|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
Κυπριακή νομολογία στην οποία κάνει αναφορά η απόφαση αυτή:
Μεταγενέστερη νομολογία η οποία κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή:
Δεν έχει εντοπιστεί απόφαση η οποία να κάνει αναφορά στην απόφαση αυτή
(1998) 1 ΑΑΔ 329
19 Φεβρουαρίου, 1998
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΣΩΖΟΜΕΝΟΥ, ΑΝΗΛΙΚΟΣ, ΔΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΤΗΣ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΟΣ ΤΗΣ ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΣΩΖΟΜΕΝΟΥ,
Εφεσείουσα-Ενάγουσα,
v.
ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ,
Εφεσιβλήτου-Εναγομένου.
(Πoλιτική Έφεση Αρ. 9301)
Αμέλεια — Τροχαίο ατύχημα — Επιμερισμός ευθύνης — Παιδί, που διασταύρωνε δρόμο, προσέκρουσε σε αυτοκίνητο που οδηγούσε ο εφεσίβλητος και τραυματίστηκε — Περιορισμένη η ευχέρεια του εφεσιβλήτου να κινηθεί δεξιότερα για να αποφύγει τη σύγκρουση εν όψει έλευσης αυτοκινήτου από την αντίθετη πλευρά — Περιορισμένη ορατότητα — Ταχύτητα αυτοκινήτου 30 μ.α.ω. — Εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι δεν ήταν ένοχος αμέλειας, λαμβανομένων υπ' όψιν των γεγονότων της υπόθεσης — Επικυρώθηκε κατ' έφεση.
Αμέλεια — Τροχαίο ατύχημα — Καθήκον επιμέλειας — Πώς πρέπει να καθοδηγείται το Δικαστήριο στον προσδιορισμό του καθήκοντος επιμέλειας και την εκπλήρωσή του.
Ενώ ο εφεσίβλητος οδηγούσε το αυτοκίνητό του, η εφεσείουσα, ηλικίας τότε επτά ετών, πρόβαλε στο δρόμο τρέχοντας από τα αριστερά, με σκοπό να διασταυρώσει το δρόμο. Προσέκρουσε στο αυτοκίνητο του εφεσίβλητου και τραυματίστηκε. Η ευχέρεια του εφεσιβλήτου να κινηθεί δεξιότερα, για να αποφύγει τη σύγκρουση, ήταν περιορισμένη, ενόψει της έλευσης αυτοκινήτου από την αντίθετη πλευρά. Ό,τι μπορούσε να κάμει και έκαμε, ήταν να δώσει ελαφριά κλίση στο αυτοκίνητό του προς τα δεξιά και να φρενάρει, σε μια ύστατη προσπάθεια αποτροπής της σύγκρουσης χωρίς βέβαια να το επιτύχει, λόγω της πολύ μικρής απόστασης η οποία χώριζε το αυτοκίνητό του από την εφεσείουσα, όταν η τελευταία εμφανίστηκε στο δρόμο μπροστά στο αυτοκίνητο. Η ζημιά από τον τραυματισμό της εφεσείουσας συμφωνήθηκε και παρέμεινε προς εκδίκαση το θέμα της ευθύνης.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο διαπίστωσε ότι πριν την εμφάνιση της εφεσείουσας μπροστά στο αυτοκίνητο η παρουσία της δεν ήταν ορατή. Όταν η παρουσία της κατέστη εμφανής, ο οδηγός έκαμε ότι ήταν δυνατό υπό τις συνθήκες, για να αποτρέψει το δυστύχημα, χωρίς επιτυχία. Η ταχύτητα του αυτοκινήτου, η οποία ήταν 30 μίλια την ώρα, κρίθηκε ότι δε συνιστούσε αμελή ενέργεια. Η εμφάνιση της εφεσείουσας στο δρόμο δε θεωρήθηκε, κατά λογική πρόβλεψη ως αναμενόμενο γεγονός και επομένως ο εφεσίβλητος δεν ήταν υπόχρεος να λάβει προστατευτικά μέτρα έναντι του ενδεχομένου ξαφνικής εμφάνισης της στο δρόμο.
Με την έφεση, προσβάλλονται τα ευρήματα του Δικαστηρίου, κυρίως εκείνα τα οποία εξάγονται από την αποδοχή της εκδοχής του εφεσιβλήτου. Επίσης προσβάλλεται το συμπέρασμα ότι η ταχύτητα με την οποία οδηγούσε ο εφεσίβλητος δεν αφίστατο του καθήκοντος επιμέλειας έναντι της εφεσείουσας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο δε διαπίστωσε οτιδήποτε το οποίο θα μπορούσε να δικαιολογήσει την επέμβασή του με τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Το καθήκον επιμέλειας προσδιορίζεται σε σχέση με τα γεγονότα της κάθε υπόθεσης. Ο εφεσίβλητος δεν έκαμε οτιδήποτε το οποίο να αφίσταται του καθήκοντος επιμέλειας προς την εφεσείουσα.
Η έφεση απορρίπτεται.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Vakanas v. Thomas a.ο. (1982) 1 C.L.R. 530,
Adamis a.ο. v. Eracleous (1982) 1 C.L.R. 746,
Moore v. Poyner [1975] R.T.R. 127.
Έφεση.
Έφεση από την ενάγουσα κατά της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Παναγή, E.Δ.) που δόθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου, 1994 (Aρ. Aγωγής 1211/90) με την οποία απορρίφθηκε η αγωγή της αναφορικά με το βαθμό ευθύνης του εναγομένου.
Ρ. Σχίζας, για την Εφεσείουσα.
Α. Δράκος, για τον Εφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Ενώ ο εφεσίβλητος οδηγούσε το αυτοκίνητό του κατά μήκος της πολυσύχναστης οδού Ηλία Παπακυριακού, η εφεσείουσα, ηλικίας τότε επτά ετών, πρόβαλε στο δρόμο τρέχοντας, από τα αριστερά, με έκδηλη πρόθεση να διασταυρώσει το δρόμο και να περάσει στην απέναντι πλευρά. Προσέκρουσε στο αυτοκίνητο του εφεσίβλητου και τραυματίστηκε. Ο αδελφός της εφεσείουσας, μεγαλύτερος κατά ένα χρόνο, ο οποίος ήταν μαζί της, είχε ουσιαστικά διασταυρώσει το δρόμο, όταν ο κρότος της σύγκρουσης, όπως κατέθεσε στο πρωτόδικο δικαστήριο, τον έκανε να στρέψει την προσοχή του προς τα πίσω και να αντιληφθεί ότι η αδελφή του ενεπλάκη σε οδικό δυστύχημα. Η ευχέρεια του εφεσίβλητου να κινηθεί δεξιότερα, για να αποφύγει τη σύγκρουση, ήταν περιορισμένη, ενόψει της έλευσης αυτοκινήτου από την αντίθετη πλευρά. Ό,τι μπορούσε να κάμει, και έκαμε, ήταν να δώσει ελαφρά κλίση στο αυτοκίνητό του προς τα δεξιά και να φρενάρει, σε μια ύστατη προσπάθεια αποτροπής της σύγκρουσης, χωρίς βέβαια να το επιτύχει, λόγω της πολύ μικρής απόστασης η οποία χώριζε το αυτοκίνητό του από την εφεσείουσα, όταν η τελευταία εμφανίστηκε στο δρόμο μπροστά στο αυτοκίνητο.
Η ζημία από τον τραυματισμό της εφεσείουσας συμφωνήθηκε πριν την έναρξη της δίκης. Παρέμεινε, προς εκδίκαση, το θέμα της ευθύνης, γύρω από το οποίο περιστράφηκε η δίκη.
Η σκηνή του δυστυχήματος σκιαγραφείται σε σχέδιο, το οποίο ετοίμασε ο αστυνομικός ο οποίος ανέλαβε τη διερεύνηση του δυστυχήματος. Τα ίχνη της πορείας του εφεσίβλητου σηματοδοτούνται από τα αποτυπώματα φρένων και σημειώνονται στο σχέδιο, όπως και το σημείο της σύγκρουσης, για το οποίο δεν υπάρχει αμφισβήτηση. Η απόσταση, μεταξύ του σημείου απ' όπου αρχίζουν τα αποτυπώματα φρένων και του σημείου σύγκρουσης, είναι 14 πόδια. Μέχρι να σταματήσει το αυτοκίνητο, κάλυψε απόσταση άλλων 27.5 ποδών. Στην αριστερή πλευρά του αυτοκινήτου, κατά μήκος της πορείας του εφεσίβλητου, υπήρχε πεζοδρόμιο, το οποίο απέληγε σε ανοικτό χώρο στη συμβολή των οδών Ηλία Παπακυριακού και Σκουφά. Η θέα προς το πεζοδρόμιο εμποδιζόταν από σταθμευμένο αυτοκίνητο. Άλλο εμπόδιο, το οποίο περιόριζε την ορατότητα του οδηγού, ενώ προσέγγιζε τη σκηνή, ήταν μία φοινικιά, ύψους και διαστάσεων που σκίαζαν την πλευρά του πεζοδρομίου.
Το δικαστήριο διαπίστωσε, μετά την αξιολόγηση της μαρτυρίας, ότι, πριν την εμφάνιση της εφεσείουσας μπροστά στο αυτοκίνητο, η παρουσία της δεν ήταν ορατή. Όταν η παρουσία της κατέστη εμφανής, ο οδηγός έκαμε ό,τι ήταν δυνατό υπό τις συνθήκες, για να αποτρέψει το δυστύχημα, χωρίς επιτυχία. Η ταχύτητα του αυτοκινήτου, όπως διαπιστώθηκε επιστημονικά, ήταν 30 μίλια την ώρα. Κρίθηκε ότι δε συνιστούσε αμελή ενέργεια, δηλαδή πράξη η οποία αφίστατο του καθήκοντος επιμέλειας προς άλλα πρόσωπα που χρησιμοποιούσαν το δρόμο και, ειδικά, προς την εφεσείουσα. Η εμφάνισή της στο δρόμο δε θεωρήθηκε, κατά λογική πρόβλεψη, ως αναμενόμενο γεγονός. Επομένως, ο εφεσίβλητος, όπως και κάθε συνετός οδηγός στη θέση του, δεν ήταν υπόχρεος να λάβει προστατευτικά μέτρα έναντι του ενδεχομένου ξαφνικής εμφάνισής της στο δρόμο.
Η καθοδήγηση του δικαστηρίου, ως προς τις αρχές δικαίου που προσδιορίζουν το καθήκον επιμέλειας οδηγού αυτοκινήτου, ήταν σωστή, όπως και ο συσχετισμός τους με τα επίδικα θέματα. (Στην πρωτόδικη απόφαση γίνεται αναφορά στις υποθέσεις Vakanas v. Thomas and Another (1982) 1 C.L.R. 530 και Adamis and Another v. Eracleous (1982) 1 C.L.R. 746. Σχετικά με την ταχύτητα του αυτοκινήτου και τη συνάρτησή της προς το καθήκον επιμέλειας του οδηγού, έγινε αναφορά και στην αγγλική υπόθεση Moore v. Poyner [1975] R.T.R. 127.)
Με την έφεση, προσβάλλονται τα ευρήματα του δικαστηρίου, κυρίως εκείνα τα οποία εξάγονται από την αποδοχή της εκδοχής του εφεσίβλητου (εναγόμενου). Υποδείχθηκαν ορισμένες ανακρίβειες και ορισμένες αντιφάσεις στη μαρτυρία του, στις οποίες, κατά την εισήγηση της εφεσείουσας, δεν αποδόθηκε η δέουσα σπουδαιότητα. Προσβάλλεται, επίσης, το συμπέρασμα του δικαστηρίου - ότι η ταχύτητα, με την οποία όδευε κατά τον κρίσιμο χρόνο ο εφεσίβλητος - 30 μίλια την ώρα, δεν αφίστατο του καθήκοντος επιμέλειας έναντι της εφεσείουσας. Οι ανακρίβειες, οι οποίες αποδίδονται στον εφεσίβλητο, σχετίζονται, κατά κύριο λόγο, με τις εκτιμήσεις αποστάσεων, οι οποίες αποκαλύπτονται, αντιπαραβάλλοντάς τις με τα στοιχεία της πραγματικής μαρτυρίας, ως οριακά λανθασμένες.
Ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου κατέθεσαν δύο μάρτυρες, η μαρτυρία των οποίων έτεινε να διαφωτίσει για τα περιβάλλοντα το δυστύχημα γεγονότα, ο αδελφός της εφεσείουσας, οκτώ περίπου ετών κατά το χρόνο που επεσυνέβη το δυστύχημα και δωδεκάμισι όταν κατέθετε ενώπιον του δικαστηρίου, και ο εφεσίβλητος. Η τρίτη μάρτυρας, η οποία έδωσε προφορική μαρτυρία για τα γεγονότα, ήταν η ιδιοκτήτρια του περιπτέρου στην απέναντι πλευρά του δρόμου, το οποίο η εφεσείουσα και ο αδελφός της σκόπευαν να επισκεφτούν. Όπως κατέθεσε, δεν παρακολούθησε τα γεγονότα που προηγήθηκαν της σύγκρουσης. Ο θόρυβος της σύγκρουσης την έκαμε να στρέψει την προσοχή της στο δρόμο και να διαπιστώσει ότι το ένα παιδί είχε περάσει το δρόμο και το άλλο βρισκόταν, σε κάποια απόσταση, κτυπημένο.
Το δικαστήριο δεν περιόρισε τις διαπιστώσεις του σε αποδοχή της μαρτυρίας του εφεσίβλητου άνευ άλλου. Προσδιόρισε με ακρίβεια τα ευρήματά του, η ουσία των οποίων έγκειται στο ότι:-
(α) Η παρουσία της εφεσείουσας δεν ήταν ορατή πριν την εμφάνισή της στο δρόμο, ούτε θα μπορούσε εύλογα να προβλεφθεί· και
(β) Η αντίδραση του εφεσίβλητου ήταν, κάτω από τις συνθήκες, ό,τι θα μπορούσε να αναμένεται από ένα συνετό οδηγό, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με την απρόσμενη παρουσία ατόμου όπως η εφεσείουσα στο δρόμο.
Το δικαστήριο επεσήμανε στην απόφασή του ότι η αναφορά του εφεσίβλητου σε αποστάσεις δε βασιζόταν σε μετρήσεις, αλλά στη δική του εκτίμηση. Κατέθεσε για γεγονότα που είχαν συμβεί πέντε χρόνια νωρίτερα.
Υπενθυμίζει το δικαστήριο στην απόφασή του τις διαπιστώσεις που γίνονται στη Vakanas, (ανωτέρω), ότι, στον προσδιορισμό του καθήκοντος επιμέλειας και την εκπλήρωσή του, το δικαστήριο πρέπει να καθοδηγείται «από τα ρωμαλέα επίπεδα της κοινής λογικής και είναι ασύμφορο να περιπλεκόμαστε με λεπτομέρειες όπως το ακριβές σημείο από το οποίο οι διάδικοι αντίκρυσαν ο ένας τον άλλο 'κάτι που δίνει την εντύπωση ότι καταπιανόμαστε με μαθηματική άσκηση'».
Δε διαπιστώνουμε ο,τιδήποτε το οποίο θα μπορούσε να δικαιολογήσει την επέμβασή μας με τα ευρήματα του δικαστηρίου. Η ταχύτητα με την οποία όδευε ο εφεσίβλητος, εξάλλου, και το παραδεκτό της συναρτάται με λογικές προβλέψεις για το ενδεχόμενο παρουσίας, άνευ προειδοποιήσεως, παιδιών της ηλικίας της εφεσείουσας στο δρόμο. Το δικαστήριο απάντησε το ερώτημα αρνητικά, λαμβανομένων υπόψη των δεδομένων της περιοχής και ό,τι θα μπορούσε λογικά να αναμένει ένας νουνεχής οδηγός να αντιμετωπίσει στην πορεία του. Μπορεί να προσθέσουμε ότι διαφορετική θα ήταν, ίσως, η αντιμετώπιση αυτού του καθήκοντος, εάν επρόκειτο για περιοχή όπου υπήρχε σύναξη μικρών παιδιών στις παρυφές του δρόμου.
Το καθήκον επιμέλειας, όπως έχει λεχθεί επανειλημμένα, προσδιορίζεται σε σχέση με τα γεγονότα της κάθε υπόθεσης.
Στην προκείμενη περίπτωση, δε διαπιστώνουμε, όπως και το πρωτόδικο δικαστήριο, ότι ο εφεσίβλητος έκαμε ο,τιδήποτε το οποίο να αφίσταται του καθήκοντος επιμέλειας προς την εφεσείουσα.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Κος Δράκος:-
Έχοντας υπόψη ότι πρόκειται περί ανηλίκου και το γεγονός ότι, ενδεχομένως, ο πατέρας να ένοιωθε το καθήκον να εξαντλήσει όλα τα ένδικα μέσα, δε θα ζητήσω έξοδα.
H έφεση απορρίπτεται.