ΚΑΛΛΗΣ, Δ.: Με αγωγή του ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (το Πρωτόδικο Δικαστήριο) ο εφεσείων αξίωσε το ποσό των «Λ.Κ. 22.000 δυνάμει γραμματίου και/ή γραμματίου συνήθους τύπου και/ή συναλλαγματικής και/ή δανείου και/ή συμφωνίας και/ή εγγράφου αναγνωρίσεως χρέους ημερομηνίας 11.3.1994 έναντι νομίμου ανταλλάγματος». Αξίωσε, επίσης, «τόκο 9% επί του πιο πάνω ποσού από 11.3.94 μέχρις εξοφλήσεως ή την εκατοστιαία μονάδα τόκου και περίοδο τόκου την οποία το σεβαστό Δικαστήριο θεωρεί δίκαιη υπό τις περιστάσεις».

Η εκδοχή της εφεσίβλητης, όπως είχε διατυπωθεί στο δικόγραφο της, ήταν πως το εν λόγω έγγραφο ήταν προϊόν πλαστογραφίας και παραποίησης εγγράφου. Παραθέτουμε το σχετικό μέρος της υπεράσπισης:

Η εφεσίβλητη ισχυρίσθηκε επίσης «ότι το εν λόγω γραμμάτιο και/ή έγγραφο αναγνωρίσεως χρέους και/ή άλλως πως είναι παράνομο και/ή αντίθετο με το νόμο».

Στο στάδιο των τελικών αγορεύσεων ο ευπαίδευτος συνήγορος του εφεσείοντος περιόρισε την αξίωση του σε γραμμάτιο συνήθους τύπου. Για τον λόγο αυτό το Πρωτόδικο Δικαστήριο έθεσε το ερώτημα κατά πόσο το έγγραφο ημερ. 11.3.94 (το επίδικο έγγραφο) είναι γραμμάτιο συνήθους τύπου.

Για τους λόγους που φαίνονται πιο κάτω το Πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι δεν έχει αποδειχθεί ότι το επίδικο γραμμάτιο είναι γραμμάτιο συνήθους τύπου και απέρριψε την αγωγή:

(α) Το γραμμάτιο δεν περιλάμβανε έγγραφη υπόσχεση «περί πληρωμής εις πρώτην ζήτησιν ή καθωρισμένον ή προσδιορίσιμον μέλλοντα χρόνον» όπως απαιτείται από το αρ. 78 του περί Συμβάσεων Νόμου, Κεφ. 149.

(β) Συμφωνήθηκε τόκος που «υπερβαίνει το όριο του αρ. 78 του Κεφ. 149».

(γ) Δεν υπήρχε μαρτυρία πως οι φερόμενοι ως μάρτυρες της υπογραφής του εγγράφου ήταν πρόσωπα ικανά να συμβάλλονται «όπως ρητά προνοεί το αρ. 78 του Κεφ. 149".

Με την παρούσα έφεση έχει αμφισβητηθεί η ορθότητα της πιο πάνω κατάληξης του Πρωτόδικου Δικαστηρίου. Έχει επίσης έντονα αμφισβητηθεί το μέρος της εκκαλούμενης απόφασης με το οποίο η αξίωση του εφεσείοντος φέρεται να είχε περιοριστεί σε γραμμάτιο συνήθους τύπου. Θα ασχοληθούμε πρώτα με το λόγο της έφεσης που σχετίζεται με τη νομική φύση του επίδικου γραμματίου. Πράγματι στη διάρκεια της τελικής αγόρευσης του κ. Δράκου το Πρωτόδικο Δικαστήριο υπέβαλε στον κ. Δράκο την ερώτηση: «Ποιά η εισήγηση σας ως προς τη νομική φύση του επίδικου εγγράφου και ειδικότερα σε αναφορά με το Κεφ. 262, αν δεν είναι γραμμάτιο συνήθους τύπου;» στην οποία ο κ. Δράκος απάντησε: «Περιορίζομαι ότι είναι γραμμάτιο συνήθους τύπου».

Στην παρούσα υπόθεση ο εφεσείων αξίωσε Λ.Κ. 22,000 «δυνάμει γραμματίου και/ή γραμματίου συνήθους τύπου και/ή συναλλαγματικής και/ή δανείου και/ή συμφωνίας και/ή εγγράφου αναγνωρίσεως χρέους ημερομηνίας 11.3.94 έναντι νομίμου ανταλλάγματος». Στο σώμα της έκθεσης απαίτησης έχει προσδιορίσει τα γεγονότα τα οποία στοιχειοθετούν την πιο πάνω αξίωση του. Περαιτέρω έχει δοθεί και σχετική μαρτυρία - κυρίως κατά την αντεξέταση - αναφορικά με τις συνθήκες υπό τις οποίες η εφεσίβλητη πήρε το επίδικο ποσό από τον εφεσείοντα. Τούτου δοθέντος το Πρωτόδικο Δικαστήριο έπρεπε να είχε αξιολογήσει το σύνολο της μαρτυρίας, να είχε κάμει σχετικά ευρήματα και να είχε αποφανθεί επί της εγκυρότητας της αξίωσης του εφεσείοντος με βάση τους ισχυρισμούς που περιέχονται στην έκθεση απαιτήσεως και την μαρτυρία την οποία θα έκρινε αξιόπιστη. Εν όψει του περιεχομένου της αξίωσης, των ισχυρισμών της έκθεσης απαίτησης και της μαρτυρίας αποτελούσε καθαρώς ακαδημαϊκό εγχείρημα εάν το αγώγιμο δικαίωμα βασιζόταν επί γραμματίου συνήθους τύπου ή άλλου γραμματίου (βλ. Χρυσάνθου, πιο πάνω).

Σημειώνουμε ότι το Πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάνθηκε μόνο επί της εγκυρότητας της υπεράσπισης της εφεσίβλητης σε αξίωση δυνάμει «γραμματίου συνήθους τύπου». Έκρινε, για τους λόγους που εξήγησε, ότι η εκδοχή της εφεσίβλητης είναι κατασκευασμένη και αν επρόκειτο για γραμμάτιο συνήθους τύπου δεν θα ήταν διατεθειμένο να δεχθεί την υπεράσπιση της. Αφού δε ασχολήθηκε με τη μαρτυρία της εφεσίβλητης κατέληξε ως εξής:

Συμφωνούμε με την προσέγγιση του Πρωτόδικου Δικαστηρίου και την υιοθετούμε. Έπεται πως ορθά κρίθηκε ότι το επίδικο γραμμάτιο δεν είναι γραμμάτιο συνήθους τύπου. Η κατάληξη αυτή καθιστά αχρείαστη την εξέταση των δύο άλλων λόγων της έφεσης που σχετίζονται με το ίδιο θέμα.

Για τους πιο πάνω λόγους η έφεση επιτυγχάνει. Η υπόθεση παραπέμπεται στο Επαρχιακό Δικαστήριο για επανεκδίκαση από άλλο Δικαστή, όπως υποδεικνύεται πιο πάνω.

Η εφεσίβλητη να πληρώσει στον εφεσείοντα τα έξοδα της έφεσης. Τα έξοδα της πρωτόδικης διαδικασίας και τα έξοδα της επανεκδίκασης θα ακολουθήσουν το αποτέλεσμα της επανεκδίκασης.

Π.

Δ.

Δ.

/ΕΑΠ.