|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2011) 1 ΑΑΔ 929
26 Μαΐου, 2011
[ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΠΕΤΡΙΔΟΥ, ΠTΩXEYΣAΣA,
ΔΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΗΜΟΥ ΠΑΡΑΛΗΠΤΗ ΩΣ
ΠAPAΛHΠTHΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ,
Εφεσείουσα-Εναγόμενη 3,
v.
ALPHA BANK LTD,
Εφεσίβλητης-Ενάγουσας.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 110/2009)
Δικαστές ― Εξαίρεση Δικαστού ― Αίτημα για εξαίρεση Δικαστή από την τριμελή σύνθεση του Εφετείου, λόγω έκδοσης από τον ίδιο απόφασης ως μονομελές Δικαστήριο για το ίδιο νομικό ζήτημα που εγειρόταν στην έφεση ― Κατά πόσο προηγούμενη απόφαση Δικαστή και έκφραση απόψεων σ' αυτή προδικάζει απαραίτητα τη γνώμη του σε συνταγματικά και νομικά θέματα σε μεταγενέστερη υπόθεση, ώστε να δημιουργείται κώλυμα στην εκδίκαση της μεταγενέστερης υπόθεσης.
Κώλυμα ― Δημιουργία κωλύματος λόγω δικαστικού προηγούμενου ― Η έκφραση γνώμης και διατύπωση θέσεως πάνω σε νομικά ζητήματα από Δικαστή σε δικαστική απόφαση δεν αποτελεί κώλυμα για τον ίδιο Δικαστή να επιληφθεί υπόθεσης μεταξύ των ιδίων ή άλλων διαδίκων, στην οποία εγείρεται το ίδιο νομικό ζήτημα.
Πριν την έναρξη της ακρόασης της παρούσας έφεσης, η συνήγορος της εφεσείουσας υπέβαλε αίτημα για την εξαίρεση του εκ των Δικαστών του Ανωτάτου Δικαστή κ. Κληρίδη από την τριμελή σύνθεση του Εφετείου ενώπιον του οποίου εκκρεμεί η έφεση. Ως λόγος για την υποβολή του αιτήματος προβλήθηκε το γεγονός ότι ως Πρόεδρος του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, στο πλαίσιο αγωγής η οποία αφορούσε παρόμοιας φύσης υπόθεση μεταξύ των ίδιων διαδίκων όπως και στην Αγωγή Aρ. 12003/2003 στην οποία είχε εκδοθεί η πρωτόδικη ενδιάμεση απόφαση, αντικείμενο της παρούσας έφεσης, εκδίκασε και απέρριψε πανομοιότυπη αίτηση της εφεσείουσας.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Ο πρωτόδικος Δικαστής, επιλαμβανόμενος του θέματος το οποίο είχε να εξετάσει, άντλησε, μεταξύ άλλων, και «καθοδήγηση», όπως ορθά τη χαρακτήρισε λόγω μη δεσμευτικότητάς της, από άλλη απόφαση την οποία είχε εκδώσει ο κ. Κληρίδης ως Πρόεδρος του Επαρχιακού Δικαστηρίου. Πέραν τούτου η εκδοθείσα από το Δικαστή Κληρίδη ενδιάμεση απόφαση δεν δεσμεύει καθ' οιονδήποτε τρόπο το Εφετείο όπως την ακολουθήσει, ως πρωτόδικη απόφαση που είναι, αλλά ούτε και ο Δικαστής Κληρίδης αισθάνεται προσωπικά δεσμευμένος να την ακολουθήσει ή να μην τυχόν αποστεί από το λόγο που είχε εκφέρει, έχοντας το ευεργέτημα κατάλληλης επιχειρηματολογίας ως μέλος Εφετείου και διατηρώντας το ανοικτό πνεύμα που πρέπει να διακρίνει κάθε δικαστή.
2. Οι θέσεις που διατυπώθηκαν στις αποφάσεις της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις υποθέσεις Αποστολίδου v. Δημοκρατίας (Aρ. 1) (2002) 3 Α.Α.Δ. 80 και Δημοκρατία v. Πιπερίδη κ.ά. (1994) 3 Α.Α.Δ. 569, επί του θέματος της εξαίρεσης Δικαστού από τη σύνθεση του Εφετείου, δίδουν και την απάντηση στο υπό εξέταση εδώ θέμα.
Το αίτημα απορρίφθηκε.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Αποστολίδου v. Δημοκρατίας (Aρ. 1) (2002) 3 Α.Α.Δ. 80,
Δημοκρατία v. Πιπερίδη κ.ά. (1994) 3 Α.Α.Δ. 569.
Aίτημα.
Aίτημα από την εφεσείουσα για εξαίρεση Δικαστή από την τριμελή σύνθεση του Eφετείου.
Μ. Χάματσου (κα) για Χρ. Παπαφώτη, για την Εφεσείουσα.
Θ. Καουτζάνη για Χρυσαφίνη και Πολυβίου, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα απαγγείλει ο Κληρίδης, Δ..
ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ.: Πριν από την έναρξη της ακρόασης στην παρούσα έφεση, η συνήγορος της εφεσείουσας υπέβαλε αίτημα για την εξαίρεσή μου από την τριμελή σύνθεση του Εφετείου ενώπιον του οποίου εκκρεμεί η έφεση.
Ως λόγος για την υποβολή του αιτήματος προβλήθηκε το γεγονός ότι ως Πρόεδρος του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, στο πλαίσιο της Αγωγής Αρ. 12004/2003, η οποία αφορούσε παρόμοιας φύσης υπόθεση μεταξύ των ίδιων διαδίκων όπως και στην αγωγή 12003/2003 στην οποία είχε εκδοθεί η πρωτόδικη ενδιάμεση απόφαση η οποία προσβάλλεται με την παρούσα έφεση, είχα εκδικάσει και απορρίψει πανομοιότυπη αίτηση της εφεσείουσας.
Πιο συγκεκριμένα, η εδώ εφεσείουσα-εναγομένη 3, είχε υποβάλει στο πλαίσιο της προαναφερθείσας Αγωγής Αρ. 12004/2003, ως εναγομένη 3, αίτηση για τροποποίηση της Υπεράσπισης και Ανταπαίτησής της, αίτηση την οποία κατόπιν εκδίκασης απέρριψα με αιτιολογημένη ενδιάμεση απόφασή μου ημερομηνίας 3.2.2009.
Άλλος Πρόεδρος Επαρχιακού Δικαστηρίου λίγες μέρες μετά, και συγκεκριμένα στις 24.3.2009, εξέδωσε ενδιάμεση απόφαση στην Αγωγή Aρ. 12003/2003 μεταξύ των ίδιων διαδίκων, που αφορούσε σε άλλο κατ' ισχυρισμό οφειλόμενο τραπεζικό χρέος, και πάλι σε αίτηση της ίδιας της εναγομένης 3 για τροποποίηση της Υπεράσπισης και Ανταπαίτησης, και απέρριψε την αίτηση. Η απορριπτική αυτή ενδιάμεση απόφαση είναι αντικείμενο της παρούσας έφεσης.
Ο Πρόεδρος Επαρχιακού Δικαστηρίου που εξέδωσε την πρωτόδικη προσβαλλόμενη απόφαση, αναφέρθηκε στην εκδοθείσα από εμένα ενδιάμεση απόφαση στην αίτηση η οποία είχε προηγηθεί, την οποία χαρακτήρισε ως πανομοιότυπη με την υπό κρίση από τον ίδιο και η οποία, όπως ανέφερε, συνοδευόταν από ένορκη δήλωση στην οποία προβάλλονταν οι ίδιοι λόγοι για τροποποίηση όπως και στην ενώπιόν του αίτηση. Υιοθετώντας σχετικά αποσπάσματα από την ενδιάμεση απόφασή μου, ο Πρόεδρος συμφώνησε με το σκεπτικό της και, για τους λόγους που ο ίδιος παρέθεσε με αναφορά σε νομολογία, απέρριψε την αίτηση.
Κατά την άποψή μας, ιδιαίτερα χρήσιμη στο υπό εξέταση θέμα είναι η απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Αποστολίδου v. Δημοκρατίας (Aρ. 1) (2002) 3 Α.Α.Δ. 80, στην οποία είχαν λεχθεί και τα εξής:
«Αναντίλεκτο είναι ότι η επίλυση νομικού ζητήματος πρωτοδίκως ή κατ' έφεση δεν αποκλείει τη συμμετοχή Δικαστή στη σύνθεση Δικαστηρίου που επιλαμβάνεται του ιδίου, όμοιου, ή παρεμφερούς νομικού ζητήματος. (Βλ. μεταξύ άλλων Razis a.ο. v. Republic (1983) 3(A) C.L.R. 309· Makrides v. Republic (1984) 3(A) C.L.R. 304). Η ευαισθησία του Δικαστή, ως υποδεικνύεται στην Makrides, δεν αποτελεί τον οδηγό στη διαπίστωση κωλύματος, αλλά οδηγό συνιστά η σωστή εκτίμηση του δικαστικού καθήκοντος και ό,τι αυτό επιβάλλει. Παραίτηση από αυτό το καθήκον ενέχει ορατούς κινδύνους για την απονομή της δικαιοσύνης όπως υποδεικνύεται:
«One such danger is that we would be coming close to acknowledging to a litigant a right to choose the judge who will try him.»
«Ένας τέτοιος κίνδυνος είναι ότι θα φθάναμε κοντά στην αναγνώριση δικαιώματος στο διάδικο να επιλέγει το δικαστή που θα τον δικάσει.»»
Και ακολούθως, στην ίδια απόφαση, είχαν λεχθεί τα ακόλουθα:
"Το ό,τι το ίδιο νομικό θέμα εγείρεται προς εξέταση δεν δημιουργεί κώλυμα. Στο βαθμό δε που η απόφαση στην Α.Ε. 2749 δημιουργεί δέσμευση ως εκ του λόγου της, η ίδια δέσμευση θα βάρυνε την Ολομέλεια ανεξάρτητα από τη σύνθεσή της. Το δεσμευτικό προηγούμενο δεν συναρτάται με τη σύνθεση αλλά με την υπόσταση και τη βαθμίδα του δικαστηρίου που εκδίδει την απόφαση στην ιεραρχία των δικαστηρίων. Ανάλογα αντικειμενικοί είναι και οι λόγοι για τους οποίους χωρεί απόκλιση από δικαστικό προηγούμενο. (Βλ. μεταξύ άλλων Νικολάου κ.ά. v. Νικολάου κ.ά. (Αρ. 2) (1992) 1(Β) Α.Α.Δ. 1338· Μαυρογένης v. Βουλής των Aντιπροσώπων κ.ά. (Αρ. 3) (1996) 1 Α.Α.Δ. 315.)"
Σε άλλη απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Δημοκρατία v. Πιπερίδη κ.ά. (1994) 3 Α.Α.Δ. 569, εξετάστηκε αίτημα για εξαίρεση Δικαστού από τη σύνθεση του Εφετείου, λόγω έκδοσης από τον ίδιο απόφασης ως μονομελές δικαστήριο για το ίδιο νομικό ζήτημα που εγειρόταν στη έφεση. Το αίτημα για εξαίρεση απορρίφθηκε αφού τονίστηκαν τα εξής:
"Το έργο του Δικαστή είναι η επίλυση των νομικών και πραγματικών επίδικων θέμάτων που εγείρονται στην κάθε υπόθεση, με βάση το Σύνταγμα και τους νόμους της χώρας. Προηγούμενη απόφαση Δικαστή και έκφραση απόψεων σ' αυτή δεν προδικάζει απαραίτητα τη γνώμη του σε συνταγματικά και νομικά θέματα σε μεταγενέστερη υπόθεση. Αυτό ισχύει με ιδιαιτερότητα στην περίπτωση Δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας λαμβανομένης υπόψη της διάρθρωσης και της Σύνθεσης των Δικαστηρίων.
Έχει αποφασιστεί κατ' επανάληψη από τα Δικαστήρια της Κύπρου ότι η έκφραση γνώμης και διατύπωση θέσεως πάνω σε νομικά ζητήματα από Δικαστή σε δικαστική απόφαση δεν αποτελεί κώλυμα για τον ίδιο Δικαστή να επιληφθεί υπόθεσης μεταξύ των ιδίων ή άλλων διαδίκων, στην οποία εγείρεται το ίδιο νομικό ζήτημα - (βλ., μεταξύ άλλων, Razis and Another v. Republic (1983) 3(A) C.L.R. 309, στη σελ. 311· Kritiotis v. Municipality of Paphos (1983) 3 C.L.R. 1460· Αυτοκέφαλος Αγιωτάτη Ορθόδοξος και Αποστολική Εκκλησία της Κύπρου v. Βουλής των Αντιπροσώπων (Aρ. 1) (1990) 3 A.A.Δ. 54 και Αυτοκέφαλος Αγιωτάτη Ορθόδοξος και Αποστολική Εκκλησία της Κύπρου v. Βουλής των Αντιπροσώπων (Aρ. 2) (1990) 3 A.A.Δ. 69· Adidas Sportschufabriken Adi Dassier Stiftung and Co. Ltd. v. Krashias Shoe Factory Ltd (Aρ. 1) (1990) 1 A.A.Δ. 873)."
Νομίζουμε ότι το πιο πάνω απόσπασμα δίδει και την απάντηση στο υπό εξέταση εδώ θέμα.
Όπως διαπιστώνεται από τα περιστατικά της παρούσας διαδικασίας, ο πρωτόδικος Δικαστής, επιλαμβανόμενος του θέματος το οποίο είχε να εξετάσει, άντλησε, μεταξύ άλλων, και "καθοδήγηση", όπως ορθά την χαρακτήρισε λόγω μη δεσμευτικότητάς της, από άλλη απόφαση την οποία είχα εγώ εκδώσει ως Πρόεδρος Επαρχιακού Δικαστηρίου. Πέραν τούτου, η εκδοθείσα από εμένα ενδιάμεση απόφαση ούτε ασφαλώς δεσμεύει καθ' οιονδήποτε τρόπο το Εφετείο όπως την ακολουθήσει, ως πρωτόδικη απόφαση που είναι, αλλ' ούτε και αισθάνομαι εγώ προσωπικά δεσμευμένος να την ακολουθήσω ή να μην τυχόν αποστώ από το λόγο που είχα εκεί εκφέρει, έχοντας το ευεργέτημα κατάλληλης επιχειρηματολογίας ως μέλος Εφετείου και διατηρώντας το ανοικτό πνεύμα που πρέπει να διακρίνει κάθε δικαστή.
Για τούτο, κρίνουμε ότι το αίτημα για την εξαίρεση μέλους του Εφετείου δεν δικαιολογείται υπό τις περιστάσεις.
Tο αίτημα απορρίπτεται.