CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(2001) 1 ΑΑΔ 2133

ΕΝΩΠΙΟΝ: ΠΙΚΗ, Π., ΑΡΤΕΜΙΔΗ, ΚΡΟΝΙΔΗ, Δ/στών

Μεταξύ:-

ΠΙΚΗΣ, Π.: Αντικείμενο της αναφυείσας διαφοράς μεταξύ των διαδίκων είναι η ιδιοκτησία δύο τεμαχίων γης, ενοποιηθέντων εις ένα - (το «κτήμα») - στην κοινότητα Φαρμακά, εγγεγραμμένων επ' ονόματι του αποβιώσαντος Παντελή Κωνσταντίνου Παπαπέτρου, πατέρα των εφεσειουσών 1 και 2 και του εφεσίβλητου 1 και πάππου της θυγατέρας του, της εφεσίβλητης 2.

Με αίτησή του στις κτηματολογικές αρχές, ο εφεσίβλητος 1 διατύπωσε τη θέση ότι οι αδελφές του, οι οποίες έλειπαν από την Κύπρο από μακρού, ευρισκόμενες στο εξωτερικό, «αναιτίως θα κατακρατήσουν τις έγγραφες συγκαταθέσεις τους» για την εγγραφή του κτήματος επ' ονόματί του^. επί τούτω ζήτησε όπως κινηθεί ο μηχανισμός του ΄Αρθρου 49 του περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμου, ΚΕΦ. 224, (ο «Νόμος»), προς εγγραφή του κτήματος επ' ονόματί του. Ο Διευθυντής γνωστοποίησε το αίτημά του με δημοσίευση σε ημερήσια εφημερίδα, καλώντας πάντα ενιστάμενο να εγείρει την ένστασή του στην εγγραφή μέσα σε εξήντα ημέρες. ΄Ενσταση δεν υποβλήθηκε εντός της καθορισμένης προθεσμίας^. οπόταν ο Διευθυντής του Κτηματολογίου προέβη στην εγγραφή του κτήματος επ' ονόματι του εφεσίβλητου 1, στις 25 Μαΐου, 1994. Πέντε μέρες αργότερα, ο εφεσίβλητος 1 μεταβίβασε διά δωρεάς το κτήμα στην εφεσίβλητη 2, στο όνομα της οποίας είναι εγγεγραμμένο.

Παρά ταύτα, το Δικαστήριο απέρριψε την αγωγή των εφεσειουσών, για τον αποκλειστικό λόγο ότι η απόφαση του Διευθυντή του Κτηματολογίου μπορούσε να αμφισβητηθεί μόνο με έφεση, ως ορίζεται στο ΄Αρθρο 80 του Νόμου. Το ΄Αρθρο 80 προβλέπει ότι, πρόσωπο, δυσαρεστημένο με διαταγή, ειδοποίηση ή απόφαση του Διευθυντή του Κτηματολογίου, η οποία εκδίδεται βάσει των προνοιών του Νόμου, μπορεί να την αμφισβητήσει με έφεση ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η ληφθείσα από το Διευθυντή απόφαση για την εγγραφή του κτήματος επ' ονόματι του εφεσίβλητου 1, συνιστά απόφαση εν τη εννοία του ΄Αρθρου 80 και, κατά συνέπεια, μπορεί να αποτελέσει το αντικείμενο αμφισβήτησης μόνο με την προβλεπόμενη από το ίδιο ΄Αρθρο του Νόμου έφεση.

Το ίδιο το ΄Αρθρο 80 προβλέπει ότι δε χωρεί αμφισβήτηση απόφασης του Διευθυντή με τρόπο άλλο από τον προβλεπόμενο από τις διατάξεις του, δηλαδή με έφεση κατά της απόφασής του, ασκουμένης εντός τριάντα ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησής της.

Το πρωτόδικο Δικαστήριο παραπέμπει στην Κραμβιά κ.ά. ν. Θεοδοσίου, Πολιτική ΄Εφεση Αρ. 10356, 28/2/00, στην οποία επαναλαμβάνεται η παγιωμένη θέση ότι αποφάσεις του Διευθυντή του Κτηματολογίου, υποκείμενες στις διατάξεις του ΄Αρθρου 80, μπορεί να αμφισβητηθούν μόνο με τον προβλεπόμενο από τις πρόνοιές του τρόπο. Η αγωγή, στην περίπτωση Κραμβιά κ.ά. ν. Θεοδοσίου, (ανωτέρω), αφορούσε περιουσιακές αξιώσεις. Δεν ήταν λόγος της απόρριψής της ότι το αντικείμενό της μπορούσε να αχθεί ενώπιον του δικαστηρίου μόνο με έφεση^* βάσει των διατάξεων του ΄Αρθρου 80 του ΚΕΦ. 224, αλλά γιατί η απαίτηση, ως ήταν στοιχειοθετημένη, δεν ήταν βάσιμη. Σημαντικές είναι οι παρατηρήσεις του Δικαστηρίου, με τις οποίες τελειώνει την απόφασή του:- (σελ. 8-9)

Στη Φανή ν. Διευθυντή του Κτηματολογικού και Χωρομετρικού Τμήματος κ.ά., (ανωτέρω), αποφασίστηκε, με σημείο αναφοράς την αμφισβήτηση απόφασης του Διευθυντή του Κτηματολογίου, ότι η επίλυση κτηματικών διαφορών κείται εκτός των αρμοδιοτήτων του Διευθυντή^. υποδείχθηκε ότι τα περιουσιακά δικαιώματα του ατόμου αποτελούν μέρος των αστικών του δικαιωμάτων, η διάγνωση των οποίων ανάγεται αποκλειστικά στη δικαιοδοσία αρμόδιου δικαστηρίου - (΄Αρθρο 30.2 του Συντάγματος).

Ο κ. Λαδάς υποστήριξε ότι οι διατάξεις των εδαφίων (2), (3) και (4) του ΄Αρθρου 49 του Νόμου, στο βαθμό και την έκταση που παρέχουν δικαίωμα στο Διευθυντή του Κτηματολογίου να αποφασίζει ως προς την ιδιοκτησία ακινήτου, αντίκεινται προς το Σύνταγμα - ΄Αρθρο 30.2 του Συντάγματος, που καθιστά τη διάγνωση των αστικών δικαιωμάτων του ατόμου αποκλειστική αρμοδιότητα των δικαστικών αρχών. Παραπέμποντας στη Φιλίππου ν. Στυλιανού (1992) 1 Α.Α.Δ. 448, ο κ. Λαδάς υπέβαλε ότι οι εξουσίες του Διευθυντή περιορίζονται σε θέματα που σχετίζονται με την τήρηση των Κτηματολογικών Μητρώων, την ορθότητα και την ακρίβειά τους, θέματα για τα οποία η πραγματογνωμοσύνη του του επιτρέπει να εκφέρει κρίση επ' αυτών. Πρόκειται, όπως υποδείχθηκε σ' εκείνη την υπόθεση, για διοικητική λειτουργία στον τομέα του ιδιωτικού δικαίου, η άσκηση της οποίας υπόκειται σε ουσιαστική αναθεώρηση βάσει των προνοιών του ΄Αρθρου 80 του Νόμου, κατ' αντιστοιχία προς πράξεις και αποφάσεις της Διοίκησης στον τομέα του δημοσίου δικαίου, που υπάγονται σε αναθεώρηση βάσει του ΄Αρθρου 146 του Συντάγματος - (βλ. Achilleas HadjiKyriacou and Theologia Hadjiapostolou and Others 3 R.S.C.C. 89^. Savvas Yianni Valana and The Republic (Director of Lands and Surveys) 3 R.S.C.C. 91^. Theocharis Charalambides and The Republic (District Lands Officer & Another) 4 R.S.C.C. 24^. Antoniou and Others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 623 και Machlouzarides v. Republic (1985) 3 C.L.R. 2342).

Ο κ. Λαδάς επεξήγησε ότι το αίτημά του δεν απολήγει σε αξίωση για την κήρυξη θεσπισθέντος μετά την Ανεξαρτησία νόμου ως αντισυνταγματικού, αλλά σε αξίωση για την προσαρμογή προϋπάρχουσας νομοθεσίας προς το Σύνταγμα, συγκεκριμένα των σχετικών εδαφίων του ΄Αρθρου 49, βάσει του ΄Αρθρου 188 του Συντάγματος.

Συμφωνούμε με τη θέση ότι το ΄Αρθρο 49 του Νόμου, συνιστών μέρος της νομοθεσίας που προϋπήρχε της εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, υπόκειται στις διατάξεις του ΄Αρθρου 188.1 του Συντάγματος και, παρεπόμενα, στις προσαρμογές εκείνες που θεωρούνται αναγκαίες για την εναρμόνιση του με το Σύνταγμα, περιλαμβανομένων των προνοιών του ΄Αρθρου 30 του Συντάγματος.

Η αναγκαιότητα προσαρμογής των διατάξεων του Νόμου προς το Σύνταγμα αναγνωρίστηκε ευθύς μετά την καθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας στην υπόθεση Imbrahim Mehmed Chakkarto v. The Attorney-General (1961) C.L.R. 231. Αντικείμενο της διαφοράς ήταν διεκδικήσεις του ενάγοντος αναφορικά με την ιδιοκτησία διόδου. Διαπιστώθηκε ότι η διαφορά ήταν έξω από το πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του Διευθυντή του Κτηματολογίου, βάσει του ΄Αρθρου 61 του Νόμου. Αποφασίστηκε ότι διαφορές, αναγόμενες σε αστικά ζητήματα, εμπίπτουν στη δικαιοδοσία αρμόδιου δικαστηρίου, σύμφωνα με το ΄Αρθρο 152 του Συντάγματος, αποκλειόμενης της ανάληψης δικαιοδοσίας προς επίλυσή τους από οποιοδήποτε μη δικαστικό σώμα, ως ορίζει το ΄Αρθρο 30.1 του Συντάγματος.

Η απόφαση στην Imbrahim Mehmed Chakkarto v. The Attorney-General, (ανωτέρω), ακολουθήθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο στη μεταγενέστερη απόφασή του Melpomeni Panayiotou Crysanthou & Others v. Neoclis Antoniades (1969) 1 C.L.R. 622.

Στην Abraham Hassidoff v. Paul Antoine-Aristide Santi and Others (1970) 1 C.L.R. 220, επαναδιακηρύχθηκε ότι ο Διευθυντής του Κτηματολογίου είναι αναρμόδιος να επιλύει διαφορές που ανάγονται στην ιδιοκτησία γης, η επίλυση των οποίων εμπίπτει στην πολιτική δικαιοδοσία του Επαρχιακού Δικαστηρίου. Παράλληλα, υποδείχθηκε ότι η κρίση ζητημάτων που ανάγονται στα δικαιώματα των πολιτών, έξω από το πλαίσιο της δικαστικής διαδικασίας, συνιστά παράβαση των κανόνων της φυσικής δικαιοσύνης.

Στην Inhabitants of the Village of Karpashia etc. and Others v. Church Committee of Ayia Marina Church of Dhiorios and Another (1971) 1 C.L.R. 411, αποφασίστηκε ότι κείται εκτός των αρμοδιοτήτων του Διευθυντή, που του παρέχει το ΄Αρθρο 41 του Νόμου, η επίλυση διαφοράς που άπτεται της ιδιοκτησίας ακινήτου.

Αναντίλεκτο είναι το συμπέρασμα ότι, από την ανακήρυξη της Δημοκρατίας, οι εξουσίες του Διευθυντή βάσει του Νόμου, ως ήταν διαμορφωμένoς κατά το χρόνο εκείνο, περιορίστηκαν προς εναρμόνιση με το Σύνταγμα. Προσαρμόστηκαν οι διατάξεις του ΚΕΦ. 224, ώστε να αποκλείεται η επίλυση διαφορών, αναγομένων στην ιδιοκτησία ακίνητης περιουσίας, από το Διευθυντή. Τέτοιες διαφορές εντάσσονται αποκλειστικά στην πολιτική δικαιοδοσία αρμόδιου δικαστηρίου, ως ορίζει το Σύνταγμα - (βλ. ΄Αρθρο 30.2 του Συντάγματος).