|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1997) 1 ΑΑΔ 1580
ANΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 9309
ΕΝΩΠΙΟΝ: ΠΙΚΗ Π, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ Δ/στών
Γιώργος Κωνσταντίνου
Εφεσείων-ενάγων
ν.
1. Πανίκκος Γεωργίου, από τη Λευκωσία
2. C.T.C. TAXI CO LTD, από τη Λευκωσία
Εφεσίβ λητοι-εναγόμενοι
---------------------------
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 28 Νοεμβρίου 1997.
Για τους εφεσείοντες: Κ. Ευσταθίου.
Για τους εφεσίβλητους: Α. Δράκος.
--------------------
ΠΙΚΗΣ, Δ.
: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Γ. Παπαδοπουλος.------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Δ.:
Η έφεση αυτή στρέφεται κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας με την οποία επιδικάστησαν αποζημιώσεις στον εφεσείοντα για σωματικές βλάβες που υπέστη σε τροχαίο δυστύχημα. Επίσης προσβάλλεται η απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου αναφορικά προς τον καταμερισμό της ευθύνης. ΄Ετσι η έφεση περιορίζεται σε δυο μόνο επίδικα θέματα, τις γενικές αποζημιώσεις και τον καταμερισμό της ευθύνης.Το δυστύχημα συνέβη τα μεσάνυκτα της 30.8.85 στο δρόμο Λάρνακας -Δεκέλειας μεταξύ του αυτοκινήτου του εφεσείοντα και του αυτοκινήτου των εφεσιβλήτων 2 που οδηγούσε ο εφεσίβλητος 1. Σαν αποτέλεσμα ο εφεσείων τραυματίστηκε πολύ σοβαρά.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο επεδίκασε στον ενάγοντα-εφεσείοντα το ποσό των £17.000 σαν γενικές αποζημιώσεις που συμπεριλάμβαναν και το ποσό των £1,500 που δόθηκε για μελλοντικά ιατρικά έξοδα. Σε συντομία ο εφεσείοντας υπέστη τις πιο κάτω κακώσεις:
(α) εγκεφαλική διάσειση,
(β) Θλαστικό τραύμα πηγουνιού μήκου 7 εκ. Πολλαπλές εκδορές προσώπου και τριχωτού της κεφαλής,
(γ) Υποκεφαλικό κάταγμα δεξιού μηριαίου οστού,
(δ) Ανοικτό συντρηπτικό κάταγμα της μεσότητας του δεξιού μηριαίου, θλαστικό τραύμα στην εμπρόσθια επιφάνεια του μηρού μετά τραυματισμού του δέρματος, της περιτονίας και του τετρακεφάλου μυός,
(ε) Ανοικτό συντρηπτικό κάταγμα των κνημιαίων κονδύλων της αριστεράς κνήμης, θλαστικό τραύμα άνωθεν του κνημιαίου κυρτώματος μηκους 5 εκ.,
(στ) Κάταγμα του δευτέρου μετακαρπίου οστού της αριστερής χείρας,
(ζ) Κάταγμα της κάτω γνάθου,
(η) Καταπληξία (σιοκ).
Παρέμεινε στο νοσοκομείο μέχρι της 9.11.85 όπου έτυχε κάθε δυνατής ιατρικής φροντίδας. Υπεβλήθη σε τέσσερις εγχειρήσεις για τα ορθοπεδικά κατάγματα (μηριαίο οστούν, των κονδύλων, της κνήμης της αριστεράς χειρός) καθώς και για ανάταξη των καταγμάτων της κάτω γνάθου συρραφή με σύρμα και ακινητοποίηση της σιαγόνος για τέσσερις βδομάδες. ΄Οταν έφυγε από το νοσοκομείο στις 9.11.85 άρχισε να βαδίζει με τη βοήθεια βακτηρίων μασχάλης. Ο εφεσείων πέραν από τις σωματικές βλάβες υπέστη και ψυχολογικά τραύματα που περιγράφονται ως εξής:
(α) αγχώδη και καταθλιπτική αντίδραση λόγω των δυσμορφιών εκ του ατυχήματος,
(β) παραπονείται για δυσχέρεια συγκέντρωσης και προσοχής, επιλησμοσύνη και δυσανεξία έναντι των θορύβων και ηλίου,
(γ) παραπονείτο για ζάλη, κεφαλαλγία και ιλίγγους περιοδικά και ιδία με την άσκηση έργου,
(δ) Αναφέρει διαταραχές του ύπνου υπό την έννοια της αϋπνίας κατά διαστήματα.
Ο ιατρός Σαββίδης ο οποίος τον εξέτασε τελευταίος περιγράφει την κατάσταση του ως εξής:
"Το κάταγμα της μεσότητας του μηριαίου και της κνήμης έχουν πορωθεί καλά, αλλά η κνήμη παρουσιάζει σοβαρό περιορισμό των κινήσεων. Το κάταγμα του αυχένος του μηριαίου παρουσίασε νέκρωση της μηριαίας κεφαλής, έτσι ο ενάγων υπεβλήθη στην Αγγλία σε εγχείρηση στο νοσοκομείο Enfield, όπου του έγινε ολική αρθροπλαστική και αφαιρέθη και αντικαταστάθη η κεφαλή του μηριαίου με μεταλλική κεφαλή ειδικού τυπου (Cementless). Κατά τις 20.4.90 που του έγινε η εξεταση ειχε πλήρη κινητικότητα το αριστερό άνω σκέλος και σχεδόν πλήρη κίνηση η δεξιά άρθρωση το ισχύου.
Η δεξιά κνημική άρθρωση είχε κάμψη Ο°-45° όπου η πλήρης είναι Ο°-150°. Υπήρχαν αρκετές ουλές, είτε ένεκα επεμβάσεων ή τραυματικές στη δεξιά κνήμη και μηρόν.
Η γνώμη το ιατρού ήταν πως οι κακώσεις που υπέστη ο ενάγων είναι πολύ σοβαρές και απαιτήθη εντατική και παρατεταμένη θεραπεία.
Η αριστερά κνήμη και άρθρωση έχει τώρα περιορισμένη κινητικότητα, σαν αποτέλεσμα ο ενάγων δεν μπορεί να γονατίσει ή κροκαθήσει, να κάθεται σε περιορισμένο χώρο, όπως σινεμά, λεωφορείο ή αεροπλάνο, περιορισμό στην ορθοστασία και περπάτημα. Στην άρθρωση αυτή θα παρουσιασθεί οστεοαρθρίτης που θα επιδεινώσει την κατάσταση.
Αναφορικά με την άρθρωση του ισχύου του δεξιού άκρου η ολική αρθροπλαστική ήταν αναγκαία. Στην περίπτωση αυτή και η εκλογή να γίνει στην Αγγλία ήταν η καλύτερη γιατί αυτή πρέπει να επαναληφθεί τουλάχιστον για μια ακόμη φορά στη ζωή του. ΄Οπως είναι τώρα η κατάσταση δεν μπορεί να ασκήσει οποιοδήποτε επάγγελμα που χρειάζεται ορθοστασία ή περπάτημα για περατεταμένες περιόδους και το επάγγελμα του εστιάτορα είναι της κατηγορίας αυτής και δεν μπορεί να το κάμει άνευ βοήθειας".
Ο πρωτόδικος Δικαστής συνοψίζει την κατάστασή του ως εξής:
"Ο ενάγων υπέστη τις κακώσεις...... Ετέθη η ζωή του σε κίνδυνο και υπέστη πολλούς και συνεχείς πόνους και ταλαιπωρία. Υπέστη μέχρι σήμερα τέσσερις χειρουργικές επεμβάσεις κάτω από πλήρη αναισθησία. Παρέμεινε αδυναμία στη δεξιά πλευρά της σιαγόνας του ένεκα της μη πλήρους συγκλήσεως των δοντιών του και πόνο κατά τη μάσηση και απότομο δάγκωμα, επίσης μετατραυματικές βλάβες σε μερικά από τα δόντια. Του παρέμεινε βράχυνση του δεξιού σκέλους κατά 3 εκ. και περιορισμός της κίνησης του γονάτου του δεξιού ποδιού σε μεγάλο βαθμό που να καθιστά αδύνατο το γονατισμό, κροκαθισμό, περπάτημα και ορθοστασία για μακρό χρονικό διάστημα, η πιθανότης επανάληψης της αρθροπλαστικής επέμβασης για τουλάχιστο ακόμη μια φορά και η επίδραση στην εργασία του που τον αναγκάζει να εργοδοτεί επιπρόσθετο πρόσωπο και πόνους, ταλαιπωρία, μείωση των απολαύσεων και των αθλημάτων, όπως θάλασσα και κυνήγι που αυτά αναφέρονται και στην έκθεση απαιτήσεως. Επίσης επαπειλούμενη και σχεδόν βέβαια δημιουργία οστεοαρθρίτιδας που μελλοντικά θα επιδεινώσει την κατάσταση του ποδιού του." Και συνεχίζει "αλλά δεν μπορεί να παραγνωριστεί πως η κατάσταση του σε κάποιο βαθμό επηρεάζει την εργασία του σαν εστιάτορα.".
Ο πρωτόδικος Δικαστής πολύ ορθά επισημαίνει τις αρχές που καθοδηγούν τα Δικαστήρια στην εκτίμηση των αποζημιώσεων. Ανεφέρθη δε στην υπόθεση Ιοαnnou Paraskevaides (Overseas) Ltd and Other v. Christofis P. Christofis, 1982) 1 CLR, 789 όπου επισημαίνεται η αναγκαιότητα φιλελευθεροποίησης των αποζημιώσεων και ο ανθρώπινος πόνος και δυσχέρεια πρέπει να αντιμετωπίζονται με μεγαλύτερη ευαισθησία.
΄Εχουμε εξετάσει την επιχειρηματολογία των δικηγόρων και των δύο πλευρών σχετικά με τις γενικές αποζημιώσεις. Κρίνουμε ότι είναι έκδηλα ανεπαρκείς. Ο εφεσείων υπέστη σοβαρότατα τραύματα όπως τα περιγράψαμε πιο πάνω, υπέφερε πάρα πολύ για μεγάλα χρονικά διαστήματα και ακόμα υποφέρει από τα κατάλοιπα των πολλαπλών και άσχημων τραυμάτων. ΄Οπως αναφέρεται στην υπόθεση Μαυροπετρή ν. Λουκά, Π.Ε. 8293 - 27.1.1995, οι τελευταίες αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου "αποκαλύπτουν σταθερή άνοδο του επιπέδου των γενικών αποζημιώσεων, τάση που αντανακλά μεγαλύτερη ευαισθησία για τον ανθρώπινο πόνο, την αγωνία της αναπηρίας και τη ψυχική οδύνη από την περιθωριοποίηση από τις συνήθεις δραστηριότητες του ανθρώπου". (Βλ. επίσης Paraskevaides (Overseas) Ltd v. Christofi (1982) 1 CLR 789, Polycarpou v. Adamou (1988) 1 CLR 727, Φοινικαρίδης και άλλη ν. Γεωργίου & άλλων (1991) 1 ΑΑΔ 475, Παναγή ν. Θεοδώρου Πολιτική ΄Εφεση 8409 - 26.11.92, Κωνσταντίνου ν. Ιωάννου Πολιτική ΄Εφεση 8179 - 21..9.93. και Κική Aνδρέου v. Wilhelm Junguirth P.E. 8548 - 8.5.1995.)
Κρίνουμε ότι το ποσό των £25.000 συμπεριλαμβανομένου και του ποσoύ των £1,500 για μελλοντικά ιατρικά έξοδα είναι εύλογη και δίκαιη αποζημίωση.
Θα εξετάσουμε τώρα το θέμα του καταμερισμού της ευθύνης. Το δυστύχημα συνέβη στο δρόμο Λάρνακας-Δεκέλειας μπροστά από το πρατήριο Πετρολίνα. Ο δρόμος είναι ευθύς και πλάτους 16 ποδών. Στην αριστερή πλευρά του δρόμου, όπως ο ενάγων οδηγούσε προς τη Δεκέλεια, υπήρχαν σκαψίματα εξ αιτίας των οποίων συσσωρεύθηκαν, προς την πλευρά της ασφάλτου, χώματα ύψους τριών ποδών περίπου σε μήκος 500 ώς 600 μέτρα. Στην πλευρά του εφεσίβλητου εναγομένου υπήρχε ασφαλτοστρωμένο κράσπεδο στο ίδιο επίπεδο με το ασφαλτικό κατάστρωμα του δρόμου, πλάτους 13 περίπου ποδών. Η σύγκρουση έγινε σχεδόν στο κέντρο του δρόμου. Πιο συγκεκριμένα σε σημείο που απείχε 11' και 6'' από τα χώματα και 12'και 6'' από την άλλη πλευρά. Το όχημα του εφεσείοντα είχε πλάτος πέντε ποδών και του εφεσίβλητου πέντε ποδών και τεσσάρων ιντζών. Και οι δυο οδηγοί οδηγούσαν με αυξημένη ταχύτητα. Ο πρωτόδικος Δικαστής απέρριψε εισήγηση ότι ο εφεσίβλητος οδηγούσε με ψηλά τα φώτα και πως τύφλωσε τον εφεσείοντα. Απέρριψε εξ άλλου την εισήγηση του εφεσιβλήτου ότι ο εφεσείων "βγήκε απότομα από την πλευρά του και κτύπησε πάνω του
". Επίσης ο πρωτόδικος Δικαστής βρήκε ότι "ο εναγόμενος (εφεσίβλητος) είχε και χρόνο και τόπο να κινηθεί αριστερότερα γιατί κανένα εμπόδιο δεν υπήρχε". Επίσης βρήκε πως και "ο ενάγων (εφεσίων) είχε χώρο να κινηθεί αριστερότερα και είχε υποχρέωση να είναι όσο πιο αριστερά μπορούσε πλησιέστερα προς τα χώματα".Με αυτά τα γεγονότα δεν συμφωνούμε με τον πρωτόδικο Δικαστή στο συμπέρασμα του ότι ο εφεσείων ήταν υπεύθυνος για το δυστύχημα σε ποσοστό 60% και ο εφεσίβλητος-εναγόμενος 40%. Κατά την κρίση μας με τα πιο πάνω ευρήματα όπως τα περιγράφουμε δεν εδικαιολογείτο η διαφοροποίηση. Η ευθύνη βάρυνε εξ ίσου τους δυο οδηγούς εφεσείων και εφεσίβλητο.
Η έφεση επιτρέπεται. Ο καταμερισμός ευθύνης τροποποιείται σε 50% - 50% και το ποσό των γενικών αποζημιώσεων αυξάνεται όπως καθορίσαμε, σε £25,000 Η έφεση επιτρέπεται μερικώς. Η πρωτόδικη αποφαση τροποποιείται ανάλογα. Ο εφεσίβλητος να πληρώσει τα έξοδα της έφεσης.
ΠΙΚΗΣ Π
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Δ.
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.
/ΜΣι.