Α.N STASIS ESTATES CO LTD (AVLIDA HOTEL) ν. Χαράλαμπου Ιωάννου (2000) 1 ΑΑΔ 1082

Χατζηχαμπής, Δ.: Στις 12.4.2000, και αφού η διορία που ορίσθηκε από το Δικαστήριο στις 4.2.2000 για την καταχώριση του περιγράμματος αγορεύσεως του Εφεσείοντα είχε παρέλθει από τις 20.3.2000, η έφεση απορρίφθηκε δυνάμει του Κανονισμού 13(ε) του περί Εφέσεων (Προδικασία κλπ) Διαδικαστικού Κανονισμού του 1996. Με την παρούσα αίτηση, η οποία καταχωρήθηκε στις 19.4.2000, ζητείται η επαναφορά της εφέσεως. Παρά το ότι δεν υπήρξε ένσταση εκ μέρους του Εφεσίβλητου, καλέσαμε τον ευπαίδευτο συνήγορο για τον Εφεσείοντα να επιχειρηματολογήσει επί της αιτήσεως του, δοθέντος ότι, ανεξαρτήτως ενστάσεως, άδεια για επαναφορά δίδεται μόνον εφ΄όσον ικανοποιούνται οι αυστηρές προϋποθέσεις του Κανονισμού και της νομολογίας.

Στην ένορκη δήλωση η οποία συνοδεύει την αίτηση, και η οποία γίνεται από το δικηγόρο του Εφεσείοντα, αναφέρεται ότι από τις αρχές και μέχρι τις 25 Μαρτίου 2000 υπεβλήθη σε συνεχείς ιατρικές εξετάσεις λόγω προβλήματος υγείας το οποίο παρουσίασε. Το πρόβλημα υγείας του, αναφέρεται, το οποίο και συνεχίζει, είχε σοβαρό αντίκτυπο στη διεκπεραίωση της συσσωρευθείσας εργασίας του δικηγορικού γραφείου του, περιλαμβανομένου του εν λόγω περιγράμματος αγόρευσης. Η ένορκη δήλωση καταλήγει με την εισήγηση ότι η καθυστέρηση στην υποβολή του περιγράμματος δεν ήταν αμελής πράξη, αδιαφορία, ή ανυπακοή στις δικαστικές προθεσμίες, αλλά γεγονός που υπερακόντιζε τη θέληση του.

Πριν από την πρόσφατη τροποποίηση του Κανονισμού 13(ε), δεν υπήρχε κανονιστική πρόνοια για την επαναφορά έφεσης απορριφθείσας λόγω παράλειψης υποβολής του περιγράμματος αγορεύσεως του Εφεσείοντα μέσα στα καθορισθέντα χρονικά πλαίσια. Όμως, ότι παρείχετο δυνατότητα βάσει της σύμφυτης εξουσίας του δικαστηρίου για επαναφορά έφεσης απορριφθείσας άλλως παρά στις περιπτώσεις για τις οποίες γίνεται ειδική κανονιστική πρόνοια, καθιερώθηκε στην υπόθεση Τουβλοποιεία Παλαικύθρου Γίγας Λτδ ν. Ουστά (αρ. 1) (1994) 1 ΑΑΔ 109, ορθολογίζοντας την προηγούμενη νομολογία (Makrides Europa v. Vassos Eliades Ltd (1984) 1 CLR 189) στην οποία, όπως παρατηρήθηκε, δεν απεκαλύπτετο η δικαιοδοτική βάση στην οποία είχε στηριχθεί το δικαστήριο. Συγχρόνως, καθορίσθησαν και τα πλαίσια της άσκησης της εξουσίας αυτής. Όπως το έθεσε ο Πικής, Δ., ως ήτο τότε, δίδοντας την απόφαση του δικαστηρίου, στη σ. 113:

"Οι θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας οι οποίοι υφίσταντο κατά την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας, υπόκεινται κατά την εφαρμογή τους (Άρθρο 188.1) σε εναρμονισμό προς το Σύνταγμα [βλ. μεταξύ άλλων, The United Bible Societies (Gulf) ν. Χατζηκακού (1990) 1 Α.Α.Δ. 395]. Η προσαρμογή αυτή περιορίζει την εξουσία για επαναφορά έφεσης η οποία απορρίπτεται βάσει της Δ.35 θ.13 στις περιπτώσεις που η επαναφορά έχει ως λόγο τη διασφάλιση του δικαιώματος του διαδίκου που κατοχυρώνει το Άρθρο 30.3(β) του Συντάγματος. Αυτό είναι το θεμέλιο της δικαιοδοσίας μας και μέσα σ΄αυτό το πλαίσιο θα εξετάσουμε το εγερθέν θέμα."

Η πιο πάνω υπόθεση αφορούσε τη δυνατότητα επαναφοράς έφεσης απορριφθείσας δυνάμει της Δ.35 θ.13 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας. Η αρχή είναι βέβαια η ίδια και στην περίπτωση του Κανονισμού 13(ε) πριν από την τροποποίηση του, όπως ήταν η περίπτωση στην υπόθεση Βαρδιάνος ν. Richards, Πολιτική Έφεση 9112, 14.4.1998. Ο Νικήτας, Δ., ο οποίος έδωσε την απόφαση του δικαστηρίου, είπε στη σ. 5:

"Οι παραπάνω θεσμοί προδικασίας δεν περιέχουν πρόνοιες για την αναβίωση έφεσης που απορρίφθηκε λόγω μη συμμόρφωσης προς τις διατάξεις τους. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι αποκλείεται η ανάληψη δικαιοδοσίας. Σε ανάλογη περίπτωση, που έφεση απορρίφθηκε, κάτω από τη Δ.35, θ.13 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, για την παράλειψη του εφεσείοντα να εμφανιστεί κατά την ακρόαση, κρίθηκε ότι το δικαίωμα που κατοχυρώνει το άρθρ. 30.3(β) του Συντάγματος ήταν η μοναδική δικαιοδοτική βάση για την άσκηση αρμοδιότητας επαναφοράς: Τουβλοποιεία Γίγας Λτδ. ν. Ουστά (Αρ. 1) (1994) 1 Α.Α.Δ. 109. Όμως την άσκηση της εξουσίας αυτής δεν τη χαρακτηρίζει αφειδία."

Και αφού παρέθεσε με επιδοκιμασία το πιο πάνω απόσπασμα από τη Γίγας, προχώρησε να υποδείξει, με αναφορά και σε ανάλογα σχετική νομολογία, γιατί η δυνατότητα επαναφοράς είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένη. Όπως το έθεσε στη σ. 7:

"Ο διάδικος δεν μπορεί, κατά κανόνα, να προβάλλει το λάθος, αμέλεια ή παράλειψη του δικηγόρου για να πετυχαίνει την παράταση προθεσμιών ή την αναγέννηση δικαστικών διαδικασιών. Θα αποτελούσε ένα εύσχημο τρόπο υπερφαλάγγισης των δικονομικών διατάξεων. Από τη συμμόρφωση προς τα χρονοδιαγράμματα αυτά εξαρτάται η απρόσκοπτη απονομή της δικαιοσύνης και συνακόλουθα το κύρος της. Μας ενισχύουν, σε αυτή τη θέση, τα λεχθέντα στην υπόθεση Grand Metropolitan Nominee (No 2) Co Ltd v. Evans, The Times Law Reports, May 15, 1992:

"The Court should not be astute to find excuses for such failure since obedience to orders of the court is the foundation on which its authority is founded."

.................................. .................................................. ...........

Διαφορετική αντιμετώπιση θα δημιουργούσε επικίνδυνα ρήγματα στην απονομή της δικαιοσύνης."

Οι παράμετροι του θέματος εξετάσθησαν και στην Cyprus Import Corporation Ltd ν. Σενέκης, Πολιτική Έφεση 9359, 22.5.1998. Ο Πικής, Π., δίδοντας την απόφαση του δικαστηρίου, τόνισε ότι το ίδιο το δικαιοδοτικό βάθρο της δικαιοδοσίας καθορίζει και τα όρια της. Στη σ. 6 είπε, αφού παρέθεσε το πιο πάνω απόσπασμα από τη Γίγας:

Το δικαίωμα, το οποίο κατοχυρώνει το Άρθρο 30.3(β) του Συντάγματος, αποβλέπει στη διασφάλιση πρέπουσας ευκαιρίας στο διάδικο να προβάλει τους ισχυρισμούς του ενώπιον του δικαστηρίου και την παροχή σ΄αυτό επαρκούς χρόνου για την προπαρασκευή της υπόθεσης του. Απολήγει στην κατοχύρωση δικαιώματος για την παροχή λογικής ευκαιρίας στο διάδικο να θέσει την υπόθεση του ενώπιον του δικαστηρίου. Στην προκειμένη περίπτωση, εξασφαλίστηκε το δικαίωμα αυτό στην εφεσείουσα.

Μόνο όπου λόγοι πέραν της θελήσεως του διαδίκου εμποδίζουν την άσκηση του δικαιώματος αυτού, εγείρεται θέμα επαναφοράς της έφεσης, γιατί, σ΄εκείνη την περίπτωση, τεκμαίρεται ότι ο διάδικος στερήθηκε της ευκαιρίας να παρουσιάσει την υπόθεσή του. Αυτό δε συμβαίνει εκεί όπου η μη άσκηση του δικαιώματος οφείλεται σε αδιαφορία, αμέλεια, ή σφάλμα του.

Παρέθεσε δε με επιδοκιμασία το πιο πάνω απόσπασμα από τη Βαρδιάνος (σ. 7).

Ο Πικής, Π., σχολίασε και μια επί μέρους πτυχή του πράγματος, σε αναφορά με παραπομπή που είχε γίνει στην υπόθεση Άλκης Χατζηκυριάκος (Μπισκότα Φρου-Φρου) Λτδ ν. Terzian Trading House Ltd, Πολιτική Έφεση 9833, 22.1.1998, στην οποία είχε εγκριθεί αίτημα για παράταση του χρόνου για την υποβολή του περιγράμματος το οποίο είχε γίνει μετά από την εκπνοή του καθορισθέντος χρόνου αλλά πριν από την απόρριψη της έφεσης. Όπως είπε στη σ. 5:

"Και στην προκειμένη περίπτωση, αν υποβαλλόταν αίτημα για την παράταση του χρόνου μετά την 1η Απριλίου και πριν την απόρριψη της έφεσης, θα παρεχόταν, ανάλογα με τα γεγονότα, η ευχέρεια έγκρισης του. Διακρίνεται η περίπτωση της παράτασης του χρόνου για την υποβολή περιγράμματος σε αίτημα που υποβάλλεται ενώ η έφεση ευρίσκεται εν ζωή, από εκείνη όπου το διάβημα γίνεται μετά την απόρριψη της έφεσης. Στη δεύτερη περίπτωση, το αντικείμενο είναι η αναβίωση τελειωθείσας έφεσης, εξ ου και ο λόγος για επαναφορά της στη ζωή."

Η τροποποίηση του Κανονισμού 13(ε) με την εισαγωγή πρόνοιας η οποία διέπει την επαναφορά απορριφθείσας έφεσης, και εισάγει έτσι θεσμική βάση άσκησης της σχετικής εξουσίας του δικαστηρίου αντί αποκλειστικά της προηγούμενης σύμφυτης εξουσίας του, δεν αλλοιώνει τα πράγματα στην ουσία τους αφού τα πλαίσια της θεσμικής εξουσίας παραμένουν τα ίδια. Ο Κανονισμός 13(ε) προνοεί:

"Νοείται ότι έφεση ή αντέφεση που απορρίπτεται, δυνάμει του παρόντος Κανονισμού, επαναφέρεται όταν αποδεικνύεται ότι η μη καταχώριση περιγράμματος αγόρευσης, οφείλεται σε λόγο πέραν των δυνάμεων του εφεσείοντα ή αντεφεσείοντα ανάλογα με την περίπτωση, με αποτέλεσμα η μη επαναφορά της να ισοδυναμεί με αποστέρηση του δικαιώματος να ακουστούν."

Όπως υπέδειξε ο Νικήτας, Δ., δίδοντας την απόφαση της Ολομέλειας στις υποθέσεις Ρουβανιάς Λτδ ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2525, 14.4.2000, και Σωτήρης Παναγιώτου Λτδ ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2539, 14.4.2000, στη σ. 5:

"Ο κανονισμός αυτός αποτελεί απόηχο της απόφασης Τουβλοποιεία Παλαικύθρου Γίγας Λτδ ν. Μαρούλας Ουστά (αρ. 1) (1994) 1 Α.Α.Δ. 109, ότι η δικαιοδοσία αυτή περιορίζεται "στις περιπτώσεις όπου η επαναφορά έχει ως λόγο τη διασφάλιση του δικαιώματος του διαδίκου που κατοχυρώνει το άρθρ. 30.3(β) του Συντάγματος."

Παρατηρώντας ότι ο γενικός κανόνας είναι ότι υπάρχει ταύτιση διαδίκου και δικηγόρου, με παραπομπή στο πιο πάνω απόσπασμα από τη Βαρδιάνος (σ. 7), είπε στις σελίδες 6-7:

"Το κριτήριο της επαναφοράς περικλείεται στη φράση πέραν των δυνάμεων του εφεσείοντα ή αντεφεσείοντα. Εκφράζει με σαφήνεια την πρόθεση των συντακτών του Κανονισμού να περιορίσουν στο ελάχιστο το πεδίο άσκησης της δικαιοδοσίας για επαναφορά. Προφανώς γιατί διαφορετική αντιμετώπιση θα μπορούσε να δημιουργήσει επικίνδυνα ρήγματα στην εφαρμογή της αρχής της τελεσιδικίας. .................................................. ........................

................. Η φράση δεν μπορεί παρά να σημαίνει εξαιρετικό έκτακτο ή σπάνιο συμβάν ή περίσταση, που είναι απρόβλεπτο και εκτός ελέγχου."

Η ευπαίδευτη συνήγορος για τον Εφεσείοντα εισηγήθηκε ότι, καθ΄όσον η μη έγκαιρη υποβολή του περιγράμματος ανάγετο σε λόγους υγείας του δικηγόρου του, μπορούσε να θεωρηθεί ότι αυτή οφείλετο σε λόγο πέραν των δυνάμεων του Εφεσείοντα ώστε να δικαιολογείται η επαναφορά της αίτησης. Επ΄αυτού, το πρώτο βέβαια που θα παρατηρούσαμε είναι ότι οι συνέπειες του προβλήματος υγείας του δικηγόρου δεν εξειδικεύονται στην ένορκη δήλωση, παρά μόνο γίνεται γενική αναφορά σε σοβαρό αντίκτυπο του στη διεκπεραίωση της συσσωρευθείσας εργασίας του γραφείου. Πέραν της σχετικής δυσχέρειας που αυτό φαίνεται να εννοεί, δεν προκύπτει τέτοια καταλυτική συνέπεια που να ανάγεται σε "εξαιρετικό έκτακτο ή σπάνιο συμβάν ή περίσταση, που είναι απρόβλεπτο ή εκτός ελέγχου" (ίδε Ρουβανιάς Λτδ, ανωτέρω), και να εντάσσει την περίπτωση στα πολύ περιορισμένα πλαίσια της φειδούς με την οποία ασκείται η εξουσία του δικαστηρίου σύμφωνα με τη νομολογία. Συναφώς, προβαίνουμε και σε δύο άλλες παρατηρήσεις. Σύμφωνα με την ένορκη δήλωση, το πρόβλημα υγείας του δικηγόρου προέκυψε στις αρχές Μαρτίου, οπότε και άρχισαν οι ιατρικές εξετάσεις, δηλαδή 18-20 μέρες πριν από την εκπνοή της προθεσμίας των 45 ημερών που είχε καθορισθεί για την υποβολή του περιγράμματος. Καμμιά εξήγηση δεν παρέχεται για την περίοδο των 25-30 ημερών της προθεσμίας που προηγήθηκε. Εξ άλλου, καμμιά εξήγηση δεν παρέχεται για την παράλειψη έγκαιρης υποβολής αιτήσεως για παράταση του χρόνου για την υποβολή του περιγράμματος, ακόμα και στο διάστημα των 22 ημερών μετά από την εκπνοή του και πριν από την απόρριψη της έφεσης, που, αν υπεβάλλετο, όπως παρατηρήθη στη Σενέκης, θα εκρίνετο με άλλη βάση από ότι η παρούσα αίτηση αφού η έφεση δεν θα είχε ακόμα απορριφθεί. Αν και, λοιπόν, στην προκειμένη περίπτωση γίνεται επίκληση λόγου υγείας για την καθυστέρηση, και όχι λανθασμένη νομική εκτίμηση (Βαρδιάνος), απώλεια του φακέλου (Σενέκης, Ξενοφώντος ν. Χ"Αράπης, Πολιτική Έφεση 9691, 23.2.1999), αμέλεια σημείωσης του ορισθέντος χρόνου (Ρουβανιάς Λτδ), όπως στις προαναφερθείσες υποθέσεις, η ουσία του πράγματος δεν διαφοροποιείται, καθ΄όσον δεν έχει στοιχειοθετηθεί η επίκληση λόγου πέραν των δυνάμεων του Εφεσείοντα που να καθιστούσε τη μη επαναφορά της έφεσης αποστέρηση του δικαιώματος του Εφεσείοντα να ακουσθεί όπως αυτό συγκεκριμενοποιείται στη νομολογία.

Η αίτηση αποτυγχάνει και απορρίπτεται.

Π.

Δ.

/ΚΧ"Π

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο