|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2002) 1 ΑΑΔ 265
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Πολιτική Έφεση Αρ. 10988
ΕΝΩΠΙΟΝ
: Γ. ΠΙΚΗ, Π., ΧΡ. ΑΡΤΕΜΙΔΗ, Μ. ΚΡΟΝΙΔΗ, Δ.Δ.Μεταξύ:
Lion Insurance Agency Ltd.
Εφεσείουσα ς/Αιτήτριας
- και -
Τάγιας Κωνσταντίνου
Εφεσίβλητης/Καθ΄ης η αίτηση
- - - - - -
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ
: 28 Φεβρουαρίου, 2002.Για την εφεσείουσα: Γ. Λουκαΐδης.
Για την εφεσίβλητη: Καμιά εμφάνιση.
- - - - - -
Γ. ΠΙΚΗΣ, Π.
: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει οΜ. Κρονίδης, Δ.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Μ. ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ.
: Στις 2.4.1998 η εφεσίβλητη (ενάγουσα στην αγωγή αρ. 3490/98 του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας) καταχώρησε αγωγή εναντίον του εναγόμενου Παντελή Λουκά για αποζημιώσεις λόγω αμελείας του κατά την οδήγηση μηχανοκινήτου οχήματος και πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος.Η αγωγή της εφεσίβλητης παρέμεινε χωρίς επίδοση στον εναγόμενο για περιόδο πολύ πέραν του έτους. Στις 16.11.99 (19½ μήνες μετά την καταχώρηση της) η εφεσίβλητη εξασφάλισε διάταγμα ανανέωσης του κλητηρίου εντάλματος για περίοδο έξι μηνών, δηλαδή μέχρι την 17.5.2000. Πέντε μήνες αργότερα, στις 10.4.2000 η εφεσίβλητη καταχώρησε αίτηση για υποκατάστατη επίδοση του κλητηρίου εντάλματος στους ασφαλιστές, όπως τους ονόμαζε, την LION INSURANCE AGENCY LTD., εφεσείοντες στην παρούσα έφεση. Στις 8.5.2000 το Δικαστήριο ενέκρινε την αίτηση και εξέδωσε διάταγμα για επίδοση του κλητηρίου εντάλματος στους εφεσείοντες στο οποίο καθορίζετο ο χρόνος εμφάνισης και ο τρόπος επίδοσης μεταγενέστερων αιτήσεων.
Το πιο πάνω διάταγμα εκδόθηκε προφανώς δυνάμει του άρθρου 15Β του περί Μηχανοκινήτων Οχημάτων (Ασφάλεια υπέρ τρίτου) Νόμου, όπως τροποποιήθηκε από το Νόμο 16(1)/2000, ημερ. 4.2.2000.
Το άρθρο 15Β έχει ως εξής:-
"Για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου όπου λόγω μη διαμονής του εναγόμενου στη Δημοκρατία δεν είναι δυνατή η επίδοση σ΄ αυτόν μέσα στη Δημοκρατία του κλητηρίου εντάλματος σε οποιαδήποτε αγωγή, επίδοση στον ασφαλιστή, που διατάσσεται από το δικαστήριο κατόπιν αιτήσεως για υποκατάστατη επίδοση, λογίζεται ως επίδοση στον εναγόμενο. Σε τέτοια περίπτωση ο ασφαλιστής έχει το δικαίωμα καταχωρήσεως εμφανίσεως και διορισμού δικηγόρου εκ μέρους και για λογαριασμό του εναγόμενου.
(2) Οποιαδήποτε απόφαση που εκδίδεται σε αγωγή που έχει επιδοθεί με βάση τις διατάξεις του παρόντος άρθρου δε θα είναι εκτελεστή εναντίον του εναγόμενου, αλλά ο ενάγων θα έχει έναντι του ασφαλιστή τα ίδια δικαιώματα τα οποία θα είχε, αν η αγωγή είχε επιδοθεί προσωπικά στον εναγόμενο."
Τα δικαιώματα που αναφέρονται στο πιο πάνω άρθρο είναι τα αναφερόμενα στο άρθρο 10(1) του Νόμου, για ικανοποίηση από τον ασφαλιστή της δικαστικής απόφασης εναντίον του εναγόμενου.
Στις 11.5.2000, σύμφωνα με το πιο πάνω διάταγμα, ημερ. 8.5.2000, το κλητήριο της αγωγής επιδόθηκε στους εφεσείοντες.
Στις 3.8.2000 οι εφεσείοντες καταχώρησαν αίτηση με την οποία αξιούσαν:-
"Διάταγμα του Δικαστηρίου παραμερίζον και/ή ακυρώνον το κλητήριο ένταλμα και/ή την αγωγή και/ή την όλη διαδικασία και/ή την επίδοση της αγωγής και/ή το διάταγμα του Δικαστηρίου εκδοθέν την 16/11/1999 κατόπιν EX PARTE αίτησης του ενάγοντα και/ή το διάταγμα του Δικαστηρίου εκδοθέν την 8/5/2000 κατόπιν EX PARTE αίτησης του ενάγοντα."
Ο συνήγορος των εφεσειόντων έστρεψε την προσοχή του στην προσβολή των διαταγμάτων του Δικαστηρίου ημερ. 16.11.1999 και 8.5.2000, όπως έχουν αναφερθεί προηγουμένως και που κατέστησαν εφικτή την επίδοση του κλητηρίου εντάλματος σ΄ αυτούς. Ορθά κατά την άποψη μας. Όπως ορθά αναφέρει το πρωτόδικο Δικαστήριο "ο παραμερισμός επίδοσης κλητηρίου εντάλματος που διατάχθηκε από το Δικαστήριο δεν εξετάζεται ανεξάρτητα από το διάταγμα με το οποίο εγκρίθηκε η επίδοση (βλ.
S.P.P. Projects Ltd. v. Integral Equipment Sarl (1993) 1 CLR 762). Ο παραμερισμός τέτοιας επίδοσης διέρχεται μέσα από την προσβολή και ακύρωση του διατάγματος που την ενέκρινε."Σκοπός του άρθρου 15Β του Νόμου είναι η εξυπηρέτηση των σύγχρονων αναγκών. Παρέχει τη δυνατότητα στον ζημιωθέντα από τροχαίο ατύχημα να εισπράξει αποζημίωση από τον ασφαλιστή από τον οποίο θα εισέπραττε με βάση το άρθρο 10(1) του Νόμου εάν ο αδικοπραγήσας ήταν στην Κύπρο, του επιδίδετο η αγωγή και καταδικάζετο σε αποζημιώσεις. Σύμφωνα με την
Phillis Padley v. Dorothy Mary Dobson, Πολιτική Έφεση αρ. 10290, ημερ. 20.9.1999 το άρθρο 15Β δημιουργεί ένα νέο και ουσιαστικό δικαίωμα απευθείας αγωγής του ενάγοντα κατά του ασφαλιστή ως αυτός να ήταν ο εναγόμενος.Οι εφεσείοντες αρνούνται την υπόσταση τους σαν ασφαλιστές. Στην ένορκη δήλωση τους που συνοδεύει την αίτηση τους αναφέρουν ότι είναι αντιπρόσωποι-μεσίτες των Lloyd's Λονδίνου που είναι οι αδειούχοι ασφαλιστές στην Κύπρο. Αναφέρουν ακόμα ότι είναι με τους Lloyd's Λονδίνου που το ενεχόμενο με την εφεσίβλητη-ενάγουσα όχημα είχε ασφαλιστική κάλυψη-συμβόλαιο και πως οι Lloyd's Λονδίνου είναι οι ασφαλιστές που θα κληθούν να εξοφλήσουν τυχόν απόφαση στην αγωγή.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο δέχθηκε την πιο πάνω θέση των εφεσειόντων. Αναφέρει τα εξής:-
"Γεγονότα επί του ζητήματος εκθέτουν μόνο οι αιτητές, που μάλιστα δεν αμφισβητούνται στην ειδοποίηση προθέσεως ενστάσεως (αντιπαρέρχομαι για σκοπούς συζήτησης τη μη συμμόρφωσή της με τη νέα Δ.48, θ.4). Απλά στις υποπαραγράφους (α) - (δ) της παραγράφου 8 της ενόρκου δηλώσεως που υποστηρίζει την ένσταση αναπτύσσεται νομική επιχειρηματολογία.
Ενδιαφέρει περισσότερο πως ουδέν γεγονός που να οδηγεί στο ότι οι LION INSURANCE AGENCY LTD. ήταν οι ασφαλιστές του εναγομένου είχε τεθεί υπόψη του Δικαστηρίου στην αίτηση της 10.4.2000. Ούτε καν υποστήριξε κάτι τέτοιο ο ομνύοντας τότε στην ένορκη δήλωση προς υποστήριξη της αίτησης. Η αίτηση δεν θα έπρεπε να είχε εγκριθεί."
Ενόψει των πιο πάνω το Δικαστήριο δεν έκρινε σκόπιμο να επιληφθεί και του έτερου ζητήματος της ισχυριζόμενης αντικανονικής ανανέωσης του κλητηρίου εντάλματος με το διάταγμα της 16.11.99.
Παρά την πιο πάνω κατάληξη του το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέτασε το δικαιοδοτικό πλαίσιο της αίτησης με αναφορά στη νομιμοποίηση των εφεσειόντων να καταχωρήσουν τέτοια αίτηση.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο καθοδηγούμενο από τη νομολογία (
Heli-Air v. Drescher (1988) 1 CLR 234, S.P.P. Project Ltd. v. Integral Equipment Sarl (πιο πάνω) και Murfin v. Ashbridge & Martin (1941) 1 All E.R. 231) απέρριψε την αίτηση με το σκεπτικό ότι οι εφεσείοντες δεν ήσαν επηρεαζόμενο πρόσωπο ούτε ενομιμοποιούντο να καταχωρήσουν την αίτηση (locus standi) γιατί δεν είχαν προηγουμένως παρέμβει στη διαδικασία βασιζόμενο στην αυθεντία Heli-Air "Διαφαίνεται πως αίτηση βάσει της Δ.48, θ.4 για το ζήτημα του παραμερισμού της διαταγής για την επίδοση θα μπορούσε να καταχωριστεί είτε από τον εναγόμενο είτε από πρόσωπο που προηγουμένως είχε παρέμβει στη διαδικασία [βλ. Heli-Air
Οι LION INSURANCE AGENCY LTD. προφανώς εσυλλογίστηκαν πως αφού η θέση των ήταν πως δεν ήταν οι ασφαλιστές εν τη εννοία του άρθρου 15Β (πιο πάνω) δεν θα ήταν ορθό ή και επιτρεπτό να καταχωρίσουν εμφάνιση υπό διαμαρτυρία εκ μέρους του εναγομένου ή/και χωρίς τέτοια εμφάνιση να αιτηθούν στο όνομά του την αίτηση. Έκριναν προφανώς πως δεν ήταν ορθό ή πως δεν εδικαιούντο καν να εμφανίζονται και να ενεργούν εξ ονόματος του εναγομένου.
Τούτο, η άρνηση τους δηλαδή ότι είναι οι ασφαλιστές εν τη εννοία του άρθρου 15Β, οδηγεί σε ανατροπή της πραγματικής βάσης της αίτησής τους. Δεν είναι επηρεαζόμενοι (person affected) εν τη εννοία της Δ.48 θ.8(4) των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, αφού δεν είναι αυτοί που θα κληθούν να πληρώσουν την αξίωση αν εκδοθεί απόφαση. Αυτό διατείνονται και στην ένορκο δήλωση προς υποστήριξη της αίτησής τους.
Γεγονός παραμένει πως τους επιδόθηκε μια αγωγή. Αν δεν ήθελαν να αδιαφορήσουν και αισθάνοντο πως έπρεπε να παρουσιαστούν στην υπόθεση εμμένοντες στο ότι μπορεί να επηρεάζονται από την εξέλιξή της, έπρεπε να είχαν παρέμβη πρώτα και μετά να καταχωρούσαν εξ ονόματός τους την αίτηση."
Οι εφεσείοντες προσβάλλουν την πιο πάνω απόφαση του Δικαστηρίου ως λανθασμένη με δύο λόγους έφεσης. Πρώτο ότι το Δικαστήριο καθοδηγήθηκε λανθασμένα από τη νομολογία που παρέθεσε και δεύτερο ότι είναι λανθασμένο το εύρημα του ότι οι εφεσείοντες δεν είναι "επηρεαζόμενο πρόσωπο".
Σπεύδουμε από τώρα να δηλώσουμε ότι και οι δύο λόγοι έφεσης ευσταθούν.
Ως προς τον πρώτο λόγο οι αυθεντίες που παρέθεσε το πρωτόδικο Δικαστήριο για να στηρίξει τη θέση του ότι οι εφεσείοντες έπρεπε να παρέμβουν προτού καταχωρήσουν την αίτηση και ότι δεν είναι επηρεαζόμενο πρόσωπο, σύμφωνα με τη Δ.48 θ.8(4), διαφοροποιούνται από τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης. Στην αυθεντία
Heli-AirΣτην παρούσα υπόθεση, η οποία διαφοροποιείται από τις πιο πάνω αυθεντίες, εμπλέκεται το άρθρο 15Β του σχετικού νόμου, όπως καταγράφεται στην αρχή της απόφασης μας. Το πρωτόδικο Δικαστήριο αν και δεν αρνείται ότι το περιεχόμενο του άρθρου 15Β περιέχει ουσιαστικές διατάξεις δικαίου εν τούτοις προχωρεί να αποδώσει σ΄ αυτό και δικονομικές προεκτάσεις. Δεν συμφωνούμε με τη θέση αυτή. Το περιεχόμενο του άρθρου 15Β περιέχει μόνο ουσιαστικές διατάξεις δικαίου. Η θέση αυτή έχει επιβεβαιωθεί από δύο αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου, την
Padley v. Dobson, Πολιτική Έφεση αρ. 10290, ημερ. 30.9.1999 και Kόσμος Ασφαλιστική Εταιρεία Λτδ. ν. Σάββα Χ"Σάββα, Πολιτική Έφεση αρ. 10755, ημερ. 14.5.2001.Στην
Padley v. Dobson (πιο πάνω) έχουν λεχθεί τα εξής:-"Το άρθρο 15Β μπορεί να προνοεί ότι επίδοση στον ασφαλιστή κατόπιν άδειας του Δικαστηρίου για υποκατάστατη επίδοση λογίζεται ως επίδοση στον εναγόμενο, το εδάφιο (2) όμως καθιστά καθαρό ότι δεν πρόκειται για πραγματική υποκατάστατη επίδοση, καθ΄ όσον προνοεί ότι η απόφαση που θα εκδοθεί δεν θα είναι εκτελεστή εναντίον του εναγομένου και ότι απλώς ο ενάγων έχει έναντι του ασφαλιστή τα ίδια δικαιώματα που θα είχε αν η αγωγή είχε επιδοθεί στον εναγόμενο. Το άρθρο 15Β λοιπόν δεν διέπει στην πραγματικότητα το διαδικαστικό θέμα της υποκατάστατης επίδοσης μάλλον, ώστε ενδεχόμενα να είχε εφαρμογή η Δ.10 θ.2 αναλογικά, παρά δημιουργεί ένα νέο και ουσιαστικό δικαίωμα απευθείας αγωγής του ενάγοντα κατά του ασφαλιστή (έστω στην ίδια έκταση με εκείνο του ενάγοντα κατά του εναγομένου) ως αυτός να ήτο ο εναγόμενος. Το δικαίωμα αυτό είναι ευρέως γνωστό ως απευθείας αγώγιμο δικαίωμα με ουσιαστική υφή (right of direct action) σε πολλές δικαιοδοσίες, ιδιαίτερα στις Η.Π.Α. από δεκαετίες και εξυπηρετεί τις σύγχρονες πραγματικότητες, όπως προφανώς επιδιώκει και το άρθρο 15Β."
Και στην Κόσμος (πιο πάνω) αναφέρονται τα εξής, επιβεβαιώνοντας την
Padley σε σχέση με την ερμηνεία του άρθρου 15Β:-"Σαφώς, νομίζουμε, αποσκοπεί στη διαφοροποίηση της βασικής προϋπόθεσης για τη γέννηση της ευθύνης του ασφαλιστή. Εννοούμε την έκδοση απόφασης κατά του εναγομένου. Η έκδοση τέτοιας απόφασης προϋποθέτει, βέβαια, επίδοση της αγωγής στον εναγόμενο. Χωρίς τέτοια επίδοση δεν θα ήταν δυνατό να διαγνωστεί εγκύρως η ευθύνη του. Η υποκατάστατη επίδοση, όπως την ρυθμίζουν οι διαδικαστικοί κανονισμοί, συνιστά τρόπο έγκυρης επίδοσης. Εγκρίνεται υπό το θεμελιακό δεδομένο που ευλόγως διασφαλίζει γνωστοποίηση της διαδικασίας στον εναγόμενο ώστε να του παρέχεται η δυνατότητα να ακουστεί. Το άρθρο 15Β υπερβαίνει αυτήν την ανάγκη. Δεν στοχεύει στην εισαγωγή συστήματος υποκατάστατης επίδοσης κατά διαφοροποίηση ή εμπλοκή στα ρυθμιζόμενα με διαδικαστικές πρόνοιες. Δεν ενδιαφέρεται για τη διασφάλιση της πράγματι επίδοσης στον εναγόμενο. Εισάγει στην ουσία τη δυνατότητα γέννησης της υποχρέωσης στον ασφαλιστή χωρίς επίδοση στον εναγόμενο."
Καταλήγουμε κατά συνέπεια ότι οι εφεσείοντες, ως άμεσα επηρεαζόμενο πρόσωπο, είχε το δικαίωμα καταχώρησης της αίτησης (locus standi) δυνάμει της Δ.48 θ.8(4).
Η έφεση γίνεται δεκτή και η πρωτόδικη απόφαση ανατρέπεται. Η επίδοση του κλητηρίου εντάλματος στους εφεσείοντες ακυρώνεται.
Επιδικάζονται έξοδα τόσο πρωτόδικα όσο και κατ΄ έφεση υπέρ των εφεσειόντων.
Π.
Δ.
Δ.
/Επσ