Αριστοδήμου Φυλακτή ν. Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας (2005) 1 ΑΑΔ 728

Αστικά αδικήματα ― Κακόβουλη δίωξη ― Συστατικά στοιχεία του αδικήματος ― Άρθρο 32 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148 ― Εφαρμοστέες αρχές ως προς τις προϋποθέσεις έγερσης αγωγής για κακόβουλη δίωξη όπως διαμορφώθηκαν στην Paikkos v. Antonis Kontemeniotis (1989) 1 C.L.R. 50 ― Κατά πόσο η έγερση διοικητικής πειθαρχικής διαδικασίας μπορούσε να στηρίξει αγωγή για κακόβουλη δίωξη.

Ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες ― Δικαίωμα ιδιωτικής ζωής ― Καλύπτει και τον τομέα της ερωτικής συμπεριφοράς του ανθρώπου ― Άρθρο 15 του Συντάγματος και Άρθρο 8 του περί της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως διά την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, Κυρωτικός Νόμος του 1962, Ν. 39/62.

Ο εφεσείων υπηρετούσε κατά τον ουσιώδη χρόνο στην Αστυνομική Δύναμη Κύπρου, με τον βαθμό Υπαστυνόμου. Αντιμετώπισε ενώπιον της Πειθαρχικής Επιτροπής πειθαρχική κατηγορία ότι μεταξύ των ετών 1993-1995 διατηρούσε εξωσυζυγικές σχέσεις και του επιβλήθηκε ποινή προστίμου £300. Η καταδίκη και η επιβληθείσα ποινή ακυρώθηκε κατ' έφεση από το Συμβούλιο Εφέσεων.

Ο εφεσείων καταχώρησε αγωγή εναντίον του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας αξιώνοντας αποζημιώσεις για κακόβουλη και χωρίς εύλογη αιτία καταχώρηση της εναντίον του πειθαρχικής υπόθεσης από την Αστυνομική Δύναμη Κύπρου. Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας απέρριψε την αγωγή. Ο εφεσείων εφεσίβαλε την απόφαση.

Αποφασίστηκε ότι:

1. Η διοικητική πειθαρχική διαδικασία, όπως είναι γνωστή στο διοικητικό δίκαιο, δεν είναι συγγενής με την ποινική διαδικασία, μήτε και αυτή διεξάγεται ενώπιον δικαστηρίου. Επομένως δεν χωρούσε αγωγή για κακόβουλη δίωξη στην παρούσα υπόθεση και η περί τούτου διαπίστωση του πρωτόδικου Δικαστηρίου είναι ορθή.

2. Από την απόφαση της Αστυνομίας να προχωρήσει και να προωθήσει την υπόθεση σε βάρος του εφεσείοντος ελλείπει το στοιχείο της κακόβουλης σκέψης ή του ελατηρίου, που αποτελεί συστατικό στοιχείο του αδικήματος της κακόβουλης δίωξης όπως προβλέπεται στο Άρθρο 32 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148.

3. Η έννοια της ιδιωτικής ζωής διασφαλίζεται στο Άρθρο 15 του Συντάγματος που είναι πανομοιότυπο με το Άρθρο 8 του περί της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως διά την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, Κυρωτικός Νόμος του 1962, Ν. 39/62. Η ιδιωτική ζωή καλύπτει ασφαλώς και τον τομέα της ερωτικής συμπεριφοράς του ανθρώπου.

Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.

Αναφερόμενες υποθέσεις:

Γρηγορίου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (Αρ. 2) (1996) 4 Α.Α.Δ. 1100,

Paikkos v. Kontemeniotis (1989) 1 C.L.R. 50.

Έφεση.

Έφεση από τον ενάγοντα μέλος της Αστυνομικής Δύναμης κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας που δόθηκε στις 13/6/03 (Αρ. Αγωγής 1378/98) κατά της απόρριψης της αγωγής του εναντίον του Γενικού Εισαγγελέα της�Δημοκρατίας, στην οποία αξίωνε αποζημιώσεις για κακόβουλη και χωρίς εύλογη αιτία καταχώρηση εναντίον του πειθαρχικής υπόθεσης από την Αστυνομική Δύναμη Κύπρου.

Μ. Κυπριανού, για τον Εφεσείοντα.

Δ. Καλλίγερος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τον Εφεσίβλητο.

Cur. adv. vult.

ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Την ομόφωνη απόφαση του δικαστηρίου θα δώσει ο Αρτεμίδης, Π..

ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Π.: Ο εφεσείων υπηρετούσε κατά τον ουσιώδη χρόνο στην Αστυνομική Δύναμη Κύπρου, με το βαθμό Υπαστυνόμου. Την 10.7.96 καταχωρίστηκε εναντίον του πειθαρχική υπόθεση, σύμφωνα με τον Κανονισμό 8 παράγραφο 1 των περί Αστυνομίας (Πειθαρχικών) Κανονισμών του 1989. Οι λεπτομέρειες του πειθαρχικού αδικήματος ήταν πως: «ο κατηγορούμενος μεταξύ των ετών 1993-1995 διατηρούσε εξωσυζυγικές σχέσεις.».

Ο εφεσείων δεν παραδέχθηκε την κατηγορία και στην απάντησή του στον ερευνώντα λειτουργό είπε πως η υπηρεσία δεν είχε δικαίωμα να επεμβαίνει στην ιδιωτική του ζωή. Η πειθαρχική διαδικασία άρχισε στις 8.10.1996, ενώπιον της Πειθαρχικής Επιτροπής. Ο εφεσείων εκπροσωπήθηκε με δικηγόρο, ο οποίος ήγειρε προδικαστική ένσταση με την εισήγηση πως στο κατηγορητήριο δεν αποκαλυπτόταν οποιαδήποτε κατηγορία, ενόψει μάλιστα της απόφασης, που ο γράφων εξέδωσε στην Γρηγορίου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (Αρ. 2) (1996) 4 Α.Α.Δ. 1100. Σε εκείνη την υπόθεση ο αιτητής κατηγορήθηκε στη βάση του ίδιου κανονισμού, για ανάρμοστη συμπεριφορά επειδή συναντήθηκε στο δωμάτιο ξενοδοχείου με μια κοπέλα, με την οποία είχε ερωτική επικοινωνία. Στην απόφαση αναλύεται η έννοια της ιδιωτικής ζωής, όπως αυτή διασφαλίζεται στο Άρθρο 15 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, που είναι πανομοιότυπο με το άρθρο 8 του περί της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως δια την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, Κυρωτικός Νόμος του 1962, Ν.39/62. Στην απόφαση καταγράφονται και τα εξής:

«Η εκδήλωση της ιδιωτικής ζωής προεκτείνεται στις ιδιαίτερες πνευματικές αναζητήσεις και στη συναναστροφή των ανθρώπων για ψυχική, πνευματική και σωματική επικοινωνία. Τα ιδιάζοντα ήθη και έθιμα και συνήθειες μιας χώρας, σε ό,τι αφορά την ανθρώπινη συμπεριφορά, που σε μια συνεχώς εξελισσόμενη και δημοκρατική κοινωνία δυνατό να αποτελούν και αντικείμενο διχογνωμίας, δεν αποτελούν κριτήριο για την ερμηνεία και εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως διασφαλίζονται στο Σύνταγμα και τη Σύμβαση.

Η ερμηνεία των σχετικών άρθρων του Συντάγματός μας και της Διεθνούς Συμβάσεως για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που είναι κατά την ταπεινή μου άποψη εμπνευσμένος κώδικας ενιαίας συμπεριφοράς των συμβαλλομένων κρατών και των πολιτών τους, πρέπει να εναρμονίζεται. Η χώρα μας δέχθηκε να διαμορφώσει και κατευθύνει τη λειτουργία της, στα ζητήματα που αφορά η Σύμβαση, σύμφωνα με τους κανόνες της, όπου τούτοι δεν είναι αντίθετοι με το Σύνταγμα.»

Ο εφεσείων έδωσε μαρτυρία ενώπιον της Πειθαρχικής Επιτροπής, και ακολούθησε η κοπέλα με την οποία, σύμφωνα με την πειθαρχική κατηγορία, ο εφεσείων είχε ερωτικές σχέσεις. Η ίδια επιβεβαίωσε το γεγονός, οπόταν και ο εφεσείων παραδέχθηκε την κατηγορία. Η Πειθαρχική Επιτροπή στις 13.2.1997 επέβαλε στον εφεσείοντα ποινή προστίμου £300.

Ο εφεσείων καταχώρησε έφεση στο Συμβούλιο Εφέσεων, το οποίο ακύρωσε την καταδίκη και την ποινή που είχε επιβληθεί. Προφανώς το Συμβούλιο Εφέσεων είχε εκτιμήσει και αξιολογήσει ορθά την πιο πάνω απόφαση στην υπόθεση Γρηγορίου.

Στις 11.2.1998 ο εφεσείων προχώρησε με αγωγή εναντίον του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, στην οποία αξίωνε αποζημιώσεις για κακόβουλη και χωρίς εύλογη αιτία καταχώρηση της εναντίον του πειθαρχικής υπόθεσης από την Αστυνομική Δύναμη Κύπρου. Αυτής δηλαδή που αναφέραμε πιο πάνω. Η υπόθεση εκδικάστηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, και στις 13.6.2003 η πρωτόδικος Δικαστής απέρριψε την αγωγή. Η Δικαστής επιλαμβάνεται με λεπτομέρεια όλων των θεμάτων που ηγέρθησαν στην υπόθεση. Τα ίδια μας απασχόλησαν στην έφεση. Δύο είναι τα νομικά σημεία που θα συζητηθούν, δεδομένου ότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε αμφισβήτηση σε ό,τι αφορά τα γεγονότα.

Το πρώτο άπτεται του νομικού ερωτήματος, κατά πόσο η διοικητική πειθαρχική διαδικασία εμπίπτει μέσα στην έννοια της δίωξης, που προβλέπεται στο άρθρο 32 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό της πρωτόδικης Δικαστού ήταν αρνητική. Συμφωνούμε με την κατάληξη της. Το νομικό θέμα συζητιέται αναλυτικά στην υπόθεση Paikkos v. Antonis Kontemeniotis (1989) 1 C.L.R. 50. Επιχειρώντας να συνοψίσουμε τη σκέψη του Εφετείου στην πιο πάνω υπόθεση, φρονούμε πως αποφασίστηκαν τα πιο κάτω:

(α) Κατά το κοινοδίκαιο χωρεί αγωγή για κακόβουλη δίωξη, εφόσον υφίστανται όλα τα στοιχεία που συνιστούν κατάχρηση της νόμιμης διαδικασίας, και για διαδικασία ανάλογη ή συγγενή προς ποινική διαδικασία. Η αγωγή για κακόβουλη δίωξη δεν περιορίζεται στην ποινική διαδικασία, τη διαδικασία πτώχευσης ή διάλυσης εταιρείας. Το αποτέλεσμα κακόβουλης δίωξης, στην οποία μπορεί να στηριχθεί η αγωγή, περιλαμβάνει και ζημιά ή βλάβη στη φήμη ατόμου, κίνδυνο στη ζωή ή σωματική του ακεραιότητα, την προσωπική του ελευθερία καθώς και ζημιά σε περιουσία. Στην υπόθεση Paikkos αποφασίστηκε πως η αίτηση που υπέβαλε ο εφεσείων, για να κηρυχθεί ο εφεσίβλητος πνευματικά ασθενής, με αποτέλεσμα ο ενδεχόμενος εγκλεισμός του σε κατάλληλο ίδρυμα, συνιστούσε διαδικασία συγγενή προς ποινική δίωξη, και επομένως μπορούσε να καταχωριστεί αγωγή για κακόβουλη δίωξη.

(β) Η διαδικασία, που συνιστά τη δίωξη, πρέπει να είναι ενώπιον αρμόδιου δικαστηρίου.

Τα πιο σοβαρά επομένως κριτήρια, που αφορούν και στην υπόθεση που εξετάζουμε, είναι: (α) κατά πόσο η διοικητική πειθαρχική διαδικασία είναι ταυτόσημη ή συγγενής προς ποινική δίωξη, και (β) γίνεται ενώπιον δικαστηρίου. Έχουμε τη γνώμη, συμφωνώντας με το πρωτόδικο δικαστήριο, πως η απάντηση στα ερωτήματα είναι αρνητική. Η διοικητική πειθαρχική διαδικασία, όπως είναι γνωστή στο διοικητικό δίκαιο, δεν είναι συγγενής με την ποινική διαδικασία, μήτε και αυτή διεξάγεται ενώπιον δικαστηρίου.

Με την πιο πάνω κατάληξή μας κρίνεται και η έφεση. Να εκφράσουμε όμως και την άποψη μας για την ουσία της υπόθεσης, που ενδεχομένως να φανεί χρήσιμη. Δεν αποδείχθηκε, όπως ορθά αποφάνθηκε και η πρωτόδικος δικαστής, οποιοδήποτε στοιχείο κακοβουλίας στην καταχώρηση της πειθαρχικής υπόθεσης εναντίον του εφεσείοντα. Η Αστυνομική Αρχή τελούσε υπό νομική πλάνη κατά πόσο τα γεγονότα της υπόθεσης στοιχειοθετούσαν πειθαρχική κατηγορία, βάσει του Κανονισμού 8, των περί Αστυνομίας (Πειθαρχικών) Κανονισμών του 1989. Η ιδιωτική ζωή, όπως εξηγήσαμε πιο πάνω, καλύπτει ασφαλώς και τον τομέα της ερωτικής συμπεριφοράς του ανθρώπου. Εκ της συμπεριφοράς βεβαίως αυτής, όπως και οποιασδήποτε άλλης, μπορεί, ανάλογα με την περίπτωση, να προκύψει ανάρμοστη συμπεριφορά που τη συνιστούν τα ιδιαίτερα στοιχεία της, και όχι η ύπαρξη των ερωτικών σχέσεων.

Ο εφεσείων, στο πρώτο στάδιο της διαδικασίας, παραδέχθηκε την κατηγορία, που πράγματι ήταν εσφαλμένα διατυπωμένη, και αμφισβήτησε την καταδίκη του κατ' έφεση ενώπιον του Συμβουλίου Εφέσεων της Αστυνομίας. Το τελευταίο δικαίωσε τον εφεσείοντα, ακυρώνοντας την καταδίκη και την ποινή. Δεν αποκαλύπτεται από τα πιο πάνω γεγονότα οποιαδήποτε κακόβουλη σκέψη ή ελατήριο που να λειτούργησαν στην απόφαση της Αστυνομίας να προχωρήσει και να προωθήσει την υπόθεση σε βάρος του εφεσείοντα.

Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο

	CyLaw \| Αναφορικά μ'εμάς \| Επικοινωνία