|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2002) 1 ΑΑΔ 1439
30 Σεπτεμβρίου, 2002
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
[ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στές]
ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΛΛΩΣ ΚΟΥΛΛΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ,
Εφεσείουσα,
ν.
ΧΡΙΣΤΑΚΗ ΖΑΧΑΡΙΑ,
Εφεσιβλήτου.
(Έφεση Αρ. 145)
Οικογενειακό Δίκαιο ― Διατροφή ― Αίτηση για (α) τροποποίηση μετά τη λύση του γάμου διατάγματος διατροφής της συζύγου που είχε εκδοθεί συνεστώτος του γάμου των διαδίκων, (β) ακύρωση προηγούμενων ενταλμάτων διατροφής της συζύγου και (γ) επιστροφή προς το σύζυγο των χρημάτων που πλήρωσε για τη διατροφή της συζύγου του.
Πολιτική Δικονομία ― Δικόγραφα ― Έκθεση απαίτησης ― Εφόσον στοιχειοθετούνται τα γεγονότα στο σώμα της έκθεσης απαίτησης για την παροχή θεραπείας, αυτή μπορεί να αποδοθεί χωρίς να έχει επιζητηθεί.
Οικογενειακό Δικαστήριο ― Εξουσία Οικογενειακού Δικαστηρίου για έκδοση αναγνωριστικών διαταγμάτων ― Άρθρο 16(1) του περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμου του 1990, Νόμος 23/90.
Συνεστώτος του γάμου των διαδίκων εκδόθηκε διάταγμα διατροφής δυνάμει του οποίου ο εφεσίβλητος διατάχθηκε να πληρώνει διατροφή στην εφεσείουσα £70.- μηνιαίως. Μετά τη λύση του γάμου ο εφεσίβλητος με αίτηση του ημερ. 6.12.99 στηριζόμενη στα Άρθρα 4(2), 10, 11, τα Άρθρα 11, 12(α) και 16 του Νόμου 23/90 και στους περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Διαδικαστικούς Κανονισμούς του 1990 αριθμός 1 και 2 ζήτησε τις ακόλουθες θεραπείες:
Α. Την έκδοση διατάγματος για τροποποίηση του προηγούμενου διατάγματος διατροφής. Η τροποποίηση στόχευε στην παύση της ισχύος του διατάγματος από το Μάιο 1997 και εντεύθεν και/ή από της καταχώρησης της αίτησης.
Β. Την ακύρωση των ενταλμάτων διατροφής που εκδόθηκαν από το Μάιο 1997 και μετέπειτα.
Γ. Την επιστροφή προς τον ίδιο από την εφεσείουσα όλων των χρημάτων που πλήρωσε για τη διατροφή της κατά την περίοδο από Μάιο 1997 μέχρι την έκδοση του διατάγματος.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η εφεσείουσα από το 1991 και εντεύθεν συζεί μόνιμα σε ελεύθερη ένωση με άλλο άντρα. Η εφεσείουσα υπέβαλε ότι ενόψει του ισχυρισμού του εφεσίβλητου ότι αυτή βρισκόταν νόμιμα σε ελεύθερη ένωση με άλλο άντρα από χρόνο προγενέστερο της έκδοσης του διατάγματος διατροφής, ο εφεσίβλητος δεν ενομιμοποιείτο στο αίτημά του για τροποποίηση του εν λόγω διατάγματος. Η εφεσείουσα υποστήριξε ότι ο εφεσίβλητος έπρεπε να υποβάλει αίτηση για παραμερισμό του διατάγματος και όχι αίτηση για τροποποίησή του.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέδωσε διάταγμα με το οποίο να αναγνωρίζεται και/ή δηλούται ότι από το Μάιο του 1997 η εφεσείουσα συζεί μόνιμα με άνδρα άλλο από τον εφεσίβλητο, σε ελεύθερη ένωση, και ότι λόγω αυτής της κατάστασης, το διάταγμα διατροφής έπαυσε να ισχύει. Το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε όλες τις ζητούμενες θεραπείες και εξέδωσε το επίδικο διάταγμα τροποποίησης με αναδρομική ισχύ.
Η εφεσείουσα εφεσίβαλε την απόφαση.
Το Ανώτατο Δικαστήριο επικυρώνοντας την απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου αποφάνθηκε ότι το Δικαστήριο ενήργησε κατόπιν ορθής ερμηνείας του νόμου και ορθής ενάσκησης της διακριτικής του ευχέρειας. Αποφάνθηκε επίσης ότι η διαταγή αναφορικά με τα έξοδα εκδόθηκε ύστερα από ορθή εκτίμηση όλων των παραγόντων και κατ' εφαρμογή των αρχών δικαίου που διέπουν το θέμα.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Kennedy Hotels Ltd v. Indirdjian (1992) 1 A.A.Δ. 400,
Drane v. Evangelou [1978] 2 All E.R. 437,
Αριστοδήμου ν. Χαραλάμπους (1990) 1 Α.Α.Δ. 319,
Γεωργίου ν. Γεωργίου (2001) 1 Α.Α.Δ. 1592.
Έφεση.
Έφεση από την καθ' ης η αίτηση κατά του μέρους της απόφασης του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λεμεσού που δόθηκε στις 8/8/01 (Αρ. Αγωγής 246/99) με την οποία εκδόθηκε αναγνωριστικό διάταγμα το οποίο αναγνωρίζεται και/ή δηλούται ότι από το Μάιο του 1997 η καθ' ης η αίτηση μόνιμα συζεί με άνδρα άλλο από τον αιτητή, σε ελεύθερη ένωση, και ότι λόγω της κατάστασης αυτής το διάταγμα διατροφής ημερ. 22.12.92 όσον αφορά τη διατροφή της από τον αιτητή, πρώην σύζυγό της, έπαυσε να ισχύει.
Α. Μυλωνάς, για την Εφεσείουσα.
Χρ. Αδάμου, για τον Εφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Κραμβής.
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Συνεστώτος του γάμου των διαδίκων εκδόθηκε (22.12.92) διάταγμα διατροφής δυνάμει του οποίου, ο εφεσίβλητος διατάχθηκε να πληρώνει διατροφή στην εφεσείουσα £70 μηνιαίως από 1.1.93. Ο γάμος των διαδίκων λύθηκε στις 2.7.99.
Ο εφεσίβλητος με αίτησή του ημερ. 6.12.99, ζήτησε την τροποποίηση του πιο πάνω διατάγματος. Η τροποποίηση στόχευε στην παύση της ισχύος του διατάγματος από το Μάιο 1997 και εντεύθεν και/ή από της καταχώρησης (6.12.99) της αίτησης. Με την ίδια αίτηση, ο αιτητής ζήτησε την ακύρωση όλων των προηγούμενων ενταλμάτων φυλάκισης που εκδόθηκαν εναντίον του από το Μάιο 1997 και μετέπειτα και αφορούσαν το προαναφερθέν ποσό διατροφής. Ζητήθηκε επίσης η έκδοση διατάγματος εναντίον της εφεσείουσας για επιστροφή στον εφεσίβλητο του συνόλου των χρημάτων που αυτός της κατέβαλε για διατροφή κατά την περίοδο από Μάιο 1997 μέχρι την έκδοση του διατάγματος. Τέλος, ζητήθηκε οποιαδήποτε περαιτέρω θεραπεία που το Δικαστήριο θα ήθελε θεωρήσει δικαία και/ή εύλογο υπό τις περιστάσεις.
Το θέμα της διατροφής μεταξύ συζύγων και/ή πρώην συζύγων ρυθμίζεται από τον περί Ρυθμίσεως των Περιουσιακών Σχέσεων των Συζύγων Νόμο του 1991 αρ. 232/91 («ο νόμος»). Τα άρθρα 3 και 4 του νόμου προνοούν περί της διατροφής των συζύγων σε περίπτωση διάστασης. Το άρθρο 5 αναφέρεται στη διατροφή πρώην συζύγων, δηλαδή, αφορά στις περιπτώσεις που υπήρχε λύση του γάμου. Τα άρθρα 6 μέχρι 12 πραγματεύονται θέματα που αφορούν στη διατροφή συζύγων που είναι σε διάσταση καθώς και στη διατροφή πρώην συζύγων. Τα άρθρα 3 μέχρι 12 υπάγονται στο Μέρος ΙΙ του νόμου και είναι κάτω από την επικεφαλίδα «Διατροφή».
Κύρια διαπίστωση του πρωτόδικου Οικογενειακού Δικαστηρίου είναι ότι η εφεσείουσα από το 1991 και εντεύθεν συζεί μόνιμα σε ελεύθερη ένωση με κάποιον Ανδρέα (Άντρο) Ηροδότου. Η εφεσείουσα υπέβαλε ότι ενόψει του ισχυρισμού του εφεσίβλητου ότι αυτή βρισκόταν μόνιμα σε ελεύθερη ένωση με άλλο άνδρα από χρόνο προγενέστερο της έκδοσης του διατάγματος διατροφής, ο εφεσίβλητος δεν ενομιμοποιείτο στο αίτημά του για τροποποίηση του εν λόγω διατάγματος. Ήταν η θέση της εφεσείουσας ότι η ορθή διαδικασία που έπρεπε να είχε ακολουθήσει ο εφεσίβλητος, ήταν η υποβολή αίτησης για παραμερισμό του διατάγματος και όχι η υποβολή αίτησης για τροποποίηση και μάλιστα, ύστερα από πάροδο τόσων χρόνων και κατ' επίκληση ουσιώδους γεγονότος που προϋπήρξε της έκδοσης του διατάγματος. Η εφεσείουσα ισχυρίστηκε ακόμα ότι ο εφεσίβλητος, επιλεκτικά διάλεξε όπως παύσει η ισχύς του διατάγματος από το Μάιο 1997 ενώ θα έπρεπε να είχε ζητήσει την τροποποίηση του από τότε που εκδόθηκε εφόσον οι λόγοι για την τροποποίηση του προϋπήρχαν της έκδοσης του.
Τη νομική βάση της αίτησης για τροποποίηση κλπ του διατάγματος αποτέλεσαν τα άρθρα 4(2), 10, 11 του νόμου, τα άρθρα 11, 12(α) και 16 του νόμου 23/90 και οι περί των Οικογενειακών Δικαστηρίων Διαδικαστικοί Κανονισμοί του 1990 αριθμός 1 και 2.
Ορθά επισημαίνει το πρωτόδικο Δικαστήριο στην εκκαλούμενη απόφαση ότι η σύναψη της ελεύθερης ένωσης αποτελεί σύμφωνα με το νόμο (άρθρο 11(α)) αυτοδίκαιο τρόπο παύσης της ισχύος διατάγματος διατροφής. Το ζητούμενο συνεπώς με την αίτηση έπρεπε να ήταν η αναγνώριση και/ή δήλωση ότι το διάταγμα έπαυσε να ισχύει με βάση το άρθρο 11(α) του νόμου και όχι η τροποποίηση του διατάγματος με βάση το άρθρο 10 του νόμου οπότε, το επιχείρημα της εφεσείουσας ότι το ουσιώδες γεγονός για το οποίο ζητείται η τροποποίηση είχε προηγηθεί της έκδοσης του διατάγματος διατροφής δεν θα είχε οποιαδήποτε βαρύτητα η σχετικότητα εφόσον η διαδικασία θα αφορούσε την έκδοση αναγνωριστικού διατάγματος.
Με αφετηρία το γεγονός ότι η αίτηση στηριζόταν μεταξύ άλλων και στο άρθρο 16(1) του περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμου του 1990 - Νόμος αρ. 23/90 και ότι, με βάση το εν λόγω άρθρο, τα Οικογενειακά Δικαστήρια, ασκούν, τηρουμένων των αναλογιών, όλες τις εξουσίες που διαλαμβάνονται στο Τέταρτο Μέρος του περί Δικαστηρίων Νόμου όπου με βάση το άρθρο 41 του εν λόγω νόμου, παρέχεται εξουσία στο Δικαστήριο να προβαίνει σε αναγνωριστικές δηλώσεις δικαιωμάτων και γενικά στην έκδοση αναγνωριστικών διαταγμάτων, το πρωτόδικο δικαστήριο εξέδωσε διάταγμα με το οποίο αναγνωρίζεται και/ή δηλούται ότι από το Μάιο του 1997 η εφεσείουσα μόνιμα συζεί με άνδρα άλλο από τον εφεσίβλητο, σε ελεύθερη ένωση, και ότι λόγω αυτής της κατάστασης, το διάταγμα διατροφής ημερομηνίας 22.1.92 όσον αφορά τη διατροφή της εφεσείουσας από τον εφεσίβλητο, έπαυσε να ισχύει. Σημειώνεται εν προκειμένω στην εκκαλούμενη απόφαση ότι λόγος που συνδέθηκε χρονικά η έκδοση του αναγνωριστικού διατάγματος από το Μάιο 1997 και όχι από το 1991 που άρχισε η ελεύθερη ένωση, ήταν γιατί δεν υπήρχε απαίτηση και συνεπώς δεν εγειρόταν επίδικο θέμα για οποιαδήποτε προγενέστερη ημερομηνία.
Για τους λόγους που εξηγούνται στην πρωτόδικη απόφαση και βέβαια δεν αφορούν στην έφεση, η ζητηθείσα με την αίτηση θεραπεία (Α) απορρίφθηκε. Αναφορικά με τη θεραπεία υπό στοιχείο (Β) της αίτησης το Δικαστήριο έκρινε πως δεν είχε εξουσία να ακυρώσει τα εκδοθέντα εντάλματα φυλακίσεως γιατί αυτά είχαν ήδη εκτελεστεί. Καθόσον αφορά τη θεραπεία υπό στοιχείο (Γ) το Δικαστήριο έκρινε ότι ενόψει της νομικής βάσης της αίτησης η οποία, δεν στηρίζεται πάνω σε οποιοδήποτε νόμο επί του θέματος δεν ενομιμοποιείτο να διατάξει την εφεσείουσα να καταβάλει προς τον εφεσίβλητο όλα τα υπ' αυτής εισπραχθέντα ποσά που αφορούσαν στην περίοδο από Μάιο 1997 μέχρι την ημερομηνία έκδοσης του αιτούμενου διατάγματος.
Συνοψίζοντας την κατάσταση, οι ζητούμενες με την αίτηση ημερ. 6.12.99 θεραπείες υπό στοιχεία (Α), (Β) και (Γ) απορρίφθηκαν. Με τη θεραπεία υπό στοιχείο (Α) εζητείτο η έκδοση διατάγματος για τροποποίηση προηγούμενου διατάγματος διατροφής, με τη θεραπεία υπό στοιχείο (Β) εζητείτο η ακύρωση των ενταλμάτων διατροφής που εκδόθηκαν από το Μάιο 1997 και μετέπειτα και με τη θεραπεία υπό στοιχείο (Γ) εζητείτο όπως διαταχθεί η εφεσείουσα να καταβάλει τα χρήματα που εισέπραξε από τον εφεσίβλητο ως διατροφή από το Μάιο 1997 και μετέπειτα.
Η έφεση στρέφεται κατά του μέρους της πρωτόδικης απόφασης που αναφέρεται στην έκδοση «αναγνωριστικού διατάγματος το οποίο αναγνωρίζεται και/ή δηλούται ότι από το Μάιο του 1997 η καθ΄ης η αίτηση μόνιμα συζεί με άνδρα άλλο από τον αιτητή, σε ελεύθερη ένωση, και ότι λόγω της κατάστασης αυτής το διάταγμα διατροφής ημερ. 22.12.92 όσον αφορά τη διατροφή της Κυριακής Χαραλάμπους από το Χριστάκη Ζαχαρία έπαυσε να ισχύει.»
Ισχυρίζεται η εφεσείουσα ότι το πρωτόδικο δικαστήριο δεν είχε εξουσία να εκδώσει το προαναφερόμενο αναγνωριστικό διάταγμα γιατί ποτέ δεν ζητήθηκε από τον εφεσίβλητο η έκδοση ενός τέτοιου διατάγματος. Η εφεσείουσα εισηγείται ότι το γεγονός ότι με την παρ. Δ της αίτησης ζητήθηκε «οποιαδήποτε περαιτέρω θεραπεία την οποία το Δικαστήριο ήθελε θεωρήσει δίκαια και/ή εύλογο υπό τις περιστάσεις» δεν παρείχε στο Δικαστήριο εξουσία να εκδώσει οποιαδήποτε θεραπεία τούτο επιθυμεί.
Έχουμε τη γνώμη ότι η εισήγηση είναι λανθασμένη. Το επίμαχο αναγνωριστικό διάταγμα συνδέεται στενά με το περιεχόμενο της επίδικης απαίτησης. Βασική επιδίωξη του εφεσίβλητου ήταν η τροποποίηση του υφιστάμενου διατάγματος διατροφής ώστε να παύσει τούτο να ισχύει. Το αναγνωριστικό διάταγμα που εκδόθηκε, επέφερε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα εφόσον, για τους λόγους που αναφέρονται στην εκκαλούμενη απόφαση δεν ήταν άλλως εφικτή η έκδοση του ζητούμενου διατάγματος τροποποίησης.
Η εξουσία του δικαστηρίου δεν περιορίζεται στην παροχή μιας ή περισσότερων εκ των επιδιωκόμενων θεραπειών. Όταν τα εκτιθέμενα στο σώμα της απαίτησης γεγονότα στοιχειοθετούν θεραπεία που μπορεί να παρασχεθεί, το δικαστήριο, έχει διακριτική εξουσία να χορηγήσει τέτοια θεραπεία χωρίς αυτή να έχει ζητηθεί νοουμένου ότι η άλλη πλευρά δεν καταλαμβάνεται εξ απροόπτου και ότι με τη χορήγηση της μη ζητηθείσας θεραπείας εξυπηρετείται κάτω από τις δοσμένες περιστάσεις η ορθή απονομή της δικαιοσύνης. Βλ. Kennedy Hotels Ltd v. Indirdjian (1992) 1 Α.Α.Δ. 400, Drane v. Evangelou [1978] 2 All E.R. 437, Αριστοδήμου ν. Χαραλάμπους (1990) 1 Α.Α.Δ. 319, Άννας Γεωργίου ν. Γεώργιου Γεωργίου (2001) 1 Α.Α.Δ. 1592.
Στην προκείμενη περίπτωση τα γεγονότα της αίτησης στοιχειοθετούν πλήρως τη θεραπεία που έχει χορηγηθεί. Το πρωτόδικο Δικαστήριο, κατόπιν ορθής ερμηνείας του νόμου και ορθής ενάσκησης της διακριτικής του ευχέρειας εξέδωσε το επίδικο διάταγμα τροποποίησης με αναδρομική ισχύ. Η διαταγή αναφορικά με τα έξοδα εκδόθηκε ύστερα από ορθή εκτίμηση όλων των παραγόντων και κατ' εφαρμογή των αρχών δικαίου που διέπουν το θέμα.
Η έφεση αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα.
Η�έφεση απορρίπτεται με έξοδα.