ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
(2001) 1 ΑΑΔ 1818
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Πολιτική Έφεση αρ. 10715.
Σύνθεση Δικαστηρίου
: ΠΙΚΗΣ, Π., ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΔΔ.Μεταξύ:
Ελενόδωρου Παπασπύρου, από Αθηαίνου,
Εφεσείοντος-Εναγόμε νου,
- ν -
Βασίλη Γαστρινάκη, από Αθηαίνου,
Εφεσίβλητου-Ενάγοντ ος.
- - -
Ημερομηνία:
30 Νοεμβρίου, 2001.Για τον εφεσείοντα: Μ. Τριανταφυλλίδης.
Για τον εφεσίβλητο: Α. Κλεάνθους.
- - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΙΚΗΣ, Π.
: Σε ηλικία 45 ετών, ο εφεσίβλητος, τεχνίτης μωσαϊκών το επάγγελμα, κατέπεσε σε φρεάτιο διάτρησης βάθους 100 ποδών με αποτέλεσμα, να υποστεί σοβαρές κακώσεις που προκάλεσαν την παράλυσή του από τη μέση και κάτω και ακράτεια ούρων και κοπράνων. Ο ίδιος κατέστη ανάπηρος και η ικανότητά του για εργασία μειώθηκε στο ελάχιστο.Το Δικαστήριο επιδίκασε στον εφεσίβλητο γενικές αποζημιώσεις £50,000 και άλλα τόσα για μελλοντικές απώλειες εισοδήματος, υπό το φως των ευρημάτων του για τις απολαβές του και με πολλαπλασιαστή τον αριθμό επτά. Η ευθύνη του εφεσίβλητου για την πτώση του στο φρεάτιο αμφισβητήθηκε, όπως και το ύψος των γενικών αποζημιώσεων που του αποδόθηκαν.
Είμαι καθόλα σύμφωνος με τις διαπιστώσεις που γίνονται στην απόφαση του Αρτεμίδη, Δ., ως προς την απουσία οποιουδήποτε ερείσματος που θα δικαιολογούσε επέμβασή μας είτε στα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου στο συμπέρασμά του ότι ο εφεσείων φέρει ακεραία την ευθύνη για το δυστύχημα λόγω της παράλειψής του να καλύψει το φρεάτιο ή έστω να προειδοποιήσει για την ύπαρξή του. Είμαι επίσης σύμφωνος με το αποτέλεσμα στο οποίο καταλήγει ο Αρτεμίδης Δ., που συνιστά άλλωστε την κρίση του Δικαστηρίου.
Τα όσα ακολουθούν διαγράφουν το δικό μου σκεπτικό για τις διαπιστώσεις και την κατάληξη στην οποία έχουμε αχθεί. Το απαρασάλευτο εύρημα ότι ο εφεσίβλητος τελούσε στην υπηρεσία του εφεσείοντος στοιχειοθετεί την υποχρέωση του εργοδότη για την επίδειξη της δέουσας επιμέλειας για την ασφάλεια του εργοδοτούμενου. Η διαπίστωση ότι η πτώση του εφεσίβλητου στο φρεάτιο επεσυνέβη καθ΄ ον χρόνο εκτελούσε τα καθήκοντά του στο χώρο της εργασίας, καθιστά τον εφεσείοντα υπόλογο για κάθε ζημία την οποία υπέστη ο εφεσίβλητος λόγω απουσίας της πρέπουσας φροντίδας για την ασφάλεια του εργοδοτουμένου κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του. (Ως προς τις αρχές που διέπουν αυτό το καθήκον, βλ. Tziellas v. The Ship "Nadalena H" (1982)1 C.L.R. 807. Cyprus Palestine Plantations v. Leandrou (1982)1 C.L.R. 880. United Brick Works Ltd v. Ευαγγέλου (1992)1 Α.Α.Δ. 123. Swipe Ltd, v. Αναστασία Σταυρινού Στυλλή, Πολιτική Έφεση 9985 - 22.12.1998.)
Η γη στην οποία ανορύχθηκε το φρεάτιο ανήκε στον εφεσείοντα, τελούσε στην κατοχή του και εχρησιμοποιείτο για την εργασία του. Αυτή τούτη η κατοχή του ακινήτου επέβαλλε καθήκον επιμέλειας για την προστασία κάθε προσώπου που βρισκόταν στο ακίνητο με δική του πρόσκληση ή συγκατάθεση για την προστασία του από μή διακριτούς κινδύνους. Ακόμα και έναντι προσώπων που επεμβαίνουν στο ακίνητο ο κάτοχος έχει υποχρέωση προστασίας τους από μή ορατούς κινδύνους εφόσον η είσοδός τους είναι λογικά προβλεπτή. (Βλ. Δημοκρατία ν. Παπαζησίμου (1989)1 Α.Α.Δ. (Ε) 599.)
Στην προκείμενη περίπτωση η ύπαρξη του ακάλυπτου φρεατίου εξέθετε, κάθε εργοδοτούμενο του εφεσείοντος και ακόμα κάθε πρόσωπο που ήταν λογικά προβλεπτό ότι θα χρησιμοποιούσε το οικόπεδο, όχι μόνο σε προβλεπτούς αλλά εμφανείς κινδύνους. Η αμέλεια του εφεσείοντος συνίσταται στην έκθεση προσώπων στη θέση του εφεσίβλητου, και παρεπόμενα του ιδίου του εφεσίβλητου, σε προβλεπτούς κινδύνους για τη σωματική τους ασφάλεια και ακεραιότητα. Έναντι αυτών των κινδύνων δεν λήφθηκε κανένα προστατευτικό μέτρο
. ούτε δόθηκε οποιαδήποτε προειδοποίηση για την ύπαρξή τους.Στη Μιχαήλ ν. Ι. & Παρασκευαϊδης Λτδ, Πολιτική Έφεση αρ. 9671-
21.9.1998, στην οποία παραπέμπει το πρωτόδικο Δικαστήριο και στην οποία γίνεται μνεία στην απόφαση του Αρτεμίδη, Δ., κρίθηκε ότι η παράλειψη των εχόντων την ευθύνη για οδικά έργα, να λάβουν τα αναγκαία προστατευτικά μέτρα για την προστασία ατόμων που ήταν δυνατό να χρησιμοποιήσουν το δρόμο έναντι του κινδύνου πτώσης σε ανοιχτό φρεάτιο, τους καθιστούσε υπόλογους για αμέλεια και καθ΄ ολοκληρία υπεύθυνους για τις κακώσεις που υπέστη το θύμα. Το ακόλουθο απόσπασμα είναι αποκαλυπτικό της ευθύνης τους: (σ.9)«Τόσον η κάλυψη ή η περίφραξη του φρεατίου όσο και η σηματοδότηση της ύπαρξής του, συνιστούσαν μέτρα τα οποία εύκολα μπορούσαν να ληφθούν. Η παράλειψη των εφεσιβλήτων, να πάρουν οποιαδήποτε από τα ευχερή αυτά μέτρα για την προστασία προσώπων που χρησιμοποιούσαν το δρόμο, μπορεί εύλογα να χαρακτηριστεί ως αδιαφορία, τόσον εκ μέρους των κατασκευαστών όσο και των υπηρεσιών της Δημοκρατίας για την ασφάλεια του κοινού.»
Και ο οδεύων έχει καθήκον να μεριμνά για την ασφάλεια του και να προφυλάσσεται έναντι προβλεπτών κινδύνων. Στην προκείμενη περίπτωση ο κίνδυνος ήταν απρόβλεπτος και η ύπαρξή του δυσδιάκριτη. Με αυτά τα γεγονότα υπόψη δικαιολογημένα το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν απέδωσε συντρέχουσα ευθύνη στον εφεσίβλητο.
Το δεύτερο σκέλος της έφεσης αφορά τις γενικές αποζημιώσεις. Κατ΄ αρχή πρέπει να σημειωθεί ότι καμιά ουσιαστική επιχειρηματολογία δεν έχει προβληθεί η οποία να αποκαλύπτει στοιχείο υπερβολής στον καθορισμό των αποζημιώσεων. Στην προκείμενη περίπτωση οι κακώσεις που υπέστη ο εφεσίβλητος ήταν μεγάλες και
οι μόνιμες επιπτώσεις στην κατάσταση της υγείας του ακόμα μεγαλύτερες. Τις έχουμε διαγράψει. Με αυτά τα δεδομένα υπόψη η επιδίκαση γενικών αποζημιώσεων του ύψους των £50,000 με κανένα μέτρο δεν μπορεί να κριθεί υπερβολική. Σχετικές με την ανοδική τάση των γενικών αποζημιώσεων και τα δικαιολογητικά της είναι οι Paraskevaides (Overseas) Ltd., v. Christofis (1982)1 C.L.R. 789. Polykarpou v. Adamou (1988)1 C.L.R. 475. Φοινικαρίδης & άλλη ν. Γεωργίου & άλλων (1991)1 Α.Α.Δ. 475. Μαυροπετρή ν. Λουκά (1995)1 Α.Α.Δ. 66. W. v. Essex CC. (2000)2 All E.R. 237 (H.L.).Ως αποτέλεσμα των τραυμάτων που υπέστη ο εφεσίβλητος κατέστη ουσιαστικά ανίκανος για εργασία. Τα ευρήματα του Δικαστηρίου για το ύψος των απολαβών του κρίνονται δικαιολογημένα και εύλογη η επιλογή του πολλαπλασιαστή - επτά. Λαμβανομένης υπόψη της ηλικίας του εφεσείοντος και των κριτηρίων που διέπουν τον καθορισμό του πολλαπλασιαστή, (βλ. Μιχαήλ κ.ά. Λτδ ν. Συκοπετρίτη κ.ά. Πολιτική Έφεση αρ. 10377 κ.α. - 26.6.00), δεν θα υπήρχε πεδίο για την επέμβασή μας και εάν αυτός ακόμη είχε καθοριστεί σε οχτώ.
Κοινή είναι η κατάληξη ότι η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Γ. Μ. Πικής,
Π.
/ΑυΦ.