|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2001) 1 ΑΑΔ 2113
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΝΟΜΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΑΡ. 349
ΕΝΩΠΙΟΝ
: ΠΙΚΗ, Π., ΝΙΚΗΤΑ, ΑΡΤΕΜΙΔΗ, ΑΡΤΕΜΗ,ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ, ΝΙΚΟΛΑΙΔΗ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ,
ΚΑΛΛΗ, ΚΡΟΝΙΔΗ, ΗΛΙΑΔΗ, ΚΡΑΜΒΗ,
ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗ, Δ/στών
Μεταξύ
:-Πέτρου Μιχάλη Καρατζιά,
Αιτητή
- και -
Μαρίας Κωνσταντινίδη Παπακυριακού,
Καθ' ης η Αίτηση
------------------------
20 Δεκεμβρίου, 2001
Για τον Αιτητή: Φ. Βαλιαντής.
Για την Καθ' ης η Αίτηση: Κλ. Φράγκου-Πισύρη (κα).
------------------------
Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γ.Μ. Πικής, Π.
------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΙΚΗΣ, Π.: Το ΄Αρθρο 14(1) του περί Ρυθμίσεως των Περιουσιακών Σχέσεων των Συζύγων Νόμου του 1991, (Ν. 232/91), (ο «Νόμος»), παρέχει σε σύζυγο, μετά τη λύση, ή την ακύρωση του γάμου, ή την επελθούσα διάσταση μεταξύ των συζύγων, αγώγιμο δικαίωμα - (το «δικαίωμα») - διεκδίκησης μεριδίου από την αύξηση της περιουσίας του ετέρου μέρους, ανάλογα με τη συμβολή του σ' αυτή.
Το ΄Αρθρο 15(α) του ιδίου Νόμου θέτει χρονικούς περιορισμούς στην άσκηση του δικαιώματος, προβλέπει:-
«15. Η προβλεπόμενη από το άρθρο 14 αξίωση:
(α) Παραγράφεται δύο χρόνια μετά τη λύση ή την ακύρωση του γάμου
Ο γάμος του Πέτρου Μιχάλη Καρατζιά και της Μαρίας Κωνσταντινίδη Παπακυριακού λύθηκε στις 8 Οκτωβρίου, 1997.
Στις 17 Οκτωβρίου, 2000, ο κ. Καρατζιάς, με αίτησή του στο Οικογενειακό Δικαστήριο, αξίωσε από την πρώην σύζυγό του μερίδιο από την αύξηση της περιουσίας της, κατ' επίκληση του ΄Αρθρου 14(1) του Νόμου
.Η κ. Παπακυριακού ήγειρε ένσταση στο παραδεκτό της αίτησης, λόγω παραγραφής του δικαιώματος, συγκεκριμένα λόγω του κωλύματος που παρεμβάλλει στην έγερση διεκδικήσεων, βάσει του ΄Αρθρου 14(1), το ΄Αρθρο 15(α) του Νόμου
.Ο αιτητής υπέβαλε ότι οι διατάξεις του ΄Αρθρου 15(α) είναι αντισυνταγματικές, ως αντικείμενες στο ΄Αρθρο 30 του Συντάγματος
.Το Οικογενειακό Δικαστήριο παρέπεμψε το εγερθέν ζήτημα αντισυνταγματικότητας του ΄Αρθρου 15(α) του Νόμου στο Ανώτατο Δικαστήριο, ώστε να αποφασίσει επ' αυτού.
Ενώ είναι παραδεκτό ότι η άσκηση του δικαιώματος, το οποίο παρέχει το ΄Αρθρο 14(1) του Νόμου, μπορεί να υπαχθεί σε χρονικό περιορισμό, είναι η θέση του αιτητή ότι η τεθείσα προθεσμία είναι απαράδεκτα περιοριστική και, ως εκ τούτου, αντινομική προς τις διατάξεις του ΄Αρθρου 30 του Συντάγματος.
Παραπέμποντας στην πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στη Γιωργαλλά ν. Χ" Χριστοδούλου, Νομικό Ερώτημα Αρ. 346, 20/12/00, και στις αρχές που αναγνωρίζονται στην απόφαση αυτή, ο αιτητής υποστήριξε ότι η τεθείσα προθεσμία πλήττει τη δραστικότητα του δικαιώματος, περιορίζοντάς το σε ασφυκτικά όρια.
Αντίθετη άποψη διατυπώθηκε από την καθ' ης η αίτηση, η οποία, παραπέμποντας επίσης στις αρχές της Γιωργαλλά ν. Χ" Χριστοδούλου
, (ανωτέρω), και παραθέτοντας απόσπασμα από αυτή, υποστήριξε ότι η προθεσμία είναι εύλογη και, με κανένα λογικό κριτήριο, περιοριστική του δικαιώματος.Στη Γιωργαλλά ν. Χ" Χριστοδούλου, αναγνωρίστηκε ότι η άσκηση δικαιωμάτων, που ανάγονται στην ιδιωτική ζωή του ατόμου, τα οποία προστατεύονται από το ΄Αρθρο 15.1 του Συντάγματος, μπορεί να υπαχθεί σε χρονικούς περιορισμούς, νοουμένου ότι αυτοί δεν είναι στενοί, σε βαθμό που να περιορίζουν την εμβέλειά τους. Διασαφηνίζεται ότι δικαιώματα, συνυφασμένα με την οικογενειακή ζωή, συνιστούν αστικά δικαιώματα, με την έννοια που ενέχει ο όρος στο ΄Αρθρο 30 του Συντάγματος, η άσκηση των οποίων μπορεί να υπαχθεί σε λογικούς χρονικούς περιορισμούς.
Στην ίδια απόφαση, επεξηγείται ότι η προθεσμία, η οποία τάσσεται, πρέπει να συσχετίζεται με το αντικείμενο του περιορισμού, που δεν είναι άλλο από τον περιορισμό της άσκησης του δικαιώματος που αναγνωρίζει το δίκαιο. Ο περιορισμός, ο οποίος τίθεται, πρέπει να συνταυτίζεται με τη λογική άνεση άσκησης του δικαιώματος. Το ακόλουθο
απόσπασμα από τη Γιωργαλλά ν. Χ" Χριστοδούλου είναι αποκαλυπτικό του δικαιϊκού πλαισίου, μέσα στο οποίο εξετάζεται προθεσμία που τίθεται για την άσκηση δικαιώματος. λαμβανομένου πάντοτε υπόψη του περιθωρίου το οποίο αναγνωρίζεται, κατ' αρχάς, στο νομοθέτη να το οριοθετήσει:- (σελ. 10-11)«Ο καθορισμός προθεσμιών συναρτάται με τη λελογισμένη διεκδίκηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και τις επιπτώσεις που ενέχει η χρονικά απεριόριστη δυνατότητα διεκδίκησής τους στα δικαιώματα και υποχρεώσεις τρίτων. Η απουσία προθεσμιών, εξ αντικειμένου, δημιουργεί κλίμα αβεβαιότητας στο τι ανήκει στο άτομο και ποιες είναι οι υποχρεώσεις του. Το επιβεβλημένο της επιβολής χρονικών περιορισμών στη διεκδίκηση δικαιωμάτων αναγνωρίστηκε από το δίκαιο της επιείκειας, προ πολλού χρόνου, με την καθιέρωση της αρχής ή του δόγματος 'laches' (ολιγωρία), σύμφωνα με το οποίο ουσιαστική καθυστέρηση στην άσκηση δικαιωμάτων, συνοδευόμενη από συνθήκες που καθιστούν άδικη την προβολή τους, παρεμβάλλει εμπόδιο στη διεκδίκησή τους.»
Στη Γιωργαλλά ν. Χ" Χριστοδούλου, κρίθηκε ότι η τεθείσα από το ΄Αρθρο 11(1)(α) του περί Τέκνων (Συγγένεια και Νομική Υπόσταση) Νόμου του 1991, (Ν. 187/91)
, προθεσμία του ενός έτους για την άσκηση του δικαιώματος αποκήρυξης της πατρότητας τέκνου, αφότου ο πατέρας καθίσταται γνώστης των κρίσιμων γεγονότων, είναι παραδεκτή.Οι ίδιες αρχές υιοθετούνται και στη μεταγενέστερη απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου - Φοινικαρίδου ν. Οδυσσέως, Νομικό Ερώτημα Αρ. 348, 23/11/01
*.Στην περίπτωση διάλυσης γάμου, η προθεσμία των δύο ετών κρίνεται, εξ αντικειμένου, εύλογη. Η χρονική περίοδος των δύο ετών που τάσσει το ΄Αρθρο 15(α), του Νόμου παρέχει, αφενός, την αναγκαία άνεση για την άσκηση του δικαιώματος που εξασφαλίζει το ΄Αρθρο 14(1) του Νόμου και, αφετέρου, περιορίζει σε λογικό χρονικό διάστημα την αβεβαιότητα των πρώην συζύγων για την οικονομική τους υπόσταση.
Υπό το φως των ανωτέρω, αποφασίζεται ότι το ΄Αρθρο 15(α) του Ν. 232/91 δεν αντίκειται προς το Σύνταγμα.
Η υπόθεση παραπέμπεται στο Οικογενειακό Δικαστήριο για τα περαιτέρω.
Γ.Μ. Πικής, Π.
Σ. Νικήτας, Δ.
Χρ. Αρτεμίδης, Δ.
Π. Αρτέμης, Δ.
Γ. Κωνσταντινίδης, Δ.
Φρ. Νικολαϊδης, Δ.
Γ. Νικολάου, Δ.
Π. Καλλής, Δ.
Μ. Κρονίδης, Δ.
Τ. Ηλιάδης, Δ.
Α. Κραμβής, Δ.
Ρ. Γαβριηλίδης, Δ.
Δ. Χατζηχαμπής, Δ.
/ΜΠ