- και -

Του Πλοίου «Sapphire Seas»,

Εναγομένων

ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ: Το ιστορικό της υπόθεσης, συμπεριλαμβανομένων και των όσων συνθέτουν τις αντίστοιχες θέσεις και επιχειρήματα των διαδίκων στην παρούσα Αίτηση Αναθεώρησης, με την οποία αμφισβητείται η ορθότητα της κατάληξης αδελφού Δικαστή, ημερ. 20 Νοεμβρίου 2000, ότι οι αιτητές αποκλείονται πλέον της δυνατότητας να διεκδικήσουν απόφαση in rem ώστε να μετάσχουν στις προτεραιότητες πληρωμής από το προϊόν του πλοίου «Sapphire Seas», τις εξέθεσε με χαρακτηριστική σαφήνεια ο Καλλής, Δ. στην απόφαση πλειοψηφίας. Αυτή αποτελεί, με κάποιες επιμέρους επεκτάσεις στις οποίες θα προβώ, τη βάση και για τη δική μου διαφορετική άποψη ως προς το αποτέλεσμα.

Καθίσταται σαφές ότι η εκ συμφώνου απόφαση η οποία εκδόθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 1996 στην Αγωγή αρ. 191/96, κατόπιν σημειωθείσας εμφάνισης συνηγόρου για το εναγόμενο πλοίο, προοριζόταν να ήταν απόφαση in rem, δηλαδή απόφαση κατά του ιδίου του πλοίου, όχι κατά των ιδιοκτητών. Το ίδιο σαφές είναι και το ότι, όπως εν τέλει υπέδειξε η Ολομέλεια σε σχέση με αυτό το θέμα στη Δημητρίου Πάμπος κ.α. ν. Πλοίου S.S. «Sapphire Seas» Αίτηση για Αναθεώρηση στην Αγωγή Ναυτοδικείου 135/2096, ημερ. 20 Οκτωβρίου 2000, δεν είναι νοητή η εκ συμφώνου απόφαση in rem δηλαδή δεν μπορεί εκ συμφώνου να ληφθεί απόφαση in rem και επομένως, όπου παρουσιάζεται με τέτοια μορφή, δεν ισχύει παρά μόνο in personam. Που σημαίνει ότι η απόφαση περιορίζεται και δεσμεύει μόνο τους πλοιοκτήτες αλλά με δικαίωμα βέβαια, όπως επίσης υπέδειξε η Ολομέλεια, ικανοποίησης της απόφασης με μέτρα και κατά του πλοίου, ως περιουσιακού στοιχείου των ιδιοκτητών, χωρίς δικαίωμα ικανοποίησης με αναφορά αυτοτελώς στο πλοίο και, ως εκ τούτου, χωρίς δικαίωμα συμμετοχής στον καθορισμό προτεραιοτήτων πληρωμής από το προϊόν του. Ενόψει αυτών απομένει ως κρίσιμο ερώτημα το κατά πόσο τέτοιου είδους απόφαση δεν επιτρέπει τη διεκδίκηση, στο πλαίσιο της ίδιας διαδικασίας, θεραπείας και κατά του ιδίου του res.

Μέχρι την απόφαση της Ολομέλειας στη Δημητρίου Πάμπος κ.α. (ανωτέρω) η πρακτική του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Κύπρου επέτρεπε, στο πλαίσιο διαδικασίας για καθορισμό προτεραιοτήτων, τη στοιχειοθέτηση ή τελείωση της εκ συμφώνου απόφασης ως απόφασης in rem, με την προσκόμιση απόδειξης προς θεμελίωση της φύσης της αξίωσης για την οποία είχε εκδοθεί η εκ συμφώνου απόφαση, ώστε η απόφαση να αποκτά πλέον υπόσταση και ως απόφαση in rem. Η εν λόγω πρακτική αντικατοπτριζόταν στην απόφαση της Ολομέλειας στην Pilefs Ltd and others v. Commercial Bank of the Near East Ltd of London (1983) 1 C.L.R. 376. Σε αυτή δε ακριβώς την πρακτική ήταν που στηρίχθηκαν τόσο οι παρόντες αιτητές κατά την έκδοση της εκ συμφώνου απόφασης όσο και ο αδελφός Δικαστής του οποίου η απόφαση, ημερ. 25 Ιανουαρίου 1999 στην Αίτηση ημερ. 20 Ιουνίου 1997 για καθορισμό προτεραιοτήτων, παραμερίστηκε από την Ολομέλεια στη Δημητρίου Πάμπος κ.α. (ανωτέρω). Ο λόγος για τη μεταβολή στην εν λόγω πρακτική ήταν η επισήμανση - η ορθή κατά τη γνώμη μου - πως, εκτός αν έχει ήδη εκδοθεί απόφαση in rem, δεν νομιμοποιείται ο εξ αποφάσεως πιστωτής να αποτείνεται για τον καθορισμό προτεραιοτήτων ή να λαμβάνει μέρος σε τέτοια διαδικασία. Εν προκειμένω οι αιτητές ακολούθησαν ό,τι μέχρι τότε θεωρείτο παραδεκτό, παρόλον που σε μερικές μονομελείς αποφάσεις συνυπήρχε παράλληλα η άποψη πως ακόμα και μη αμφισβητούμενες αξιώσεις πρέπει να αποδεικνύονται πριν από την έκδοση της απόφασης, ως όρος για τη διεκδίκηση προτεραιότητος: βλ. την πρωτόδικη απόφαση του Α. Λοίζου, Δ., (όπως ήταν τότε), στην Αραβοελληνική Τράπεζα Α.Ε. ν. Πλοίου «Wilherlmia» (1982) 1 C.L.R. 256.

Το ερώτημα απολήγει λοιπόν στο κατά πόσο οι αιτητές απώλεσαν διά παντός το ουσιαστικό δικαίωμά τους κατά του ιδίου του πλοίου ή κατά πόσο διατηρούν δυνατότητα να επανέλθουν στην αγωγή τους, παρά την έκδοση της απόφασης που λειτουργούσε μόνο in personam, για να λάβουν και απόφαση in rem. Το βασικό σημείο της διαφωνίας μου με την απόφαση της πλειοψηφίας αφορά ακριβώς στο πώς ταξινομείται η εκδοθείσα εκ συμφώνου απόφαση. Υπάρχει ως σταθερό δεδομένο το ότι η εν λόγω απόφαση δεν ήταν απόφαση «εναντίον του εναγομένου πλοίου» όσο και αν εμφανιζόταν ή προοριζόταν να ήταν. Το έκρινε η Ολομέλεια στη Δημητρίου Πάμπος κ.α. (ανωτέρω), όταν υπέδειξε ότι η απόφαση έχει ισχύ μόνο in personam. Και συνάδει πλήρως με τη σύγχρονη θεώρηση της έννοιας της εμφάνισης συνηγόρου για το πλοίο σε αγωγή in rem, όπως αυτή την έννοια την εξήγησε η Δικαστική Επιτροπή της Βουλής των Λόρδων στην υπόθεση The Indian Endurance (No. 2) (1997) 4 All E.R. 380. Έχω κατ΄ ακολουθίαν την άποψη ότι στην προκείμενη περίπτωση η αγωγή δεν εξαντλήθηκε ώστε να δημιουργείται κώλυμα στην έκδοση απόφασης in rem. Αιτία αγωγής in rem από εκείνες που, ως λειτουργικά και άρρηκτα συνδεδεμένες με το πλοίο ενέπιπταν στην αρχική δικαιοδοσία του Ναυτοδικείου πριν από τη νομοθετική επέκτασή της, δεν αποσβένεται με την έκδοση απόφασης in personam. Ο ξεχωριστός, νομολογιακά παγιωμένος κανόνας για αυτές τις περιπτώσεις, στις οποίες αναμφισβήτητα συγκαταλέγεται και η παρούσα που αφορά σε υποθήκη, αναγνωρίστηκε στην υπόθεση The Indian Endurance (No. 2) (ανωτέρω). Κατά την κρίση μου λοιπόν, το ουσιαστικό δικαίωμα των αιτητών επί του πλοίου παρέμεινε άθικτο. Ούτε νόμος ούτε κανονισμός δεν επιβάλλει ή δικαιολογεί τη στέρησή του ενώ η Αγγλική νομολογία, στην οποία στηριζόμαστε για τον καθορισμό του εφαρμοστέου δικαίου, συνεχίζει να το προστατεύει.

Γι΄ αυτό θα παραμέριζα την υπό αναθεώρηση απόφαση και θα άφηνα ανοικτό το δρόμο για τη διεκδίκηση της μόνης εν προκειμένω αποτελεσματικής για τους αιτητές θεραπείας. Που είναι η απόφαση in rem.

Γ.Κ. Νικολάου,