|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2004) 1 ΑΑΔ 1
12 Ιανουαρίου, 2004
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ REFAAT BARQUWI,
Αιτητής,
ν.
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜEΣΩ
1. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,
2. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
3. ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Αίτηση Αρ. 131/2003)
Προνομιακά εντάλματα ― Habeas Corpus ― Αίτηση για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus για απελευθέρωση του αιτητή ο οποίος εκρατείτο για σκοπούς απέλασης ― Απόρριψη αίτησης λόγω του ότι: (α) η κράτηση συνιστούσε διοικητική πράξη στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου ελεγχόμενη μόνο στο πλαίσιο της Αναθεωρητικής Δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος και (β) υποβλήθηκαν διαδοχικές αιτήσεις στηριζόμενες επί των ιδίων γεγονότων.
Δεδικασμένο ― Δημιουργία δεδικασμένου επί αιτήσεων για έκδοση προνομιακών ενταλμάτων ― Έκταση δεδικασμένου.
Προνομιακά εντάλματα ― Habeas Corpus ― Κατά πόσο είναι επιτρεπτή η υποβολή παράλληλων ή διαδοχικών αιτήσεων για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus στηριζομένων επί των ιδίων γεγονότων ή γεγονότων που θα μπορούσαν να προβληθούν με την πρώτη.
Στις 29.9.01, ο αιτητής, ο οποίος είναι Παλαιστίνιος, υπέβαλε αίτηση στην Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για παραχώρηση πολιτικού ασύλου. Στις 19.6.03 το αίτημά του απερρίφθη. Στις 15.7.03 καταδικάστηκε σε ένα μήνα φυλάκιση για κατοχή αδασμολογήτων εμπορευμάτων. Μετά την αποφυλάκισή του στις 8.8.03, ο αιτητής επανασυνελήφθηκε με βάση διατάγματα κράτησης και απέλασης που είχαν εκδοθεί την ίδια ημέρα. Τούτο έγινε αφού είχαν ήδη περάσει 30 ημέρες από την απόφαση για απόρριψη του αιτήματός του για πολιτικό άσυλο και αφού ο ίδιος δεν είχε εφεσιβάλει την πιο πάνω απόφαση. Ακολούθως όμως ο αιτητής υπέβαλε αίτημα για επανεξέταση της αίτησής του, το οποίο και πάλι απορρίφθηκε όπως φαίνεται από το τεκμήριο "A" ημερομηνίας 9.12.03. Στις 23.10.03 το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε παρόμοιο αίτημά του για έκδοση Habeas Corpus επειδή έκρινε πως δεν είχε δικαιοδοσία εκδόσεώς του.
Παράλληλα ο αιτητής καταχώρησε και προσφυγή επιδιώκοντας την ακύρωση των διαταγμάτων απέλασης και κράτησης.
Με την παρούσα αίτηση ο αιτητής ζητά την έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus για την απελευθέρωσή του.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Το ζήτημα κράτησης του αιτητή δεν εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου στο οποίο ανήκει το ένταλμα Habeas Corpus, αλλά στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου και θα μπορούσε να εξεταστεί μόνο στο πλαίσιο της Αναθεωρητικής δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος.
2. Δεν υπάρχει δικαίωμα κατάθεσης παράλληλων αιτήσεων σε διαφορετικούς δικαστές για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus, ούτε ακόμη διαδοχικών αιτήσεων για τον ίδιο σκοπό πάνω στη βάση των ιδίων γεγονότων.
3. Οι αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου στη δικαιοδοσία του για έκδοση προνομιακών ενταλμάτων συμπεριλαμβανομένου του Habeas Corpus, δημιουργούν δεδικασμένο.
4. Το δεδικασμένο εκτείνεται και καλύπτει όχι μόνο όσα προβλήθηκαν στην πρώτη διαδικασία αλλά και εκείνα που θα μπορούσαν να είχαν προβληθεί ως ενταγμένα στο πλαίσιο του αντικειμένου της, αλλά δεν προβλήθηκαν.
5. Έστω και αν υιοθετείτο η θέση που διατυπώθηκε στην Khlaief (Αρ. 1) (ότι όπου υπάρχει υπέρβαση του εύλογου χρόνου κράτησης που γίνεται με σκοπό την απέλαση, τότε η κράτηση αυτή ελέγχεται με Habeas Corpus), η καθυστέρηση στην απέλαση του αιτητή εδικαιολογείτο αφού κατά την περίοδο αυτή εκκρεμούσε η αίτησή του στην Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για επανεξέταση του αιτήματός του για παραχώρηση πολιτικού ασύλου και έτσι δεν θα μπορούσε να λεχθεί πως υπήρξε αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην εκτέλεση του εντάλματος απέλασης.
Η αίτηση απορρίφθηκε.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Khlaief (Αρ. 1) (2003) 1 Α.Α.Δ. 1402,
Πολιτίδης (1999) 1(Β) Α.Α.Δ. 1256,
Carter (1996) 1(A) A.Α.Δ. 403,
Henderson v. Henderson [1843-1860] All E.R. Rep. 378.
Αίτηση.
Αίτηση από τον αιτητή από την Παλαιστίνη, κρατούμενο στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, για έκδοση Προνομιακού Εντάλματος Habeas Corpus για άμεση απελευθέρωσή του.
Γ. Ερωτοκρίτου, για τον Αιτητή.
Α. Μαππουρίδης, για τους Καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Με την αίτηση αυτή ο αιτητής ζητά την έκδοση Προνομιακού Εντάλματος Ηabeas Corpus για την απελευθέρωσή του.
Τα γεγονότα της υπόθεσης είναι σε συντομία τα ακόλουθα. Ο αιτητής, που βρισκόταν στην Κύπρο, υπέβαλε αίτηση στην Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για παραχώρηση πολιτικού ασύλου στις 29.9.01 και έκτοτε παρέμεινε με άδεια παραμονής στην Κύπρο. Στις 19.6.03 η αίτηση του απορρίφθηκε και η Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών τον ενημέρωσε σχετικά.
Στις 9.7.03, παρά τον κυκλοφοριακό κόμβο του Καλού Χωριού Λάρνακος, ο αιτητής ανακόπηκε και ανευρέθηκαν στην κατοχή του αδασμολόγητα εμπορεύματα, κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε σε ένα μήνα φυλάκιση από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακος στις 15.7.03.
Μετά την αποφυλάκισή του στις 8.8.03, ο αιτητής επανασυνελήφθηκε με βάση διατάγματα κράτησης και απέλασης, που είχαν εκδοθεί την ίδια ημέρα. Τούτο έγινε αφού είχαν ήδη περάσει 30 ημέρες από την απόφαση των Ηνωμένων Εθνών για την απόρριψη του αιτήματός του για πολιτικό άσυλο και αφού ο ίδιος δεν είχε εφεσιβάλει την πιο πάνω απόφαση. Ακολούθως όμως ο αιτητής υπέβαλε αίτημα για επανεξέταση της αίτησής του, το οποίο όμως και πάλι απορρίφθηκε, όπως φαίνεται στο τεκμήριο «Α», το οποίο κατατέθηκε ενώπιον μου, που φέρει ημερομηνία 9.12.03. Το Ανώτατο Δικαστήριο στις 23.10.03 απέρριψε παρόμοιο αίτημά του για έκδοση διατάγματος Habeas Corpus, θεωρώντας ότι αφού η κράτηση βασιζόταν σε διάταγμα απέλασης, που ανήκε στη σφαίρα του διοικητικού δικαίου, αποκλειστική δικαιοδοσία υπήρχε μόνο δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος και έτσι δεν υπήρχε δικαιοδοσία προνομιακού εντάλματος.
Επίσης, παράλληλα ο αιτητής καταχώρησε και την Προσφυγή 936/2003, επιδιώκοντας την ακύρωση των διαταγμάτων απέλασης και κράτησης, αίτηση δε για έκδοση προσωρινού διατάγματος στην προσφυγή αυτή απορρίφθηκε.
Από το Δικαστήριο, κατά τη διάρκεια της ακρόασης, τέθηκαν ορισμένα ερωτήματα στον ευπαίδευτο συνήγορο του αιτητή. Αυτά ήταν το κατά πόσο η καταχώρηση και απόρριψη προηγούμενης αίτησης για Habeas Corpus αποτελούσε εμπόδιο για την καταχώρηση της παρούσας και συνιστούσε δεδικασμένο επί του προκειμένου και επίσης αν η ύπαρξη παράλληλης διαδικασίας με προσφυγή οδηγούσε στο αποτέλεσμα να συνιστά κατάχρηση της διαδικασίας η παρούσα αίτηση, που είχε ουσιαστικά το ίδιο αντικείμενο. Ο ευπαίδευτος συνήγορος του αιτητή εισηγήθηκε πως δεν υπήρχε τίποτε που να εμποδίζει τον αιτητή να υποβάλει και δεύτερη ή ακόμη και περισσότερες αιτήσεις για έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus, ακόμη και σε διαφορετικούς Δικαστές. Επεσήμανε δε ότι η διαφορά της πρώτης αίτησης από την παρούσα έγκειται στο ότι έχουν παρέλθει ήδη περίπου 6 μήνες από τότε, περίοδος κατά την οποία ο αιτητής τελεί υπό κράτηση.
Στο ερώτημα του Δικαστηρίου που αφορούσε τη δικαιοδοσία και το κατά πόσο η κράτηση, αφού συναρτάτο με το διάταγμα απέλασης θα μπορούσε μόνο να ελεγχθεί με προσφυγή και όχι με προνομιακό ένταλμα, ο συνήγορος εισηγήθηκε με αναφορά στην απόφαση του Χατζηχαμπή Δ., στη Essa Murad Khlaief (Αρ. 1) (2003) 1 Α.Α.Δ. 1402, ότι ένα διάταγμα κράτησης θα μπορούσε να διακριθεί από το διάταγμα απέλασης, ούτως ώστε ενδεχομένως να ελεγχθεί με προνομιακό ένταλμα.
Ο Νικολάου, Δ., στην απόφασή του στην προηγούμενη αίτηση του αιτητή, Αρ. 105/03, αφού αναφέρθηκε στη νομοθετική βάση των διαταγμάτων απέλασης και κράτησης του αιτητή, κατέληξε επί του προκειμένου ως ακολούθως:
«Εκείνο όμως που τελικά έχει σημασία είναι το ότι ούτως ή άλλως, από τη στιγμή που θα πρέπει να θεωρήσω ως δεδομένο το διάταγμα απέλασης και θα παραμείνει έτσι μέχρις ότου ακυρωθεί, αν ακυρωθεί, από αρμόδιο Δικαστήριο στην Αναθεωρητική Δικαιοδοσία, τότε δικαιολογείται η κράτηση είτε αυτή απορρέει εγγενώς από το ίδιο το διάταγμα απέλασης, είτε στηρίζεται σε άλλο διακριτό ή ξεχωριστό διάταγμα κράτησης που και αυτό όμως προέρχεται από διοικητική αρχή και φέρει τα εξωτερικά γνωρίσματα νομιμότητας αφού το Άρθρο 11.2(στ) του Συντάγματος, στο οποίο αναφέρθηκε ο ευπαίδευτος συνήγορος της Δημοκρατίας, επιτρέπει ακριβώς μια τέτοια δυνατότητα.
Καταλήγω ότι το υποβληθέν αίτημα εκφεύγει της εξουσίας μου σε αυτή τη δικαιοδοσία.»
Χρήσιμη αναφορά μπορεί επίσης να γίνει στην υπόθεση Γεώργιου Πολιτίδη (1999) 1(Β) Α.Α.Δ. 1256, όπου αναφέρθηκαν τα ακόλουθα στη σελ. 1258:
«Δεν παρέχεται όμως στην παρούσα αίτηση η δυνατότητα εξέτασης αυτής της πτυχής. Ο λόγος είναι προφανής. Εδώ το ζήτημα κράτησης του αιτητή εμπίπτει όχι στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου στο οποίο ανήκει το ένταλμα habeas corpus όπως και τα άλλα προνομιακά βάσει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος, αλλά στη σφαίρα δημοσίου δικαίου που σημαίνει ότι θα μπορούσε να εξεταστεί μόνο στο πλαίσιο της Αναθεωρητικής δικαιοδοσίας βάσει του Άρθρου 146: υπάρχει μεταξύ των δύο απόλυτος διαχωρισμός: βλ. Holy See of Kitium v. Municipal Council of Limassol 1 R.S.C.C. 15, Hussein Ramadan v. Electricity Authority of Cyprus and Another 1 R.S.C.C. 49. Σε αυτό το ζήτημα αναφέρθηκα και στην απόφαση μου στη Χ. Κυριακίδου (1997) 1 Α.Α.Δ. 1459. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Κατηύθυνα την προσοχή μου και στο κατά πόσο, ανεξάρτητα από το ότι η κράτηση έχει ως έρεισμα τη διοικητική απόφαση, θα ήταν δυνατό να ελεγχθεί η κράτηση με αναφορά μόνο στο έγγραφο του διατάγματος εφόσον από πλευράς αστυνομίας η εξουσιοδότηση για την κράτηση παρέχεται με μόνο εκείνο το έγγραφο. Κατέληξα σε αρνητική απάντηση. Δεν είναι δυνατό να διαχωριστεί το διάταγμα από το έρεισμα του που είναι η διοικητική πράξη.»
Όσον αφορά την εισήγηση του ευπαίδευτου συνήγορου του αιτητή ότι μπορεί να υποβάλλονται διαδοχικές αιτήσεις παραπέμπω στην απόφαση του Νικήτα, Δ. (όπως ήταν τότε) στην Ευαγγέλου (Αρ. 3) (2000) 1 Α.Α.Δ. 913, όπου επί του προκειμένου ανέφερε τα ακόλουθα στις σελ. 919-920:
«Δεν υπάρχει δικαίωμα κατάθεσης παράλληλων αιτήσεων σε διαφορετικούς δικαστές για έκδοση του εντάλματος habeas corpus ούτε ακόμη διαδοχικών αιτήσεων για τον ίδιο σκοπό, προβάλλοντας την ίδια ιστορική βάση. Η οποιαδήποτε παρανόηση που μπορεί να υπήρχε στο θέμα έχει αρθεί από την απόφαση στην Αναφορικά με την αίτηση του David Lee Carter (1996) 1 Α.Α.Δ. 403. Αυτό συνέβαινε κάποτε στην Αγγλία και οφειλόταν, όπως εξηγεί ο Κωνσταντινίδης Δ., στην απόφαση της Ολομέλειας στην παραπάνω υπόθεση, στην ιστορική εξέλιξη της δομής της αγγλικής δικαιοσύνης.
Η ίδια απόφαση αποσαφηνίζει ότι:
«Δεν παρέχεται η δυνατότητα ανάληψης δικαιοδοσίας από άλλους δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου πάνω στο ίδιο θέμα επί των ιδίων γεγονότων.»
Η απόφαση της Ολομέλειας επιβεβαίωσε ότι ισχύουν οι αρχές που διέπουν το δεδικασμένο περιλαμβανομένου και του κωλύματος αναφορικά με επίδικο θέμα (issue estoppel). Με αναφορά στη γνωστή υπόθεση Henderson v. Henderson [1843-1860] All E.R. Rep. 378, η απόφαση διαπιστώνει ότι το δεδικασμένο που απορρέει από προηγούμενη διαδικασία εκτείνεται και καλύπτει όχι μόνο «όσα προβλήθηκαν στην πρώτη διαδικασία αλλά . . . . και εκείνα που θα μπορούσαν να είχαν προβληθεί ως ενταγμένα στο πλαίσιο του αντικειμένου της, αλλά δεν προβλήθηκαν». Με τον τρόπο αυτό προστατεύεται η δικαιοσύνη από αέναες διαδικασίες στις οποίες θα πρωταγωνιστούσε η εφευρηματικότητα του διαδίκου».
Στην Khlaief (Αρ. 1) (πιο πάνω) ο Χατζηχαμπής Δ., έκρινε ότι κράτηση που γίνεται με σκοπό την απέλαση δεν μπορεί να είναι απεριόριστη αλλά περιορίζεται σε εύλογο χρόνο, έχοντας υπόψη τις περιστάσεις και σε περίπτωση που υπάρχει υπέρβαση αυτού του εύλογου χρόνου τότε η κράτηση αυτή ελέγχεται με προνομιακό ένταλμα Habeas Corpus. Στην παρούσα περίπτωση, έστω και αν υιοθετούσα την πιο πάνω θέση, η καθυστέρηση στην απέλαση του αιτητή εδικαιολογείτο, αφού κατά την περίοδο αυτή εκκρεμούσε η αίτηση του στην Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για επανεξέταση του αιτήματος του για παραχώρηση πολιτικού ασύλου και έτσι δεν θα μπορούσε να λεχθεί πως υπήρξε αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην εκτέλεση του εντάλματος απέλασης. Όπως έχει δηλωθεί και ενώπιόν μου από το συνήγορο των καθ΄ων η αίτηση, με την απόρριψη του αιτήματος αυτού θα γίνουν οι αναγκαίες διαδικασίες τώρα για την απέλαση του αιτητή.
Ενόψει των πιο πάνω, κρίνω ότι η περίπτωση εμπίπτει στον τομέα του δημοσίου δικαίου και δεν υπάρχει δικαιοδοσία για έκδοση προνομιακού εντάλματος. Επιπρόσθετα, και εφόσον κρίνω ότι η παρούσα αίτηση βασίζεται στο ίδιο ιστορικό γεγονότων όπως και η 105/03, θεωρώ ότι δεν θα μπορούσε να επιτύχει κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.
Κατά συνέπεια η αίτηση απορρίπτεται.
Η αίτηση απορρίπτεται.