παράλειψης συμπερίληψης, η αίτηση ημερ. 17.9.2009 δυνάμει της οποίας επιτεύχθηκε η έκδοση του διατάγματος, καθώς και η συνοδευτική ένορκη δήλωση.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε την αίτηση κρίνοντας ότι ο Κανονισμός είχε πλέον ρυθμίσει την απευθείας μεταβίβαση εγγράφων για επίδοση στο εξωτερικό το ταχύτερο δυνατό. Αυτό, στο πλαίσιο επιδίωξης της διατήρησης και ανάπτυξης ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης όπου εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων θεσπίζοντας προς το σκοπό αυτό μέτρα δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις, απαραίτητα για την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Αυτό προϋποθέτει ταχύτερη διαβίβαση εγγράφων μεταξύ χωρών μελών των δικαστικών και εξωδικαστικών πράξεων. Δημιουργήθηκε έτσι μια νέα νομική πραγματικότητα με αποτέλεσμα ως ανέφερε, «.. προκειμένου για επίδοση σε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υφίσταται η ανάγκη που οδήγησε στη ρύθμιση να επιδίδεται ειδοποίηση του κλητηρίου ως «μια διακρατική φιλοφρονητική χειρονομία» ή με άλλα λόγια δεν υφίστανται πλέον οι λόγοι που αποτέλεσαν την αιτιολογική βάση της Δ.6 κ.6.».
Η αιτιολογική σκέψη του Δικαστηρίου είχε αναφορά και στο Άρθρο 19 του Κανονισμού το οποίο ρυθμίζει τη διαδικασία σε περίπτωση ερημοδικίας και στο οποίο καθορίζονται ως έγγραφα προς απόδειξη της υπόθεσης «το εισαγωγικό της δίκης έγγραφο ή άλλη ισοδύναμη πράξη.». Το Άρθρο 19 είναι το μόνο που προσδιορίζει την επίδοση δικαστικών πράξεων από ολόκληρο τον Κανονισμό και, κατά το Δικαστήριο, ήταν επιβεβαιωτικό της θέσης του ότι τα κράτη μέλη έχουν συμφωνήσει να αποδέχονται για επίδοση το ίδιο το κλητήριο έχοντας παραιτηθεί από το «δικαίωμα» να επιδίδεται στο έδαφος τους ειδοποίηση και όχι το ίδιο το κλητήριο. Η επίδοση γνωστοποίησης ή ειδοποίησης δυνάμει της Δ.6 θ.6, δεν ισχύει πια έχοντας υπόψη ότι θεσπίστηκε σε άλλες εποχές για να εξυπηρετήσει άλλες ανάγκες. Το Δικαστήριο κατέληξε ότι η Δ.6 θ.6, θα πρέπει να θεωρείται ως καταργηθείσα από τον Κανονισμό, ο οποίος έχει αυξημένη ισχύ. Ιδιαιτέρως εφόσον με την επίδοση του κλητηρίου και όχι της ειδοποίησης, η εφεσείουσα ουδόλως επηρεάζεται αφού το ζήτημα αφορά πρωτίστως το κράτος και την κυριαρχία του.
Ως προς τη μη επίδοση όλων των εγγράφων συμφώνως της Δ.48 θ.13, το Δικαστήριο έλαβε υπόψη ότι οι εφεσίβλητοι μια μέρα πριν την ακρόαση της αίτησης για παραμερισμό, επέδωσαν τα παραληφθέντα έγγραφα και συνεπώς κανένα δικαίωμα της εφεσείουσας δεν επηρεάστηκε λόγω της μη επίδοσης, αυτής αναγόμενης σε απλή παρατυπία που έχει θεραπευτεί.
Τα ίδια επιχειρήματα που η εφεσείουσα εταιρεία ανέπτυξε πρωτοδίκως επαναλήφθηκαν και κατ΄ έφεση. Η εφεσείουσα θεωρεί ότι το Δικαστήριο έσφαλε στην απόφαση του. Το εκτεταμένο περίγραμμα αγόρευσης της συνηγόρου της, στο οποίο λεπτομερώς και με ιδιαίτερη σπουδή αναπτύσσονται οι δέκα λόγοι έφεσης, με παραπομπή στις συνημμένες αυθεντίες, μπορεί να συνοψιστεί στα εξής: δεν μπορεί η Δ.6 θ.6 να καταργηθεί με έμμεση ανάκληση της λόγω του Κανονισμού, ο οποίος και δεν περιέχει καμιά πρόνοια που στην ουσία να αντιστρατεύεται την ως άνω θεσμική πρόνοια. Δεν υπάρχει στην απόφαση του Δικαστηρίου εύρημα περί οποιασδήποτε αντίφασης μεταξύ των προνοιών της Οδηγίας και της Δ.6 θ.6, ώστε οι δύο διατάξεις να αδυνατούν να συνυπάρξουν, ούτε και ο Κανονισμός ρυθμίζει εξαντλητικά τον τρόπο επίδοσης ή τη μορφή που λαμβάνουν τα έγγραφα προς επίδοση. Η Δ.6 οριοθετεί τις περιπτώσεις επέκτασης της δικαιοδοσίας, και η εκτός Κύπρου επίδοση δικαστικών εγγράφων δεν είναι δικαιωματική, αλλά δίδεται κατά διακριτική ευχέρεια, με τη διακρατική αβρότητα μεταξύ χωρών ως στοιχείο σεβασμού της ανεξαρτησίας κάθε κράτους να μην καταργείται με την προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την ύπαρξη της Οδηγίας. Ο Κανονισμός δεν καθορίζει τον τύπο ή τη μορφή των προς επίδοση εγγράφων και λανθασμένα ερμηνεύτηκε το Άρθρο 19 αυτού, όπως επίσης λανθασμένα αποφασίστηκε ότι η επίδοση του κλητηρίου αποτελεί παρατυπία εύκολα θεραπεύσιμη. Το ίδιο ισχύει και για την μη επίδοση των υπολοίπων εγγράφων η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι θεραπεύτηκε μεταγενέστερα με την εκ των υστέρων επίδοση τους, ιδιαιτέρως εφόσον η εφεσείουσα εμφανίστηκε υπό διαμαρτυρία στην όλη διαδικασία ακριβώς για να ελέγξει το βάσιμο του διατάγματος και της επίδοσης, γεγονός που παραγνωρίστηκε πλήρως από το Δικαστήριο.
Οι εφεσίβλητοι αντικρούουν τα ως άνω επιχειρήματα υποστηρίζοντας την πρωτόδικη κρίση. Η δεσμευτικότητα του Κανονισμού καθιστά ανενεργή τη Δ.6 θ.6 και ουσιαστικά καταργηθείσα, χωρίς να απαιτείται ανάκληση ή κανονιστική διαφορετική ρύθμιση στο ημεδαπό δίκαιο. Κανένα δικαίωμα της εφεσείουσας εταιρείας δεν έχει παραβιαστεί με την επίδοση του κλητηρίου και όχι της ειδοποίησης. Η ανάγκη για επέκταση της δικαιοδοσίας έχει ουσιαστικά παραμεριστεί με τον Κανονισμό εφόσον τα κράτη μέλη έχουν δεχθεί την επίδοση εγγράφων απευθείας, θα ήταν δε και αντιφατικό η Κυπριακή Δημοκρατία να αποδέχεται κλητήρια επιδοθέντα εντός αυτής από άλλη χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ταυτόχρονα να υφίσταται ανάγκη για επίδοση ειδοποίησης από τη Δημοκρατία προς άλλες χώρες-μέλη της Ένωσης. Μετέπειτα, το κλητήριο ένταλμα ρητά καθορίζεται ως το μέσο απόδειξης της υπόθεσης του ενάγοντα σε περίπτωση μη εμφάνισης από τον εναγόμενο κατά το Άρθρο 19 του Κανονισμού και επομένως δεν χρειάζεται η επίδοση ειδοποίησης. Εν πάση περιπτώσει, η όποια λανθασμένη επίδοση του κλητηρίου είναι παρατυπία θεραπεύσιμη κάτω από τη Δ.64 θ.2, εφόσον η κυριαρχία άλλου κράτους δεν επηρεάζεται. Όσον αφορά την επίδοση των εγγράφων μαζί με το κλητήριο, αυτή δεν επιβαλλόταν να γίνει την ίδια ημέρα επίδοσης του κλητηρίου και εν πάση περιπτώσει επιδόθηκαν μεταγενέστερα, η δε εφεσείουσα εταιρεία έλαβε γνώση πλήρως όλων των εγγράφων ώστε να μην παρέχεται πεδίο αμφισβήτησης της ορθότητας της εκ των υστέρων επίδοσης.
Εξετάζοντας το όλο θέμα που προέκυψε θα πρέπει κατ΄ αρχάς να τεθεί το υπόβαθρο της έκδοσης του Κανονισμού («Regulation (EC) No. 1393/2007 of the European Parliament and of the Council of 13 November 2007 on the service in the Member States of judicial and extrajudicial documents in civil or commercial matters (service of documents), and repealing Council Regulation (EC) No. 1348/2000»). Όπως αναφέρεται στον τίτλο, ο Κανονισμός που αναφέρεται και ως «Service Regulation», (C.M. V. Clarkson & Jonathan Hill: The Conflict of Laws, 4η έκδ. σελ. 5 και Collier´s Conflict of Laws, 4η έκδ. σελ. 163), αντικατέστησε τον προηγούμενο Κανονισμό 1348/2000, η έκδοση του οποίου είχε βασιστεί στη Σύμβαση του 1997 για την επίδοση εγγράφων η οποία και δεν είχε τεθεί σε εφαρμογή. Ο Κανονισμός 1348/2000 βελτίωσε γενικά, σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη (5) του Κανονισμού 1393/2007, τη διαβίβαση, επίδοση ή κοινοποίηση πράξεων παρόλο που δεν ήταν ικανοποιητική η εφαρμογή ορισμένων διατάξεων του. Κατά την αιτιολογική σκέψη (6), η αποτελεσματικότητα και ταχύτητα των δικαστικών διαδικασιών στον αστικό τομέα προϋποθέτει «την άμεση και ταχεία διαβίβαση δικαστικών και εξωδίκων πράξεων μεταξύ τοπικών υπηρεσιών οριζομένων από τα κράτη μέλη.». Κατά την αιτιολογική σκέψη (7), η «ταχύτητα της διαβίβασης δικαιολογεί τη χρήση κάθε ενδεδειγμένου μέσου ...» και «η ασφάλεια της διαβίβασης απαιτεί να συνοδεύεται η πράξη από ένα τυποποιημένο έντυπο που συμπληρώνεται στην επίσημη γλώσσα .. του τόπου όπου πρόκειται να πραγματοποιηθεί η επίδοση ..». Και στην αιτιολογική σκέψη (11), γίνεται μνεία της θέσης ότι, «Για να διευκολυνθεί η διαβίβαση και η επίδοση ή κοινοποίηση πράξεων θα πρέπει να χρησιμοποιούνται τα τυποποιημένα έντυπα που περιλαμβάνονται στα παραρτήματα του παρόντος κανονισμού.».
Αναφέρθηκαν τα πιο πάνω με κάποια λεπτομέρεια για να καταδειχθεί ότι πρωταρχικός σκοπός του Κανονισμού είναι η κατά το δυνατό τυποποίηση της μεθοδολογίας διαβίβασης εγγράφων μεταξύ των κρατών μελών της Ένωσης καθιερώνοντας υπηρεσία παραλαβής, η οποία αναφέρεται στο προοίμιο στην αιτιολογική σκέψη (9) και καθιδρύεται με το Άρθρο 2 του Κανονισμού, αποτελούμενη από δημόσιους λειτουργούς, αρχές ή άλλα πρόσωπα που θα είναι αρμόδια σε κάθε κράτος για την παραλαβή δικαστικών ή εξωδίκων πράξεων (στο Αγγλικό κείμενο χρησιμοποιείται το ορθότερο «extrajudicial documents»). Αυτή η υπηρεσία μπορεί να είναι υπηρεσία διαβίβασης ή υπηρεσία παραλαβής ή και τα δύο. Το έτερο σημαντικό είναι ότι ο Κανονισμός δεν καθιερώνει ένα αποκλειστικό τρόπο ή μέσο διαβίβασης εγγράφων. Κατά το Κεφάλαιο ΙΙ, που αφορά άλλους τρόπους διαβίβασης και επίδοσης δικαστικών εγγράφων, ορίζονται έτεροι τρόποι όπως, κατά το Άρθρο 12, διαβίβαση μέσω προξενικής ή διπλωματικής υπηρεσίας, κατά το Άρθρο 13, μέσω διπλωματικών ή προξενικών αντιπροσώπων, κατά το Άρθρο 14, μέσω ταχυδρομικών υπηρεσιών, και κατά το Άρθρο 15, με απευθείας επίδοση.
Επομένως, η διαβίβαση και επίδοση εγγράφων δύναται να επιτευχθεί με ένα ή περισσότερους τρόπους που επιτρέπει ο Κανονισμός και δεν αποκλείεται ο ένας τρόπος έναντι του άλλου, ούτε δίδεται κάποια προτεραιότητα σε ένα από αυτούς, (απόφαση C-473/04, ημερ. 9.2.2006, Plumex, Συλλογή 2006, σελ. Ι-1417, σκέψεις 19-22). Αυτό ρητά διασφαλίζεται και από το προοίμιο του Κανονισμού στις αιτιολογικές σκέψεις (17) και (18), ενώ με την αιτιολογική σκέψη (21), ο Κανονισμός καθορίζεται να υπερισχύει άλλων διμερών ή πολυμερών συμφωνιών ή διευθετήσεων μεταξύ κρατών-μελών χωρίς να αποκλείεται η διατήρηση ή συνομολόγηση συμφωνιών για επιτάχυνση ή απλοποίηση της διαδικασίας διαβίβασης εφόσον είναι συμβατές με τον Κανονισμό. Ο όλος σκοπός του Κανονισμού είναι να καθορίσει ένα σύγχρονο και ευέλικτο επίσημο τρόπο επίδοσης εγγράφων μέσω εγκριμένων υπηρεσιών, συνήθως κυβερνητικών, καταθέτοντας τα επίσημα έγγραφα που προνοούνται από τον Κανονισμό, (O´Hare & Browne: Civil Litigation 12η έκδ. σελ. 161-162).
Με την πιο πάνω ανάλυση του Κανονισμού, διαφαίνεται ότι τίποτε δεν αναιρεί την δυνατότητα επίδοσης της ειδοποίησης του κλητηρίου, αντί του ιδίου του κλητηρίου. Τίποτε δεν απαγορεύει τη μεθοδολογία που προνοείται από τη Δ.6 θ.6 και όλα όσα αναφέρθηκαν από το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν εξισούνται με οποιαδήποτε απαγόρευση της επίδοσης ειδοποίησης αντί του κλητηρίου, ούτε και ισοδυναμούν με κατάργηση της εσωτερικής ή εθνικής νομοθεσίας ή πολιτικής δικονομίας κάθε κράτους μέλους. Κάτι τέτοιο θα ήταν αντίθετο με την εθνική κυριαρχία από την άποψη ότι ο Κανονισμός, όπως και όλες οι προηγούμενες προσπάθειες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, είχαν και έχουν σκοπό να συγκλίνουν όσο το δυνατό τις διαδικασίες επίδοσης εγγράφων μεταξύ των μελών της Ένωσης και όχι να υποκαταστήσουν όλες τις πολιτικές δικονομίες των κρατών της. Αυτό αναγνωρίζεται και από την αιτιολογική σκέψη (15), όπου γίνεται αναφορά στις δικονομικές διαφορές που υπάρχουν στα διάφορα κράτη μέλη σε συνάρτηση με τη ημερομηνία που λαμβάνεται υπόψη για την επίδοση ή κοινοποίηση εγγράφων. Και βεβαίως δεν είναι η μόνη διάταξη από δικονομικής πλευράς που διαφέρει από κράτος σε κράτος. Στο σύγγραμμα των Clarkson & Hill: The Conflict of Laws - ανωτέρω - σελ. 6-7, αναγνωρίζεται ότι η Ευρωπαϊκή ρύθμιση δεν είναι ούτε απόλυτα ενοποιημένη, ούτε απόλυτα περιεκτική. Υπάρχει έδαφος για εφαρμογή εθνικών κανόνων και ρυθμίσεων.
Ο Κανονισμός ουδόλως αντιστρατεύεται τα δικαιώματα των αποδεκτών της επίδοσης των δικαστικών εγγράφων. Στην υπόθεση Krystyna Alder και Edward Alder v. Sabina Orlowska και Czeslaw Orlowski C-325/11, ημερ. 19.12.2012, του ΔΕΕ (Πρώτο Τμήμα), αναγνωρίστηκε στη σκέψη 35, με αναφορά στη σκέψη 34 περί του σκοπού του Κανονισμού για καλύτερη και ταχύτερη διαβίβαση των δικαστικών πράξεων, ότι
«.. οι σκοποί αυτοί δεν θα πρέπει να επιτυγχάνονται με την καθ΄ οιονδήποτε τρόπο αποδυνάμωση των δικαιωμάτων άμυνας των αποδεκτών τους, τα οποία απορρέουν από το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη ..»
Η απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου περί κατάργησης ουσιαστικά της Δ.6 θ.6, λόγω της ύπαρξης του Κανονισμού αφαιρεί αυτή την άμυνα που οι περί Πολιτικής Δικονομίας Θεσμοί της Δημοκρατίας δίδουν στον παραλήπτη της επίδοσης των εγγράφων, ο οποίος και υποχρεώνεται, μετά από την επέκταση της δικαιοδοσίας του Κυπριακού Δικαστηρίου σε άλλο κράτος μέλος της Ένωσης, να εμφανιστεί στην επικράτεια της Δημοκρατίας για να υπερασπιστεί εαυτόν. Θα ήταν συνεπώς άδικο να μην μπορεί να εκμεταλλευτεί τις δικονομικές πρόνοιες του κράτους στο οποίο καλείται να υπερασπιστεί με βάση το δικονομικό δίκαιο το οποίο χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον αντίδικο του για να υπαχθεί στη δική του δικαιοδοσία. Αυτή η ανάλυση δείχνει, με όλη την εκτίμηση, και την ουσιαστική αδυναμία στο σκεπτικό του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Διαπιστώνεται εγγενής αντιφατικότητα μεταξύ της δυνατότητας να χρησιμοποιείται η Δ.6 για επίδοση στο εξωτερικό, έστω και αν αυτή η χώρα είναι εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά να παρακάμπτεται ή να παραγνωρίζεται μέρος της Δ.6 και συγκεκριμένα ο θεσμός 6, επιδίδοντας το κλητήριο και όχι την ειδοποίηση αυτού. Ο Ευρωπαϊκός χώρος δεν κατέστη ακόμη τόσο ενιαίος ώστε να εξουδετερώνονται όλα τα δικονομικά μέτρα που ισχύουν σε κάθε χώρα ως εθνική χωριστή οντότητα.
Ο Κανονισμός πουθενά δεν επιτάσσει την επίδοση του ιδίου του κλητηρίου αντί της ειδοποίησης, γι΄ αυτό και το Δικαστήριο θεώρησε ότι ο Κανονισμός έχει εμμέσως πλην σαφώς καταργήσει τη Δ.6 θ.6. Αυτό όμως δεν ισχύει. Χρειάζεται ρητή τροποποίηση της συγκεκριμένης δικονομικής πρόνοιας για να εκλείψει η ισχύς της από το δικονομικό πλαίσιο των Θεσμών. Αυτό δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα και δεν νοείται έμμεση τροποποίηση ή κατάργηση. Ούτε και η τροποποίηση του Συντάγματος με το Νόμο αρ. 127(Ι)/2006 και την ενσωμάτωση σ΄ αυτό του Άρθρου 1Α, διαφοροποιεί τα πράγματα διότι ο Κανονισμός 1393/2007 έχει βεβαίως νομική ισχύ στη Δημοκρατία, που είναι και η ρητή πρόνοια του εν λόγω Άρθρου, αλλά δεν σημαίνει ότι αντικαθιστά την ημεδαπή δικονομία σ΄ όλες τις εκφάνσεις της.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο άντλησε καθοδήγηση από τις πρόνοιες του Άρθρου 19 του Κανονισμού που αφορά την ερημοδικία. Σ΄ αυτό το Άρθρο γίνεται για πρώτη φορά μνεία των λέξεων «εισαγωγικό δίκης έγγραφο ή άλλη ισοδύναμη πράξη» που διαβιβάζεται προς άλλο κράτος μέλος για σκοπούς επίδοσης, οπότε αν ο εναγόμενος δεν εμφανιστεί, δεν θα εκδοθεί απόφαση εκτός και αν τηρηθούν οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στο εδάφιο (1). Επί λέξει το Άρθρο 19(1), έχει ως εξής:
«Άρθρο 19
Ερημοδικία εναγομένου
1. Όταν πρέπει να διαβιβασθεί εισαγωγικό δίκης έγγραφο ή άλλη ισοδύναμη πράξη σε άλλο κράτος μέλος προς επίδοση ή κοινοποίηση βάσει του παρόντος κανονισμού και ο εναγόμενος ερημοδικήσει, ο δικαστής υποχρεούται να αναστείλει την έκδοση απόφασης μέχρις ότου διαπιστωθεί:
α) ότι η πράξη επιδόθηκε ή κοινοποιήθηκε όπως ορίζει το δίκαιο του κράτους μέλους παραλαβής, προκειμένου για την επίδοση ή κοινοποίηση πράξεων στα πλαίσια διαδικασιών εντός του κράτους αυτού κατά προσώπων ευρισκομένων στην επικράτειά του• ή
β) ότι η πράξη επεδόθη πράγματι στον εναγόμενο ή στην κατοικία του με άλλο τρόπο, προβλεπόμενο από τον παρόντα κανονισμό,
καθώς και ότι, και στις δύο περιπτώσεις, η επίδοση ή η κοινοποίηση έγιναν εγκαίρως, ώστε ο εναγόμενος να είναι σε θέση να αμυνθεί.»
Το Αγγλικό κείμενο έχει ως εξής:
«Article 19
Defendant not entering an appearance
1.Where a writ of summons or an equivalent document has had to be transmitted to another Member State addressed for the purpose of service, under the provisions of this Regulation, and the defendant has not appeared, judgment shall not be given until it is established that:
(a) the document was served by a method prescribed by the internal law of the Member State addressed for the service of documents in domestic actions upon persons who are within its territory; or
(b) the document was actually delivered to the defendant or to his residence by another method provided for by this Regulation;
and that in either of these cases the service or the delivery was effected in sufficient time to enable the defendant to defend.»
Το Άρθρο 19(1) είναι πανομοιότυπο με το Άρθρο 19 του καταργηθέντος Κανονισμού 1348/2000 της 29.5.2000. Επομένως μπορεί να αντληθεί βοήθεια από αποφάσεις που εκδόθηκαν επί του Άρθρου 19 όταν ήταν σε ισχύ ο Κανονισμός 1348/2000. Εντοπίζεται βεβαίως κατ΄ αρχάς το γεγονός ότι το Άρθρο 19 αφορά την περιπτωσιολογία της «ερημοδικίας εναγομένου» όπως και είναι ο σχετικός τίτλος του άρθρου. Η χρήση των λέξεων «εισαγωγικό δίκης έγγραφο ή άλλη ισοδύναμη πράξη» («writ of summons or an equivalent document»), ουδόλως επιβάλλει την επίδοση κλητηρίου εντάλματος σε αποκλεισμό της ειδοποίησης του κλητηρίου. Κατ΄ αρχάς παρατηρείται ότι στην παράγραφο 1(α) του Άρθρου 19 προνοείται ότι η επίδοση θα πρέπει να έχει επιτευχθεί «όπως ορίζει το δίκαιο του κράτους μέλους παραλαβής» όπως και για την επίδοση εγγράφων σε αγωγές εντός της επικράτειας του. Απορρέει ότι για σκοπούς αμοιβαιότητας, αλλά και αναλογικότητας, εξυπακούεται ότι και η μεθοδολογία έναρξης της διαδικασίας επίδοσης από το κράτος μέλος, από όπου εκδίδεται το σχετικό διάταγμα, θα πρέπει να είναι σύμφωνη με το δικό του ημεδαπό δίκαιο, εφόσον βεβαίως δεν αντιστρατεύεται τον Κανονισμό.
Μετέπειτα, η ερμηνεία που έδωσε το Δικαστήριο με αναφορά στις λέξεις «εισαγωγικό δίκης έγγραφο ή άλλη ισοδύναμη λέξη» είναι περιοριστική διότι δεν έστρεψε την προσοχή του και στην ουσιαστική ρύθμιση στο τέλος της παραγράφου 1, ότι η επίδοση, κοινοποίηση ή παράδοση του εγγράφου «έγιναν εγκαίρως, ώστε ο εναγόμενος να είναι σε θέση να αμυνθεί». Με άλλα λόγια, η έμφαση εδώ είναι ότι σε περίπτωση ερημοδικίας, το Δικαστήριο πρέπει προτού εκδώσει απόφαση να ικανοποιηθεί ότι ο εναγόμενος ειδοποιήθηκε έγκαιρα ώστε να δυνηθεί να αμυνθεί. Η άμυνα βεβαίως ορίζεται και τροχοδρομείται στη βάση του δικονομικού δικαίου της χώρας στην οποία καλείται να υπερασπιστεί.
Οι υποθέσεις αρ. 4949/2004 του Εφετείου Αθηνών και 1392/2005 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, όπως δημοσιεύονται στο Δικονομικό Διεθνές Δίκαιο: Σχολιασμένη Νομολογία σελ. 276 κ.ε. και 290 κ.ε. της Νομικής Βιβλιοθήκης έκδ. 2008, υποδεικνύουν ακριβώς επί του Άρθρου 19 ότι το δικαίωμα άμυνας είναι προεξάρχον ζητούμενο και ότι δεν θεωρείται ότι υπάρχει δικονομική βλάβη στην περίπτωση κατά την οποία παραβιάστηκαν διατάξεις που ρυθμίζουν τη διαδικασία «όταν από τη σημειωθείσα παράβαση δεν επηρεάζεται ούτε ήταν δυνατόν να επηρεασθεί η δυνατότητα και η προϋπόθεση της άμυνας του διαδίκου.». Όπως δεν πρέπει να επηρεάζεται η άμυνα του εναγομένου όταν αυτός ερημοδικεί, πόσον μάλλον δεν θα πρέπει να επηρεάζεται όταν του έχει επιδοθεί το δικαστικό έγγραφο. Όπως λέχθηκε και προηγουμένως η επίδοση του ιδίου του κλητηρίου, αντί της ειδοποίησης, αποστερεί στην εφεσείουσα τη δυνατότητα να προβάλει τις θέσεις της όσον αφορά την λανθασμένη έκδοση του διατάγματος για επίδοση στο εξωτερικό και το διάταγμα για επίδοση του κλητηρίου αντί της ειδοποίησης. Είναι γι΄ αυτό άλλωστε που η εφεσείουσα καταχώρησε εμφάνιση υπό διαμαρτυρία και η απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ουσιαστικά κατάργησε τον ίδιο τον σκοπό της εμφάνισης υπό διαμαρτυρία, που είναι μια άλλη δικονομική δυνατότητα που δίδεται σε εναγόμενο να αμφισβητήσει τον τρόπο που το Κυπριακό Δικαστήριο έχει επεκτείνει τη δικαιοδοσία του.
Ούτε είναι λογικός ο αποκλεισμός της θέσης ότι η ειδοποίηση κλητηρίου δεν εμπίπτει στην έννοια της «άλλης ισοδύναμης πράξης.». Η Ελληνική απόδοση του λεκτικού του Κανονισμού 1393/2007 στο Άρθρο 19, που είναι εξίσου αυθεντικό κείμενο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημοσιευμένο στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L324/79, ημερ. 10.12.2007, δίνει το στίγμα ότι οι λέξεις «writ of summons» δεν είναι κατ΄ ανάγκη έννοια αποδεκτή ή ταυτόσημη σε κάθε κράτος μέλος της Ένωσης, εφόσον στα Ελληνικά αποδίδεται με τις λέξεις «εισαγωγικό δίκης έγγραφο», το οποίο επίσης θα μπορούσε να περιλαμβάνει για σκοπούς της Κυπριακής δικονομικής τάξης και «ειδοποίηση» του κλητηρίου.
Συνεπώς η υπόθεση E-Philippou Ltd v. Littner Hampton Ltd (1984) 1 C.L.R. 716, παραμένει ισχυρή ασχέτως της ένταξης της Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και της εφαρμογής του Κανονισμού 1393/2007. Την αυθεντία αυτή το πρωτόδικο Δικαστήριο διέκρινε από την παρούσα λόγω του ότι δεν επηρεάζεται πλέον η κυριαρχία του κράτους υπό το φως των διατάξεων του Κανονισμού. Εξηγήθηκε όμως ανωτέρω ο τρόπος με τον οποίο δεν καταργείται η κυριαρχία. Και η αναφορά από το Εφετείο στην ως άνω υπόθεση ότι: «He must have been served with process. More precisely, a writ of summons, or its equivalent such as an originating summons, must have been served upon him in person», έχει σαφώς παρερμηνευθεί από το πρωτόδικο Δικαστήριο όταν απεφάσισε ότι, «Όμως, στη νομολογία και μάλιστα στην υπόθεση E-Philippou Ltd (ανωτέρω), υπάρχει σχετική αναφορά, εφόσον ως «ισοδύναμο έγγραφο» προσδιορίστηκε εκεί η εναρκτήρια κλήση (originating summons)». Δεν υπήρχε όμως τότε ο Κανονισμός 1393/2007, το Εφετείο δεν κλήθηκε να ερμηνεύσει τις λέξεις, «εισαγωγικό δίκης έγγραφο ή άλλη ισοδύναμη πράξη» και ό,τι ανωτέρω λέχθηκε ήταν σαφώς στο πλαίσιο εξήγησης ότι στον εναγόμενο πρέπει να επιδίδεται το κλητήριο ένταλμα ή το ισοδύναμο του, (ως τρόπος, δηλαδή, έναρξης διαδικασίας), η εναρκτήρια κλήση.
Αλλά το πρωτόδικο Δικαστήριο ερμήνευσε λανθασμένα και την απόφαση στην Τηλέτυπος Α.Ε. ν. Mega Channel Management Ltd (2004) 1 Α.Α.Δ. 1863, όπου επιβεβαιώθηκε πολλά χρόνια μετά την E-Philippou Ltd - πιο πάνω - ότι πράγματι χρειάζεται επίδοση της ειδοποίησης του κλητηρίου και όχι το ίδιο το κλητήριο σε διάδικο στο εξωτερικό, «που αποτελεί μια διακρατική φιλοφρονητική χειρονομία να ειδοποιείται ο διάδικος που μένει στο εξωτερικό πως εκκρεμεί κάποια διαδικασία εις βάρος του στη χώρα από την οποία εκδίδεται η ειδοποίηση του κλητηρίου εντάλματος». Πουθενά στην Τηλέτυπος δεν ειπώθηκε ότι η ειδοποίηση του κλητηρίου είναι μια «απλή όπως η φύση της εξηγείται στην Τηλέτυπος Α.Ε.», όπως τη χαρακτήρισε το πρωτόδικο Δικαστήριο, πράξη κλήσεως διαδίκου, υποβιβάζοντας έτσι τη σημασία της (έμφαση προστέθηκε). Αντίθετα, η ειδοποίηση επενεργεί ως κανονική κλήση για όλους τους σκοπούς έναρξης της διαδικασίας.
Όσον αφορά την παράβαση της Δ.48 θ.13, η οποία επιβάλλει την επίδοση ταυτόχρονα με το διάταγμα που εκδίδεται μετά από μονομερή αίτηση, και της ίδιας της μονομερούς αιτήσεως, μαζί με τη συνοδευτική ένορκη δήλωση της, το μόνο που οφείλεται να τονισθεί είναι ότι το λεκτικό της είναι σαφές και επιτακτικό και δεν χωρεί απόκλιση από αυτό ώστε η απόκλιση αυτή να θεωρείται θεραπεύσιμη κάτω από τη Δ.64 ως παρατυπία.
Η έφεση συνεπώς επιτυγχάνει και η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται.
Η πρωτόδικη αίτηση ημερομηνίας 18.5.2011 επιτυγχάνει.
Τα έξοδα πρωτοδίκως και κατ΄ έφεση επιδικάζονται υπέρ της εφεσείουσας και εναντίον των εφεσιβλήτων, ως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Στ. Ναθαναήλ,
Δ.
Λ. Παρπαρίνος,
Δ.
/ΕΘ