|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1999) 1 ΑΑΔ 890
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Αρ. Αιτήσεως 67/99
ΕΝΩΠΙΟΝ: ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗ, Δ.
Αναφορικά με τα Άρθρα 155(4) και 30 του Συντάγματος και τα άρθρα 3 και 9 του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) Νόμου του 1964
ΚΑΙ
Αναφορικά με την αίτηση του Λοΐζου Χρ. Μαραγκού και της Εταιρείας Mem odays Travel Ltd για άδεια καταχωρήσεως αίτησης για έκδοση προνομιακού διατάγματος Certiorari και/ή Προνομιακού Διατάγματος Prohibition
ΚΑΙ
Αναφορικά με την ενδιάμεση απόφαση ή και την απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Αμμοχώστου που συνεδριάζει στην Λάρνακα ημερ. 7.6.99 στην Ποινική Υπόθεση 4385/97
-----------------------
21 Ιουνίου 1999
Για τους Αιτητές: κ. Π. Χατζηπαναγιώτου για κ. Μαθηκολώνη.
---------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με την Αίτηση αυτή επιδιώκεται η παροχή άδειας για καταχώρηση αιτήσεως προς έκδοση προνομιακού διατάγματος certiorari ακυρώνοντος απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Αμμοχώστου ημερομηνίας 7.6.1999, καθώς και προνομιακού διατάγματος prohibition απαγορεύοντος στο Επαρχιακό Δικαστήριο Αμμοχώστου να συνεχίσει τη διεξαγωγή της ενώπιον του διαδικασίας στην εν λόγω υπόθεση. Η εν λόγω απόφαση εξεδόθη στην ποινική υπόθεση 4385/97 η οποία εστρέφετο εναντίον των δύο Αιτητών (είχε ήδη αποσυρθεί εναντίον άλλης κατηγορούμενης) και οι οποίοι κατηγορούντο από την Αστυνομία για έκδοση επιταγής χωρίς αντίκρυσμα κατά παράβαση του άρθρου 305Α(1) του Ποινικού Κώδικα. Στην απόφαση του ο ευπαίδευτος δικαστής διαπίστωσε ότι η Αστυνομία απότυχε να αποδείξει εκ πρώτης όψεως υπόθεση εναντίον των Αιτητών-κατηγορουμένων, καθ΄όσον δεν υπήρχε μαρτυρία αναφορικά με ένα από τα ουσιαστικά στοιχεία του αδικήματος, και αθώωσε και απάλλαξε αυτούς. Προχώρησε όμως να διαπιστώσει ότι από την ενώπιον του μαρτυρία προέκυπτε η διάπραξη άλλου αδικήματος, της άνευ ευλόγου αιτίας μη εξοφλήσεως επιταγής δυνάμει του άρθρου 305Α(2) του Ποινικού Κώδικα, και, ασκώντας την εξουσία του δυνάμει του άρθρου 83(1) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, διέταξε την τροποποίηση του κατηγορητηρίου με την προσθήκη της εν λόγω κατηγορίας.
Η θέση των Αιτητών είναι ότι κάτι τέτοιο συνιστούσε έκδηλη παρανομία αφού, με την αθώωση τους στην υφιστάμενη κατηγορία, η δίκη είχε περατωθεί και δεν υπήρχε οποιοδήποτε κατηγορητήριο για να τροποποιηθεί, ώστε να μην μπορούσε να τυγχάνει εφαρμογής το άρθρο 83(1) το οποίο προνοεί "at any stage of a trial". Γίνεται σχετικά αναφορά στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Lanitis Bros Ltd ν. Ιατρικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας (1995) 2 ΑΑΔ 266, σε σχέση με τον ορισμό της "δίκης". Περαιτέρω αναφορά σε παράβαση του Άρθρου 30 του Συντάγματος, των αρχών της φυσικής δικαιοσύνης και του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου δεν εξειδικεύεται.
Η έκδηλη παρανομία της απόφασης στην όψη της συνιστά ανεγνωρισμένη βάση για την άσκηση της δικαιοδοσίας που διέπει το προνομιακό διάταγμα certiorari είτε πρόκειται περί δικαιοδοσίας είτε όχι, (ίδε την απόφαση της επταμελούς Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου In re Ανθίμου (1995) 1 ΑΑΔ 41, και την απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου In re Kakos (1985) 1 CLR 250). Όπως το έθεσε ο Νικολάου, Δ., δίδοντας την απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση In re Τζεννάρο Περέλλα (αρ. 2) (1995) 1 ΑΑΔ 692, στις σελίδες 701-702:
"Η εμβέλεια του προνομιακού εντάλματος certiorari, όπως την αναγνώρισε τελικά η σύγχρονη αγγλική νομολογία, παρέχει δυνατότητα για άσκηση ελέγχου από ανώτερο προς κατώτερο δικαστήριο - όχι όμως αναθεώρηση της ορθότητας της απόφασης του κατώτερου δικαστηρίου - με προοπτική την επέμβαση, είτε όπου το κατώτερο δικαστήριο ενήργησε εκτός της δικαιοδοσίας του ή την υπερέβη είτε όπου προκύπτει στην όψη του "πρακτικού" της απόφανσης του κατώτερου δικαστηρίου προφανές νομικό λάθος έστω και αν αυτό δεν άπτεται της δικαιοδοσίας. Για τη δυνατότητα που προσφέρεται στο δεύτερο τομέα έγινε κατά πρώτο υπόμνηση από το Αγγλικό Ανακτοσυμβούλιο στην υπόθεση R. v. Nat Bell Liquors [1922] All E.R. Rep. 335 (βλ. ιδιαίτερα στη σελ. 351), από την οποία ορθά καθοδηγήθηκε ο πρωτόδικος Δικαστής ως προς το πλαίσιο εξέτασης του ζητήματος. Η απόφαση του Αγγλικού Εφετείου στην υπόθεση R. v. Northumberland Compensation Appeal Tribunal, Ex parte Shaw [1952] 1 All E.R. 122, επιβεβαίωσε τη λειτουργία του εντάλματος certiorari και σε αυτό τον τομέα. Ο Δικαστής Denning L.J. έθεσε το πεδίο ως εξής (στη σελ. 127):
"This control extends not only to seeing that the inferior tribunals keep within their jurisdiction but also to seeing that they observe the law. The control is exercized by means of a power to quash any determination by the Tribunal which, on the face of it, offends against the Law."
Πιο πρόσφατα, ο Δικαστής Diplock, εκδίδοντας την απόφαση της Δικαστικής Επιτροπής της Βουλής των Λόρδων στην υπόθεση
O' Reilly v. Mackman [1982] 3 All E.R. 1124, εξήγησε ξανά με αναφορά προς την R. v. Northumberland Compensation Appeal Tribunal (ανωτέρω) το έδαφος που καλύπτει το ένταλμα certiorari (στη σελ. 1128):"What was there rediscovered was that the High Court had power to quash by an order of certiorari a decision of any body of persons having legal authority (not derived for contract only) to determine questions affecting the rights of subjets, not only on the ground that it had acted outwith its jurisdiction but also on the ground that it was apparent on the face of its writtren determination that it had made a mistake as to the applicable law.""
Στην προκειμένη περίπτωση βέβαια η ισχυριζόμενη έκδηλη παρανομία αφορά ουσιαστικά και τη δικαιοδοσία του Επαρχιακού Δικαστηρίου.
Για την παροχή της αιτούμενης άδειας είναι απαραίτητο να ικανοποιηθεί το δικαστήριο ότι υπάρχει "εκ πρώτης όψεως" υπόθεση ή "συζητήσιμο ζήτημα" όπως προσδιορίζεται στη νομολογία. Στην υπόθεση
In Re Kakos, ανωτέρω (όπως και στην υπόθεση Ανθίμου, ανωτέρω) γίνεται αναφορά στην Αγγλική νομολογία και ιδιαίτερα στο παρατιθέμενο με επιδοκιμασία στις σελ. 255 απόσπασμα από την απόφαση του Diplock, L.J., ως ήτο τότε, στην υπόθεση Sidnell v. Wilson [1966] 1 All E.R. 681, στη σελ. 686, και στην απόφαση του Megarry, V.C., στην υπόθεση Land Securities v. Metropolitan Police [1983] 2 All E.R. 255, στη σελ. 258.Στην προκειμένη περίπτωση δεν τίθεται θέμα γεγονότων σε συνάρτηση με την προϋπόθεση της "εκ πρώτης όψεως" ή "συζητήσιμης" υπόθεσης, αφού όλα τα γεγονότα εμφαίνονται στο πρακτικό και το εγειρόμενο ερώτημα είναι καθαρά νομικό και το δικαστήριο θα μπορούσε να το εξετάσει ως τέτοιο, αφού μάλιστα, όπως υπέδειξε ο Πικής, Δ., ως ήτο τότε, στην
In Re Kakos, όπου και πάλι το ερώτημα ήταν καθαρά νομικό, "Certainly no prima facie case can be grounded on an erroneous legal proposition".Προχωρώντας στην εξέταση του θέματος, το ουσιαστικό ερώτημα είναι κατά πόσο η δίκη είχε περατωθεί με την ανακοίνωση από το δικαστήριο της αθώωσης του Αιτητού, δοθέντος ότι η τροποποίηση του κατηγορητηρίου ακολουθεί στη συνέχεια της απόφασης. Παρατηρώ βέβαια ότι ο ευπαίδευτος δικαστής, αμέσως μετά την αθώωση των Αιτητών, αναφέρει ότι "Η απόφαση του Δικαστηρίου δεν σταματά εδώ," και προχωρεί στην τροποποίηση. Αυτό όμως δεν διαφοροποιεί αναγκαστικά τα πράγματα αφού το επιχείρημα των Αιτητών είναι ότι η δίκη έληξε με την απαγγελία της αθώωσης τους.
Ο όρος που χρησιμοποιεί το άρθρο 83(1) για να θεμελιώσει την προϋπόθεση της εξουσίας του δικαστηρίου να προβεί σε τροποποίηση είναι "at any stage of the trial". Στην υπόθεση
Lanitis Bros Ltd, ανωτέρω, στην οποία έχω παραπεμφθεί, ο Πικής Π., δίδοντας την απόφαση του δικαστηρίου, ανάφερε ότι η τροποποίηση μπορούσε να γίνει στο στάδιο που έγινε, δηλαδή στην τελική απόφαση του δικαστηρίου, εφ΄όσον, όπως παρατήρησε στη σελ. 271:"Ο όρος "δίκη", στο πλαίσιο του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, περιλαμβάνει κάθε στάδιο της διαδικασίας μέχρι την έκδοση της ετυμηγορίας του δικαστηρίου -
H αναφερόμενη υπόθεση
Leonidou είναι πιο καθοδηγητική. Εκεί το Ανώτατο Δικαστήριο είχε εξετάσει κατά πόσο το άρθρο 83(1) ή το άρθρο 85(4) είχε εφαρμογή προκειμένου περί προσθήκης κατηγορίας στο στάδιο που το δικαστήριο διαπίστωσε ότι δεν υπήρχε εκ πρώτης όψεως υπόθεση επί της υφιστάμενης κατηγορίας αλλά ότι υπήρχε επί άλλου αδικήματος, και προχώρησε να αθωώσει τον κατηγορούμενο επί της υφιστάμενης κατηγορίας και να διατάξει την προσθήκη της νέας κατηγορίας. Αυτό, απεφάνθη το δικαστήριο, μπορούσε να γίνει αφού, όπως το έθεσε στη σελ. 107 μετά από ανασκόπηση της νομολογίας:"Ιt is abundantly clear from the above authorities that the provisions of section 83 come into operation at any stage of the proceedings and in any case before the conclusion of the trial (vice
Kαι στη σελ.
108:
"In the present case the trial had not been concluded and the question arose at the close of the case for the prosecution after a submission was made by counsel for the appellant that a prima facie case had not been made out against the appellant sufficiently to require him to be called upon and make his defence. The only section which could be invoked at that stage of the proceedings was section 83(1) and not section 85(4) which is only applicable in cases where the trial has been concluded."
Η τελευταία αυτή αναφορά του δικαστηρίου καθιστά καθαρό, όπως προκύπτει και από τη
Lanitis Bros Ltd, ότι ο όρος "trial" στο πλαίσιο του άρθρου 83(1) όπως και του άρθρου 85(4) έχει αναφορά στο σύνολο της δίκης και σίγουρα δεν εξαντλείται στο στάδιο της εκ πρώτης όψεως υπόθεσης ακόμα και αν η ετυμηγορία του δικαστηρίου είναι αθωωτική. Μάλιστα, από την αναφορά που γίνεται στη σελ. 99 στα γεγονότα, το πρωτόδικο δικαστήριο είχε και εκεί αθωώσει τον κατηγορούμενο και μετά διατάξει την τροποποίηση ("It thereupon acquitted the appellant on the count of rape and directed the amendment of the charge by the addition of a second count ........").Η υπόθεση
Pouris, στην οποία έγινε ευρεία αναφορά στην Leonidou, θέτει το θέμα υπεράνω αμφιβολίας. Και η υπόθεση Pouris αφορούσε προσθήκη δύο νέων κατηγοριών στο στάδιο που διεπιστώθη ότι η μαρτυρία δεν στοιχειοθετούσε εκ πρώτης όψεως υπόθεση εναντίον των κατηγορουμένων, οι οποίοι ως εκ τούτου αθωώθησαν. Ετέθη εκεί ευθέως ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου το επιχείρημα ότι, με βάση το λεκτικό του άρθρου 83(1), δεν μπορούσε να είχε εφαρμογή σε τέτοια περίπτωση. Το δικαστήριο, αφού ανασκόπησε τη νομολογία, Αγγλική και Κυπριακή, απέρριψε αυτή την άποψη. Όπως το έθεσε ο Τριανταφυλλίδης, Π., ο οποίος έδωσε την απόφαση του δικαστηρίου, στη σελ. 167:"In the light of all the foregoing we are of the opinion that it was open to the trial Court, in the particular circumstances of the present case, to proceed to amend the information by adding the new counts, 5 and 6, under section 83(1) of Cap. 155, after it had acquitted the appellants as regards the four counts in the information on the basis of which their trial had commenced."
H κατάληξη αυτή στηρίχθηκε στην Αγγλική απόφαση
R. V. Dossi [1918] 87 L.J. K.B. 1024, όπου τροποποίηση του κατηγορητηρίου είχε γίνει μετά που οι ένορκοι απεφάνθησαν ότι ο κατηγορούμενος δεν ήταν ένοχος επί του κατηγορητηρίου ως είχε, αλλά θα ήταν ένοχος αν αυτό αναφέρετο σε άλλη ημερομηνία, και στην HjiSolomou v. Republic (1964) CLR 170 στην οποία είχε γίνει αναφορά στη Leonidou.To θέμα είχε μάλιστα τεθεί ευρύτερα και με άλλο τρόπο, ανεξάρτητα από το λεκτικό του άρθρου 83(1). Όπως αναφέρει ο Τριανταφυλλίδης, Π., στις σελίδες 167-168:
"Ιt has been submitted that after the appellants had been acquited on the
initial counts, 1 to 4, it was no longer legally possible for the trial Court to resort to its powers under section 83(1) of Cap. 155. But we are not prepared to place such a restrictive interpretation on the said section as to exclude the course adopted by the trial Court in the present case.We are of the opinion that the inclusion therein of the expression "at any stage of the trial" shows that the said section can be resorted to, in the manner in which this was done in the present case, namely at the stage at which the trial Court rules that no prima facie case has been made against an accused sufficiently to require him to be called upon to make his defence on the information as it has been initially framed but before the trial has been finally concluded: and, in this respect, we are of the view that the provisions of section 74(1) (b) of Cap. 155 have to be read in conjunction with, and subject to, the provisions of section 83(1) of the same Law."
Θεωρώ ότι η πιο πάνω άποψη της νομολογίας απαντά πλήρως το υπό εξέταση θέμα, δείχνοντας ότι η τροποποίηση του κατηγορητηρίου στην προκειμένη περίπτωση μπορούσε να γίνει στο στάδιο στο οποίο έγινε. Καμμιά σημασία δεν αποδίδεται στο ότι η τροποποίηση του κατηγορητηρίου γίνεται αμέσως μετά, αντί πριν την κατάληξη ότι δεν απεδείχθη εκ πρώτης όψεως υπόθεση και οι κατηγορούμενοι αθωώνονται. Το γεγονός αυτό αφορά μόνο τη διατύπωση της απόφασης η οποία, εξ άλλου, πρέπει να αντικρισθεί ως ενιαίο σύνολο και καταφανώς, όπως και ο ίδιος ο ευπαίδευτος δικαστής παρατηρεί, δεν σταματά εκεί. Μάλιστα δε, είναι η ίδια η διαπίστωση ότι δεν αποδεικνύεται εκ πρώτης όψεως υπόθεση επί του κατηγορητηρίου ως έχει, η οποία και προηγείται, που οδήγησε στην τροποποίηση. Εν πάση περιπτώσει, πριν από την ανάγνωση όλης της απόφασης η δίκη δεν είχε περατωθεί, ούτε ήταν το δικαστήριο functus officio.
Θεωρώ λοιπόν ότι δεν στοιχειοθετείται η ισχυριζόμενη έκδηλη παρανομία και συνεπώς δεν δικαιολογείται η παροχή άδειας για καταχώρηση αίτησης προς έκδοση των προνομιακών διαταγμάτων certiorari και prohibition.
Η Αίτηση απορρίπτεται.
Δ. Χατζηχαμπής
Δ.
/ΚΧ"Π