Γρηγορίου Αντωνάκης ν. Κυπριακής Δημοκρατίας και Άλλης (2013) 1 ΑΑΔ 2448

Ναυτοδικείο ― Δικαιοδοσία Ναυτοδικείου ― Απόφανση περί έλλειψης δικαιοδοσίας του Ναυτοδικείου δεδομένου ότι, η πρόκληση ζημιάς στα σκάφη του ενάγοντα, προκλήθηκε ως αποτέλεσμα κατ' ισχυρισμόν αμέλειας και/ή παράβασης των θέσμιων καθηκόντων των εναγομένων 1 και 2.

Εφαρμοστέες αρχές ― Πότε ενεργοποιείται η δικαιοδοσία του Ναυτοδικείου ― Όταν η ζημιά που προξενείται από πλοίο ή ζημιά που προκαλείται σε πλοίο, αφορά σε αξιώσεις, σχετικά με πράξεις και ενέργειες που γίνονται από άτομα υπεύθυνα για την πλοήγηση του πλοίου, ως αποτέλεσμα των οποίων, το πλοίο προκαλεί ζημιά στον ενάγοντα, και ακόμα στην περίπτωση που αφορά σε ζημιά που προκαλείται σε πλοίο από σύγκρουση με άλλο πλοίο ή αντικείμενα όπως πλεούμενα και αποβάθρες.

Ναυτοδικείο ― Δικαιοδοσία Ναυτοδικείου ― Κατά πόσον ύστερα από την απόφανση περί έλλειψης δικαιοδοσίας, ήταν επιτρεπτή η παραπομπή της αγωγής από το Ναυτοδικείο στο καθ' ύλη αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο σύμφωνα με το Άρθρο 64Α (2) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960, Ν. 14/60, όπως τροποποιήθηκε.

Ναυτοδικείο ― Το Ναυτοδικείο είναι Δικαστήριο Ειδικής Δικαιοδοσίας για τους σκοπούς του Άρθρου 64Α (2) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960, Ν. 14/60, όπως τροποποιήθηκε.

Λέξεις και φράσεις ― «Δικαστήριο Ειδικής Δικαιοδοσίας», Άρθρο 64Α (2) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960, Ν. 14/60, όπως τροποποιήθηκε.

Ενώπιον του Ναυτοδικείου προωθήθηκε αγωγή με την οποία ο ενάγων ισχυριζόταν ότι η πρώτη εναγόμενη, Κυπριακή Δημοκρατία, ήταν υπόλογη στον ίδιο για γενικές και ειδικές αποζημιώσεις εξαιτίας της αμέλειας και/ή της παράβασης καθήκοντος των Μελών της Αστυνομικής Διεύθυνσης Κύπρου ή/και της Λιμενικής Αστυνομίας ή/και οποιασδήποτε άλλης αρμόδιας Αρχής η οποία παρεμπόδισε υπαλλήλους και/ή αντιπροσώπους του ενάγοντα να απομακρύνουν από το χώρο πυρκαγιάς, που έλαβε χώρα στο αλιευτικό καταφύγιο Αγίας Νάπας, δύο σκάφη του ενάγοντα, με αποτέλεσμα τα δύο αυτά σκάφη, να κατακαούν και/ή να καταστραφούν ολοσχερώς από την πυρκαγιά που ξέσπασε στο παρακείμενο σκάφος, ιδιοκτησίας των δευτέρων εναγομένων, το οποίο βρισκόταν επίσης σε αλιευτικό καταφύγιο δίπλα από τα σκάφη του ενάγοντα.

Προκαταρκτικά τέθηκε θέμα δικαιοδοσίας του Ναυτοδικείου να εκδικάσει την αγωγή αυτή.

Οι εναγόμενοι, ισχυρίστηκαν ότι η παρούσα αγωγή δεν ενέπιπτε στη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου ως Ναυτοδικείου καθότι το κατ' ισχυρισμό αγώγιμο δικαίωμα του ενάγοντα εναντίον και των δύο εναγομένων δεν ενέπιπτε στις εξουσίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου (ως Ναυτοδικείου) δυνάμει του Άρθρου 1(1) του Administration of Justice Act του 1956 της Αγγλίας το οποίο ισχύει στην Κύπρο δυνάμει του Άρθρου 19 του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960, Ν. 14/60.

Σύμφωνα με τις παραγράφους d και e του Άρθρου 1(1) το Ναυτοδικείο έχει εξουσία να επιλαμβάνεται αξιώσεων που αφορούν σε ζημιά που προκλήθηκε από πλοίο και σε ζημιά που έγινε σε πλοίο.

Κατά τον συνήγορο του ενάγοντα η ζημιά στα σκάφη του ενάγοντα ήταν το άμεσο αποτέλεσμα ή η φυσική συνέπεια των όσων συνέβηκαν στο παρακείμενο σκάφος (των εναγομένων 2).

Αποφασίστηκε ότι:

1. Η έννοια της αξίωσης για ζημιά που προξενήθηκε από πλοίο συνίσταται, όχι μόνο σε ζημιά που είναι το άμεσο αποτέλεσμα ή η φυσική συνέπεια κάποιας πράξεως από άτομα που είχαν την ευθύνη για την πλοήγηση του πλοίου, αλλά και το ίδιο το πλοίο θα πρέπει να είναι το πραγματικό όργανο δια του οποίου προξενήθηκε η ζημιά.

2. Η έννοια της ζημιάς που προξενήθηκε σε πλοίο περιλαμβάνει ζημιά από σύγκρουση και με κάτι διαφορετικό από πλοίο, όπως είναι μια αποβάθρα ή ένα πλεούμενο αντικείμενο, όπως «σημαδούρα».

3. Η δικαιοδοσία του Ναυτοδικείου, επομένως, αναφορικά με ζημιά που προξενείται από πλοίο ή ζημιά που προκαλείται σε πλοίο, φαίνεται να περιλαμβάνει αξιώσεις, στην πρώτη περίπτωση αναφορικά με πράξεις και ενέργειες που γίνονται από άτομα υπεύθυνα για την πλοήγηση του πλοίου, ως αποτέλεσμα των οποίων, το πλοίο προκαλεί ζημιά στον ενάγοντα, και στη δεύτερη περίπτωση φαίνεται να περιλαμβάνει ζημιά που προκαλείται σε πλοίο από σύγκρουση με άλλο πλοίο ή αντικείμενα όπως πλεούμενα και αποβάθρες.

4. Στην προκείμενη περίπτωση η ζημιά την οποία ισχυριζόταν ο ενάγων ότι υπέστη, προκλήθηκε, από ισχυριζόμενη αμέλεια και/ή παράβαση νομίμων καθηκόντων των διαφόρων αρμοδίων Αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας.

5. Με βάση όλα τα στοιχεία, το Ναυτοδικείο, δεν είχε δικαιοδοσία, δηλαδή καθ' ύλην αρμοδιότητα, να επιληφθεί της παρούσας αγωγής.

6. Τίθετο επομένως το ερώτημα κατά πόσον η αγωγή θα έπρεπε να απορριφθεί, λόγω ελλείψεως δικαιοδοσίας, ή αν μπορούσε να παραπεμφθεί στο καθ' ύλην αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο.

7. Το Ναυτοδικείο είναι, Δικαστήριο Ειδικής Δικαιοδοσίας για σκοπούς του Άρθρου 64Α, εφόσον και αυτό ασκεί αποκλειστική και εξειδικευμένη δικαιοδοσία Ναυτοδικείου. Συνακόλουθα η παραπομπή ήταν επιτρεπτή.

Η αγωγή διακόπηκε και παραπέμφθηκε στο αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο. Τα έξοδα εις βάρος του ενάγοντα.

Αγωγή Ναυτοδικείου - Αίτηση.

Γ. Πιττάτζης, για τον Ενάγοντα-Καθ' ου η αίτηση.

Μ. Σπηλιωτοπούλου (κα), Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Εναγομένους αρ. 1.

Αντ. Χριστοφή για Α. Γιωρκάτζη, για τους Εναγομένους αρ. 2 -Αιτητές.

Cur. adv. vult.

ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.: Η αγωγή του ενάγοντα καταχωρήθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο Κύπρου, Δικαιοδοσία Ναυτοδικείου. Με αυτή ο ενάγων ισχυρίζεται ότι η πρώτη εναγόμενη, Κυπριακή Δημοκρατία, είναι υπόλογη στον ίδιο για γενικές και ειδικές αποζημιώσεις εξαιτίας της αμέλειας και/ή της παράβασης καθήκοντος των Μελών της Αστυνομικής Διεύθυνσης Κύπρου ή/και της Λιμενικής Αστυνομίας ή/και οποιασδήποτε άλλης αρμόδιας Αρχής η οποία παρεμπόδισε υπαλλήλους και/ή αντιπροσώπους του ενάγοντα να απομακρύνουν από το χώρο πυρκαγιάς, που έλαβε χώρα στο αλιευτικό καταφύγιο Αγίας Νάπας, δύο σκάφη του ενάγοντα, με αποτέλεσμα τα δύο αυτά σκάφη, κατά ή περί την 5.4.2009, να κατακαούν και/ή να καταστραφούν ολοσχερώς από την πυρκαγιά που ξέσπασε στο παρακείμενο σκάφος Contessa, ιδιοκτησίας των δευτέρων εναγομένων, το οποίο βρισκόταν επίσης στο αλιευτικό καταφύγιο Αγίας Νάπας, δίπλα από τα σκάφη του ενάγοντα.

Η πρώτη εναγόμενη, Κυπριακή Δημοκρατία, ενάγεται επίσης και για κατ' ισχυρισμό αμέλεια και/ή παράβαση των νομίμων καθηκόντων των Μελών της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Κύπρου και/ή των Κρατικών Υπηρεσιών, καθότι δεν κατάσβεσαν έγκαιρα τη φωτιά που προκλήθηκε στο προαναφερόμενο σκάφος και στη συνέχεια επεκτάθηκε στα δύο σκάφη του ενάγοντα, με αποτέλεσμα να τα καταστρέψει ολοσχερώς.

Οι εναγόμενοι 2 ενάγονται ως ιδιοκτήτες του προαναφερόμενου σκάφους Contessa στο οποίο εκδηλώθηκε η πυρκαγιά και στη συνέχεια εξαπλώθηκε στα δύο σκάφη του ενάγοντα, επειδή ο ενάγων του αποδίδει αμέλεια και/ή παράβαση νομίμων καθηκόντων, αποτέλεσμα των οποίων ήταν η εκδήλωση της πυρκαγιάς και η ζημιά που προκλήθηκε στα δύο σκάφη του ενάγοντα.

Στην Αναφορά του ενάγοντα δίδονται λεπτομέρειες της κατ' ισχυρισμό αμέλειας και/ή παράβασης νομίμων καθηκόντων τόσο των εναγομένων 1 όσο και των εναγομένων 2.

Προκαταρκτικά τέθηκε θέμα δικαιοδοσίας του παρόντος δικαστηρίου να εκδικάσει την αγωγή αυτή. Οι ενδιαφερόμενες πλευρές καταχώρησαν γραπτές αγορεύσεις προς υποστήριξη των θέσεων τους και επιχειρηματολόγησαν, σε συντομία και προφορικά ενώπιον του δικαστηρίου. Οι εναγόμενοι, οι οποίοι καταχώρισαν κοινή γραπτή αγόρευση, ισχυρίζονται ότι η παρούσα αγωγή δεν εμπίπτει στη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου ως Ναυτοδικείου καθότι το κατ' ισχυρισμό αγώγιμο δικαίωμα του ενάγοντα εναντίον και των δύο εναγομένων δεν εμπίπτει στις εξουσίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου (ως Ναυτοδικειόυ) δυνάμει του Άρθρου 1(1) του Administration of Justice Act του 1956 της Αγγλίας το οποίο ισχύει στην Κύπρο δυνάμει του Άρθρου 19 του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960, Ν. 14/60. Σύμφωνα με τις παραγράφους d και e του Άρθρου 1(1) το Ναυτοδικείο έχει εξουσία να επιλαμβάνεται αξιώσεων που αφορούν σε ζημιά που προκλήθηκε από πλοίο και σε ζημιά που έγινε σε πλοίο.

Σε αντίθεση με τους εναγόμενους, ο ενάγοντας ισχυρίζεται ότι το Ναυτοδικείο έχει δικαιοδοσία να επιληφθεί της αγωγής αυτής επειδή οι προαναφερόμενες έννοιες της ζημιάς που προκλήθηκε από πλοίο και εκείνης που προξενήθηκε σε πλοίο, περιλαμβάνουν και τη ζημιά που προξενήθηκε στα δύο σκάφη του ενάγοντα από την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στο παρακείμενο σκάφος των εναγομένων 2 και στη συνέχεια επεκτάθηκε και στα δύο σκάφη του ενάγοντα. Κατά τον ευπαίδευτο συνήγορο του ενάγοντα η ζημιά στα σκάφη του ενάγοντα ήταν το άμεσο αποτέλεσμα ή η φυσική συνέπεια των όσων συνέβηκαν στο παρακείμενο σκάφος (των εναγομένων 2).

Εξέτασα με προσοχή όλα τα ενώπιον μου στοιχεία και δεν μπορώ να συμφωνήσω με τη θέση του ενάγοντα αναφορικά με το ζήτημα της δικαιοδοσίας του Ναυτοδικείου. Η έννοια της αξίωσης για ζημιά που προξενήθηκε από πλοίο (damage done by a ship), όπως επεξηγήθηκε στην υπόθεση The «Eschersheim» (1976) 1 WLR 430 συνίσταται, όχι μόνο σε ζημιά που ήταν το άμεσο αποτέλεσμα ή η φυσική συνέπεια κάποιας πράξεως από άτομα που είχαν την ευθύνη για την πλοήγηση του πλοίου, αλλά και το ίδιο το πλοίο θα πρέπει να είναι το πραγματικό όργανο (instrument) δια του οποίου προξενήθηκε η ζημιά. Η έννοια της ζημιάς που προξενήθηκε σε πλοίο (recieved by a ship), περιλαμβάνει ζημιά από σύγκρουση και με κάτι διαφορετικό από πλοίο, όπως είναι μια αποβάθρα ή ένα πλεούμενο αντικείμενο, όπως «σημαδούρα» (pier οr buoy) (Δέστε: Maritime Law by Christopher Hill, 6th edition, p. 91 και την υπόθεση The «Upcerne» (1912) P. 160).

Η δικαιοδοσία του Ναυτοδικείου, επομένως, αναφορικά με ζημιά που προξενείται από πλοίο ή ζημιά που προκαλείται σε πλοίο, φαίνεται να περιλαμβάνει αξιώσεις, στην πρώτη περίπτωση αναφορικά με πράξεις και ενέργειες που γίνονται από άτομα υπεύθυνα για την πλοήγηση του πλοίου, ως αποτέλεσμα των οποίων, το πλοίο προκαλεί ζημιά στον ενάγοντα, και στη δεύτερη περίπτωση φαίνεται να περιλαμβάνει ζημιά που προκαλείται σε πλοίο από σύγκρουση με άλλο πλοίο ή αντικείμενα όπως πλεούμενα και αποβάθρες. Στην προκείμενη περίπτωση η ζημιά την οποία ισχυρίζεται ότι υπέστη ο ενάγων προκλήθηκε, κατ' ισχυρισμό, από αμέλεια και/ή παράβαση νομίμων καθηκόντων των διαφόρων αρμοδίων Αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι οποίες ενήργησαν, κατ' ισχυρισμό, αμελώς και κατά παράβαση των νομίμων καθηκόντων τους επειδή δεν κατάσβεσαν την πυρκαγιά που προκλήθηκε στο σκάφος Contessa έγκαιρα και κατά τρόπο που να μην επεκταθεί στα σκάφη του ενάγοντα, και επίσης επειδή απέτρεψαν τον ενάγοντα από του να απομακρύνει τα σκάφη του από το παρακείμενο καιόμενο σκάφος. Εναντίον των δευτέρων εναγομένων, ιδιοκτητών του καιόμενου σκάφους, η αξίωση του ενάγοντα βασίζεται σε ισχυρισμούς για ζημιά που του προκλήθηκε εξαιτίας της κατ' ισχυρισμό αμέλειας και παράβασης των νομίμων καθηκόντων τους, που είχε ως αποτέλεσμα την εκδήλωση της φωτιάς στο σκάφος τους και την επέκταση της στα δύο παρακείμενα σκάφη του ενάγοντα.

Θεωρώ ότι με, βάση όλα τα ενώπιον μου στοιχεία, το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου, ασκώντας τη δικαιοδοσία του ως Ναυτοδικείο, δεν έχει δικαιοδοσία, δηλαδή καθ' ύλην αρμοδιότητα, να επιληφθεί της παρούσας αγωγής.

Η πρόκληση ζημιάς στα σκάφη του ενάγοντα, κατά τον ισχυρισμό του ίδιου, δεν έγινε από το ίδιο το σκάφος των εναγομένων 2, ως αποτέλεσμα πράξης των ατόμων που είχαν την ευθύνη για την πλοήγηση του, αλλά ούτε και από σύγκρουση με άλλο πλοίο, αποβάθρα, σημαδούρα ή κάτι παρόμοιο. Απεναντίας η ζημιά προκλήθηκε ως αποτέλεσμα κατ' ισχυρισμόν αμέλειας και/ή παράβασης των θέσμιων καθηκόντων των εναγομένων 1 και 2.

Τίθεται επομένως το ερώτημα κατά πόσον η αγωγή θα πρέπει να απορριφθεί, λόγω ελλείψεως δικαιοδοσίας, ή αν μπορεί να παραπεμφθεί στο καθ' ύλην αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο, που είναι το Επαρχιακό Δικαστήριο Αμμοχώστου, στην προκείμενη περίπτωση, εφόσον τα σκάφη βρίσκονταν στο αλιευτικό καταφύγιο Αγίας Νάπας.

Σύμφωνα με το Άρθρο 64Α (2) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960, Ν. 14/60, όπως τροποποιήθηκε (από το Ν. 138(Ι)/2009), κάθε δικαστήριο ειδικής δικαιοδοσίας, εφόσον διαπιστώσει ότι δεν είναι καθ' ύλην αρμόδιο να εκδικάσει αγωγή ή αίτηση ή υπόθεση που καταχωρίστηκε ενώπιον του, διακόπτει την ενώπιον του διαδικασία και παραπέμπει την αγωγή ή την αίτηση ή την υπόθεση στο καθ' ύλην αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο ή άλλο Δικαστήριο Ειδικής Δικαιοδοσίας προς εκδίκαση. Η παράγραφος (4) του Άρθρου 64Α αναφέρει ότι, για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, ο όρος Δικαστήριο Ειδικής Δικαιοδοσίας περιλαμβάνει το Οικογενειακό Δικαστήριο, το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών και το Δικαστήριο Ελέγχου Ενοικιάσεων. Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι εάν το Ναυτοδικείο, δηλαδή το Ανώτατο Δικαστήριο Κύπρου ασκώντας δικαιοδοσία Ναυτοδικείου μπορεί να θεωρηθεί και αυτό ως Δικαστήριο Ειδικής Δικαιοδοσίας για σκοπούς του Άρθρου 64Α ώστε να μπορεί να ασκήσει τις εξουσίες που παρέχονται στα Δικαστήρια Ειδικής Δικαιοδοσίας, δυνάμει του άρθρου εκείνου.

Καταρχάς παρατηρώ ότι στην παράγραφο (4) του Άρθρου 64Α τα τρία δικαστήρια που ρητά μνημονεύονται αναφέρονται ως, περιλαμβανόμενα, στον όρο Δικαστήριο Ειδικής Δικαιοδοσίας. Αυτό δείχνει ότι ο όρος Δικαστήριο Ειδικής Δικαιοδοσίας περιλαμβάνει και άλλα δικαστήρια εκτός από τα τρία ρητώς αναφερόμενα. Επίσης θεωρώ ότι Δικαστήρια Ειδικής Δικαιοδοσίας είναι τα δικαστήρια περιορισμένης και αποκλειστικής δικαιοδοσίας, σε ένα ή περισσότερους τομείς του δικαίου, όπως π.χ. διοικητικά δικαστήρια, εμπορικά δικαστήρια και εργατικά δικαστήρια. Το Ναυτοδικείο είναι, κατά τη κρίση μου, Δικαστήριο Ειδικής Δικαιοδοσίας για σκοπούς του Άρθρου 64Α, εφόσον και αυτό ασκεί αποκλειστική και εξειδικευμένη δικαιοδοσία Ναυτοδικείου. Το γεγονός ότι η δικαιοδοσία Ναυτοδικείου ασκείται είτε από το Ανώτατο Δικαστήριο είτε και από τα Επαρχιακά Δικαστήρια δεν του στερεί την ιδιότητα του Δικαστηρίου Ειδικής ή Εξεικευμένης Δικαιοδοσίας. Αυτή η ερμηνεία συνάδει, κατά την εκτίμηση μου, και με το δικαίωμα του ενάγοντα να έχει πρόσβαση στα δικαστήρια εφόσον, αν η παρούσα αγωγή του απορριφθεί και δεν παραπεμφθεί στο αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο, αυτός θα έχει χάσει ουσιαστικά το δικαίωμα πρόσβασης του στο δικαστήριο.

Για τους λόγους που προσπάθησα να εξηγήσω η παρούσα αγωγή διακόπτεται ενώπιον του παρόντος δικαστηρίου και παραπέμπεται στο αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο που είναι το Επαρχιακό Δικαστήριο Αμμοχώστου. Όλα τα έξοδα που χάνονται εξαιτίας της καταχώρισης της αγωγής στο Ανώτατο Δικαστήριο, Δικαιοδοσία Ναυτοδικείου, επιδικάζονται εις βάρος του ενάγοντα και υπέρ των εναγομένων, να υπολογιστούν από τον αρμόδιο Πρωτοκολλητή και να υποβληθούν για έγκριση από το δικαστήριο.

Η αγωγή διακόπτεται και παραπέμπεται στο αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο. Τα έξοδα εις βάρος του ενάγοντα.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία