|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2005) 1 ΑΑΔ 676
24 Μαΐου, 2005
[ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στές]
ΑΝΤΩΝΑΚΗΣ ΜΑΡΑΓΚΟΣ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΟΣ ΑΝΤΩΝΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΜΕΖΕΤΖΙΗ,
Εφεσείων,
v.
1. ΑΝΤΩΝΗ ΧΡΙΣΤΟΦΗ ΠΙΕΡΟΥ,
2. ΣΠΥΡΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ, ΥΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ
ΤΟΥ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ
ΤΗΣ ΑΠΟΒΙΩΣΑΣΗΣ ΣΤΑΥΡΙΝΗΣ
ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΡΟΤΣΙΔΗ,
3. ΛΕΥΚΟΥΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ,
4. ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΧΡΙΣΤΟΦΗ ΤΤΟΦΙΑ,
5. ΕΛΕΝΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΗ,
Εφεσιβλήτων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 11569)
Ακίνητη Ιδιοκτησία ― Αγωγή για ακύρωση τιτλοποίησης κτημάτων επ' ονόματι της εναγομένης και για τιτλοποίηση αυτών επ' ονόματι των εναγόντων, ως ιδιοκτητών δυνάμει εχθρικής κατοχής ― Κατά πόσο η αγωγή έπρεπε να είχε εγερθεί από τον διαχειριστή της περιουσίας του αποβιώσαντος πατέρα των εναγόντων, ο οποίος (πατέρας) είχε την από πολύ παλιά κατοχή και καλλιέργεια των επίδικων κτημάτων, αντί από τους ενάγοντες προσωπικά ― Κατά πόσο η περίοδος κατοχής των κτημάτων από τους ενάγοντες μπορούσε να προστεθεί στην περίοδο κατοχής τους από τον πατέρα τους με στόχο την συμπλήρωση της αναγκαίας περιόδου κατοχής.
Η υπόθεση αυτή αφορά δύο κτήματα στον Άγιο Τύχωνα τα οποία το Κτηματολόγιο είχε εγγράψει επ' ονόματι της Κυριακούς Κώστα Μαραγκού, διαχειρίστριας της περιουσίας του αποβιώσαντος πατέρα της Αντώνη Χαραλάμπου Μεζετζιή, στη βάση ότι ο πατέρας της τα κατείχε και τα εκαρπούτο ανενοχλήτως μέχρι του θανάτου του.
Οι ενάγοντες-εφεσίβλητοι ήγειραν αγωγή κατά της περιουσίας του Αντώνη Χαραλάμπου Μεζετζιή ζητώντας την ακύρωση της επ' ονόματι του τιτλοποίησης των κτημάτων και τιτλοποίησή τους επ' ονόματί τους ως ιδιοκτητών δυνάμει εχθρικής κατοχής, ισχυριζόμενοι ότι οι ίδιοι και οι προκάτοχοί τους τα κατείχαν αδιαλείπτως από αμνημονεύτων χρόνων, ότι τα κτήματα ουδέποτε ανήκαν ή κατείχοντο από τον Αντώνη Χαραλάμπου Μεζετζιή και ότι η επ' ονόματι της περιουσίας του εγγραφή οφείλετο σε λανθασμένη μεταφορά της καταχώρησης της γενικής χωρομετρίας από το όνομα του Αντώνη Χαραλάμπου Τσιόχα, του οποίου κληρονόμοι είναι οι ενάγοντες, στο όνομα του Αντώνη Χαραλάμπου Μεζετζιή λόγω συνωνυμίας.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποδέχθηκε την απαίτηση. Το Δικαστήριο υπέδειξε ότι το πιστοποιητικό της Χωριτικής Αρχής του Αγίου Τύχωνα στη βάση του οποίου το Κτηματολόγιο ενέκρινε την αίτηση της Κυριακούς Κώστα Μαραγκού (που εν πάση περιπώσει δεν είχε εκδοθεί σύμφωνα με το νόμο), δεν είχε καμιά αξία ως αποδεικτικό στοιχείο. Ούτε είχαν κληθεί ως μάρτυρες οι δύο πληροφοριοδότες που είχε παρουσιάσει ο Κώστας Μαραγκός για να επιτύχει την έκδοσή του, ώστε να υπήρχε μαρτυρία που να στήριζε την ιδιοκτησία του Αντώνη Χαραλάμπου Μεζετζιή.
Η πρωτόδικη απόφαση εφεσιβλήθηκε. Οι λόγοι έφεσης αφορούν τις διαπιστώσεις του Δικαστηρίου ως προς την κατοχή των κτημάτων, την εισήγηση ότι οι ενάγοντες δεν μπορούσαν να εγείρουν προσωπικά την αγωγή που μόνο από το διαχειριστή της περιουσίας του Αντώνη Χαραλάμπου Τσιόχα μπορούσε να εγερθεί σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 34(7) του Κεφ. 189 και τέλος την εισήγηση ότι το Δικαστήριο έσφαλε κατά το ότι, αν και διαπίστωσε ότι οι εφεσίβλητοι δεν είχαν συμπληρώσει από μόνοι τους την αναγκαία περίοδο κατοχής, εν τούτοις έκρινε αυθαίρετα ότι μπορούσαν να συμπληρώσουν αυτή προσθέτοντας στη δική τους κατοχή την περίοδο που τα κτήματα κατείχοντο από τον πατέρα τους Χριστοφή, γιό και μοναδικό κληρονόμο του Αντώνη Χαραλάμπου Τσιόχα, ο οποίος απεβίωσε το 1967.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Η μαρτυρία ήταν συντριπτική και βέβαιη και καταδείκνυε όχι μόνο ότι τα κτήματα κατείχοντο ανέκαθεν από τον Αντώνη Χαραλάμπου Τσιόχα και τους απογόνους του αλλά και ότι ήταν η συνωνυμία του Αντώνη Χαραλάμπου (Τσιόχα) με τον Αντώνη Χαραλάμπου (Μεζετζιή) που δημιούργησε το όλο πρόβλημα.
2. Η έκθεση απαίτησης καθιστούσε σαφές ότι οι ενάγοντες στήριξαν την υπόθεσή τους σε δική τους εχθρική κατοχή και όχι σε κληρονομικό δικαίωμα επί της περιουσίας του προγόνου τους. Το Άρθρο 34(7) λοιπόν δεν είχε θέση στην παρούσα υπόθεση.
3. Η νομολογία επιτρέπει την πρόσθεση στην κατοχή των εφεσιβλήτων της περιόδου που τα κτήματα κατείχοντο από τον πατέρα τους Χριστοφή, ο δε εφεσείων δεν παραθέτει οποιαδήποτε αυθεντία που να αντιστρατεύεται την αρχή αυτή.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα εναντίον του εφεσείοντος.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Emin v. Turkish Bank of Nicosia Ltd (1963) 2 C.L.R. 74,
The Heirs of the late Thodora Panayi v. The Administrators of the Estate of the late Stylianos Georgi Mandrioti (1963) 2 C.L.R. 167,
PapaGeorgiou v. Komodromou (1963) 2 C.L.R. 221.
Έφεση.
Έφεση από τους εναγόμενους κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού που δόθηκε στις 18/11/02 (Αρ.�Αγωγής 6468/93) με την οποία έγινε δεκτή η απαίτηση των εναγόντων και ακυρώθηκε η εγγραφή και τιτλοποίηση δύο κτημάτων στον Άγιο Τύχωνα επ' ονόματι των εναγομένων και διατάχθηκε η εγγραφή και τιτλοποίησή τους επ' ονόματι των εναγόντων οι οποίοι ως προκάτοχοί τους τα κατείχαν από αμνημονεύτων χρόνων, αναγνωρίστηκε δε ότι η επ' ονόματι του αποβιώσαντος Αντώνη Μεζετζιή εγγραφή οφείλετο σε λάθος της Χωριτικής Αρχής.
Α. Γεωργίου, για τον Εφεσείοντα.
Σ. Κωνσταντινίδης με Π. Πότση, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Δ. Χατζηχαμπής.
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ.: Δύο κτήματα στον Άγιο Τύχωνα συνιστούν το αντικείμενο της υπόθεσης. Αυτά ήλθαν στο προσκήνιο το 1983 όταν η Κυριακού Κώστα Μαραγκού, κόρη του αποβιώσαντος το 1946 Αντώνη Χαραλάμπου Μεζετζιή, και ο σύζυγος της Κώστας Μαραγκός υπέβαλαν αίτηση έρευνας στο Κτηματολόγιο ως προς οποιαδήποτε κτήματα ανήκαν στον πατέρα και πεθερό τους. Η έρευνα απεκάλυψε τα δύο αυτά κτήματα, οπότε η Κυριακού υπέβαλε αίτηση για εγγραφή τους επ' ονόματι της ως διαχειρίστριας της περιουσίας του αποβιώσαντος πατέρα της στη βάση ότι ο πατέρας της τα κατείχε και τα εκαρπούτο ανενοχλήτως μέχρι του θανάτου του. Το Κτηματολόγιο ενέκρινε την αίτηση βασιζόμενο σε πιστοποιητικό της Χωριτικής Αρχής του Αγίου Τύχωνα, το οποίο εξασφάλισε ο Κώστας Μαραγκός, υπογραμμένο από τον Πρόεδρο και δύο μέλη αυτής, το οποίο πιστοποιούσε ότι ο Αντώνης Χαραλάμπου Μεζετζιής κατείχε και εκαρπούτο ανενοχλήτως τα εν λόγω κτήματα για πέραν των 15 χρόνων και μέχρι του θανάτου του. Όπως προέκυψε, ο Πρόεδρος και τα δύο μέλη της Χωριτικής Αρχής που υπέγραψαν το πιστοποιητικό δεν είχαν ιδία γνώση των πιστοποιούμενων αλλά ούτε και είχαν κατονομάσει τα δύο πρόσωπα που ο Κώστας Μαραγκός τους είχε παρουσιάσει ως πληροφοριοδότες για την κατοχή των κτημάτων από τον πεθερό του, όπως απατείται στο άρθρο 82(3) του Κεφαλαίου 224.
Τα κτήματα διεκδίκησαν τώρα πέντε άλλα πρόσωπα, όταν τυχαία ανακάλυψαν ότι είχαν τιτλοποιηθεί επ' ονόματι της Κυριακούς. Η απαίτηση τους ανέτρεχε στον Αντώνη Χαραλάμπου Τσιόχα, ο οποίος απεβίωσε το 1935. Ήταν στο όνομα αυτού που τα κτήματα είχαν αρχικά καταχωρηθεί το 1920 μετά από τη Γενική Χωρομετρία. Μοναδικός κληρονόμος του Αντώνη Χαραλάμπου Τσιόχα ήταν ο γιος του Χριστοφής, ο οποίος απεβίωσε το 1967 αφήνοντας πέντε παιδιά τα οποία, ή οι κληρονόμοι ή διαχειριστές των οποίων, είναι τα πέντε πρόσωπα που διεκδίκησαν τα κτήματα. Εγείροντας αγωγή κατά της περιουσίας του Αντώνη Χαραλάμπου Μεζετζιή, ζήτησαν ακύρωση της επ΄ονόματι του Αντώνη Χαραλάμπου Μεζετζιή τιτλοποίησης των κτημάτων και τιτλοποίηση τους επ' ονόματι τους ως ιδιοκτητών δυνάμει εχθρικής κατοχής, ισχυριζόμενοι ότι οι ίδιοι και οι προκάτοχοι τους τα κατείχαν αδιαλείπτως από αμνημονεύτων χρόνων, ότι τα κτήματα ουδέποτε ανήκαν ή κατείχοντο από τον Αντώνη Χαραλάμπου Μεζετζιή και ότι η επ' ονόματι της περιουσίας του εγγραφή οφείλετο σε λανθασμένη μεταφορά της καταχώρησης της γενικής χωρομετρίας από το όνομα του Αντώνη Χαραλάμπου Τσιόχα στο όνομα του Αντώνη Χαραλάμπου Μεζετζιή λόγω συνωνυμίας.
Ο ευπαίδευτος πρωτόδικος δικαστής απεδέχθη την απαίτηση την οποία, όπως υπέδειξε, στήριζε η μαρτυρία η οποία ήταν συντριπτική. Το πιστοποιητικό της Χωριτικής Αρχής (που εν πάση περιπτώσει δεν είχε εκδοθεί σύμφωνα με το νόμο) βεβαίως είχε, όπως υπέδειξε και ο ευπαίδευτος Δικαστής, μηδενική αξία ως αποδεικτικό στοιχείο. Ούτε εκλήθησαν ως μάρτυρες οι δύο πληροφοριοδότες που είχε παρουσιάσει ο Κώστας Μαραγκός για να επιτύχει την έκδοση του, ώστε να υπήρχε μαρτυρία που να στήριζε την ιδιοκτησία του Αντώνη Χαραλάμπου Μεζετζιή. Ούτε βεβαίως η μαρτυρία του Προέδρου της Χωριτικής Αρχής (τα άλλα δύο μέλη της που υπόγραψαν το πιστοποιητικό δεν ήσαν μάρτυρες) βοηθούσε την υπόθεση της υπεράσπισης αφού ήταν φανερό ότι αυτός δεν είχε ιδία γνώση του θέματος. Η δε μαρτυρία του ίδιου του Κώστα Μαραγκού, ο οποίος ήταν και ο μόνος μάρτυρας υπεράσπισης, όπως παρατήρησε ο ευπαίδευτος Δικαστής (σ. 9):
"..... όχι μόνο δεν βοήθησε την υπόθεση της Υπεράσπισης αλλά, για ότι αξίζει, αποκάλυψε πως ούτε η κόρη του Μεζετζιή, ούτε ο γαμπρός του μάρτυρας γνώριζαν ότι ο Μεζετζιής κατείχε τα επίδικα κτήματα, αντίθετα από ότι εγνώριζαν δεν τα κατείχε."
Από την άλλη, υπήρχε η μαρτυρία που παρουσίασαν οι απόγονοι του Αντώνη Χαραλάμπου Τσιόχα που υποστήριζε πλήρως την από πολύ παλιά κατοχή και καλλιέργεια των κτημάτων από τον Αντώνη Χαραλάμπου Τσιόχα και τους απογόνους του. Αλλά και οι τίτλοι γειτονικών κτημάτων ήσαν διαφωτιστικοί αφού παρέπεμπαν στα συνορεύοντα με αυτά επίδικα κτήματα ως ιδιοκτησία του Αντώνη Χαραλάμπου Τσιόχα επ' ονόματι του οποίου, εξ άλλου, όπως προανεφέρθη, και είχαν καταχωρηθεί κατά τη Γενική Χωρομετρία. Κατέληξε λοιπόν ο ευπαίδευτος Δικαστής ότι (σ. 13):
"Το σφάλμα κατά την τιτλοποίηση οφείλετο εν μέρει στο γεγονός πως όπως διαφάνηκε από το πιστοποιητικό έρευνας ακίνητης ιδιοκτησίας που εξασφάλισαν οι Ενάγοντες (Τεκμ. 2) ενώ κατά τη γενική χωρομετρία τα επίδικα τεμάχια καταχωρήθησαν στο όνομα Αντώνης Τσιόχας Χαραλάμπους από το Κελλάκι στα φορολογικά μητρώα καταχωρήθησαν στο όνομα Αντώνης Χαραλάμπους από το Κελλάκι χωρίς δηλαδή την προσθήκη τρίτου ονόματος."
Ο ευπαίδευτος Δικαστής εξέτασε και ένα άλλο θέμα που ήγειρε η υπεράσπιση, ότι η αγωγή δεν ήταν από το διαχειριστή της περιουσίας του Αντώνη Χαραλάμπου Μεζετζιή αλλά από τους απογόνους του προσωπικά. Όπως όμως παρατήρησε, οι ενάγοντες ζητούσαν τα κτήματα όχι ως κληρονόμοι του Αντώνη Χαραλάμπου Τσιόχα αλλά προσωπικά λόγω εχθρικής κατοχής. Δοθέντος ότι η μαρτυρία στήριζε τέτοια εχθρική κατοχή, έκαμε δεκτή την αγωγή και έδωσε την αιτούμενη θεραπεία.
Μια πτυχή της έφεσης αφορά τις διαπιστώσεις του Δικαστηρίου ως προς την κατοχή των κτημάτων. Δεν εδικαιολογείτο, λέγεται, η κατάληξη ότι ο Αντώνης Χαραλάμπους Τσιόχας και οι απόγονοι του είχαν κατοχή των κτημάτων καθ' όσον, με δεδομένο το βάρος απόδειξης στους Ενάγοντες, η μαρτυρία τους ήταν γενική, αόριστη και αναξιόπιστη. Με αναφορά στα όσα έχουμε ήδη πει για τη μαρτυρία, αλλά και έχοντας υπ' όψη μας το σύνολο της μαρτυρίας, η εισήγηση αυτή είναι εντελώς αβάσιμη. Η μαρτυρία ήταν όντως, όπως τη χαρακτήρισε ο ευπαίδευτος Δικαστής, συντριπτική όσο και βέβαιη, και καταδείκνυε όχι μόνο ότι τα κτήματα κατείχοντο ανέκαθεν από τον Αντώνη Χαραλάμπου Τσιόχα και τους απογόνους του αλλά και ότι ήταν η συνωνυμία του Αντώνη Χαραλάμπου (Τσιόχα) με τον Αντώνη Χαραλάμπου (Μεζετζιή) που δημιούργησε το όλο πρόβλημα.
Άλλη γραμμή της έφεσης στηρίζεται στη θέση ότι οι Ενάγοντες δεν μπορούσαν να εγείρουν προσωπικά την αγωγή που μόνο από το διαχειριστή της περιουσίας του Αντώνη Χαραλάμπου Τσιόχα μπορούσε να εγερθεί σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 34(7) του Κεφαλαίου 189. Η εισήγηση παραγνωρίζει όμως ότι, όπως υπέδειξε και ο ευπαίδευτος Δικαστής, δεν ήταν δυνάμει κληρονομιάς που οι ενάγοντες ζητούσαν τα κτήματα αλλά δυνάμει δικής τους εχθρικής κατοχής. Η έκθεση απαίτησης καθιστούσε σαφές ότι οι Ενάγοντες εβάσιζαν την υπόθεση τους σε δική τους εχθρική κατοχή και όχι σε κληρονομικό δικαίωμα επί της περιουσίας του προγόνου τους. Το άρθρο 34(7) λοιπόν δεν είχε θέση και οι υποθέσεις Emin v. Turkish Bank of Nicosia Ltd (1963) 2 C.L.R. 74, The Heirs of the late Thodora Panayi v. The Administrators of the Estate of the late Stylianos Georgi Mandrioti (1963) 2 C.L.R. 167, στις οποίες παραπέμπει ο Εφεσείων, δεν είναι σχετικές.
Η τελευταία εισήγηση του Εφεσείοντα είναι ότι το Δικαστήριο έσφαλε κατά το ότι, αν και διαπίστωσε ότι οι Εφεσίβλητοι δεν είχαν από μόνοι τους συμπληρώσει την αναγκαία περίοδο κατοχής, εν τούτοις έκρινε αυθαίρετα ότι μπορούσαν να συμπληρώσουν αυτή προσθέτοντας στη δική τους κατοχή την περίοδο που τα κτήματα κατείχοντο από τον πατέρα τους Χριστοφή. Η κρίση όμως αυτή του Δικαστηρίου δεν ήταν καθόλου αυθαίρετη ή λανθασμένη. Ο ευπαίδευτος Δικαστής ανεφέρθη στη νομολογία που επιτρέπει την πρόσθεση τέτοιας περιόδου και δη την απόφαση Papa Georghiou v. Komodromou (1963) 2 C.L.R. 221, ο δε Εφεσείων δεν παραθέτει οποιαδήποτε αυθεντία που να αντιστρατεύεται την αρχή αυτή.
Η έφεση αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα υπέρ των Εφεσιβλήτων και εναντίον του Εφεσείοντα.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα εναντίον του εφεσείοντος.