|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1998) 1 ΑΑΔ 1985
27 Οκτωβρίου, 1998
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, ΝΙΚΗΤΑΣ, ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ,
ΑΡΤΕΜΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ,
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΑΛΛΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ,
ΚΡΑΜΒΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΝΙΚΗΤΑΣ ΜΙΚΡΟΥ,
Αιτητής,
ν.
ΜΥΡΟΦΟΡΑΣ Κ. ΧΡ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ,
Καθ' ης η αίτηση.
(Νομικό Ερώτημα Αρ. 325)
Συνταγματικό Δίκαιο — Συνταγματικότητα νόμων — Κατά πόσο το Άρθρο 3(1)(β)(ιι) του περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμου του 1990, (Ν.23/90), όπως τροποποιήθηκε από το Άρθρο 3 του Ν. 33(I)/96, αντίκειται προς τις διατάξεις του Άρθρου 111.2.-A(β) του Συντάγματος, όπως τροποποιήθηκε με τον περί της Πρώτης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμο του 1989 (Ν. 95/89).
Δικαστήρια — Οικογενειακό Δικαστήριο — Σύνθεση — Σύνταγμα Άρθρο 111.2.-A(β) — Κάθε δίκη άλλη από δίκη διαζυγίου εκδικάζεται από ένα δικαστή.
Το θέμα της συνταγματικότητας των προνοιών του Άρθρου 3(1)(β)(ιι) του περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμου του 1990, (Ν. 23/90), (ο "Νόμος"), όπως τροποποιήθηκε από το Άρθρο 3 του Ν. 33(I)/96, παραπέμφθηκε προς επίλυση στο Ανώτατο Δικαστήριο, από το Οικογενειακό Δικαστήριο, δυνάμει των προνοιών του Άρθρου 144 του Συντάγματος.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Το Άρθρο 3 του Νόμου κάμνει πρόνοια για διαφορετική σύνθεση του Οικογενειακού Δικαστηρίου σε δίκες άλλες από δίκες διαζυγίου, ανάλογα με το αντικείμενο της διαδικασίας. Η διάκριση, η οποία γίνεται, έρχεται σε αντίθεση με τις ρητές διατάξεις της παραγράφου 2.- Α(β) του Άρθρου 111 του Συντάγματος, η οποία ορίζει ότι το Οικογενειακό Δικαστήριο, σε κάθε δίκη άλλη από δίκη διαζυγίου, απαρτίζεται από ένα δικαστή.
2. Η συγκρότηση δικαστηρίου από δικαστές, κατέχοντες θέση άλλη από την προβλεπόμενη από το νόμο, καθιστά τη σύνθεσή του κακή και, παρεπόμενα, αποστερεί το Δικαστήριο δικαιοδοσίας να επιληφθεί του θέματος, το οποίο ανάγεται στη δικαιοδοσία του. Κατά μείζονα λόγο, η συγκρότηση του Οικογενειακού Δικαστηρίου, κατ' αντίθεση προς τις διατάξεις του Συντάγματος, καθιστά τη σύνθεσή του κακή, επαγόμενη, στην προκείμενη περίπτωση, την αποστέρησή του δικαιοδοσίας να επιληφθεί της ενώπιόν του υπόθεσης.
Γνωμάτευση ως ανωτέρω.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Nικολάου κ.ά. (1991) 1 A.A.Δ. 1045,
Republic v. Kafkaris a.o. (1988) 2 C.L.R. 130.
Nομικό Eρώτημα.
Nομικό ερώτημα το οποίο παραπέμφθηκε στις 27 Φεβρουαρίου, 1998, από το Oικογενειακό Δικαστήριο Λεμεσού (Xατζηδημητρίου, Π., Tουμαζή, Δ.) σχετικά με την αίτηση Aρ. 10/98, με το οποίο εκαλείτο το Aνώτατο Δικαστήριο να αποφασίσει κατά πόσο οι πρόνοιες του Άρθρου 3(1)(β)(ιι) του περί Oικογενειακών Δικαστηρίων Nόμου του 1990, (N. 23/90), όπως τροποποιήθηκε από το Άρθρο 3 του N. 33(I)/96, αντίκεινται προς τις διατάξεις του Άρθρου 111.2-A(β) του Συντάγματος, όπως τροποποιήθηκε με τον περί της Πρώτης Tροποποίησης του Συντάγματος Nόμο του 1989, (N.95/89).
Χρ. Αδάμου με Α. Παναγιωτίδου, εκ μέρους A. Nεοκλέους για τον Aιτητή.
Α. Γιωρκάτζης, για την Kαθ' ης η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΔIKAΣTHPIO: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γ.Μ. Πικής, Π.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Δυνάμει των προνοιών του Άρθρου 144 του Συντάγματος, το Οικογενειακό Δικαστήριο Λεμεσού, παρέπεμψε* το ακόλουθο συνταγματικό ζήτημα προς επίλυση:-
Κατά πόσο οι πρόνοιες του Άρθρου 3(1)(β)(ιι) του περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμου του 1990, (Ν. 23/90), (ο "Νόμος"), όπως τροποποιήθηκε από το Άρθρο 3 του Ν. 33(Ι)/96, αντίκεινται προς τις διατάξεις του Άρθρου 111.2.-Α(β) του Συντάγματος, όπως τροποποιήθηκε με τον περί της Πρώτης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμο του 1989, (Ν. 95/89).
Το Άρθρο 3 του Νόμου, όπως έχει αναμορφωθεί, προβλέπει:-
"3. - (1) Τα Οικογενειακά Δικαστήρια συγκροτούνται:
(α) Σε δίκη για διαζύγιο από τρεις δικαστές, όπως προβλέπεται στην υποπαράγραφο (α) της παραγράφου 2(Α) του Άρθρου 111 του Συντάγματος.
(β) Σε δίκη για θέματα που πηγάζουν από τις περιουσιακές σχέσεις των συζύγων -
(ι) Σε περίπτωση που η διαφορά δεν υπερβαίνει τις 50.000 λίρες, από ένα μη κληρικό δικαστή του Οικογενειακού Δικαστηρίου.
(ιι) σε περίπτωση που η διαφορά υπερβαίνει τις 50.000 λίρες, από τον Πρόεδρο και ένα μη κληρικό δικαστή του Οικογενειακού Δικαστηρίου, ο οποίος έχει τουλάχιστον τετραετή υπηρεσία στο Οικογενειακό Δικαστήριο.".
(γ) σε κάθε άλλη δίκη από ένα μη κληρικό δικαστή του Οικογενειακού Δικαστηρίου.
(2) Σε περίπτωση που η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αποδέχεται ο διοριζόμενος από αυτή κληρικός Πρόεδρος του Οικογενειακού Δικαστηρίου να προεδρεύει και στις δίκες για τη λύση πολιτικών γάμων ή ο κληρικός Πρόεδρος αρνείται να προεδρεύει και στις δίκες για τη λύση πολιτικών γάμων, το Ανώτατο Δικαστήριο διορίζει και Πρόεδρο του Οικογενειακού Δικαστηρίου ο οποίος θα προεδρεύει σε δίκες για τη λύση πολιτικών γάμων."
Το Άρθρο 111.2.-Α του Συντάγματος, στο οποίο περιλαμβάνεται η διάταξη, προς την οποία, κατ' ισχυρισμό, οι πρόνοιες του Άρθρου 3(1)(β)(ιι) του Νόμου προσκρούουν, ορίζει:-
"2. - Α. Παν ζήτημα των ανηκόντων εις την ελληνικήν ορθόδοξον Εκκλησίαν, σχέσιν έχον προς το διαζύγιον, τον χωρισμόν από κοίτης και τραπέζης ή την συνοίκησιν των συζύγων ή τας οικογενειακάς σχέσεις διαγιγνώσκεται υπό οικογενειακών δικαστηρίων έκαστον των οποίων σύγκειται:
(α) Εις την περί διαζυγίου δίκην εκ τριών δικαστών, ο είς των οποίων είναι αξιωματούχος κληρικός, νομομαθής διοριζόμενος υπό της ελληνικής ορθοδόξου Εκκλησίας και προεδρεύει τούτου, οι δε έτεροι δύο επιλέγονται μεταξύ νομομαθών ανωτάτου επαγγελματικού και ηθικού επιπέδου ανηκόντων εις την ελληνικήν ορθόδοξον Εκκλησίαν, και διορίζονται υπό του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Εις ην περίπτωσιν δεν διορίζεται αξιωματούχος κληρικός ως ανωτέρω, το Ανώτατον Δικαστήριον διορίζει και τον Πρόεδρον του Δικαστηρίου.
(β) Εις πάσαν άλλην δίκην εξ' ενός δικαστού ως νόμος θέλει ορίσει."
Η πρώτη διαπίστωση είναι ότι το Άρθρο 3 του Νόμου κάμνει πρόνοια για διαφορετική σύνθεση του Οικογενειακού Δικαστηρίου σε δίκες άλλες από δίκες διαζυγίου, ανάλογα με το αντικείμενο της διαδικασίας. Η διάκριση, η οποία γίνεται, έρχεται σε αντίθεση με τις ρητές διατάξεις της παραγράφου 2.-Α(β) του Άρθρου 111 του Συντάγματος, η οποία ορίζει ότι το Οικογενειακό Δικαστήριο, σε κάθε δίκη άλλη από δίκη διαζυγίου, απαρτίζεται από ένα δικαστή.
Ανάλυση του Άρθρου 3(1)(β)(ιι) του Νόμου αποκαλύπτει ότι γίνεται πρόνοια για:-
(α) Τη συγκρότηση του Οικογενειακού Δικαστηρίου, σε δίκη άλλη από δίκη διαζυγίου, από περισσότερους του ενός δικαστές.
(β) Την απαρέγκλιτη συμμετοχή του Προέδρου στη σύνθεση του Δικαστηρίου· και
(γ) Την κατοχή προσόντων από το δεύτερο μέλος του Δικαστηρίου, άγνωστων στο Σύνταγμα.
Αντιπαραβολή των προνοιών του Άρθρου 3(1)(β)(ιι) με τις διατάξεις του Άρθρου 111.2.-Α(β) αποκαλύπτει ότι αυτές είναι αντίθετες και ασύμφωνες με τις διατάξεις του Συντάγματος.
Στη Republic v. Kafkaris and Others (1988) 2 C.L.R. 130, (απόφαση Ολομέλειας, εκδόθηκε από το Λοΐζου, Π.), αποφασίστηκε ότι η συγκρότηση δικαστηρίου από δικαστές, κατέχοντες θέση άλλη από την προβλεπόμενη από το νόμο, καθιστά τη σύνθεσή του κακή και, παρεπόμενα, αποστερεί το Δικαστήριο δικαιοδοσίας να επιληφθεί θέματος, το οποίο ανάγεται στη δικαιοδοσία του. Κατά μείζονα λόγο, η συγκρότηση του Οικογενειακού Δικαστηρίου, κατ' αντίθεση προς τις διατάξεις του Συντάγματος, καθιστά τη σύνθεσή του κακή, επαγόμενη, στην προκείμενη περίπτωση, την αποστέρησή του δικαιοδοσίας να επιληφθεί της ενώπιόν του υπόθεσης.
Γνωμάτευση ως ανωτέρω.