|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1998) 1 ΑΑΔ 836
11 Mαΐου, 1998
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ/στής]
GETO TRADING LTD,
Ενάγοντες,
v.
ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ M/V VLADIMIR VASLYAYEV,
Εναγομένου.
(Αγωγή Ναυτοδικείου Αρ. 56/93)
Δικαιοδοσία Ναυτοδικείου — Ρήτρα αλλοδαπής δικαιοδοσίας — Όταν οι διάδικοι επιλέξουν άλλο από το Κυπριακό δίκαιο για επίλυση των διαφορών τους, πρέπει να τηρήσουν τη σύμβασή τους — Το Δικαστήριο δεν ικανοποιήθηκε ότι η Κύπρος είναι, στην παρούσα υπόθεση, ο κατάλληλος χώρος δικαιοδοσίας (forum conveniens) για να επιληφθούν τα Κυπριακά Δικαστήρια της διαφοράς.
Ναυτοδικείο — Αναστολή διαδικασίας — Μεταφορά αγαθών διά θαλάσσης — Φορτωτική — Ρήτρα αλλοδαπής δικαιοδοσίας — Διακριτική ευχέρεια — Εφαρμοστέες αρχές — Ισχυρισμός για παραγραφή της αγωγής δυνάμει Νόμου της αλλοδαπής και για μη ύπαρξη εξειδικευμένων δικηγόρων εκεί για να αναλάβουν την υπόθεση — Το Δικαστήριο δεν ικανοποιήθηκε ότι η διαδικασία δεν έπρεπε να ανασταλεί.
Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο — Συμβάσεις — Εφαρμοζόμενο δίκαιο (proper law of the contract) — Πρόθεση των μερών — Εάν δεν προνοείται πρέπει να καθορίζεται αντικειμενικά.
Οι ενάγοντες - καθ' ων η αίτηση, που είναι υπεράκτια εταιρεία εγγεγραμμένη στην Κύπρο, συνεβλήθησαν με άλλη εταιρεία να την προμηθεύσουν τσιγάρα και ανέλαβαν να τα παραδώσουν σε λιμάνι της Ουκρανίας. Τα τσιγάρα φορτώθηκαν στο εναγόμενο πλοίο όμως παρελήφθησαν από μη δικαιούχα πρόσωπα με την παρουσίαση πλαστών εγγράφων. Μετά από αίτηση του εναγόμενου πλοίου για παραμερισμό του κλητηρίου εντάλματος λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου, Δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου ανέστειλε τη διαδικασία. Η Ολομέλεια, μετά από αίτηση των εναγόντων, ακύρωσε την πιο πάνω απόφαση αφού ουδέποτε με την αίτηση είχε τεθεί θέμα αναστολής της εκδίκασης της υπόθεσης, όμως το θέμα της αναστολής της διαδικασίας αφέθηκε ανοικτό.
Με την παρούσα αίτηση οι εναγόμενοι ζητούν την αναστολή της διαδικασίας, για το λόγο ότι στις υπογραφείσες φορτωτικές, αρμόδιο Δικαστήριο για την επίλυση οποιασδήποτε διαφοράς που αναφύεται είναι αυτό της Ουκρανίας.
Οι ενάγοντες ισχυρίστηκαν ότι το Ναυτοδικείο πρέπει να αναλάβει δικαιοδοσία, γιατί η συμφωνία των διαδίκων για τη μεταφορά των εμπορευμάτων δεν περιέχεται στις φορτωτικές, αλλά στην αλληλογραφία που προηγήθηκε και ανταλλάγηκε μεταξύ των διαδίκων και βάσει της οποίας οι εναγόμενοι ανέλαβαν να παραδώσουν τα εμπορεύματα στο νόμιμο παραλήπτη που θα τους παρουσίαζε τρεις πρωτότυπες φορτωτικές. Από την άλλη, οι εναγόμενοι εισηγήθηκαν, ότι στις φορτωτικές διατυπώνονται οι όροι μεταφοράς των εμπορευμάτων, όποια και αν είναι η σημασία της αλληλογραφίας μεταξύ των διαδίκων.
Το Ανώτατο Δικαστήριο αναφέρθηκε στη σχετική νομολογία, διέταξε αναστολή της διαδικασίας και αποφάνθηκε ότι:
Οι διάδικοι επέλεξαν άλλο από το Κυπριακό Δίκαιο για να έχει εφαρμογή στις διαφορές με βάση τη σύμβασή τους, καθώς και τα Δικαστήρια της Ουκρανίας, για να εκδικάζουν τις διαφορές αυτές.
Η αίτηση επιτυγχάνει με έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Eleftheria [1969] 2 All E.R. 641,
Cyprus Phassouri Plantations Co. Ltd v. Adriatica (1985) 1 C.L.R. 290,
Electromatic Constructions Co. Ltd v. Azoν Shipping Co. a.o. (1988) 1 C.L.R. 768,
Πέτρου v. Zim Israel Navigation Co. Ltd κ.ά. (Αρ. 2) (1991) 1 Α.Α.Δ 113.
Αγωγή Ναυτοδικείου.
Aίτηση σε αγωγή Nαυτοδικείου για αναστολή της διαδικασίας, για το λόγο ότι στις υπογραφείσες φορτωτικές, αρμόδιο Δικαστήριο για την επίλυση οποιασδήποτε διαφοράς που αναφύεται είναι αυτό της Ουκρανίας.
Ν. Παπαευσταθίου, για το Εναγόμενο πλοίο-αιτητή.
Σ. Πίττας, για τους Ενάγοντες-καθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
APTEMHΣ, Δ.: Οι ενάγοντες-καθ' ων η αίτηση, που είναι υπεράκτια εταιρεία εγγεγραμμένη στην Κύπρο με έδρα τη Λεμεσό, το Δεκέμβριο του 1992 συνεβλήθησαν με άλλη εταιρεία για να την προμηθεύσουν με τσιγάρα αξίας $2.555.300, που οι αγοραστές θα διέθεταν στη Ρωσσία. Οι ενάγοντες ανέλαβαν να τα παραδώσουν στους δικαιούχους στο λιμάνι Ιλιτσιέκ της Ουκρανίας. Τα τσιγάρα φορτώθηκαν στο εναγόμενο πλοίο στις 26.12.92 και αφού αυτό έφθασε στο λιμάνι στις 5.1.93 ξεφορτώθηκαν. Είναι παραδεκτό γεγονός πως το εμπόρευμα παρελήφθη από μη δικαιούχα πρόσωπα με την παρουσίαση πλαστών εγγράφων.
Με αίτησή τους ημερ. 24.6.93 εκ μέρους του εναγομένου πλοίου ζητήθηκε ο παραμερισμός του κλητηρίου εντάλματος για έλλειψη δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου. Δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου, αφού εξέτασε την αίτηση, ανέστειλε τη διαδικασία. Οι ενάγοντες με αίτησή τους με βάση τον Καν. 165 των Κυπριακών Θεσμών Ναυτοδικείου ζήτησαν από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου την αναθεώρηση της πιο πάνω διαταγής που εκδόθηκε πρωτόδικα. Η Ολομέλεια με απόφαση της ημερ. 21.3.96 αποφάνθηκε ότι, παρόλην την ύπαρξη στις φορτωτικές όρου για παραπομπή διαφορών στα Ουκρανικά Δικαστήρια, τα Δικαστήρια της Κύπρου είχαν δικαιοδοσία και αφού ουδέποτε με την αίτηση είχε τεθεί θέμα αναστολής της εκδίκασης της υπόθεσης, το Δικαστήριο δεν εδικαιούτο να καταλήξει σε τέτοιο συμπέρασμα. Κατά συνέπεια η απόφαση για αναστολή ακυρώθηκε. Αφέθηκε όμως ανοικτό το θέμα δυνατότητας αναστολής της διαδικασίας και επί του προκειμένου παραθέτω το σχετικό απόσπασμα της απόφασης.
"Δεν αποφαινόμεθα για την τύχη που μπορεί να έχει αίτηση για την αναστολή της διαδικασίας, λόγω συμφωνίας για την παραπομπή των επιδίκων θεμάτων της αγωγής στη δικαιοδοσία των Δικαστηρίων άλλης χώρας. Αν τεθεί τέτοιο θέμα θα εξετασθεί από το Δικαστήριο".
Με την παρούσα τους αίτηση οι εναγόμενοι ζητούν την αναστολή της διαδικασίας για το λόγο ότι στις υπογραφείσες φορτωτικές αρμόδιο Δικαστήριο για την επίλυση οποιασδήποτε διαφοράς που αναφύεται είναι αυτό της Ουκρανίας.
Οι ενάγοντες εισηγήθηκαν πως το Ναυτοδικείο πρέπει να αναλάβει δικαιοδοσία γιατί η συμφωνία των διαδίκων για μεταφορά των εμπορευμάτων δεν περιέχεται στις φορτωτικές αλλά στην αλληλογραφία που προηγήθηκε και αντηλλάγη μεταξύ των διαδίκων και βάσει της οποίας οι εναγόμενοι ανέλαβαν να παραδώσουν τα εμπορεύματα στο νόμιμο παραλήπτη, που θα τους παρουσίαζε τρείς πρωτότυπες φορτωτικές. Ας σημειωθεί ότι αρχικά η αγωγή βασιζόταν σε συμφωνία που περιείχετο, κατά την εισήγηση των εναγόντων, στις επίδικες φορτωτικές και ακολούθως, μετά από άδεια για τροποποίηση, προεβλήθη ο ισχυρισμός ότι η σύμβαση περιεχόταν στην πιο πάνω αλληλογραφία και όχι στις φορτωτικές.
Η εκδοχή των εναγομένων είναι ότι στις φορτωτικές διατυπώνονται οι όροι μεταφοράς των εμπορευμάτων, όποια και αν είναι η σημασία της αλληλογραφίας μεταξύ των διαδίκων.
Όπως αναφέρεται στο SCHMITTHOFF'S EXPORT TRADE, The Law and Practice of International Trade, 8η Έκδοση, προκύπτει από τη νομολογία ότι, παρόλον ότι φορτωτικές μπορεί να μην περιέχουν όλους τους όρους και να αποτελούν τη σύμβαση, εντούτοις αποτελούν μνημόνιο (memorandum) της σύμβασης μεταφοράς, επαναλαμβάνουσες με λεπτομέρειεα τους όρους της σύμβασης που είχε συνομολογηθεί πριν την υπογραφή των φορτωτικών. Εν πάση περιπτώσει στην παρούσα υπόθεση, έστω και αν οι φορτωτικές δεν περιέχουν την πλήρη μεταξύ των μερών σύμβαση, εντούτοις θεωρώ ότι οι όροι μεταφοράς των εμπορευμάτων διαλαμβάνονται σε αυτές και ως εκ τούτου αποτελούν μέρος της σύμβασης και εκφράζουν τις συμβατικές υποχρεώσεις των διαδίκων.
Οι αρχές που διέπουν το θέμα αναστολής της διαδικασίας αναλύθηκαν στην υπόθεση "Τhe Eleftheria" [1969] 2 All E.R. 641, στη σελ. 645:
"The principles established by the authorities can, I think, be summarised as follows: (I) where plaintiffs sue in England in breach of an agreement to refer disputes to a foreign court, and the defendants apply for a stay, the English court, assuming the claim to be otherwise within its jurisdiction, is not bound to grant a stay but has a discretion whether to do so or not. (II) the discretion should be exercised by granting a stay unless strong cause for not doing so is shown. (III) The burden of proving such strong cause is on the plaintiffs. (IV) In exercising its discretion, the court should take into account all the circumstances of the paticular case. (V) In particular, but without prejudice to (IV), the following matters, where they arise, may properly be regarded: (a) In what country the evidence on the issues of fact is situated, or more readily available, and the effect of that on the relative convenience and expense of trial as between the English and foreign courts, (b) Whether the law of the foreign court applies and, if so, whether it differs from English law in any material respects; (c) With what country either party is connected, and how closely; (d) Whether the defendants genuinely desire trial in the foreign country, or are only seeking procedural advantages; (e) Whether the plaintiffs would be prejudiced by having to sue in the foreign court because they would - (i) be deprived of security for that claim, (ii) be unable to enforce any judgment obtained, (iii) be faced with a time-bar not applicable in England, or (iv) for political, racial, religious or other reasons be unlikely to get a fair trial."
Με την ένορκο δήλωσή τους και τη μαρτυρία που κάλεσαν οι ενάγοντες έχουν προβάλει ισχυρισμούς που δεν με έχουν πείσει ότι δεν υπάρχουν κατάλληλα εξειδικευμένοι δικηγόροι στην Ουκρανία για να αναλάβουν την υπόθεση. Επίσης αόριστα έχουν προβάλει τον ισχυρισμό πως η αγωγή στην Ουκρανία έχει παραγραφεί, ισχυρισμός που δεν έχει τεκμηριωθεί πλην του γεγονότος ότι στον όρο 9 των φορτωτικών το δικαίωμα αγωγής περιορίζεται σε περίοδο ενός έτους.
Δεν έχω ικανοποιηθεί ότι πλην του πιο πάνω όρου υπάρχει παραγραφή δυνάμει του Νόμου στην Ουκρανία, αλλά έστω και αν υπήρχε, οι ενάγοντες δεν με έχουν ικανοποιήσει γιατί δεν έλαβαν δικαστικά μέτρα και στην Ουκρανία πριν την παραγραφή του δικαιώματός τους. Εν πάση περιπτώσει, στην υπόθεση Cyprus Phassouri Plantations v. Adriatica (1985) 1 C.L.R. 290, δόθηκε η αιτούμενη αναστολή με την επιφύλαξη ότι θα εγκαταλείπετο από την άλλη πλευρά δικαίωμα να βασιστούν σε παραγραφή.
Οι όροι που αφορούν τη δικαιοδοσία ξένου Δικαστηρίου καθώς και το εφαρμοζόμενο δίκαιο περιέχονται στους όρους 5 και 29 των φορτωτικών, που είναι πανομοιότυποι με εκείνους που εξετάστηκαν στην υπόθεση Electromatic Const. v. Azov (1988) 1 C.L.R. p. 768, όπου στις σελίδες 777-778 αναφέρθηκαν τα ακόλουθα:
"We have to turn to the contents of the Bill of Lading. Clause 4 reads:
"4. Paramount Clause. Carriage by water under this Bill of Lading shall have effect subject to the provisions of the Merchant Shipping Code of the U.S.S.R., 1968, or the Hague Rules contained in the international Convention for the unification of certain rules relating to the Bills of Lading dated 25th August, 1924, if no national law is applied in accordance with cl. 5."
Clause 5 reads:
"5. Jurisdiction. Disputes arising under Bill of Lading shall be determined at the place, where the Carrier has his principal place of business. No proceedings may be brought before other courts, unless the parties both expressly agree on the choice of another court or arbitration".
The material provision of Clause 13 has already been quoted verbatim.
It was submitted by counsel for defendants No.1 that the law applicable in this case is the Russian Law.
It is clear that the Hague Rules are not applicable, if the proper law of the contract is the Russian Law. They are only applicable if the national law of another country is the proper law of the contract, where the matter is determined by the Court in another country, and their application in that other country is obligatory to be icorporated in the Bill of Lading. (Dobell & Co v. Steamship Rossmore Company [1895] 2 Q.B.D., 408 and Vita Food Products Inc. v. Unus Shipping Co Ltd. [1939] 1 All E.R. 513).
The proper law of a contract is the law which the parties intended to apply. That intention is objectively ascertained, and, if not expressed, will be presumed from the terms of the contract and the relevant surrounding circumstances. The intention of the parties will be ascertained by the intention expressed in the contract which will be conclusive.
In Vita Food Products (supra) Lord Wright said at p. 521:
"It is true that, in questions relating to the conflict of laws, rules cannot generally be stated in absolute terms, but rather as prima facie presumptions, but, where the English rule that intention is the test applies, and where there is an express statement by the parties of their intention to select the law of the contract, it is difficult to see what qualifications are possible, provided the intention expressed is bona fide and legal, and provided there is no reason for avoiding the choice on the ground of public policy."
We have to look at the contract and the Bill of Lading. The contract must be read as a whole.
Clauses 4, 5 and 13 read togehter and, subject, to public policy in this country, leave no doubt that the parties intended the Merchant Shipping Code of U.S.S.R, 1968, to be the Law applicable for the carriage under this Bill of Lading."
(Πρόνοιες παρόμοιες με τον όρο 13 που αναφέρεται στην απόφαση περιέχονται στον όρο 7 των επίδικων φορτωτικών).
Προκύπτει ως εκ τούτου και στην παρούσα υπόθεση σαφώς ότι οι διάδικοι επέλεξαν άλλο από τον Κυπριακό δίκαιο για να έχει εφαρμογή στις διαφορές με βάση τη σύμβαση τους καθώς και τα Δικαστήρια της Ουκρανίας για να εκδικάζουν τις διαφορές αυτές. Οι ενάγοντες δεν με έχουν πείσει γιατί η υπόθεση αυτή θα πρέπει να δικαστεί στην Κύπρο. Η ενάγουσα εταιρεία είναι υπεράκτια εταιρεία που δεν δικαιούται να διεξάγει εμπόριο ή να έχει δραστηριότητες στην Κύπρο, τα εμπορεύματα που δεν ήταν κυπριακά μεταφέρθηκαν στην Κύπρο από το εξωτερικό χρησιμοποιώντας την Κύπρο ως διαμετακομιστικό σταθμό και φορτώθηκαν σε πλοίο που φέρει τη σημαία της Ουκρανίας για να μεταφερθούν και να παραδοθούν στην Ουκρανία, όπου και έγινε η παράβαση της σύμβασης με την παράδοσή τους σε αναρμόδια πρόσωπα. Ο ισχυρισμός των εναγόντων ότι εκτέλεση της απόφασης στην Ουκρανία θα είναι αδύνατη, δεν έχει τεκμηριωθεί με ικανοποιητική μαρτυρία. Η ρήτρα για αλλοδαπή δικαιοδοσία πρέπει να εφαρμοστεί και όπως προκύπτει και από όσα ανέφερα πιο πάνω και όλα τα στοιχεία ενώπιόν μου δεν έχω ικανοποιηθεί ότι η Κύπρος είναι ο κατάλληλος χώρος δικαιοδοσίας (forum conveniens) για να επιληφθούν τα Δικαστήρια μας της διαφοράς. (Δέστε και Πέτρου (Αρ. 2) ν. Zim Israel (1991) 1 A.A.Δ. 113).
Κάτω από το φως των πιο πάνω η παρούσα διαδικασία αναστέλλεται υπό τον όρο ότι οι εναγόμενοι, όπως έχουν ήδη αναλάβει, θα εγκαταλείψουν οποιαδήποτε υπεράσπιση για παραγραφή του δικαιώματος των εναγόντων για έγερση αγωγής. Τα έξοδα της αίτησης επιδικάζονται υπέρ των αιτητών.
H αίτηση επιτυγχάνει με έξοδα.