CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(1999) 1 ΑΑΔ 1620

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ 10312

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Στις 6.2.97 οι διάδικοι στην αγωγή 8673/93 του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας δήλωσαν συμβιβασμό στο πλαίσιο του οποίου οι εναγόμενοι-εφεσίβλητοι διατάχθηκαν να παραδώσουν την κατοχή ακινήτου. Το διάταγμα θα τελούσε υπό αναστολή εκτέλεσης για 4½ χρόνια. Αυτό, όμως, νοουμένου ότι οι εφεσίβλητοι θα συμμορφώνονταν προς συγκεκριμένους όρους. Θα έπρεπε να καταβάλουν τα έξοδα της διαδικασίας και, μέχρι τις 6.2.98, £3.960 ως καθυστερημένα ενοίκια και £10.540 ως αποζημιώσεις για παράνομη επέμβαση,ποσά για τα οποία όπως συνάγεται εκδόθηκε απόφαση. Επιπλέον, θα έπρεπε να καταβάλλουν £400 μηνιαίως από 1.2.97 μέχρι την παράδοση του ακινήτου.

Οι εφεσείοντες αμφισβητούν την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης, στο σύνολό της. Υποστηρίζουν πως η ανάληψη δικαιοδοσίας και η επακόλουθη έγκριση της αίτησης ισοδυναμεί με ανεπίτρεπτη αναθεώρηση δικαστικής απόφασης από ομόβαθμο δικαστήριο, ως εάν αυτό να ήταν δευτεροβάθμιο. Η Δ.48(8)(4) δεν είναι δυνατό να θεωρηθεί ότι προσφέρεται και για παραμερισμό άδειας αυτής της φύσης. Η χορήγησή της από το Επαρχιακό Δικαστήριο, όσο και αν εκδόθηκε μετά από ex parte αίτηση, σημαίνει το τέλος του θέματος σε ό,τι αφορά στο Επαρχιακό Δικαστήριο. Δικαιοδοσία παραμερισμού της και του εντάλματος κατοχής είχε πλέον μόνο το Ανώτατο Δικαστήριο με προνομιακό ένταλμα. Η αναφορά στην Papasian Ltd σε εναλλακτική θεραπεία δεν υπονοούσε, όπως λανθασμένα αντιλήφθηκε το πρωτόδικο δικαστήριο, τη Δ.48(8)(4). Πρέπει να θεωρηθεί ότι παρέπεμπε στη δυνατότητα που παρέχει το άρθρο 6 του περί Ελέγχου Ενοικιάσεων Νόμου του 1983 (Ν. 23/83) για υποβολή αίτησης προς αναθεώρηση τελικού διατάγματος εξώσεως από το αρμόδιο Δικαστήριο ή στις πρόνοιες για παράταση προθεσμίας δυνάμει της Δ.57. Εν πάση περιπτώσει, θεωρούσαν ότι είχε ήδη υπάρξει "μερική εκτέλεση" του διατάγματος και δεν παρεχόταν δικαιοδοσία για εκ των υστέρων ακύρωσή του, πολύ λιγότερο για λόγους που δεν συναρτώνταν προς τη Δ.43Α που ρυθμίζει την έκδοση του εντάλματος κατοχής. Η "μερική εκτέλεση" του διατάγματος σημαίνει αποδοχή του από τους εφεσίβλητους και η αίτησή τους συνιστούσε κατάχρηση της διαδικασίας και των θεσμών. Με την πρωτόδικη απόφαση, "απόφαση δικαστηρίου μερικώς εκτελεσθείσα" ακυρώθηκε κατά παράβαση των δικαιωμάτων που διασφαλίζουν το άρθρο 30 του Συντάγματος και το άρθρο 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών. Ανεξάρτητα από τα πιο πάνω, και εάν υπήρχε δικαιοδοσία, δεν είχε εγερθεί από τους εφεσίβλητους το ζήτημα του προσδιορισμού χρόνου στο διάταγμα και το δικαστήριο δεν μπορούσε να εξετάσει τέτοιο θέμα "από μόνο του". Ούτως ή άλλως, αποτελεί σφάλμα η εντύπωση πως το διάταγμα δεν καθόριζε χρόνο. Από τη στιγμή που οι εφεσίβλητοι δεν κατέβαλαν την πρώτη δόση των £400, το διάταγμα κατέστη αμέσως εκτελεστό όπως κάθε διάταγμα που δεν τελεί υπό αναστολή. Δηλαδή, το διάταγμα πρόβλεπε πως θα ήταν αμέσως εκτελεστό μόλις εκδηλωνόταν παράλειψη συμμόρφωσης προς τον αναφερθέντα όρο. Οι εφεσίβλητοι υποστήριξαν την πρωτόδικη απόφαση σε όλη της την έκταση.

Η Papasian Ltd δεν είχε ως αντικείμενο τη χορήγηση άδειας και την έκδοση εντάλματος κατοχής. Αφορούσε σε διάταγμα για έξωση θέσμιου ενοικιαστή το οποίο επιδόθηκε για να προλειανθεί το έδαφος προς έκδοση εντάλματος κατοχής δυνάμει της Δ.43Α. Θα σημειώναμε όμως την Νίνα Π. Ιακωβίδου ν. Μανώλη Χριστοφή κ.α. Υπόμνημα 318 ημερομηνίας 18.9.97 στην οποία το Ανώτατο Δικαστήριο επελήφθη νομικών ερωτημάτων που παραπέμφθηκαν, ακριβώς στο πλαίσιο αίτησης δια κλήσεως δυνάμει της Δ.48(8)(4), η οποία είχε υποβληθεί πρωτοδίκως με στόχο τον παραμερισμό εντάλματος κατοχής που εκδόθηκε δυνάμει της Δ.43Α. Σπεύδουμε να προσθέσουμε πως δεν είχε εγερθεί εκεί ζήτημα ως προς το εφαρμόσιμο της Δ.48(8)(4) στην περίπτωση. Επίσης την Μακρίδης (1990) 1 ΑΑΔ 1141 και (1991) 1 ΑΑΔ 401 στην οποία ο Νικήτας Δ., αναγνώρισε ως εναλλακτική δυνατότητα την αίτηση που είχε υποβληθεί πρωτοδίκως για να "αποφασιστεί κατά πόσο ήταν δυνατό να εκτελεσθεί το διάταγμα εξώσεως".

Η Δ.48(8)(4) αφορά σε κάθε διάταγμα που εκδίδεται ex parte. Ακολουθεί την απαρίθμηση των περιπτώσεων στις οποίες είναι δυνατό να χορηγηθεί θεραπεία ex parte, στις οποίες περιλαμβάνεται σειρά κανονισμών για τη χορήγηση άδειας. Δεν διακρίνουμε κανένα λόγο για διαφοροποίηση ανάλογα με το αν το διάταγμα έχει ως περιεχόμενο τη χορήγηση άδειας ή οτιδήποτε άλλο από τα προσδιοριζόμενα. Στόχος της Δ.48(8)(4) εμφανώς είναι η παροχή δυνατότητας επανεξέτασης θέματος που ρυθμίστηκε ex parte, όταν εκείνος που επηρεάζεται επιθυμεί να ασκήσει το θεμελιώδες δικαίωμά του να ακουστεί, με προοπτική την ακύρωση ή τη διαφοροποίησή του. Η έκδοση εντάλματος κατοχής μπορεί να γίνει ex parte, όπως ρητά ορίζει η Δ.43Α και οι εφεσίβλητοι, ως επηρεαζόμενοι, είχαν τη δυνατότητα να επιδιώξουν τον παραμερισμό της δυνάμει της Δ.48(8)(4). Στην Christofi and Others v. Iacovidou (ανωτέρω) εκδόθηκαν certiorari και prohibition σε σχέση με ένταλμα κατοχής. Δεν απασχόλησε όμως το ζήτημα της ύπαρξης εναλλακτικής θεραπείας και πρέπει να έχουμε υπόψη πως, όπως εξηγήθηκε, δεν υπήρχε στην περίπτωση διακριτική εξουσία ως προς το prohibition, το οποίο, ενόψει της εμφανούς έλλειψης δικαιοδοσίας που διαπιστώθηκε, δεν μπορούσε παρά να εκδοθεί. Επιπλέον, στο πλαίσιο της απόφασης, στη σελίδα 251, εξηγήθηκε πως η Δ.48 διέπει αιτήσεις δυνάμει των θεσμών περί Πολιτικής Δικονομίας γενικά, περιλαμβανομένης και της αίτησης για άδεια δυνάμει της Δ.43Α.

Η αγγλική Ο. 41 r.5, πριν την τροποποίησή της ήταν όμοια, κάλυπτε και διατάγματα όπως το συζητούμενο, και, όπως προκύπτει από τη νομολογία στην οποία παραπέμπει η Annual Practice του 1958 σελ. 954 κ.επ., ερμηνεύθηκε και εφαρμόστηκε με αυτό τον τρόπο. Εξηγείται συναφώς πως ενώ η διαταγή δεν καθίσταται αναποτελεσματική (ineffectual) χρειάζεται, για να είναι δυνατό να εφαρμοστεί (enforced) να οριστεί χρόνος με διαδικασία που καθορίζεται. (Βλ. Νeedham v. Needham (1842) 1 Hare 633, Gilbert v. Endean (1878) 9 Ch. D. at p. 266, In re Wilde (1910) W.N. (Weekly Notes) 128, Townend v. Townend (1906) 93 L.T. 680 and Re Tuck (1906) 1 Ch. D. 692). Αναγνωρίστηκε πως η διαταγή για άμεση (forthwith) τέλεση της πράξης αποτελεί επαρκή προσδιορισμό του χρόνου και συζητήθηκε το χρονικό διάστημα το οποίο, κατά περίπτωση, αυτό εξυπονοεί. (βλ. Thomas v. Nokes (1868) L.R. 6 Εq. 521, Halford v. Hardy (1900) 81 L.T. 721 και Lowe v. Fox (1885) 15 Q.B.D. 667). Eίναι σαφές όμως πως αυτός ο προσδιορισμός πρέπει να διατυπώνεται στο διάταγμα ή στην απόφαση και δεν προκύπτει μόνο επειδή εκδίδεται απόφαση ή διάταγμα χωρίς αναστολή εκτέλεσης. Η επίκληση από τους εφεσείοντες του Αtkin's Court Forms, 2η έκδοση, Τόμος 12 σελ. 4 και συναφώς οι τύποι 10 και 11 δεν προωθεί το επιχείρημά τους. Ο τύπος 10 αφορά σε εκ συμφώνου διαταγή για πληρωμή ορισμένου ποσού και αναφέρεται σ΄αυτόν προθεσμία πληρωμής. Ο τύπος 11 αφορά στον τρόπο διατύπωσης εκ συμφώνου απόφασης με την οποία επιδικάζεται ποσό, με αναστολή για όσο καταβάλλονται καθορισμένες δόσεις. Ακολουθεί ο τύπος 13 για εκ συμφώνου διάταγμα προς τέλεση εξειδικευμένων πράξεων. Περιλαμβάνεται σ΄αυτόν πρόνοια για το χρόνο μέσα στον οποίο πρέπει να τελεστεί η πράξη.

Και στην Κύπρο συναφή ζητήματα προσεγγίστηκαν με την ίδια αυστηρότητα. Στην Papasian Ltd είχε οριστεί συγκεκριμένος χρόνος στο διάταγμα του Δικαστηρίου αλλά αυτό επιδόθηκε μετά την πάροδό του. Εξετάστηκε η διασύνδεση του διατάγματος, της οπισθογράφησής του όπως την καθορίζει η Δ.42Α(1) και η επίδοσή του, με τη δυνατότητα έκδοσης εντάλματος κατοχής σύμφωνα με τη Δ.43Α. Αυτό, ενόψει των προνοιών της τελευταίας ως προς το περιεχόμενο της ένορκης δήλωσης που πρέπει να υποστηρίζει την ex parte αίτηση για έκδοσή του. Με αναφορά και στην αγγλική νομολογία κρίθηκε πως στοιχειοθετήθηκε εκ πρώτης όψεως ζήτημα αφού το διάταγμα, όπως αυτό εκδόθηκε, ανέφερε ως χρόνο συμμόρφωσης ημερομηνία προγενέστερη της επίδοσης. Στην Μακρίδης (ανωτέρω), πάνω στην ίδια βάση, ακυρώθηκε με certiorari το ένταλμα κατοχής που είχε εκδοθεί χωρίς να είχε μεσολαβήσει "συμπληρωματικό διάταγμα (supplementary order) παράτασης της προθεσμίας". Απορρίφθηκε μάλιστα ισχυρισμός πως εδικαιολογείτο άλλη προσέγγιση επειδή αντικείμενο της διαδικασίας ήταν το ένταλμα κατοχής και όχι η παρακοή του διατάγματος.

Το πρωτόδικο δικαστήριο δεν αναθεώρησε το διάταγμα της 6.2.97. Διαπίστωσε ατέλεια που δεν θεραπεύθηκε με κατάλληλο δικονομικό διάβημα και, για τους λόγους που εξηγήσαμε, θεωρούμε ορθή την προσέγγιση του. Αφού η έκδοση εντάλματος κατοχής τελεί υπό την προϋπόθεση της επίδοσης του διατάγματος με προσδιορισμένο σ΄αυτό το χρόνο που τάσσεται για συμμόρφωση, η διαπίστωση πως δεν τασσόταν τέτοιος χρόνος, ορθά οδήγησε στον παραμερισμό του. Τα ουσιαστικά δικαιώματα και οι υποχρεώσεις που παράχθηκαν με το διάταγμα της 6.2.97 δεν έχουν επηρεαστεί και η από αυτή την άποψη εμπλοκή του άρθρου 30 του Συντάγματος και του άρθρου 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης, στερείται υπόβαθρου. Επίσης δεν διαφοροποιεί την κατάσταση το γεγονός ότι στο μεταξύ είχε κατασχεθεί και πωληθεί κινητή περιουσία των εφεσιβλήτων προς ικανοποίηση μέρους της απόφασης που εκδόθηκε. Είναι διαφορετικό το ζήτημα της έκδοσης απόφασης με την οποία επιδικάζεται ποσό και θα επισημαίναμε εδώ και την επεξήγηση στην υπόθεση Christofi and Others v. Iacovidou (ανωτέρω) στη σελ. 251 σύμφωνα με την οποία η έκδοση εντάλματος κατάσχεσης και πώλησης κινητών αφήνεται στον Πρωτοκολλητή.