|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2000) 1 ΑΑΔ 779
ANΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 10321
ΕΝΩΠΙΟΝ:
ΝΙΚΗΤΑ, ΑΡΤΕΜΙΔΗ, ΚΑΛΛΗ, ΔΔ.Μεταξύ -
Κώστα Γρηγοριάδη
Εφεσείοντα
- και -
Κούλλης Μαραθοβουνιώτης Λτδ.
Εφεσίβλητης
-------------------------
Ημερομηνία:
24 Μαΐου, 2000Για τον εφεσείοντα: Χρ. Λειβαδιώτου (κα)
Για την εφεσίβλητη: Λ. Βασιλείου και Χρ. Βασιλείου (κα)
-------------------
Την απόφαση του δικαστηρίου θα δώσει ο
δικαστής Σ. Νικήτας
-----------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΟΛΩΝ ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ: Ο εφεσείων είναι πολιτικός μηχανικός. Ασκεί το επάγγελμα του στη Λευκωσία. Ο κ. Κ. Μαραθοβουνιώτης (Μ.Υ.1), διευθυντής της εναγόμενης εταιρείας, ο οποίος ενεργούσε για αυτήν κατά τον κρίσιμο χρόνο, ανέθεσε στον εφεσείοντα την εκπόνηση στατικής μελέτης του εργοστασίου της εταιρείας στο Στρόβολο. Με την ίδια ευκαιρία του έδωσε εντολή για την εκπόνηση αρχιτεκτονικών σχεδίων και πρόσθετης στατικής μελέτης για επέκταση του εν λόγω εργοστασίου.
Η αμοιβή του εφεσείοντα καθορίστηκε σε ποσό που συνολικά ανέρχεται σε £1.500 και για τις δύο μελέτες που ανέλαβε. Αναλυτικά, συμφωνήθηκε ποσό £1000 για τη μελέτη που αφορούσε το υφιστάμενο εργοστάσιο και £500 για τις υπόλοιπες υπηρεσίες. Η συμφωνία, ημερ. 12/7/93, ενσωματώθηκε πλήρως, όπως κατέληξε η πρωτόδικη δικαστής, στο κείμενο που κατατέθηκε ως τεκμήριο και το οποίο υπέγραψαν οι διάδικοι. Παρενθετικά, ο εφεσείων ισχυρίστηκε στη μαρτυρία του ότι κατά τη σύναψη της γραπτής συμφωνίας έγινε και προφορική συμφωνία για τον τρόπο πληρωμής. Συμφωνήθηκε, όπως κατέθεσε, προκαταβολή από τον εφεσίβλητο και εξόφληση του υπολοίπου των δικαιωμάτων του με μηνιαίες δόσεις εκ £150 από 1/8/93. Θα επανέλθουμε στο θέμα όταν εξετάσουμε το λόγο έφεσης κατά της απόρριψης της μαρτυρίας αυτής.
Πρέπει να σταθούμε στο περιεχόμενο της γραπτής συμφωνίας. Η επικεφαλίδα της προσδιορίζει τις υπηρεσίες του εφεσείοντα, όπως τις έχουμε περιγράψει. Ακολουθούν πρόνοιες που καθορίζουν την αμοιβή για κάθε μελέτη ως εξής:
"(1) Υποβολή στατικής μελέτης μετά των απαραιτήτων μηχανικών σχεδίων στις αρμόδιες Αρχές για έκδοση τελικής έγκρισης.
Αμοιβή: Χίλιες Λίρες Λ.Κ. 1.000,00
(2
) Υποβολή Αρχιτεκτονικών σχεδίων και στατικής μελέτης στις ως άνω Αρχές για έκδοση οικοδομικής άδειας και επίβλεψης.Αμοιβή: Πεντακόσιες Λίρες Λ.Κ. 500,00
Η τελική έγκριση θα ακολουθήσει
------ ----------
Ολικό Λ.Κ. 1.500,00
Έπεται ο επίμαχος όρος πληρωμής:
"Συνεφωνήθη ότι η πλήρης αποπληρωμή για το υπ' αριθμό (1) άνωθεν θα γίνει μόλις εκδοθεί η Τελική έγκριση. Η πλήρης αποπληρωμή για το υπ' αρ. (2) άνωθεν θα γίνει μόλις αποπερατωθεί το τμήμα των εργασιών που θα δυνηθεί οικονομικά επί του παρόντος η εταιρεία να εκτελέσει μετά την έκδοση της άδειας από τις αρμόδιες Αρχές. Νοείται ότι η Τελική έγκριση από τις αρμόδιες Αρχές για το υπ' αρ. (2) θα εξαρτηθεί από τον χρόνο αποπεράτωσης της όλης εργασίας."
Στο δικόγραφο της, η εναγόμενη πρόβαλε την οικονομική της αδυναμία να προχωρήσει σε επέκταση. Και επίσης ότι ο εφεσείων δεν υπέβαλε μελέτες με τα απαραίτητα "μηχανικά σχέδια" στην αρμόδια αρχή για έκδοση τελικής έγκρισης, η οποία ουδέποτε δόθηκε. Τη θέση αυτή, ότι, δηλαδή, ο εφεσείων δεν εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις που ανέλαβε, διατήρησε και στην ένορκη μαρτυρία του ο Μ.Υ. και διευθυντής της εφεσίβλητης, όταν υποβλήθηκε σε αντεξέταση. Παρόλο που η εφεσίβλητη υπέβαλε την αίτηση για έκδοση άδειας, ο διευθυντής της προσποιήθηκε πως δεν είδε καν τα σχέδια. Και πρόσθεσε πως δεν κατόρθωσε να εξασφαλίσει δάνειο για να προχωρήσει στην επέκταση. Πρόβαλε επίσης, στη γραπτή του υπεράσπιση (παράγραφος 7), πως εν πάση περιπτώσει με το ποσό που κατέβαλε έναντι (£350) εξοφλήθηκε το ποσό των £500.
Τα βασικά ευρήματα της πρωτόδικης απόφασης είναι ότι (α) ο εφεσείων εκτέλεσε στο ακέραιο ό,τι του ανατέθηκε. και (β) ο Δήμος Στροβόλου είχε εγκρίνει την αίτηση για άδεια οικοδομής. Όμως δεν εκδόθηκε γιατί η εφεσίβλητη παρέλειψε να πληρώσει τα σχετικά δικαιώματα. Προς αυτή την κατεύθυνση δόθηκε μαρτυρία από τεχνικό του Δήμου, που υπηρετεί στο Τμήμα Εκδόσεως Αδειών, η οποία δεν αμφισβητήθηκε. Η αίτηση εγκρίθηκε μετά την κατάθεση στατικής μελέτης από τον εφεσείοντα. Ο μάρτυς πρόσθεσε πως πιστοποιητικό τελικής έγκρισης θα ακολουθούσε εφόσον ικανοποιούντο οι όροι της άδειας οικοδομής.
Η προφορική μαρτυρία που έδωσε ο εφεσείων αναφορικά με τον τρόπο πληρωμής της αμοιβής του απασχόλησε ιδιαίτερα το πρωτόδικο δικαστήριο. Προβληματίστηκε αν μπορεί να βασισθεί σε τέτοια μαρτυρία από τη στιγμή που διαπίστωσε πως η γραπτή συμφωνία δεν άφηνε κενό στο θέμα αυτό. Αφού αναφέρθηκε στις υποθέσεις Polykarpou ν. Polykarpou (1982) 1 C.L.R. 182, Γεωργική Εταιρεία Δ. Γ. Φουτάς ν. Εταιρεία Βάσος, Έμποροι Γεωργικών Προϊόντων Λτδ. (1993) 1 A.A.Δ. 168 και Π.Ε. 8586 και 9006 Χριστάκης Αλεξάνδρου ν. Κυριακής Κωμοδρόμου ημερ. 21/5/97, έκρινε ότι η παραπάνω μαρτυρία δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτή "για να αντικρούσει, να τροποποιήσει, να αφαιρέσει ή να προσθέσει στους όρους" της γραπτής συμφωνίας.
Περαιτέρω, το δικαστήριο έκρινε ότι η φράση "πλήρης αποπληρωμή" στη συμφωνία, που επικαλέστηκε η δικηγόρος του εφεσείοντα, δεν υπέκρυπτε ή δε συνεπαγόταν συμφωνία αποπληρωμής με δόσεις. Ούτε το γεγονός ότι η εφεσίβλητη πλήρωσε έναντι σε δύο περιπτώσεις, συνολικό ποσό £300, συνηγορούσε υπέρ τέτοιας ερμηνευτικής προσέγγισης. Με τη συμφωνία προβλέφθηκε ότι "η πλήρης αποπληρωμή" των £1.000 εξαρτήθηκε από τη λήψη τελικής έγκρισης και το υπόλοιπο "μόλις αποπερατωνόταν το τμήμα των εργασιών που θα μπορούσε η εταιρεία οικονομικά να εκτελέσει μετά την έκδοση της άδειας........". Και καταλήγει η πρώτοδικη απόφαση:
"Η πρόθεση των μερών με βάση το πραγματικό καθεστώς (factual matrix) που ίσχυε κατά το χρόνο κατάρτισης της συμφωνίας παραμένει άγνωστη στο Δικαστήριο".
Γιαυτό και η δικαστής έκρινε πως η αγωγή είναι πρόωρη και την απέρριψε με έξοδα.
Με ιδιαίτερους λόγους έφεσης βάλλεται η απόφαση του δικάσαντος δικαστηρίου να αποκλείσει ουσιαστικά την προφορική μαρτυρία σαν το κλειδί για την εξεύρεση του νοήματος της γραπτής συμφωνίας. και επίσης η κρίση του για απόρριψη της ερμηνείας που προώθησε η δικηγόρος του εφεσείοντα και στους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας που προσέφυγε. Έχουμε τη γνώμη πως τα θέματα αυτά αποφασίστηκαν σωστά στο πλαίσιο του γενικού κανόνα του δικαίου της απόδειξης, στον οποίο βασίστηκε το δικαστήριο. Διαφορετικά η γραπτή συμφωνία θα έχανε σε μεγάλο βαθμό την αξιοπιστία της στις καθημερινές συναλλαγές. Είναι μόνο σε περιορισμένες περιπτώσεις, αυστηρά καθορισμένες από τη νομολογία, που επιτρέπεται η απόκλιση από το γενικό κανόνα αποκλεισμού της προφορικής μαρτυρίας για να μεταβάλει με οποιονδήποτε τρόπο τους όρους γραπτού κειμένου.
Δε θα συμφωνήσουμε όμως με την καταληκτική κρίση του δικάσαντος δικαστηρίου πως η αγωγή ασκήθηκε πρόωρα, όπως ήταν και η τελική εισήγηση του δικηγόρου της εφεσίβλητης προς εμάς. Είναι, όπως προεξηγήθηκε, αναντίρρητο πως ο εφεσείων εκπλήρωσε απόλυτα όλες τις υποχρεώσεις του προς την εταιρεία. Έκαμε - και υπέβαλε - μελέτη και σχέδια για το υφιστάμενο από το 1979 κτίριο για το οποίο η εφεσίβλητη ανέλαβε να καταβάλει το μεγαλύτερο μέρος των δικαιωμάτων (£1.000). Δεν υπολειπόταν τίποτε το ουσιαστικό εκ μέρους του για να κερδίσει πλήρως την αμοιβή του.
Ο τεχνικός του Δήμου Στροβόλου, του οποίου η μαρτυρία έγινε δεκτή, αναφέρει σχετικά:
"Α. Για την εν λόγω οικοδομή υποβλήθηκε αίτηση για άδεια οικοδομής κατά την μελέτη της αίτησης διαπιστώθηκε ότι χρειάζεται επιπρόσθετα Στατικά Σχέδια και Στατική Μελέτη ειδοποιήθηκε ο ιδιοκτήτης και υπεβλήθηκαν τα σχέδια τούτα τα οποία είναι απαραίτητα στοιχεία για έκδοση της άδειας που υπόβαλε στο φάκελο.
Ε. Τα σχέδια πως ονομάζονται;
Α. Τα σχέδια που έχουν υποβληθεί είναι Στατικά Σχέδια της οικοδομής, δείχνουν τους οπλισμούς του κτιρίου και συνοδεύονται με Στατική Μελέτη.
Ε. Ποιού κτιρίου υπάρχει υφιστάμενη οικοδομή; Υπάρχει αίτηση για οποιεσδήποτε άλλες ενέργειες;
Α. Υπάρχει και υφιστάμενη οικοδομή και μέρος επέκτασης.
Ε. Δηλαδή για υφιστάμενη οικοδομή και επέκταση; Τους στατικούς υπολογισμούς;
Α. Και οι στατικοί υπολογισμοί αυτοί αναφέρονται στα στατικά σχέδια."
Από την παραπάνω περικοπή της μαρτυρίας προκύπτει ότι και ο ισχυρισμός στην υπεράσπιση πως ο εφεσείων δεν υπέβαλε σχέδια δεν ευσταθεί.
Η εφεσίβλητη παρέλειψε αδικαιολόγητα να πληρώσει τα δικαιώματα του Δήμου για την έκδοση της οικοδομικής άδειας. Η λήψη της, πρέπει να λεχθεί, δεν τέθηκε κάτω από οποιαδήποτε αίρεση αναβλητικής ή άλλης μορφής. Ήταν δε προαπαιτούμενο για την τελική έγκριση, που θα ακολουθούσε φυσιολογικά. Η αναφορά στη συμφωνία "σε τελική έγκριση" και στις δύο περιπτώσεις δεν μπορεί να αφεθεί να λειτουργήσει σαν αίρεση στο δικαίωμα του αιτητή να απαιτήσει και εισπράξει την αμοιβή του στο σύνολο της. Η παραπάνω παράλειψη της εφεσίβλητης εξισώνεται με παράβαση από μέρους της της συμφωνίας. Κι αυτό γιατί με τη στάση της εμποδίστηκε ο εφεσείων να λάβει εκείνο το οποίο συμφώνησε μετά την ολοκληρωτική εκπλήρωση των δικών του ειλημμένων υποχρεώσεων.
Για τους λόγους αυτούς η πρωτόδικη απόφαση και το διάταγμα εξόδων ανατρέπονται. Εκδίδεται απόφαση υπέρ του εφεσείοντα και εναντίον της εφεσίβλητης εταιρείας για το υπόλοιπο ποσό της συμφωνίας εκ £1.150 πλέον νόμιμο τόκο. Τα έξοδα της πρωτόδικης δίκης, όπως και της έφεσης, θα βαρύνουν την εφεσίβλητη.
Δ.
Δ.
Δ.
/Κασ