ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΝΑΥΤΟΔΙΚΕΙΟΥ

Αγωγή Ναυτοδικείου αρ. 198/88

ΕΝΩΠΙΟΝ Σ. ΝΙΚΗΤΑ, Δ.

Μεταξύ -

- και -

1. του πλοίου "Galaxias"

------------

Ημερομηνία: 30 Iανουαρίου, 1997

Για τον ενάγοντα: N. Κλεάνθους και Α. Χαβιαράς

Για τους εναγομένους: Α. Θεοφίλου

Οι διάδικοι

Ο ενάγων Μ. Μούρτζινος, που είναι ελλαδικής καταγωγής ήταν, για αρκετά χρόνια, υπάλληλος ναυτικής εταιρείας στο

Λονδίνο. Διετέλεσε πρώτα αρχιπλοίαρχος της εταιρείας και από το 1988 γενικός διευθυντής της. Διαχειριζόταν, υπό την ιδιότητα αυτή, πάνω από 50 πλοία. Ανέπτυξε παράλληλα επιχειρηματική δραστηριότητα για δικό του όφελος σε ναυτικές εργασίες και απέκτησε συμφέρον σε 2 φορτηγά πλοία. Ασκεί επίσης το επάγγελμα του γενικού επιθεωρητή. Στο Λονδίνο γνώρισε και συνεργάστηκε με τον Κύπριο μηχανολόγο Γ. Σκορδέλλη, Μ.Ε.1, που εργάστηκε για

καιρό στην ίδια εταιρεία ως βοηθός αρχιμηχανικός. Η

επαγγελματική τους συνάφεια εξελίχθηκε σε στενή προσωπική φιλία.

Το πλοίο ήταν επιβατηγό. Ανήκε στην εναγόμενη εταιρεία Global Cruises S.A., που ήταν γραμμένη στον Παναμά. Προστέθηκε σαν διάδικο μέρος (εναγόμενη αρ. 2) μετά την έγερση της

κρινόμενης αγωγής με διάταγμα ημερ. 12/5/90. Τούτο εξέδωσε άλλος δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που χειριζόταν τότε την υπόθεση. Ουσιαστικός ιδιοκτήτης της εναγόμενης εταιρείας ήταν, κατά τους κρίσιμους χρόνους της αγωγής, ο πρόεδρος της Fernando Inigo, από τα κύρια πρόσωπα στην υπόθεση. Γιαυτό και ήταν ο μοναδικός ουσιαστικά μάρτυς των εναγομένων, o οποίος για ευκολία θα αναφέρεται και ως "εναγόμενος".

Το πλοίο "Galaxias" κατασχέθηκε ενώ ναυλοχούσε στο λιμάνι Λεμεσού. Το ένταλμα σύλληψης του εκδόθηκε από το ναυτοδικείο στην υπόθεση αρ. 86/88 (βλέπε τεκμ. 23). Στο μεταξύ απαγορεύθηκε στο πλοίο να αποπλεύσει γιατί τα ναυτιλιακά έγγραφα παρουσίαζαν προβλήματα. Μεταξύ άλλων το πιστοποιητικό πλοϊμότητας είχε λήξει (βλέπε και επιστολή του Τμήματος Εμπορικής Ναυτιλίας προς τον πλοίαρχο, τεκμ. 22, ημερ. 7/7/88). Το πλοίο έμεινε και χωρίς σημαία εφόσον έληξε στο μεταξύ το προσωρινό

πιστοποιητικό νηολόγησης του.

Στο σημείο αυτό μπορεί να αναφερθεί κάτω από ποίες συνθήκες το "Galaxias" κατέπλευσε στην Κύπρο. Από σχετική κοινή δήλωση των δικηγόρων των διαδίκων μερών προκύπτει ότι

Η συμφωνία, τεκμ. 1, ημερ. 15/9/88 και η φύση της υπόθεσης

τιτλοφορείται "Contract for sale shares of ship". Η εναγόμενη συμφώνησε να πωλήσει το 50% των μερίδων του πλοίου στον ενάγοντα για το ποσό των Δ.Α. 716.000 υπό τους όρους και συμφωνίες που ακολουθούν στο κείμενο του τεκμ. 1.

Ο σκοπός της συμφωνίας, όπως καθορίζεται στην πρώτη κιόλας παράγραφο της, ήταν η σύσταση άλλης εταιρείας στην οποία

θα μεταβιβαζόταν η κυριότης του πλοίου. Στη νέα αυτή εταιρεία το κάθε συμβαλλόμενο μέρος θα είχε 50% των μετοχών. 'Ομως, σύμφωνα με την παράγραφο 2, σε περίπτωση νηολόγησης του πλοίου στην Ελλάδα, ο ενάγων θα εμφανιζόταν ως κάτοχος ποσοστού 51% του μετοχικού κεφαλαίου έναντι 49% της εναγομένης. Παράλληλα ο ενάγων θα παρείχε στην αντισυμβαλλόμενη του εξασφάλιση για το 1%.

Προκύπτει από την πρόνοια αυτή, αλλά και σειρά άλλων όρων της συμφωνίας, η πρόθεση των μερών να εγγράψουν κατά προτίμηση το πλοίο στην Ελλάδα. Και τούτο διότι υπήρχαν καλές προοπτικές εκμετάλλευσης του ως κρουαζιερόπλοιου. 'Ετσι με την παράγραφο 8 συμφωνήθηκε να υποβιβασθεί το τίμημα πώλησης κατά Δ.Α. 50.000 στην περίπτωση αποτυχίας των προσπαθειών για εγγραφή του πλοίου στο ελληνικό νηολόγιο. Ενώ με την παράγραφο 10 ο ενάγων αναλάμβανε να καταβάλει ποσό μέχρι Δ.Α. 155.000 επιπλέον εκείνου των Δ.Α. 350.000, που υπήρχε στον Καναδά, για διευθέτηση των αξιώσεων του Ν.Α.Τ. Με τον ίδιο όρο συμφωνήθηκε πως το θέμα της αλλαγής σημαίας έπρεπε να ξεκαθαρίσει. Η παράγραφος 10 αρχίζει θέτοντας αυτή την προϋπόθεση. Συγκεκριμένα αναφέρεται: "Αs the new Company will put Greek Flag then this issue must be cleared". Aναφέρω, παρεμπιπτόντως, πως ο ενάγων γνώριζε το σκάφος από παλιά. Η μαρτυρία του στο θέμα αυτό και ότι εργάστηκε σαν αξιωματικός του εναγόμενου πλοίου, όταν ανήκε σε ελληνική εταιρεία, δεν αμφισβητήθηκε.

Το τίμημα πώλησης θα πληρωνόταν με δόσεις, Δ.Α. 150.000 μόλις υπογραφόταν το τεκμ. 1: παράγραφος 4(1). Ποσό Δ.Α. 50.000 θα κατέβαλλε ο ενάγων με την ίδρυση της νέας εταιρείας και την εκτέλεση της παραγράφου 1 της συμφωνίας το περιεχόμενο της οποίας

προεξέθεσα. Και περαιτέρω ποσό σε κυπριακές λίρες ισάξιο με Δ.Α. 65.000. Συγκεκριμένα η υποπαράγραφος 2 της παραγράφου 4

προβλέπει:

Επειδή οι εναγόμενοι συζήτησαν και θέμα μη έγκαιρης εξόφλησης των δόσεων θα ήταν ευκαιρία να εκθέσουμε εδώ τις

100 850.000

μέχρι τότε ο ενάγων.

Από 15/9/88 μέχρι 16/11/88 ο ενάγων πλήρωσε συνολικά στην εναγόμενη Δ.Α. 256.260. Κατά την ίδια περίοδο προέβη σε πληρωμές σε κυπριακό νόμισμα συμποσούμενες σε Λ.Κ.15.700. Οι λεπτομέρειες των πληρωμών εκτίθενται στην παράγραφο 16 της Αναφοράς. Και αποτελούν γεγονός παραδεκτό: βλέπε παράγραφο 7 της Απάντησης? επίσης την τηλεομοιοτυπία (telefax) ημερ. 7/11/88, τεκμ. 9, που απέστειλε σχετικά η εναγόμενη στον πλοίαρχο Μούρτζινο. Στις 26/11/88 η εναγόμενη τερμάτισε τη συμφωνία με το φαξ τεκμ. 12. Από τότε, και για να είμαστε απόλυτα ακριβείς, από 16/11/88, δεν έγινε άλλη πληρωμή.

Υπάρχει ακόμη σειρά προνοιών (παράγραφοι 11 έως 16) με τις οποίες προβλέφθηκε η εναλλακτική ναύλωση του πλοίου στα συμβαλλόμενα μέρη. Συγκεκριμένα συμφωνήθηκε να εκναυλωθεί εξ ολοκλήρου το πλοίο πρώτα στον ενάγοντα για περίοδο 3 χρόνων, που θα έληγε στις 31/10/91, αντί ετήσιου ναύλου από Δ.Α. 820.000. Και στην εναγόμενη για τα επόμενα 3 χρόνια δηλαδή από 1/11/91 μέχρι 31/10/94. Και στις δύο περιπτώσεις θα ίσχυαν οι όροι γυμνής ναύλωσης (charter on bare boat basis). Κατά την παράγραφο 16(a) του τεκμ. 1 η πρώτη ετήσια ναύλωση θα άρχιζε άμα τη υπογραφή της συμφωνίας:

"The yearly bare boat charter contracts will

start on 1st November ending 30th October

signature of this contract."

Ιδιαίτερη σημασία έδωσαν και οι δύο πλευρές στις πρόνοιες της παραγράφου 21 του τεκμ. 1. Ο κύριος όγκος της

μαρτυρίας αφορά τη συμμόρφωση ή μη του ενάγοντα με την υποχρέωση που ανέλαβε δυνάμει του όρου αυτού. Είναι πράγματι το κλειδί για την κατανόηση της υπόθεσης και από αυτή βασικά εξαρτάται η έκβαση της.

O ενάγων συμφώνησε να εύρει δάνειο κυμαινόμενο μεταξύ Δ.Α. 800.000 και Δ.Α. 1.000.000 έναντι υποθήκευσης του εναγόμενου πλοίου (to obtain a mortgage ........... secured by the ship). Για να χρησιμοποιηθεί για τους σκοπούς που αναφέρονται στην παράγραφο 21 (υποπαράγραφοι a έως d). Οι συνέπειες για τον ενάγοντα σε περίπτωση αθέτησης του όρου αυτού μέχρι την ταχθείσα προθεσμία (15/11/88) θα ήταν καταστρεπτικές. Να τι προνοεί σχετικά ο ίδιος ο όρος:

"If the mortgage is not arranged by 15th

November, 1988, party B (ο ενάγων) will lose

all the amounts paid by that date and all

shares of Party B will be transferred to

Party A (εναγόμενη 2)"

Η άλλη πλευρά συμφώνησε να υπογράψει (α) κάθε

απαραίτητο έγγραφο για τη σύσταση νέας εταιρείας (β) το έγγραφο πώλησης (bill of sale) για να καταστεί δυνατή η μεταβίβαση κυριότητας του πλοίου και (γ) οτιδήποτε άλλο ήταν λογικά αναγκαίο για να αποκτήσει το πλοίο την ελληνική σημαία ή άλλη εθνικότητα (παράγραφος 9). Παράβαση του όρου αυτού θα επέφερε κυρώσεις. Η εναγόμενη θα ήταν υποχρεωμένη να επιστρέψει ότι είχε εισπράξει έναντι του τιμήματος και να πληρώσει πρόσθετα Δ.Α. 200.000 ως συμφωνημένη αποζημίωση.

'Ηταν επίσης όρος της συμφωνίας (παράγραφος 5) ότι η εναγόμενη θα έκαμνε τις αναγκαίες διευθετήσεις (shall make the necessary arrangements) έτσι ώστε η πρώτη και η δεύτερη δόση να πληρωθούν (shall be paid) για την απαίτηση για την οποία το πλοίο τελούσε υπό σύλληψη και/ή οποιεσδήποτε απαιτήσεις ή χρέη του πλοίου μέχρι την υπογραφή της συμφωνίας. Με βάση τον ίδιο όρο το μέρος αυτό είναι χειρόγραφο - οποιαδήποτε απόφαση που αφορούσε τα έξοδα του πλοίου μέχρι τη σύσταση της εταιρείας θα λαμβανόταν από κοινού. Ο αμέσως επόμενος όρος (παράγραφος 6) κάμνει πρόβλεψη για τις υποχρεώσεις και τα χρέη του πλοίου. Πρέπει να τον έχουμε υπόψη:

off and repatriation of the present crew."

Η τύχη της συμφωνίας, τεκμ. 1

Οι απαιτήσεις του ενάγοντα και η ανταξίωση των εναγομένων

Οι απαιτήσεις του ενάγοντα, όπως διαμορφώθηκαν ή

περιορίστηκαν κατά την ακροαματική διαδικασία ως και την αγόρευση του δικηγόρου του ενάγοντα, είναι για:

Β. Δ.Α. 34.646 πλέον Λ.Α. (στερλ.) 564.18 για δαπάνες που ο ενάγων υπέστη ενώ ανέμενε, κατά τους ισχυρισμούς του, την

απελευθέρωση και ναύλωση του πλοίου. Μπορεί εδώ να γίνουν μερικές πολύ σύντομες διευκρινιστικές παρατηρήσεις. Το μεγαλύτερο ποσό (Δ.Α. 28.006) αφορά την ασφάλιση του εναγόμενου πλοίου και το υπόλοιπο την αμοιβή που πλήρωσε ο ενάγων στο δικηγόρο του στην Ελλάδα για το θέμα Ν.Α.Τ. Ας σημειωθεί πως η αρχική απαίτηση για ασφάλιστρα ήταν Δ.Α. 84.475 (παράγραφος 17 της Αναφοράς). Αλλά, όπως εξήγησε στη μαρτυρία του ο ενάγων, τη διάρκεια της ασφάλειας, που αρχικά έκαμε για ένα χρόνο από 21/9/88, περιόρισε χρονικά μέχρι 24/8/89. Η ασφαλιστική κάλυψη περιλαμβάνει και τους κινδύνους ανοικτής θάλασσας. 'Ομως από 28/10/88 άλλαξε το ασφαλιστήριο, εφόσον συνεχιζόταν η κατάσχεση, για να καλύπτει μόνο τους κινδύνους λιμένα (βλέπε σχετικά τα τεκμ. 37A-37Z που κατατέθηκαν ύστερα από αίτημα του κ. Θεοφίλου και με τη συγκατάθεση της άλλης πλευράς). Το άλλο κονδύλι σε στερλίνες είναι, όπως είπε ο ενάγων, αμοιβή Αγγλων solicitors.

Γ. Δ.Α. 200.000 συμπεφωνημένη αποζημίωση όπως

προβλέφθηκε από την παράγραφο 9 ανωτέρω.

Η εναγόμενη με την ανταξίωση που υπέβαλε διεκδικεί:

α) Λ.Κ. 46.000 έξοδα του αξιωματικού ναυτοδικείου στην

υπόθεση 86/88 για τη σύλληψη, φύλαξη και την εκποίηση του πλοίου. Η δικαιολογητική βάση αυτής της απαίτησης, που προβάλλουν οι εναγόμενοι, είναι η παράβαση της υποχρέωσης για χρηματοδότηση, η οποία απορρέει από την παράγραφο 21 του τεκμ. 1 και η οποία είχε

ως επακόλουθο να υποστεί η εναγόμενη την παραπάνω ζημία.

β) Δ.Α. 820.000 ναύλο που θα πλήρωνε ο ενάγων, σύμφωνα με την παράγραφο 12 του τεκμ. 1, για τον πρώτο χρόνο ναύλωσης του πλοίου. Ας λεχθεί εδώ διευκρινιστικά ότι ο ναύλος ήταν πληρωτέος με τρεις ισόποσες δόσεις όπως προβλέφθηκε από την παράγραφο 13. 'Ομως η παράγραφος 16 παρείχε στο καθένα από τα συμβαλλόμενα μέρη δικαίωμα τερματισμού της ναύλωσης για το δεύτερο και τρίτο χρόνο.

γ) Δ.Α. 75.000 χρήματα που η εναγόμενη πλήρωσε στη Metro Shipping & Travel Ltd για λογαριασμό του ενάγοντα. Για το ποσό αυτό η εν λόγω εταιρεία κίνησε εναντίον του πλοίου την αγωγή αρ. 199/88 τεκ. 25. Οι εναγόμενοι δέχθηκαν απόφαση εναντίον τους για το παραπάνω ποσό, αλλά επιφυλάχθηκε το δικαίωμα να στραφούν προσωπικά κατά του ενάγοντα για την ανάκτηση του.

δ) Τέλος, αξιώνουν το συμφωνημένο στο τεκμ. 1 ναύλο για τα υπόλοιπα δύο χρόνια ναύλωσης ως αποζημίωση.

Οι εναγόμενοι δεν επέμειναν σε ανταξίωση τους για Δ.Α. 1.000.000 που διατυπώνουν στην παράγραφο (Γ) της Απάντησης και Ανταξίωσης για ζημία που είχε προκύψει από την αναγκαστική πώληση του πλοίου. Εγκαταλείφθηκε. Και δε θα μας απασχολήσει άλλο.

Τα δικόγραφα

Α. Η Αναφορά

Η αγωγή, όπως έχει διαφανεί, έχει δύο, κυρίως, διαζευκτικές βάσεις. Την παράβαση συμφωνίας ή το δόλο. Οι ισχυρισμοί που θεμελιώνουν την πρώτη αιτία αγωγής εκτίθενται στις παραγράφους 20, 22 και 23 της Αναφοράς. Βασικά στην παράγραφο 20. Η ουσία των ισχυρισμών αυτών είναι ότι η συμφωνία ναυάγησε γιατί δεν υπήρξε συμμόρφωση με θεμελιακή υποχρέωση που

ανέλαβε η εναγόμενη 2. Συγκεκριμένα - και θα συνοψίσω μόνο το ουσιαστικό περιεχόμενο της παραγράφου 20 - η πλοιοκτήτρια εταιρεία κατηγορείται ότι παρέλειψε, αθετώντας έτσι τη συμφωνία που υπέγραψε, (1) να διευθετήσει τις εκκρεμούσες εναντίον του πλοίου απαιτήσεις τρίτων και να το ελευθερώσει με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η υλοποίηση της ρήτρας για άμεση ναύλωση του πλοίου στον ενάγοντα? (2) να ιδρύσει ή να συμπράξει στην ίδρυση

της διαδόχου εταιρείας? (3) να μεταβιβάσει στην εταιρεία αυτή την κυριότητα του πλοίου ή και να υπογράψει το έγγραφο πώλησης "bill of sale"? (4) να φροντίσει να εγγράψει το πλοίο και να αποκτήσει σημαία για να πραγματωθεί η χρηματοδότηση, που ο ενάγων μερίμνησε και εξασφάλισε έγκαιρα, έναντι υποθήκευσης και (5) να προβεί σε διευθετήσεις για την ειδική επιθεώρηση (special survey) του πλοίου από αναγνωρισμένο νηογνώμονα. Θα μπορούσε να υπομνησθεί εδώ πως το πλοίο παρέμεινε χωρίς σημαία και τα απαραίτητα ναυτιλιακά πιστοποιητικά ασφαλείας. Γιαυτό και εμποδίστηκε ο απόπλους του από τις λιμενικές αρχές.

Ο ενάγων προβάλλει τις πράξεις ή παραλείψεις που περιγράφει στην παράγραφο 21, όπως τροποποιήθηκε, για να τις υπαγάγει σε συμπεριφορά που συνιστά δόλο. Λόγω της σημασίας που τους αποδόθηκε θα την παραθέσω εξολοκλήρου:

"21. Ο ενάγων ισχυρίζεται ότι η Πλοιοκτήτρια

Λεπτομέρειες

(α) Ενεθάρρυνε και/ή επεδίωξε την είσπραξη

ενώ πρόθεση της Πλοιοκτήτριας και/ή εκπροσώπου

της Fernando Inigo ήτο να εισπράξη τα ποσά

αυτά χωρίς να ναυλώση και/ή παραδώση το Πλοίο

(δ) Ενεργά απέκρυψε από τον ενάγοντα το ύψος

τερματίση την εν λόγω συμφωνία.

Ειδικώτερα, ενώ η Πλοιοκτήτρια μέσω του

και μάλιστα επέδειξαν στον Fernando Inigo

more vague promises and nothing concrete

as usual.

breach of contract declaring you in default

for non compliance with paragraph 21".

(Β) H Απάντηση

Οι εναγόμενοι παραδέχονται ότι ανέλαβαν υποχρέωση να εξοφλήσουν τα χρέη που ήταν πληρωτέα μέχρι την 15/9/88. Ωστόσο διατείνονται πως τήρησαν την παραπάνω πρόνοια της συμφωνίας καταβάλλοντας ότι είσπραξαν από τον ενάγοντα έναντι των οφειλών του πλοίου. Και πληρώνοντας περαιτέρω άλλο ποσό Δ.Α. 11.779. Αναφορικά με το ποσό των Δ.Α. 129.584 (παράγραφος 17 της Αναφοράς) η θέση τους είναι πως δεν ήταν δική τους ευθύνη, αλλά του ενάγοντα ως ναυλωτή, ιδιότητα υπό την οποία και πλήρωσε τα διάφορα κονδύλια του παραπάνω λογαριασμού, που αξιώνει με την αγωγή του από τους ίδιους. Είναι η υπόθεση τους ότι ο ενάγων παρέλαβε κατοχή του πλοίου και διόρισε την εταιρεία Μetro Shipping & Travel Ltd (της οποίας μέλη και διευθυντές είναι οι μάρτυρες του ενάγοντα 1 και 2) ως αντιπροσώπους του πλοίου, οι οποίοι και διενεργούσαν πληρωμές εκ μέρους του ενάγοντα.

Οι εναγόμενοι αρνούνται διαρρήδην ότι τους επιδείχθηκε ή παρέλαβαν ποτέ φαξ ημερ. 8/11/88 (τεκμ. 11) με το οποίο ο ενάγων τους προανάγγειλε ότι εξασφάλισε το δάνειο. Η κρίσιμη φράση στο μήνυμα είναι "we are now in the pleasant position to tell you that our side is ready to produce the mortgage". Η εκδοχή των εναγομένων, όπως διατυπώνεται στην Απάντηση, είναι ότι στις 12/11/88 οι διάδικοι συμφώνησαν σε παράταση 10 ημερών για την εξεύρεση του δανείου, που ζήτησαν οι αντιπρόσωποι του ενάγοντα, αλλά η παράταση παρήλθε άπρακτη. Στις 23/11/88 οι ίδιοι πρότειναν τροποποίηση της συμφωνίας, τεκμ. 1, αλλά οι εναγόμενοι την απέρριψαν στις 25/11/88 και υπέβαλαν αντιπροτάσεις τις οποίες όμως ο ενάγων δε δέχθηκε. Οι εναγόμενοι δε συμφώνησαν σε νέα παράταση και τερμάτισαν τη συμφωνία με το φαξ τεκμ. 12 (26/11/88).

προώθησαν οι εναγόμενοι κατά τη δίκη και από την οποία εκπορεύονται οι απαιτήσεις που συνιστούν την ανταπαίτηση. Προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι ο ενάγων δεν εξασφάλισε ούτε είχε τη δυνατότητα να βρει χρηματοδότηση "άνευ της οποίας η εκπλήρωσις της συμφωνίας 15/9/88 ήτο αδύνατος" (παράγραφος 13). Και έτσι προκάλεσε τη νόμιμη καταγγελία της σύμβασης από τους εναγόμενους.

Περαιτέρω οι τελευταίοι ισχυρίζονται ότι συμφωνήθηκε να πραγματοποιηθεί η απελευθέρωση του πλοίου μετά τη μεταβίβαση του στη νέα εταιρεία. Εν πάση περιπτώσει το θέμα συναρτήθηκε με την πληρωμή των δόσεων, όπως προβλέφθηκε στη συμφωνία, την οποία ο ενάγων δεν τήρησε παρόλο που, μαζί με τη ρήτρα δανειοδότησης, ήταν ουσιώδης όρος της συμφωνίας. 'Οπως δε συμμορφώθηκε και με την υποχρέωση του για σύσταση της εταιρείας. 'Εθεσε απαράδεκτους όρους προτού την εκπληρώσει, ζητώντας τροποποίηση της συμφωνίας, για παράδειγμα, του όρου για τη συμμετοχή των διαδίκων στο μετοχικό κεφάλαιο. Τέλος, το παραπάνω ποσό των Δ.Α. 75.000 για το οποίο οι εναγόμενοι υπέβαλαν ανταπαίτηση δαπανήθηκε, κατά τους ισχυρισμούς τους, για την τροφοδότηση του πλοίου μετά την ανάληψη της κατοχής του από τον ενάγοντα. Συνεπώς έφερε ο ίδιος την αποκλειστική ευθύνη αποπληρωμής του.

H έγγραφη μαρτυρία (φαξ)

Lorna Peller στην Κύπρο. Συγκεκριμένα σε διαμέρισμα στη Λεμεσό. Κατά τον ίδιο χρόνο ο ενάγων ζούσε και εργαζόταν στο Λονδίνο. 'Οπως είπε ο Μ.Ε.2 ενημέρωναν με τον Μ.Ε.1 τον ενάγοντα για όλες τις ενέργειες τους και ότι για τους χειρισμούς της υπόθεσης

υπήρχε προσυνεννόηση με τον ενάγοντα ή άλληλοενημέρωση.

Ο άλλος ουσιαστικός μάρτυς του ενάγοντα ήταν ο

διευθυντής της United Brothers Shipping Co. Inc., Ιbrahim Zakaria, Μ.Ε.5, που αντεξετάστηκε, όπως και οι άλλοι μάρτυρες του ενάγοντα μεθοδικά και διεξοδικά μέχρι τις τελευταίες λεπτομέρειες. Κύριος μάρτυς των εναγομένων ήταν ο Fernando Inigo, M.Y.2. 'Αλλωστε μόνο δύο άλλους μάρτυρες κάλεσε το Μ. Λουϊζίδη, ναυτιλιακό πράκτορα από Λεμεσό και τον Πρωτοκολλητή του Ναυτοδικείου. Γενικά η εκδοχή που έδωσε κάθε πλευρά για τις ουσιαστικές πτυχές της υπόθεσης ήταν διαμετρικά διαφορετική.

Οι προστριβές άρχισαν ευθύς εξαρχής. Το επιμαρτυρούν τα τέλεφαξ που αντάλλαξαν ο F. Inigo με τους Μ.Ε.1 και 2. Κύριο χαρακτηριστικό είναι πως αλληλοκατηγορούνται για τη μη τήρηση όρων της συμφωνίας. Μερικά από τα μηνύματα αυτά θα μας δείξουν εκτός άλλων και τη φύση των διαφορών που οδήγησαν στη ρήξη. Η πρώτη επικοινωνία αυτής της μορφής έγινε στις 30/9/88 (τεκμ. 2 της ίδιας ημερομηνίας). Προέρχεται από την εναγομένη εταιρεία και το υπογράφει ο F. Inigo, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλες σχεδόν τις άλλες περιπτώσεις.

Με το τεκμ. 2 οι εναγόμενοι ισχυρίστηκαν ότι (1) το καταστατικό της νέας εταιρείας, που ετοίμασε ο κοινός δικηγόρος των διαδίκων στην Αθήνα, ήταν έτοιμο για υπογραφή και καλούσαν τον ενάγοντα, αφού διευθετήσει την υπογραφή, να πληρώσει επειγόντως τη δόση που προβλέπει ειδικά η συμφωνία και (2) η περίοδος ναύλωσης του ενάγοντα άρχισε από 15/9/88 και έπρεπε να διευθετήσει την ασφάλεια του πλοίου και να πληρώσει για την τροφοδότηση του, απειλώντας με "unforseen consequences" (η αλληλογραφία είναι πάντοτε στην αγγλική) αν δεν συμμορφωνόταν.

Η αντίδραση των αντιπροσώπων του ενάγοντα ήταν άμεση (βλέπε φαξ, τεκμ. 3, ημερ. 1/10/88). Αντιτάχθηκε ουσιαστικά ότι βρισκόταν ακόμη σε εκκρεμότητα το θέμα της ελληνικής σημαίας και λόγω της απαίτησης του Ν.Α.Τ., που χειριζόταν εκ μέρους όλων ο δικηγόρος των εναγομένων στην Αθήνα. Η συμβουλή του, όπως είπε στη μαρτυρία του ο Μ.Ε.1, ήταν να μην προχωρήσουν στη σύμπηξη εταιρείας προτού ξεκαθαρίσει το θέμα. Γιαυτό δοκίμασε μεγάλη έκπληξη όταν πήρε το τεκμ. 2. Είναι αμοιβαία αποδεκτό ότι στις 23/9/88 οι διάδικοι συναντήθηκαν με το δικηγόρο τους στην Αθήνα, στην παρουσία του Μ.Ε.1.

Απορρίπτοντας τις αιτιάσεις των εναγομένων, ο ενάγων υπενθύμισε, στο ίδιο μήνυμα, πως η μεταβίβαση του πλοίου, που ήταν όρος καταβολής των δόσεων, δεν είχε ακόμη πραγματοποιηθεί. Επίσης παραπονέθηκε στον F. Inigo, με την ίδια ευκαιρία, ότι με διάφορες ενέργειες παρεμπόδιζε την ανάληψη διαχείρισης του πλοίου από μέρους του. Ωστόσο πρόσθεσε ότι σε ένδειξη καλής θέλησης του απέστειλε - και είναι γεγονός - ποσό Δ.Α. 50.000. Επίσης ζητήθηκε από τους εναγομένους βεβαίωση ότι οι υποχρεώσεις προς τη Metro Shipping & Travel Ltd., "present or future liabilities" (όπως ακριβώς αναφέρεται στο φαξ) θα αφαιρούνταν από μελλοντικές πληρωμές έναντι του τιμήματος αγοράς του πλοίου.

Οι εναγόμενοι απάντησαν την επομένη (τεκμ. 4 ημερ. 2/10/88). Μίλησαν για παρελκυστική πολιτική (delaying tactics) του ενάγοντα και αθέτηση όρων της συμφωνίας. Και κάλεσαν τον ενάγοντα να υπογράψει μέχρι την επομένη (3/10) το καταστατικό προειδοποιώντας πάλιν για συνέπειες. Mένω εδώ για να υποδείξω ότι στο τεκμ. 7 (φαξ ημερ. 3/10/88) ο δικηγόρος των Αθηνών σε απάντηση μηνύματος του ενάγοντα αναφέρει:

transfer ownership, depends on the N.A.T. Decision."

Στο τεκμ. 4 απάντησε ο ενάγων με το τεκμ. 5. Αρχίζει:

I did up to now."

Στη συνέχεια αναφέρει ότι η άρνηση των εναγομένων να επιτρέψουν τη διαχείριση έρχεται σε αντίθεση με την παράγραφο 16(a), που επικαλέστηκαν προηγουμένως οι εναγόμενοι για να επιρρίψουν ευθύνη για τα έξοδα που έγιναν μετά τη σύναψη της συμφωνίας. Σε σχέση με το θέμα αυτό ο ενάγων ζήτησε να μάθει για την έκταση των δαπανών αυτών, υπενθυμίζοντας την παράγραφο 5 του τεκμ. 1 σύμφωνα με την οποία τα έξοδα πρέπει να γίνονται κοινή συναινέσει. Το μήνυμα καταλήγει με την υπόμνηση ότι όλες οι διαδικασίες για τις οποίες παραπονέθηκε ο F. Inigo είχαν ανατεθεί στο δικηγόρο των Αθηνών, ο οποίος όμως προσπαθούσε πρώτα να επιλύσει τη διαφορά με το Ν.Α.Τ.

Το τεκμ. 9 φέρει ημερ. 7/11/88. Με αυτό οι εναγόμενοι βεβαίωσαν λήψη των χρημάτων που πληρώθηκαν μέχρι τότε. Την ίδια ημέρα ακολούθησε νέο φαξ τεκμ. 10. Είχε επίκεντρο την υποθήκευση του πλοίου. Το ερώτημα των εναγομένων ήταν:

"...to know firstly your time for the completion

Τα σημεία αυτά, που αναφέρει το τεκμ. 10, είναι η νέα σημαία, η σύσταση εταιρείας και οι πληρωμές.

Ο ενάγων ανταπάντησε την επομένη ημέρα (8/11/88) με το τεκμ. 11. Είναι σημαντικό έγγραφο με την εξής έννοια. Αναφέρεται στη διαδρομή των γεγονότων μέχρι τότε από τη σκοπιά του ενάγοντα και αντανακλά τα όσα είπαν στην ουσία, στο δικαστήριο, οι Μ.Ε.1 και 2. Είναι σημαντικό και για ένα άλλο λόγο. Ο ενάγων ισχυρίζεται πως βρήκε το δάνειο. Να πώς το έθεσε:

Στο ίδιο έγγραφο γίνεται αναφορά στο θέμα του Ν.Α.Τ. που, όντως, αποκρυσταλλώθηκε στις 12/10/88. Είναι κοινό έδαφος και εν πάση περιπτώσει σ'αυτό καταλήγω από τις μαρτυρίες - ότι πράγματι η προσπάθεια διευθέτησης με το Ν.Α.Τ. ναυάγησε κατά την εν λόγω ημερομηνία. 'Ετσι δεν υπήρχε πια η προοπτική να δοθεί στο πλοίο η ελληνική σημαία, που ήταν η πρωταρχική - και συμβατική - προτίμηση και των δύο πλευρών.

Προβάλλεται επίσης ο ισχυρισμός ότι άρχισαν οι

προσπάθειες του ενάγοντα για δανειοδότηση προτού ανακοινωθεί η απόφαση για το Ν.Α.Τ. Είναι όμως καλύτερα να παρακολουθήσουμε τι διατείνεται ο ενάγων παραθέτοντας το σχετικό απόσπασμα από το τεκμ. 11:

"In the meantime our side in London had already

the two parties were met in Nicosia at Mr. Velaris office who was acting as your lawyer in order to analyse the situation and agree on the future proceedings re formation of the company, flag, mortgage and future action re claims on the

ship.

gement reasons for the mortgage and also the pledge of shares required for the same reason.

Mr. Kleanthous with his proposals etc."

Χρειάζεται περαιτέρω αναφορά στο περιεχόμενο του

εγγράφου αυτού γιατί, επαναλαμβάνω, παρουσιάζει συγχρόνως και τον πυρήνα των ισχυρισμών του ενάγοντα μέσα από τη μαρτυρία των πληρεξουσίων του. 'Οταν κατέστη ανέφικτη η εγγραφή του πλοίου στην Ελλάδα διερευνήθηκε το ενδεχόμενο χρήσης της σημαίας Παναμά, αφού λήφθηκε και νομική συμβουλή από δικηγόρους στο Λονδίνο. Τελικά, ο ενάγων εισηγήθηκε να πραγματοποιηθεί η εγγραφή στην Κύπρο γιατί, όπως επεξήγησαν οι μάρτυρες του - και δε διαψεύσθηκαν - το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στην πραγματοποίηση κρουαζιέρων στην περιοχή της Μέσης Ανατολής:

"As you may also recall our side had suggested

order to proceed with the formation of the company and everything as described in para 9 of our agree-

ment in order to proceed also in our side and

present you the mortgage".

Ακολούθησε το φαξ, τεκμ. 12, στις 26/11/88. Είναι, όπως πρέπει να έχει διαφανεί από τα προλεγόμενα, άκρως σημαντικό. Οι εναγόμενοι διεμήνυσαν στον ενάγοντα πως, εφόσον παρήλθε άπρακτη

η προθεσμία των 10 ημερών που ζήτησε και του έδωσαν, τερματίζουν τη συμφωνία:

"We feel we must find other avenues of funding

and consequently we have to call your breach

Επισημαίνεται στο σημείο αυτό πως ο μόνος λόγος που επικαλούνται οι εναγόμενοι για την πράξη τους είναι η διάρρηξη από τον ενάγοντα του όρου 21 και συγκεκριμένα η παράλειψη ή αδυναμία του ενάγοντα να προμηθεύσει το δάνειο.

Το φαξ, τεκμ. 13, ημερ. 29/11/88 (είχε μεσολαβήσει Σαββατοκυρίακο) ήταν η άμεση απάντηση του ενάγοντα. Με λίγα λόγια θεώρησε απαράδεκτη και προσχηματική την ενέργεια του F. Inigo. Αρνήθηκε πως ζήτησε ποτέ παράταση για το δάνειο και αναφέρθηκε στο φαξ της 8/11/88 (τεκμ. 11), πως ήταν έτοιμος να παράσχει το δάνειο ζητώντας συνάμα από τους εναγομένους να τηρήσουν τις δικές τους υποχρεώσεις. Το μήνυμα αυτό περιέχει συνοπτικά την εκδοχή του ενάγοντα για το κρίσιμο αυτό γεγονός, που αποτέλεσε και αντικείμενο της προφορικής μαρτυρίας των αντιπροσώπων του. Γιαυτό και κρίνω σκόπιμο να παραθέσω το μεγαλύτερο μέρος του:

"However as soon as you received the above

fax you contacted my representatives in Cyprus

whom you asked for the sake of your tranquility

Instead of obtaing the mortgage you suggested

partners I finally accepted to proceed with the amendments you suggested. After many efforts between us and communications between you and Imbrahim, we finally agreed on the 23rd of November 1988 and we started preparing the

which would be incorporated in our new (amended) agreement.

Στην επόμενη και τελευταία παράγραφο ο ενάγων προχωρεί και τερματίζει ο ίδιος τη συμφωνία:

Aναδρομή στην υπόθεση του ενάγοντα μέσα από την προφορική μαρτυρία που κάλεσε

Η μαρτυρία του ενάγοντα είχε ως άξονα και βασικά περιορίστηκε στις ενέργειες τις οποίες ισχυρίστηκε ότι προέβη αναφορικά με το δάνειο. Αυτό είναι κατανοητό γιατί για όλα σχεδόν τα άλλα ζητήματα ενεργούσαν για τον ενάγοντα οι εξουσιοδοτημένοι αντιπρόσωποι του. Σύμφωνα με το Μ.Ε.2, ο συνέταιρος του και ο ίδιος, ενημέρωναν τον ενάγοντα για τις πράξεις τουs, που ήταν συχνά αποτέλεσμα προσυνεννόησης μεταξύ τους. θα μπορούσε εδώ να λεχθεί πως έγιναν υπαινιγμοί σε διάφορα στάδια πως οι πραγματικοί αγοραστές ήταν οι δύο μάρτυρες-αντιπρόσωποι και ότι ο ενάγων χρησιμοποιήθηκε σαν προθήκη τρόπον τινα για τη σύναψη της συμφωνίας, τεκμ. 1. Δεν πιστεύω πως ήταν έτσι τα πράγματα. Το γιατί θα φανεί αργότερα. Ο άλλος ουσιώδης μάρτυρας είναι ο Ιbrahim Zakaria, M.E. 5, διευθυντής της εταιρείας United Brothers Shipping Co. Inc.

Οι μάρτυρες του ενάγοντα αντεξετάστηκαν μεθοδικά και εξαντλητικά από το δικηγόρο του εναγομένου. Ορισμένα στοιχεία της αντεξέτασης θα ενσωματωθούν στην παρουσίαση της μαρτυρίας ή

δυνατό να επισημανθούν ιδιαίτερα. Εκείνο όμως που πρέπει να αποσαφηνιστεί είναι ότι το δικαστήριο έχει διεξέλθει - και έλαβε υπόψη - κάθε πτυχή της μαρτυρίας έστω και αν δεν γίνεται ρητή μνεία σ' αυτή. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τις μαρτυρίες που

αποτελούν ή ενισχύουν την αντίπαλη εκδοχή. Ακόμη μία επισήμανση. Η εξέταση ή αξιολόγηση της μαρτυρίας, προφορικής και έγγραφης,

δεν έγινε κατακερματισμένα αλλά σφαιρικά. Η μνημόνευση της προφορικής μαρτυρίας τώρα γίνεται χάρη ευκολίας.

"10. NAT ISSUE: As the new company will put

Greek flag then this issue must be cleared."

Δικαιολογείται εδώ η παρατήρηση πως ήταν παράξενη η συμφεριφορά του εναγομένου ότι, ενώ γνώριζε ή έπρεπε να γνωρίζει ότι το φλέγον θέμα της ελληνικής σημαίας, που όλοι απέδιδαν μεγάλη οικονομική σημασία, βρισκόταν σε εκκρεμότητα, κατηγορούσε τον αντισυμβαλλόμενο του πως απέφευγε ή δεν ενδιαφερόταν για την ίδρυση εταιρείας, παρά τη σχετική πρόνοια της συμφωνίας. Για παράδειγμα, στις 2/10/88 (με το φαξ. τεκμ. 4) κατηγορήθηκε ο ενάγων για παρελκυστική τακτική και παράβαση της παραγράφου 4 της συμφωνίας:

"Since our meetings in Athens, and more speci-

Δανειοδότηση

Είναι η υπόθεση του ενάγοντα πως εκπλήρωσε στο ακέραιο τη συμβατική του υποχρέωση για δανειοδότηση της συμφωνίας με 1 εκατομμύριο δολλάρια, σύμφωνα με τις πρόνοιες της. Ο ενάγων αναφέρθηκε λεπτομερειακά στις ενέργειες του προς αυτή την κατεύθυνση. Ο δανειομεσίτης Peter Stubbs από το Λίβερπουλ, με

Η επιστολή του ειρημένου χρηματιστή προς τον ενάγοντα, που φέρει ημερ. 7/11/88, αναφέρει:

"We are now in a position to make an offer from

Το παράρτημα με τους όρους, όπως και η επιστολή,

Η ουσία της μαρτυρίας του Μ.E.1 στο προκείμενο είναι πως ο εναγόμενος του ζήτησε να πείσει τον ενάγοντα να αλλάξουν τη συμφωνία τους γιατί φοβόταν, όπως δικαιολογήθηκε στο μάρτυρα, πως ο ενάγων δε θα μπορούσε να αποπληρώσει το δάνειο με κίνδυνο να χάσει το πλοίο. Ο εναγόμενος πρότεινε την τροποποίηση της υφιστάμενης συμφωνίας έτσι ώστε να αποφευχθεί η υποθήκευση του πλοίου. Κατά την περίοδο ναύλωσης του πλοίου από τον ενάγοντα, ο κ. Zakaria, Μ.Ε.5, τον οποίο συνάντησε, θα είχε την εκμετάλλευση 12 καμπίνων του πλοίου πλέον 8 για τον ίδιο. Σε αντάλλαγμα ο Μ.Ε.5 θα απέσυρε το έγγραφο ανακοπής (caveat) που κατέθεσε για εξασφάλιση της αξίωσης της εταιρείας του, που ήταν και η σοβαρότερη από τις απαιτήσεις που εκκρεμούσαν εναντίον του πλοίου.

Είχε εγερθεί ένσταση αναφορικά με τη δυνατότητα

εισαγωγής μαρτυρίας αναφερόμενης σε προσπάθεια των εναγομένων για μεταβολή της συμφωνίας. Την απέρριψα. Πέραν της αιτιολογίας που δόθηκε τότε, θα μπορούσε να επισημανθεί στο σημείο αυτό, πως οι ίδιοι ή παρόμοιοι ισχυρισμοί προβάλλονται από τον ενάγοντα στο φάξ-απάντηση, τεκμ. 13, που είναι μέρος της δέσμης εγγράφων, τα οποία κατέθεσαν τα διάδικα μέρη εκ συμφώνου. Με μόνη επιφύλαξη το δικαίωμα αντεξέτασης ως προς το περιεχόμενο τους. Η θέση που προωθήθηκε είναι πως η παραπάνω συμπεριφορά του εναγομένου είχε και απώτερο στόχο - και κίνητρο - την πάροδο της προθεσμίας της παραγράφου 21 για να διευκολυνθεί έτσι ο τερματισμός της συμφωνίας. Και για να οικειοποιηθεί ο εναγόμενος, όπως εισηγήθηκε ο δικηγόρος του ενάγοντα, το σεβαστό ποσό που μέχρι τότε είχε εισπράξει επικαλούμενος για το σκοπό αυτό τη δρακόντεια

ρήτρα της παραγράφου 21.

Είναι παραδεκτόν πως έγινε συνάντηση αρχές Νοεμβρίου, αλλά όχι στις 9/11/88. Αυτό συνέβηκε, κατά τον εναγόμενο, στις 4/11 αμέσως μετά την επιστροφή του Μ.Ε.2 από ταξίδι στο γειτονικό Λίβανο. Ο εναγόμενος ωστόσο έδωσε μία εντελώς άλλη χροιά. Ούτε κατά το χρόνο εκείνης της συνάντησης στο σπίτι του ούτε σε οποιαδήποτε άλλη περίσταση ο Μ.Ε.2 του παρέδωσε τα έγγραφα του τεκμ. 18. Τα είδε για πρώτη φορά κατά τη δίκη, υπονοώντας πως δεν υπήρχαν τότε. Αναφορικά με τα διαμειφθέντα κατά τη συνάντηση πάλιν παρατηρείται χάσμα. Ο Μ.Ε.1 του είπε ξεκάθαρα πως ο ενάγων του ομολόγησε πως δεν ήταν σε θέση να εξασφαλίσει το δάνειο και έδωσε παράταση 10 ημερών που ζήτησε ο Μ.Ε.1 για να διερευνηθεί περαιτέρω η δυνατότητα χρηματοδότησης από το Λίβανο. Και που τελικά διέρρευσε άπρακτη. Παρατηρώ εδώ ότι αυτή η μαρτυρία ανατρέπει την εικόνα που ήθελε να δημιουργήσει ο εναγόμενος πως ο ενάγων είχε μόνο ρόλο αχυράνθρωπου στην υπόθεση, πράγμα που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των Μ.Ε.1 και 2.

Δεν θα καταπιαστώ με όλες τις λεπτομέρειες που το περιστοιχίζουν. Τελικά, όπως αποσαφηνίστηκε από τον ενάγοντα κατά την αντεξέτασή του, η επιστολή, την οποία άφησε στη σύζυγό του (που τον βοηθoύσε στη διεκπεραίωση των εργασιών του) με σχετικές οδηγίες, δεν

στάληκε στον προορισμό της. Ο ενάγων είπε πως ανέμενε πρώτα να δεχθεί ο εναγόμενος την προτεινόμενη χρηματοδότηση, αλλά όταν είδε τις εξελίξεις δεν υπήρχε πια λόγος να στείλει την εν λόγω επιστολή στον προορισμό της. Η εισήγηση των εναγομένων κατά την αντεξέταση ότι το τεκμ. 31 ήταν "κατασκεύασμα εκ των υστέρων" απορρίφθηκε ως ανυπόστατη.

Θα υπομνήσω ότι η γραμμή της υπεράσπισης, όπως διαγράφηκε έντονα μέσα από την αντεξέταση, ήταν ότι ουδέποτε δόθηκε ή επιδείχθηκε στον εναγόμενο το τεκμ. 18, για την ύπαρξη του οποίου πληροφορήθηκε όταν τέθηκε θέμα προσκομιδής του ως μαρτυρίας στο Δικαστήριο. Η θέση, πίσω από τον καταιγισμό των ερωτήσεων που δέχθηκε ο ενάγων επί του θέματος, ήταν ότι αυτός αδυνατούσε να εκπληρώσει τις ειλημμένες υποχρεώσεις του? και ούτε καν κατέβαλε προσπάθεια να τις τηρήσει. Το τεκμ. 18 δεν ήταν γνήσιο, αλλά αποτελούσε επινόηση για να ξεφύγει από τα συμφωνηθέντα. Προς την ίδια κατεύθυνση περιστράφηκαν και οι αμφισβητήσεις που εκδηλώθηκαν κατά το ίδιο στάδιο κατά πόσο πράγματι υπήρξε ο οίκος χρηματιστών Transworld Funding Co. και αν ήταν υπαρκτό πρόσωπο ο χρηματομεσίτης Stubbs. Αμφισβητήθηκαν επίσης και οι προσπάθειες που κατέβαλε ο ενάγων μέσω των 'Αγγλων δικηγόρων του για ανεύρεση του Stubbs για να τον καλέσει σαν μάρτυρα στη δίκη, όπως και οι ενέργειες του για χρηματοδότηση από άλλες πηγές. Θα μπορούσε εδώ να σημειωθεί ότι ο μάρτυς κατέθεσε το φαξ τεκμ. 34, κατά παράκληση του κ. Θεοφίλου, με το οποίο του

ζητήθηκε προκαταβολή για την εξεύρεση του δανείου. Το απέστειλε ο Stubbs σε επιστολόχαρτο της Transworld Funding Co. ημερομηνίας 28/9/88.

Απαντώντας άλλες ερωτήσεις κατά την αντεξέτασή του, ο Μ.Ε.1 αρνήθηκε πως ο ενάγων είχε, από την έναρξη της συμφωνίας της 15/9/88 ή ποτέ άλλοτε, την κατοχή του πλοίου μέσω του μάρτυρα αυτού ή του συνεταίρου του, Μ.Ε.2. Αντίθετα προσφέρθηκε, όπως είπε, στον εναγόμενο ποσό Δ.Α. 45.000 για το σκοπό αυτό. Μάλιστα συντάχθηκε και έγγραφο, το τεκμ. 17 (προσκομίστηκε εκ συμφώνου), που θα ενσωματωνόταν στη βασική συμφωνία, αλλά ο εναγόμενος αρνήθηκε να το υπογράψει. 'Οντως το έγγραφο, ημερομηνίας 24/9/88, περιέχει πρόνοια για ανάληψη της διαχείρισης του πλοίου από τον ενάγοντα κατόπιν πληρωμής του παραπάνω ποσού. Η συμφωνία θα συναπτόταν χωρίς βλάβη των υποχρεώσεων που απέρρεαν από την παράγραφο 4(2) της συμφωνίας. Ο εναγόμενος δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να πήρε το τεκμ. 17. Για την ακρίβεια ανέφερε πως δεν θυμόταν. Στην αντεξέτασή του θυμήθηκε πως δεν υπέγραψε το τεκμ. 17 διότι είχε ήδη παραδώσει την κατοχή του πλοίου.

Είναι μέρος της υπόθεσης των εναγομένων ότι ο ενάγων προσέλαβε τον πλοίαρχο Δημάραγκα, ακριβέστερα ο Μ.Ε.1 εκ μέρους του, ο οποίος παρέλαβε την κατοχή του πλοίου για λογαριασμό του ενάγοντα από τον προηγούμενο πλοίαρχο του, που είχε ο ίδιος εργοδοτήσει, ονόματι Γιόρκεσον, στις 5/10/88. Αυτό κατέθεσε ο ίδιος ο εναγόμενος, που πρόσθεσε πως διέμενε στο πλοίο με την οικογένειά του μέχρι την ημερομηνία εκείνη. Ας σημειωθεί πως σε άλλη φάση της μαρτυρίας του ανέφερε ότι έδωσε κατοχή στο Δημάραγκα στις 23/9, όπως υποβλήθηκε από το δικηγόρο του και κατά την αντεξέταση του Μ.Ε.1. Η περίοδος παραμονής του Δημάραγκα στο πλοίο έμεινε αδιευκρίνιστη από τη μαρτυρία. Ο ενάγων όταν ρωτήθηκε κατά την αντεξέταση γιατί πλήρωσε το Δημάραγκα, απάντησε:

"Διότι εγώ ήμουν εκτεθειμένος, εγώ είχα βάλει

Ο Μ.Ε.2, όπως και ο Μ.Ε.1, είπαν πως προσέλαβαν τον Δημάραγκα ως πράκτορες του Ιnigo κατόπιν των οδηγιών του να βάλουν πλήρωμα στο πλοίο μετά τον επαναπατρισμό του παλιού πληρώματος.

Η μαρτυρία που αφορά το μέρος της ανταξίωσης των εναγομένων για την απόφαση που εκδόθηκε υπέρ της εταιρείας Metro Shipping & Travel Ltd κατά των εναγομένων στην αγωγή ναυτοδικείου αρ. 199/88.

Στο ίδιο θέμα αναφέρθηκε και ο Μ.Ε.2. Ουσιαστικά είπε έχω υπόψη και την αντεξέτασή του - ότι η δικαστική απόφαση υπέρ της εταιρείας αφορούσε τα έξοδα που αυτή πλήρωσε για τους εναγομένους ως αντιπρόσωπός τους από 15/9 μέχρι 1/11.

Ειδική επιθεώρηση του εναγόμενου πλοίου.

Το πλοίο δε διέθετε πιστοποιητικό πλoϊμότητας. 'Επρεπε να υποστεί ειδική επιθεώρηση και να του δοθεί κατηγορία. Χρειαζόταν τις επιδιορθώσεις για τις οποίες μιλά το φαξ αρ. 19 προς τους εναγομένους ημερομηνίας 24/10/88 από το νηογνώμονα των Lloyds. Θα υπομνήσω εδώ ότι οι δαπάνες για το σκοπό αυτό θα καταβάλλονταν από το δάνειο που θα έπαιρνε ο ενάγων (βλέπε παράγραφο 21(a) του τεκμ. 1).

Αποκάλυψη χρεών του πλοίου: μαρτυρία που αφορά γνώση του ενάγοντος.

Η μαρτυρία που έχει σχέση με το θέμα προήλθε κυρίως από την αντεξέταση του Μ.Ε.1. Δέχθηκε πως γνώριζαν τις παρακάτω οφειλές και/ή απαιτήσεις εναντίον του "Galaxias":

(1) της εταιρείας Sea Island Travel & Tours Ltd,

που με πρωτοβουλία της είχε συλληφθεί το

πλοίο στη Λεμεσό στην αγωγή 86/88 (τεκμ. 23)?

(2) του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (Ν.Α.Τ.)?

Το παράπονο για μη αποκάλυψη των υποχρεώσεων φαίνεται να περιορίζεται στην έκταση της απαίτησης της United Brothers όπως δείχνει το παρακάτω απόσπασμα από την αντεξέταση.

"Ε. Σε τελική ανάλυση αυτά όλα τα claims,

κ. Σκορδέλλη, γνωρίζετε ότι υπήρχαν από

τότε, εναντίον του Γαλαξία, ποιο ήταν που

δεν σας αποκάλυψε πριν μπείτε στη συμφωνία...

Α. Για την υπόθεση του κ. Ζακαρία (United Brothers)

Ο μάρτυς στη συνέχεια είπε πως ο κ. Ζakaria (Μ.Ε.5) του ανέφερε πως η απαίτησή του θα μπορούσε να εξασφαλιστεί με τραπεζική εγγύηση ύψους Δ.Α. 200.000. 'Ομως δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι, σύμφωνα με την παράγραφο 21(c) του τεκμ. 1, η απαιτούμενη εγγύηση μπορούσε να φτάσει μέχρι Δ.Α. 450.000. Θα σημείωνα εδώ, πριν αφήσω το θέμα, την ουσία του σχολίου του δικηγόρου του ενάγοντα στην αγόρευσή του. Δεν παραπονείται ότι δεν αποκαλύφθηκαν οι εκκρεμείς απαιτήσεις όταν υπογράφτηκε το τεκμ. 1. Μέμφεται όμως τον εναγόμενο ότι "ενεργά απέκρυψε από τον ενάγοντα το ύψος των απαιτήσεων που εκκρεμούσαν..." (η υπογράμμιση είναι δική του). Κατά την ίδια εισήγηση η μαρτυρία δείχνει πως οι εναγόμενοι δεν αποκάλυψαν τα ποσά, που ήταν αντικείμενο των αγωγών τεκμ. 24 και 26.

Ο ίδιος ο ενάγων δέχθηκε πως κατά την υπογραφή της συμφωνίας είχε υπόψη του ότι εκκρεμούσε (1) απαίτηση της United Brothers για την οποία η εταιρεία αυτή κατέθεσε caveat, αλλά δεν θυμόταν αν η απαίτηση ήταν για Δ.Α. 700.000? (2) ότι το βαπόρι είχε συλληφθεί για συγκεκριμένη οφειλή του? (3) ότι πολλά μέλη του πληρώματος είχαν καταθέσει caveat, αλλά δεν ήξερε το μέγεθος των οφειλών. Η αντεξέτασή του επί του θέματος κατέληξε ως εξής:

"Ε. Υπήρχε οποιαδήποτε απαίτηση εναντίον του πλοίου

"Γαλαξίας" που εκκρεμούσε κατά την 15/9/88 και

δεν την γνωρίζατε και την μάθατε εκ των υστέρων;

Α. Δεν θυμάμαι.

Ε. Εγώ σας λέγω ότι δεν υπήρχε καμιά απαίτηση και

Α. Τίποτε το συγκεκριμένο. 'Οχι."

'Εχει σημασία να λεχθεί ότι η εταιρεία United Brothers προχώρησε στην κατάθεση της αγωγής 91/88 που διευθετήθηκε εξώδικα, ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η ακρόαση της ενώπιον μου, με την έκδοση απόφασης υπέρ της εταιρείας αυτής και εναντίον των εναγομένων για Δ.Α. 140.000.

'Εξοδα που ο ενάγων ισχυρίζεται πως υπέστη και δικαιούται να απαιτήσει από τους εναγομένους ως οι λεπτομέρειες της παραγράφου 17 της Αναφοράς.

Η θέση της άλλης πλευράς είναι ότι ήταν αδικαιολόγητη η συνέχιση ισχύος της ασφάλειας μετά τον τερματισμό της συμφωνίας από τον ενάγοντα με το τεκμ. 13 στις 29/11/88. Αν οι εναγόμενοι τελικά υπέχουν ευθύνη έναντι του ενάγοντα έπρεπε ο τελευταίος να είχε συνάψει ασφάλεια έναντι κινδύνων λιμένος για περίοδο δύο μηνών αντί επτά μηνών. Αυτό σημαίνει πως θα μπορούσε να δικαιολογηθεί δαπάνη μόνο για Δ.Α. 7.000. Δεν θα πρέπει επομένως να επιφορτισθούν με την επιπλέον ασφαλιστική δαπάνη οι εναγόμενοι.

Επισημαίνεται ότι έγινε επίκληση της μαρτυρίας αυτής από τους εναγόμενους για να υποστηριχθεί η βασική τους τοποθέτηση ότι ο ενάγων ασφάλισε το πλοίο υπό την ιδιότητά του ως ναυλωτής (όπως προβλέφθηκε από την παράγραφο 14(d) του τεκμ. 1) και όχι ως αγοραστής. Και με την ενέργειά του αυτή πρέπει να θεωρηθεί ότι ανέλαβε τη διοίκηση του πλοίου με βάση τη συμφωνία ναύλωσης που περιέχει το τεκμ.1. Ωστόσο, αντιπαρατέθηκε πως η ναύλωση δεν άρχισε ποτέ γιατί δεν τηρήθηκαν οι προϋποθέσεις του τεκμ. 1, δηλαδή, απελευθέρωση πλοίου, εγγραφή αναδόχου εταιρείας, νηολόγηση, κλπ. Και σε καμιά περίπτωση ο ενάγων δεν περιγράφεται ως ναυλωτής. Η πράξη του να μην διακόψει έγκαιρα την ασφάλεια δεν πρέπει να θεωρηθεί αμελής, όπως εισηγούνται οι εναγόμενοι. 'Ηθελε να είναι καλυμμένος σε περίπτωση ατυχήματος αφού είχε δώσει τόσα πολλά χρήματα. Η ενέργειά του επομένως - και όπως το

έθεσαν - εντάσσεται μέσα στα πλαίσια της λογικής και της σύνεσης. Η δαπάνη πρέπει να επιτραπεί στο ακέραιο. Ο δικηγόρος των εναγομένων, αφού αναφέρθηκε στα φαξ τεκμ. 2 και 4 (ημερομηνίας 30/9/88 και 2/10/88) με τα οποία οι εναγόμενοι ζητούσαν

επιτακτικά από τον ενάγοντα να ασφαλίσει το πλοίο, έθεσε και

ζήτημα αξιοπιστίας του ενάγοντα ο οποίος με το φαξ τεκμ. 5 δήλωνε πως ήταν ήδη ασφαλισμένο. Αντιτάχθηκε πως αυτό είναι σωστό γιατί

η ασφάλεια άρχισε την 21/9/88, πριν σταλεί το πιο πάνω φαξ. 'Οντως, τα έγγραφα τεκμ. 37 επιβεβαιώνουν τη θέση αυτή.

Σύμφωνα με την παράγραφο 17(β) ο ενάγων αξιώνει

Δ.Α. 30.000 για δικηγορικά έξοδα. Η μαρτυρία του όμως είναι ότι πλήρωσε μικρότερο ποσό: Δ.Α. 6.640 στο δικηγόρο του στην Αθήνα και σε 'Αγγλους solicitors Έ564,18 (στερλίνες) για τα θέματα του Ν.Α.Τ. Η αντίπαλη θέση είναι ότι εν πρώτοις δεν προκύπτει νομική ευθύνη για καταβολή των δικηγορικών ή ταξιδιωτικών εξόδων του ενάγοντα, τα οποία εν πάση περιπτώσει ήταν αχρείαστα δεδομένου ότι το θέμα χειριζόταν ο δικηγόρος των εναγομένων στην Αθήνα.

Για τα υπόλοιπα κονδύλια της παραγράφου 17 έδωσε

μαρτυρία ο Μ.Ε.2 που είπε ότι διενήργησε ο ίδιος τις πληρωμές υπό τις εξής συνθήκες. Κατέβαλε Δ.Α. 10.143 στον καπετάνιο του πλοίου, που με τη σειρά του πλήρωσε το πλήρωμα (παράγραφος 17(γ) της Αναφοράς). Η μόνη απόδειξη είναι ένα απόσπασμα από τους λογαριασμούς που τηρούσε ο τελευταίος και που κατατέθηκε σαν τεκμ. Γ για αναγνώριση. Παρατηρώ ότι δεν κλήθηκε ο συντάκτης του εγγράφου για να το καταθέσει ως κανονικό τεκμήριο. Με τον ίδιο τρόπο δαπανήθηκε ποσό Λ.Κ. 380 ή Δ.Α. 767 για τροφοδοσία του πλοίου (παρ. 17(δ)). Κατέβαλε επίσης στον Μ.Υ.1 για δικαιώματα για πρακτόρευση Λ.Κ. 250 (Δ.Α. 505): βλ. παράγραφο 17(ε). Και Δ.Α. 200 για "τηλεπικοινωνίες" όπως αναφέρει η παράγραφος 17(στ) που, όπως εξήγησε, αφορούσαν τηλεφωνήματα, τηλεγραφήματα κτλ.

Υποβάλλεται τέλος αξίωση για Λ.Κ. 1.730 (ή Δ.Α. 3.494 το ισάξιο τότε σε δολλάρια), που περιγράφεται στην παράγραφο 17(ζ) ως "ταξιδιωτικά έξοδα". Για την αξίωση αυτή ο μάρτυς κατέθεσε

τέσσερα τιμολόγια της Metro Shipping & Travel Ltd., τεκμ. 21-21Γ. Το τεκμ. 21 αφορά τα αεροπορικά εισιτήρια δύο μελών του

πληρώματος από Αθήνα στη Λάρνακα, που προσέλαβε για το "Galaxias" με εντολή του ιδίου, αξίας Λ.Κ. 150. Τα τεκμ. 21Α και 21Β εκδόθηκαν πάλι για εισιτήρια των ίδιων προσώπων για την Αθήνα.

Το τεκμ. 21Γ για Λ.Κ. 1.360 πληρώθηκε για αεροπορικά ναύλα του ενάγοντα και του Μ.Ε.1 από Λονδίνο και Λάρνακα αντίστοιχα στην Αθήνα και τη διαμονή τους, όταν πήγαν εκεί για να συναντήσουν τον ενάγοντα και το δικηγόρο του για να επιλύσουν την υπόθεση του Ν.Α.Τ.

Μελέτη βιωσιμότητας (τεκμ. 20) για δρομολόγηση του εναγόμενου πλοίου ως κρουαζιερόπλοιου.

Τη μελέτη αυτή ετοίμασε και παρουσίασε ο Μ.Ε.2. Θα

εκθέσω τα βασικά της μαρτυρίας του. Την εκπόνηση της του ανέθεσε

ο ενάγων, όπως ο τελευταίος βεβαίωσε με τη μαρτυρία του. Αντικείμενό της ήταν ο προσδιορισμός του κέρδους που θα μπορούσε

να αποφέρει η εκτέλεση της γραμμής Λάρνακας - Χάιφα - Λάρνακας. Τα βασικά δεδομένα τα είχε υπόψη από προηγούμενη όμοια μελέτη που κατάρτισε για το ferry boat "Larnaca Rose", ιδιοκτησίας του ίδιου και του συνεταίρου του. Γι' αυτό και χρειάστηκε μόνο τρεις μέρες για να τη συμπληρώσει. Το καθαρό κέρδος που θα απέφερε η εκτέλεση δρομολογίων στη γραμμή αυτή για την περίοδο από 17/2/89 μέχρι 29/12/89 ήταν Δ.Α. 2.097.000.

Στον υπολογισμό του κέρδους, εκτός των εισοδημάτων, προμηθειών και εξόδων λήφθηκε υπόψη και η αποπληρωμή δανείου

Δ.Α. 1.000.000 με τόκο 11% (βλ. σελίδα 7 της μελέτης που έχει επικεφαλίδα "Loan Repayment Schedule). Τα στοιχεία που αφορούν την επιβατική κίνηση, που φαίνεται να υπήρξε σημαντικό δεδομένο για τον καταρτισμό της έκθεσης, τα πήρε από το λιμάνι Λεμεσού, χωρίς να διευκρινίζεται αν προήλθαν από αρχεία που τηρούνται εκεί ή άλλη πηγή. Επίσης στηρίχθηκε σε πληροφορίες ταξιδιωτικών πρακτόρων στη Χάιφα με τους οποίους διατηρούσε συνεχή επαφή. Περαιτέρω οι υπολογισμοί έγιναν με γνώμονα τα ναύλα που επικρατούσαν κατά το 1987 και την πληρότητα (σε βάση κυμαινόμενη μεταξύ 70% και 100% της δυναμικότητας του πλοίου) που, κατ' ανώτατο όριο, ήταν 300 επιβάτες. Το τεκμ. 20 έδειξε και στον ενάγοντα μέσα Αυγούστου 1988, ο οποίος έδωσε οδηγίες να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις για αγορά του πλοίου και επίσης στον Inigo μετά την 9/11/ στην παρουσία του Μ.Ε.1 για να τον πείσουν πως η επιχείρηση ήταν επικερδής, έστω και αν συνεπαγόταν δανεισμό.

Η σημασία που απέδωσε στο τεκμ. 20 ο δικηγόρος του ενάγοντα περιορίζεται στο να δείξει πως το αιτούμενο ποσό των Δ.Α. 200.000 ως συμπληρωματική αποζημίωση για ρήξη της συμφωνίας

προσδιορίστηκε στα πλαίσια της λογικότητας. Με κανένα τρόπο δεν πρέπει να θεωρηθεί ποινική ρήτρα, αλλά έχει το χαρακτήρα προσυμφωνημένης αποζημίωσης. Κατά την εισήγησή του με βάση το κέρδος που αναφέρει το τεκμ. 20, το οποίο θα πραγματοποιούσε ο ενάγων αν άρχιζε η περίοδος ναύλωσης του και έχοντας υπόψη την ίση συμμετοχή των διαδίκων στο μετοχικό κεφάλαιο της αναδόχου εταιρείας, το μέρισμα του ενάγοντα, μετά την καταβολή του μισθώματος, θα ήταν πολύ μεγαλύτερο από το ποσό αποζημίωσης, το οποίο προβλέφθηκε από τη συμφωνία.

'Ενας από τους άξονες αντεξέτασης σε αυτό το θέμα ήταν ο χρόνος εκπόνησης του τεκμ. 20 δεδομένου ότι συμφωνήθηκε να δοθεί προτεραιότητα στην απόκτηση της Ελληνικής σημαίας. Ο ενάγων δεν θυμόταν αν έγινε πριν ή μετά την υπογραφή του τεκμ. 1. Ο Μ.Ε.1 μας είπε πως ετοιμάστηκε μετά το γεγονός αυτό, ενώ ο Μ.Ε.2 προηγουμένως περί τα μέσα Αυγούστου. Απαντώντας σε άλλη ερώτηση ο μάρτυς αυτός είπε πως τρία άλλα πλοία που είχαν δρομολογηθεί στην ίδια γραμμή δεν επηρέασαν τους υπολογισμούς του. Και αυτό γιατί θα εκτελούσαν ένα δρομολόγιο κάθε Σάββατο, ενώ ο "Galaxias" θα έκανε τη γραμμή πάνω σε μόνιμη βάση. Τελικά ο μάρτυς απέρριψε εισήγηση του κ. Θεοφίλου ότι ετοίμασε το τεκμ. 20 μετά την έγερση της παρούσας αγωγής για να υποστηρίξει την απαίτηση αποζημίωσης για Δ.Α. 200.000.

Μ.Ε.5 Ιbrahim Ζakaria.

'Οπως θα θυμόμαστε ο μάρτυς ήταν, κατά τους ουσιώδεις χρόνους, διευθυντής της United Brothers Shipping Co. Inc. Η εταιρεία του είχε ναυλώσει το πλοίο από τους εναγόμενους. Τις διαπραγματεύσεις πριν καταλήξουν σε συμφωνία έκαμε ο μάρτυς με τον εναγόμενο. Για την απαίτησή του που, παραδεδεγμένως, ήταν η μεγαλύτερη, καταχώρησε caveat. Αργότερα κίνησε την αγωγή στην οποία αναφέρθηκα ήδη και στην οποία καταχωρήθηκε εγγύηση Δ.Α. 375.000.

Τον Οκτώβριο του 1988 (28, 29) συναντήθηκε με τον

εναγόμενο στο Κάιρο, ύστερα από τηλεφώνημα του τελευταίου που βρισκόταν ήδη εκεί, για να συζητήσουν τη διαφορά τους. Ο εναγόμενος του πρότεινε - με αντάλλαγμα την απόσυρση του caveat την εξής διευθέτηση: (1) να καταβάλει στο μάρτυρα Δ.Α. 80.000 μόλις θα υπογραφόταν η συμφωνία διακανονισμού? (2) να τον διορίσει πράκτορα για την Αίγυπτο του πλοίου, το οποίο θα εκτελούσε ως κρουαζιερόπλοιο τη γραμμή Πόρτ-ΣαΌδ - Λεμεσού Χάιφας? και (3) να του παραχωρήσει δέκα καμπίνες (χωρητικότητας είκοσι κλινών) που θα εκμεταλλευόταν για δικό του λογαριασμό για τρία χρόνια. Ο μάρτυς αποδέχθηκε την πρόταση, αλλά θα τελούσε υπό την αίρεση υπογραφής, μέχρι τέλους Νοεμβρίου, γραπτής συμφωνίας από όλους τους ενδιαφερόμενους. Προηγουμένως του ανέφερε ότι υπήρχαν χρηματοδότες, Κύπριοι και 'Ελληνες, που θα έβρισκαν τα χρήματα για να απελευθερώσουν το πλοίο και να πληρωθούν όλες οι απαιτήσεις. Παρενθέτω τη σχετική μαρτυρία του Μ.Ε.1. 'Ηξερε για το ταξίδι του εναγομένου διότι το εισιτήριο εκδόθηκε μέσω του γραφείου του, αλλά, ο εναγόμενος, αντίθετα με όσα κατέθεσε στο Δικαστήριο, δεν του ανέφερε ότι θα συναντούσε τον κ. Ζakaria. Το μόνο που του είπε ο εναγόμενος είναι πως θα πήγαινε στην Αίγυπτο για διακοπές. Τον ενημέρωσε μετά τις 9/11.

Ο μάρτυς, σύμφωνα πάντοτε με την εκδοχή του, ήλθε εδώ στις 6/11 μετά από τηλεφώνημα του εναγομένου για υλοποίηση της συμφωνίας. Υπήρχε μια εξέλιξη στις 8/11/88. Την έχει περιγράψει με τα εξής:

του κ. Ιnigo."

Προτού φύγει για την Αίγυπτο στις 10/11 εκδήλωσε στον εναγόμενο την προθυμία του να έλθει ξανά στην Κύπρο για να υπογράψει τη συμφωνία αν το ήθελαν και οι χρηματοδότες.

Συνεχίζοντας τη μαρτυρία του ο κ. Zakaria είπε πως επανήλθε στην Κύπρο στις 27/11, μετά από προηγούμενο τηλεφώνημα του εναγομένου στην Αίγυπτο, ότι τα έγγραφα ήταν έτοιμα για υπογραφή. Παρά τις διαβεβαιώσεις του εναγομένου ότι όλα έβαιναν ομαλά και πως θα συναντούσαν τους χρηματοδότες, τελικά του αναφέρθηκε πως η προσπάθεια ναυάγησε. Συγκεκριμένα στις 9 ή 10/12 ο εναγόμενος του είπε πως οι χρηματοδότες δεν δέχθηκαν να υπογράψουν συμφωνία μαζί του ή την εταιρεία του και έπρεπε να βρεθούν κάποιοι άλλοι χρηματοδότες για να απελευθερωθεί το πλοίο.

'Εχει σημασία να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με τους

ισχυρισμούς του μάρτυρα, ο εναγόμενος του ζήτησε να προσθέσει ότι οι προτάσεις του (εναγομένου) τελούσαν υπό τον όρο πως οι χρηματοδότες θα έβρισκαν τα χρήματα με κάποια υποθήκη. Αρνήθηκε όμως να περιλάβει το στοιχείο αυτό στο φαξ γιατί δεν ήταν αλήθεια. Κάτι τέτοιο δεν είχε συμβεί. Εκείνο που γνώριζε από τον ίδιο τον εναγόμενο ήταν ότι οι χρηματοδότες του θα έδιναν οι ίδιοι τα χρήματα.

Ο μάρτυς, αντεξεταζόμενος, παραδέχθηκε πως δεν έμεινε ικανοποιημένος από το συμβιβασμό της υπόθεσής του. Ωστόσο πρόσθεσε πως το γεγονός αυτό δεν επηρέασε καθόλου τη μαρτυρία του. Θα έλεγε τα ίδια και στην περίπτωση που τον καλούσε ως μάρτυρα ο εναγόμενος, γιατί αυτή είναι η αλήθεια. Θέλησε να μάθει ποιοι ήταν οι χρηματοδότες και γιατί τον απέρριψαν. Ανακάλυψε πως ήταν η εταιρεία Metro, στοιχείο που ήλθε στην επιφάνεια κατά την αντεξέτασή του:

η μαρτυρία σου θα ήταν αυτή που μας είπες σήμερα;

έθεσε κατά παράκληση του εναγoμένου.

Ο δικηγόρος των εναγομένων πρόβαλε το συμβιβασμό και τη μαρτυρία που περιστοιχίζει το θέμα της ημερομηνίας του εγγράφου σαν παράγοντες που πλήττουν την αξιοπιστία του μάρτυρα σχετικά με όσα είπε, που δεν περιλαμβάνονται σε αυτό. Το τεκμ. 29 αρχίζει με την εξής δήλωση:

Με βάση το στοιχείο αυτό και το ότι ο εναγόμενος ήταν

στην Αίγυπτο στις 20 και 21/11 (βλέπε σχετικά το διαβατήριο τεκμ. 44) ο εναγόμενος ισχυρίστηκε πως δεν μπορεί να είναι ορθή η μαρτυρία του Μ.Ε.5 ότι η συμφωνία τεκμ. 29 έγινε τον Οκτώβριο. Κατά την εισήγηση του δικηγόρου των εναγομένων η παραποίηση αυτή έγινε για να εξυπηρετηθεί η γενικότερη θεωρία του ενάγοντα για

τις προσπάθειες τροποποίησης του τεκμ. 1 από μέρους των εναγομένων, που άρχισαν στις 9/11.

Ο εναγόμενος συμφώνησε ότι το τεκμ. 29 αντανακλά πιστά τη συμφωνία τους στο Κάιρο, αλλά επέμεινε πως έγινε και δόθηκε από το μάρτυρα στον ίδιο προτού αναχωρήσει από το Κάϊρο την 21/11/88. Ο εναγόμενος αρνήθηκε με κατηγορηματικούς τόνους ότι το τεκμ. 29 του δόθηκε, κατά παράκλησή του, το Φεβρουάριο του 92 και ότι εισηγήθηκε την προχρονολόγησή του. Θα ήθελα να επισημάνω στο σημείο αυτό τη διαμετρικά διαφορετική τοποθέτηση κατά την αντεξέταση του κ. Ζakaria. Ο δικηγόρος όμως των εναγομένων την απέδωσε σε λάθος. Παρατηρώ περαιτέρω ότι η μαρτυρία του Μ.Ε.5 ότι η συμφωνία του με τον εναγόμενο επιτεύχθηκε τα τέλη Οκτωβρίου (είναι παραδεκτό ότι ο εναγόμενος έμεινε τότε στην Αίγυπτο τέσσερις μέρες) δεν αμφισβητήθηκε σοβαρά κατά την αντεξέταση.

Η υπολοιπόμενη προφορική μαρτυρία που δόθηκε για τους εναγομένους.

Οι θέσεις και οι ισχυρισμοί των εναγομένων στα διάφορα επίδικα θέματα διατυπώθηκαν σε άλλα κεφάλαια της απόφασης. Εδώ θα σημειώσω ό,τι δεν αναφέρθηκε, που δυνατό να έχει κάποια σημασία για την έκβαση της υπόθεσης. Αρχίζω με το μοναδικό μάρτυρα που κάλεσαν οι εναγόμενοι, το Μ.Υ.1 Μ. Λουϊζίδη, ναυτιλιακό πράκτορα, του οποίου η μαρτυρία δεν έτυχε μέχρι τώρα πιο ουσιαστικής ανάλυσης. Θα περιοριστώ στα κύρια σημεία. Είχε διατελέσει πράκτορας του πλοίου για τρεις μέρες προτού καταπλεύσει στη Λεμεσό στις 2/7/88. Μετά τη σύλληψη παραχώρησε στον εναγόμενο δικαίωμα να χρησιμοποιά τις διευκολύνσεις του Γραφείου του για να επικοινωνεί με το εξωτερικό και επίσης αυτοκίνητο. Ενημέρωσε τον εναγόμενο ότι τον διόρισε η Metro Shipping πράκτορα λιμένα του "Galaxias", η οποία και τον πλήρωσε για τις υπηρεσίες του. Η Metro του έστειλε τον πλοίαρχο Δημάραγκα που έμεινε για λίγο στο πλοίο. Ο εναγόμενος όμως τον απέπεμψε για να επανέλθει αργότερα στο πλοίο.

Παρεμβάλλω τη θέση του εναγομένου. Πράγματι έδιωξε τον

πλοίαρχο, ο οποίος είχε παραμείνει στο βαπόρι από 23 μέχρι 30/9. Ο λόγος για την ενέργειά του ήταν ότι δεν πληρώθηκε τη συμφωνηθείσα δόση. Ο Δημάραγκας επέστρεψε στις 4/10 μόνος του χωρίς πλήρωμα, αλλά εργοδότησε τρία μέλη του πληρώματος του εναγομένου. Στις 5/10 ο Δημάραγκας πήρε "επίσημα κατοχή" από το δικό του πλοίαρχο αφού υπόγραψε σχετικό έγγραφο. Ας σημειωθεί

ότι τέτοιο έγγραφο δεν προσκομίστηκε.

Η μαρτυρία του Μ.Υ.1 ενισχύει τους ισχυρισμούς των εναγομένων ότι ο ενάγων δεν ήθελε ή δεν μπορούσε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του και γι' αυτό πρότεινε και ήθελε να επιβάλει τροποποιήσεις του τεκμ. 1. 'Ηταν παρών σε τρεις συναντήσεις του εναγομένου με τους Μ.Ε.1 και Μ.Ε.2. Η πρώτη πραγματοποιήθηκε την 1/10. Θεωρώ σκόπιμο να δώσω την ίδια την περιγραφή του μάρτυρα για τα διαμειφθέντα.

Αντεξεταζόμενος ο μάρτυς απέρριψε την εισήγηση του δικηγόρου του ενάγοντα πως ποτέ δεν έγινε τέτοια συνάντηση.

Η δεύτερη συνάντηση με τα ίδια πρόσωπα παρόντα και επίσης τον εκ των δικηγόρων του ενάγοντα κ. Ν. Κλεάνθους είναι παραδεκτή. Διαφέρουν όμως οι εκδοχές ως προς τα διατρέξαντα. Ο μάρτυς συμφώνησε με το δικηγόρο του ενάγοντα ότι συζητήθηκε το θέμα του Ν.Α.Τ. Επέμεινε όμως ότι εκτός από αυτό "οι κ. Metro ήθελαν να γίνουν μερικές τροποποιήσεις για να μπορούν να εξεύρουν το δάνειο... έπρεπε να είχαν το 51% και να βάλει υποθήκη τα υπόλοιπα shares, και να βάλουν και οι ίδιοι προσωπική εγγύηση για να πάρουν το δάνειο."

Ο μάρτυς περαιτέρω είπε πως στην τρίτη συνάντηση, που έγινε στις 30/11/88, τα δύο διάδικα μέρη διατήρησαν τις αρχικές θέσεις τους. Πάλι θεωρώ σκόπιμο να αναφερθώ στην περιγραφή του μάρτυρα.

Επίσης, κατά την ίδια συνάντηση, ο εναγόμενος πρότεινε να πληρώσει τα χρήματα, που ο ενάγων του όφειλε δυνάμει του συμβολαίου, στον Ζakaria, του οποίου τις απαιτήσεις πέτυχε να μειώσει και να προχωρήσουν σε συνεκμετάλλευση του πλοίου. Η πρόταση όμως δεν έγινε δεκτή.

ασχοληθεί κατά τον ένα ή άλλο τρόπο με τους παραπάνω ισχυρισμούς. Εδώ θα εξετάσω θέματα που συμπληρώνουν τους παραπάνω ισχυρισμούς

ή που μπορούν να έχουν επιπτώσεις στα επίδικα θέματα, όπως έχουν προσδιοριστεί.

Ο εναγόμενος απαίτησε από τον ενάγοντα, με βάση όσα του διεμήνυσε με το φαξ τεκμ. 9, ημερομηνίας 7/11/88, έξοδα που κατέβαλε σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, για λογαριασμό του ενάγοντα. Για την ακρίβεια ποσό Δ.Α. 9.163 το κατακράτησε από έμβασμα του ενάγοντα έναντι των δόσεων του τιμήματος αγοράς και αξίωσε το υπόλοιπο από Δ.Α. 1.105 (βλέπε τεκμ. 9). Για να υποστηρίξει την απαίτησή του ο εναγόμενος κατέθεσε το τεκμ. 40, κόλλα με ιδιόγραφες σημειώσεις του, της οποίας το πρωτότυπο, όπως είπε, παρέδωσε στο μάρτυρα Σκορδέλλη. Αντεξεταζόμενος πάνω στο σημείο αυτό είπε πως το πρώτο κονδύλι εξόδων του τεκμ. 40 για Δ.Α. 1.500 το πλήρωσε στον Γιόρκεσον που ήταν ο πλοίαρχος του "Galaxias" όταν αφίχθηκε στη Λεμεσό, τον οποίο είχε εργοδοτήσει ο ίδιος. Δεν μπορούσε όμως να εξηγήσει ικανοποιητικά γιατί ο ενάγων έπρεπε να υποστεί τέτοια δαπάνη. Παρατηρώ ακόμη ότι ο Μ.Ε.1 δεν αντεξετάσθηκε κατά πόσο του δόθηκε ποτέ το τεκμήριο αυτό.

Ο εναγόμενος είπε πως ό,τι είσπραξε από τον ενάγοντα το διέθεσε για εξόφληση χρεών του πλοίου. Συγκεκριμένα πλήρωσε συνολικά Δ.Α. 200.000 από τα χρήματα αυτά, πλέον Δ.Α. 11.000 από δικά του χρήματα. Το υπόλοιπο του ποσού που είσπραξε κατέθεσε σε λογαριασμό σε Τράπεζα για να αντιμετωπίσει έξοδα του πλοίου. Ο λογαριασμός όμως παγοποιήθηκε με δικαστικό διάταγμα που ζήτησε η Metro στην αγωγή της 199/88. Πρόσθεσε ακόμη ότι από τη δόση της παραγράφου 4(2) του τεκμ. 1 υπολείπεται ποσό Δ.Α. 65.000, που ο ενάγων παρέλειψε να του καταβάλει. Με το ποσό αυτό θα μπορούσε να εξοφλήσει την απόφαση εναντίον του πλοίου τεκμ. 23 για

Λ.Κ. 20.000 πλέον Λ.Κ. 2.200 έξοδα και να ελευθερώσει το πλοίο.

Στην αντεξέταση όμως φάνηκε πως το παραπάνω ποσό ήταν κατατεθειμένο στο λογαριασμό της συζύγου του εναγομένου κας Lorna Peller στον οποίο παραδεδεγμένα ο ενάγων είχε εμβάσει χρήματα κατ' εντολή του εναγομένου. Ισχυρίστηκε ότι μέρος των χρημάτων τα πλήρωσε στη σύζυγό του για εξόφληση υπηρεσιών της που πρόσφερε στο βαπόρι και ότι το υπόλοιπο ποσό ήταν δικό του. 'Ομως το χρέος αυτό δεν ήταν καταχωρημένο στις σημειώσεις του τεκμ. 40. Συμφώνησε ο εναγόμενος ότι η αγωγή της Metro κινήθηκε το Δεκέμβριο του 1988 και ότι πέραν του λογαριασμού Peller (γύρω

στα Δ.Α. 60.000) είχε πληρώσει σε δικηγόρους Δ.Α. 23.000 από τα εισπραχθέντα. Με έρεισμα τη μαρτυρία αυτή οι δικηγόροι του ενάγοντα εισηγήθηκαν πως μπορούσε άνετα να ικανοποιηθεί απαίτηση για την οποία είχε συλληφθεί το πλοίο και να απελευθερωθεί. Παραθέτω τη σχετική μαρτυρία από την αντεξέταση του εναγομένου:

"Ε. Μας είπες ότι ξόδευσες για το πλοίο Δ.Α. 211.000;

Α. Μάλιστα.

Ε. 'Αρα είχες στο χέρι Δ.Α. 60.000;

Α. Μάλιστα.

Ε. Χρησιμοποίησες αυτό το ποσό των Δ.Α. 60.000

για να απελευθερώσεις το πλοίο;

Α. 'Οχι οι πελάτες σου χρησιμοποίησαν αυτό το

Α. Μάλιστα.

Α. Μερικά ποσά από αυτά."

Προδικαστικές ενστάσεις.

Μπορούμε τώρα να προχωρήσουμε στην εξέταση των δύο προδικαστικών ενστάσεων των εναγομένων. Είναι διατυπωμένες στις παραγράφους 2 και 3 της Απάντησης και Ανταξίωσης. Είναι προτιμότερο να έχουμε υπόψη το πλήρες περιεχόμενό τους.

"2. Οι εναγόμενοι ενίστανται εις την περίληψιν

εις την ΑΝΑΦΟΡΑ των παραγράφων 5, 8, 9, 10,

16, 20(β) και (γ), 21(α), (β), (γ) και (ε),

23(α) και της υπό (β) αξιώσεως, ως

Διευκρινίζεται ότι η ένσταση της παραγράφου 2 αφορά βασικά την απαίτηση για επιστροφή των καταβληθέντων από τον ενάγοντα στους εναγομένους ποσών, ενώ η παράγραφος 17 τα διάφορα έξοδα για τα οποία έγινε ήδη λεπτομερειακή ανάλυση της μαρτυρίας.

Είναι η εισήγηση των εναγομένων ότι οι αξιώσεις, όπως εκτέθηκαν στο κλητήριο ένταλμα, μπορούν να συσχετισθούν μόνο με το μέρος του τεκμ. 1 που κάμνει πρόβλεψη για ναύλωση του πλοίου και όχι με τις πρόνοιες για την πώλησή του? και ότι αυτό συνάγεται από πρακτικά της αγωγής του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας με αριθμό 2809/88 (τεκμ. 45 και 46) και διάφορες δηλώσεις του δικηγόρου του ενάγοντα στο τεκμ. 46. Υποβλήθηκε απαίτηση αποζημιώσεων για παράβαση του τεκμ. 1, αλλά περιορίστηκε στη "χρήση, εκμετάλλευση και ναύλωση του πλοίου". Η εισήγηση επεκτάθηκε και σε άλλες δύο εξειδικευμένες θεραπείες (παραγρ. β και γ) για να υποστηριχθεί η αποστασιοποίησή τους από τους ισχυρισμούς που αναπτύσσει η Αναφορά, οι οποίοι δεν μπορούν να αποτελέσουν τη σωστή πραγματική βάση για παροχή θεραπείας, σύμφωνα με τις παραγρ. (α) (β) και (γ) του κλητηρίου.

Το δικονομικό πλαίσιο δεν μπορεί να είναι άλλο από τον καν. 237 των περί Δικαιοδοσίας Ναυτοδικείου Διαδικαστικών Κανονισμών, που καθιστά εφαρμοστέα την πρακτική του Τμήματος Ναυτοδικείου του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Αγγλίας. Η πρόνοια αυτή μας οδηγεί στη Δ.20 θ.4 της αγγλικής πρακτικής, την οποία μεταφέρω εδώ:

Παρενθεντικά, μπορούμε να σημειώσουμε ότι την ίδια πρόνοια περιέχει ο περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικός Κανονισμός. Βλέπε Δ.20 θ.1Α και την υπόθεση Socrates Nearchou v. Maria Theodoulou(1961) C.L.R. 61. Επίσης την απόφαση στις Π. Ε. 7727 και 7731 Vassiliko Cement Works Ltd v. World Tide Shipping Corporation, ημερομηνίας 5/4/1996.

"This Rule applies only where the writ has been

(1877) W.N. 198; Johnson v. Palmer, 4 C.P.D. 258); provided he does not completely change the cause of action indorsed on the writ without amending the latter (Cave v. Crew, 62 L. J.Ch. 530; Ker v. Williams, 30 S.J. 238); or introduce an entirely new and additional cause of action which cannot

Ερχόμενος πίσω στα θέματα της υπόθεσης, με την πρώτη ματιά, φαίνεται ότι το ποσό που κατέβαλε ο ενάγων στους εναγομένους έναντι του τιμήματος απαιτείται ρητά και με ρητή μάλιστα αναφορά στη συμφωνία.

"(β) Δολ. Η.Π.256.260 ή το ισάξιο σε Κυπριακό

Υπενθυμίζω πως η παράγραφος (α) του αιτητικού είναι για αποζημιώσεις για παράβαση "της συμφωνίας της 15ης Σεπτεμβρίου 1988" για τους λόγους που ήδη έχω καταγράψει. Ο συσχετισμός απαιτήσεων στα δύο δικογραφήματα είναι απόλυτος. Η παράγραφος (γ) αφορά τα έξοδα που ο ενάγων ισχυρίζεται ότι έκαμε και αναφέρει το συγκεκριμένο ποσό "των Δολ. Η.Π.149.608,90 ή το ισάξιο σε Κυπριακό Νόμισμα". Η απαίτηση έχει διαζευκτικά ερείσματα, που δηλώνονται και που με κανένα τρόπο δεν συγκρούονται είτε με ό,τι ακολούθησε στην Αναφορά είτε με τη μαρτυρία.

'Εχει νομολογηθεί, σταθερά και πέρα από κάθε

Οι προδικαστικές ενστάσεις των παραγράφων 2 και 3

απορρίπτονται.

Noμικές Εισηγήσεις για το δόλο

Η τελευταία θεραπεία στο κλητήριο αφορά το δόλο. Με την παράγραφο (δ) ο ενάγων αξιώνει:

Με έναυσμα αυτή τη διατύπωση έγινε η εισήγηση ότι δεν πρέπει να τύχει αξιολόγησης και ληφθεί υπόψη η μαρτυρία που

αναφέρεται σε δόλο των εναγομένων και σχετίζεται όπως τέθηκε "με παράβαση υποχρέωσης ή σε δόλια πρόθεση να μην πωλήσουν ή μεταβιβάσουν το πλοίο." Αλλά με τη μαρτυρία που συσχετίζεται, όπως καθορίζει το αίτημα (δ) στο κλητήριο, με συμφωνία για ναύλωση ή χρήση.

Τα ίδια περίπου έχουν λεχθεί και για τη μαρτυρία που αφορά άλλη πτυχή της υπόθεσης. Η προσέγγιση μου δεν μπορεί να είναι διαφορετική. Τετοια μαρτυρία δεν μπορεί, για τους λόγους που εξήγησα, να διαχωρισθεί από τη μαρτυρία αναφορικά με τη ναύλωση και στη συνέχεια να απορριφθεί en masse. Πέραν τούτου, ήταν δυνατή η προώθηση τέτοιων ισχυρισμών μέσα στο πνεύμα των παραπάνω δικονομικών διατάξεων, που επιτρέπουν την παρεμφερή διεύρυνση των επιδίκων θεμάτων. Η μαρτυρία καλύπτεται με αυτή την έννοια από το εισαγωγικό μέρος της παραγράφου 21 και επίσης τις υποπαραγράφους της (γ), (δ) και (ε). Δεν εισάγεται νέα αιτία αγωγής.

Δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στο βάρος απόδειξης σε υποθέσεις δόλου. Αφού αναφέρθηκε στις υποθέσεις Bater v. Bater (1950) 2 All E.R. 458, 459, Hornal v. Neuberger Products Ltd. (1956) 3 All E.R. 970, 976-977 και 978 και Whitehouse v. Jordan and another (1980) 1 All E.R. 650, ο συνήγορος τόνισε το ψηλό βαθμό απόδειξης που χρειάζεται για τη θεμελίωση ισχυρισμών για την ύπαρξη δόλου και ότι το βάρος απόδειξης είναι μεγαλύτερο εκείνου που χρειάζεται για τη στοιχειοθέτηση συνήθων ισχυρισμών σε αστικές υποθέσεις. Με αυτό το γνώμονα η μαρτυρία, κατά την εισήγηση, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη η μαρτυρία που περιβάλλει το θέμα της κάλυψης των προϋφισταμένων της συμφωνίας χρεών, ο ενάγων δεν απέδειξε δόλο.

'Εχει αναπτυχθεί σε σχέση με το ίδιο θέμα και ένα αμιγές δικαιοδοτικό ζήτημα. Εφόσον, κατά το επιχείρημα των εναγομένων, η αδικοπρακτική ευθύνη που έχει προέλευση την απάτη προβλήθηκε ως ανεξάρτητη βάση αγωγής και δε συνδέεται με την αθέτηση συμβατικής υποχρέωσης, το ναυτοδικείο στερείται δικαιοδοσίας να εκδικάσει αυτό το μέρος της διαφοράς. Παραπομπή γιαυτό έγινε στην υπόθεση Elelyan v. Τhe Cyprus Ship "Poseidonia" και άλλων, αγωγή ναυτοδικείου αρ. 70/88 ημερ. 28/11/90.

Πρέπει να λεχθεί ότι όλες οι παραπάνω αγγλικές αποφάσεις, εκτός της Τhe "Moschanthy", είχαν ως δικαιοδοτική βάση το άρθρ. 20 (2) (h) του Supreme Court Act 1981. Η πρόνοια αυτή είναι ωστόσο απαράλλακτη με εκείνη του νόμου του 1956, που έχει ως εξής:

"Any claim arising out of any agreement relating

to the carriage of goods in a ship or to the

use or hire of a ship"

Το εύρος της διάταξης συλλαμβάνει ο Nigel Meeson "Admiralty Jurisdiction and Practice" (1993) στην εισαγωγική παρατήρηση για την παράγραφο αυτή στη σελ. 35:

"The language of this section is wide enough to

such as claims for damages for breach of a charterparty, freight and demurrage and damages for

breach of a bill of lading contract, it is also

wide enough to cover the following:

(i) ......................................

(ii) a claim in negligence or deceit for the

ante-dating of bills of lading;

(iii) ......................................."

Δέχομαι και υιοθετώ την ερμηνεία αυτή και καταλήγω ότι κάτω από τις συνθήκες της υπόθεσης αυτής δε δημιουργείται δικαιοδοτικό πρόβλημα. 'Αλλωστε διαφορετική αντίληψη θα είχε ως επακόλουθο τον ανεπιθύμητο κατακερματισμό δικαστικών αρμοδιοτήτων με όλες τις δυσάρεστες επιπτώσεις στα συμφέροντα των διαδίκων και τα συμφέροντα της δικαιοσύνης, που δεν ευνοούν πολλαπλότητα των διαδικασιών.

Προτού αφήσω το θέμα θα ήθελα να παρατηρήσω ότι στην υπόθεση Elelyan, ανωτέρω, έγινε αίτηση για τροποποίηση του κλητηρίου εντάλματος έτσι ώστε να περιληφθούν σε αυτό αξιώσεις για σώστρα και ρυμούλκηση πλοίου και επίσης για αποζημιώσεις για ψευδείς παραστάσεις, απάτη και συνωμοσία. Μόνο το πρώτο μέρος που αφορούσε θαλάσσια αρωγή επιτράπηκε. Για το δόλο και τη συνωμοσία το δικαστήριο αποφάνθηκε ουσιαστικά ότι δεν τέθηκαν τα γεγονότα ενώπιον του. Αποκάλεσε μάλιστα το σχετικό υλικό "τηλεγραφική ένορκη δήλωση" Βλέπουμε λοιπόν πως η θεραπεία στην υπόθεση Elelyan ζητήθηκε κάτω από άλλες διατάξεις {παράγραφος (j) και (k)} και διαφορετικές συνθήκες. Η υπόθεση δεν αποτελεί αυθεντία για την πρόταση ότι με βάση τις διατάξεις της παραγράφου (h) δεν μπορεί στην κατάλληλη περίπτωση να αναλάβει το δικαστήριο δικαιοδοσία στις περιπτώσεις που προβάλλεται και ο δόλος ως αιτία αγωγής.

O κ. Θεοφίλου τόνισε την ανάγκη να κριθεί η υπόθεση στο πλαίσιο της δικογραφίας χωρίς να ληφθεί υπόψη οποιαδήποτε μαρτυρία που δεν συνδέεται άμεσα ή απομακρύνεται από αυτό. Τον κανόνα αυτό έχει όντως εξυφάνει και καθιερώσει η νομολογία ως το

θεμέλιο διεξαγωγής της πολιτικής δίκης. Παραπέμπω στην υπόθεση

"18. Ενεργώντας με βάση την προαναφερθείσα συμφωνία

ο ενάγων προέβη σε ενέργειες και κατόρθωσε να

εξεύρει δάνειο ........... και έλαβε σχετική

βεβαίωση κατά ή περί την 7/11/88, το περιεχό-

μενο της οποίας εγνωστοποιήθη στον εκπρόσωπο

της Πλοιοκτήτριας Fernando Inigo εντός των

δεν βασίζεται σε τροποποιημένη συμφωνία για να κτίσει την υπόθεση του. Σε τέτοια περίπτωση θα ήταν ασφαλώς επιτακτικό να προηγηθεί η απαραίτητη δικονομική υποδομή. Τη σχετική μαρτυρία το δικαστήριο δέχθηκε, ύστερα από ένσταση των εναγομένων, για λόγους που αναφέρονται σύντομα σε ενδιάμεση απόφαση υπό το φως των εισηγήσεων που έγιναν

τότε.

εύλογη ειδοποίηση μετά την οποία είναι εφικτή η λύση της σύμβασης.

Βλέπε επίσης Behzadi v. Shaftesbury Hotels T.L.R. 30/9/90.

Αξιολόγηση της Μαρτυρίας και περαιτέρω ευρήματα

Προτού καταθέσει, ο εναγόμενος δήλωσε ότι είναι αγνωστικιστής. Γιαυτό και δεν ορκίστηκε. Του επιτράπηκε όμως να μαρτυρήσει ύστερα από υπεύθυνη δήλωση (affirmation), που έδωσε, όπως ορίζει το άρθρ. 50 του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960 (ν. 14/60 όπως τροποποιήθηκε), ότι η μαρτυρία του "θα είναι η αλήθεια, όλη η αλήθεια και μόνο η αλήθεια". Ο δικηγόρος του ενάγοντα υπέβαλε ότι παρόλο που είναι άθρησκος, ο εναγόμενος προέβη σε ένορκη δήλωση με την οποία υποστήριξε ένσταση του σε γραπτό αίτημα του ενάγοντα σε άλλη διαδικασία. (σελ. 18 του τεκμ. 49). Αυτό δείχνει, κατά την εισήγηση, την έλλειψη σεβασμού είτε στη χρήση του όρκου είτε διαβεβαίωσης, πράγμα που πρέπει να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην αξιοπιστία του μάρτυρα.

Ωστόσο επισημαίνεται ότι δεν αποκαλύφθηκαν ή δεν αποκαλύφθηκαν πλήρως οι συνθήκες υπό τις οποίες έγινε η ένορκος δήλωση. Ούτε ρωτήθηκε ο εναγόμενος αν το Δεκέμβριο του 1988 που την έκαμε ήταν αγνωστικιστής. Δε θα ήταν λοιπόν ορθό για το δικαστήριο, από μόνο το στοιχείο αυτό, να αχθεί σε συμπεράσματα για τη φιλαλήθεια και ευρύτερα την αξιοπιστία του εναγομένου ως μάρτυρα. Πέραν τούτου, πρέπει να λεχθεί ότι η επιβεβαίωση είναι εξίσου δεσμευτική για τη συνείδηση του μάρτυρα όσο και ο όρκος. Η ορκοδοσία δεν είναι προϋπόθεση αξιοπιστίας. Το άρθρ. 50 δε διακρίνει μεταξύ των δύο.

Με την ευκαιρία αυτή μπορεί να αναφερθεί ότι είναι ενδιαφέρουσα η άποψη του Κ. Ι. Δεσποτόπουλου, που εκφράζει στο άρθρο του "Περί όρκου", που περιέχεται στο βιβλίο του "Μελετήματα Φιλοσοφίας του Δικαίου", έκδοση του 1980, σελ. 130-144. Βασικά είναι εναντίον της χρήσης του όρκου στη δικαστική διαδικασία. Η καταληκτική παράγραφος του άρθρου συνοψίζει τις θέσεις του και αξίζει να τις σημειώσουμε:

"Ο θεσμός άρα του όρκου, ιδία επί των δικών πάσης

Προβαίνοντας σε ευρήματα έχω επίγνωση της πορείας της υπόθεσης. 'Ομως διατηρώ καθαρή την εικόνα κάθε μάρτυρα. Θα πρόσθετα ότι η βάση για τα ευρήματα δεν περιορίζεται στις εντυπώσεις που άφησαν οι μάρτυρες. Υπάρχει στα καίρια σημεία,

όπως θα φανεί αμέσως μετά και άλλο υλικό που τα στηρίζει. Με την εξαίρεση οποιουδήποτε θέματος που θα υποδείξω ιδιαίτερα, προτιμώ στα ουσιαστικά σημεία τη μαρτυρία που δόθηκε από τον ενάγοντα και τους μάρτυρες του, στις περιπτώσεις που αυτή διαφέρει - ή είναι αντίθετη - από τη μαρτυρία που δόθηκε εκ μέρους των εναγομένων. Και φυσικά καταλήγω σε ανάλογα συμπεράσματα. Και τούτο, αφού έχω σταθμίσει κάθε σχόλιο, κρίση ή εισήγηση, νομική ή άλλη, της κάθε πλευράς έστω και αν δεν αναφέρομαι ρητά σε αυτή.

Δέχομαι τη μαρτυρία του ενάγοντα και των πληρεξουσίων του ότι το τεκμ. 18 παραδόθηκε ή τουλάχιστον επιδείχθηκε ή ήλθε σε γνώση του F. Inigo κατά το χρόνο που ανέφεραν? και ότι τούτο συνέβη μέσα στα χρονικά περιθώρια της συμφωνίας. Τελικά όμως το ζήτημα δεν είχε συνέχεια και η δανειοδότηση δεν πραγματώθηκε λόγω της συμπεριφοράς των εναγομένων. 'Ετσι, ο πυρήνας της υπεράσπισης, ότι ο ενάγων δεν ήταν σε θέση να υλοποιήσει την υποχρέωση του για δανειοδότηση, καταρρέει.

Aνοίγω εδώ σύντομη παρένθεση για να επισημάνω ότι όπως και να έχει το θέμα ενεχυρίασης του συνόλου των μετοχών, γεγονός είναι ότι το τεκμ. 18 δεν έθετε τέτοιο όρο για τη σύναψη του δανείου από τον ενάγοντα. Εν πάση περιπτώσει ο ενάγων δεν επέμεινε στο θέμα αυτό και δεν βλέπω να είχε οποιεσδήποτε επιπτώσεις. Ούτε προβλήθηκε στο τεκμ. 12 ή ποτέ άλλοτε ως λόγος ακύρωσης της σύμβασης ή λόγος που παρεμπόδιζε τους εναγομένους να αποδεχθούν την συγκεκριμένη πρόταση του τεκμ. 18.

Η δήλωση Stubbs, τεκμ. 39, που κατέθεσε ο ίδιος ο

Πρέπει εντούτοις να διευκρινισθεί ότι δεν μπορεί παρά να αγνοηθεί το υπόλοιπο τμήμα της μαρτυρίας Stubbs. Εν πρώτοις μέγα μέρος αποτελεί σχόλιο του μάρτυρα με το οποίο προσπαθεί να ερμηνεύσει ο ίδιος το τεκμ. 18 και ιδιαίτερα τις δικές του προθέσεις. Φυσικά δεν είναι έργο του μάρτυρα η ερμηνεία ή η νοηματοδότηση ενός γραπτού κειμένου έστω και αν ο ίδιος ήταν ο συντάκτης του:

"Construction is usually a matter of law for the

Ας σημειωθεί ότι έχω παραθέσει αυτούσιο το σχετικό απόσπασμα της δήλωσης στην ενδιάμεση απόφαση μου ημερ. 4/4/94 με την οποία αποδέχθηκα την προσαγωγή ως μαρτυρίας της δήλωσης Stubbs, παρά την ένσταση του ενάγοντα. Η υπόλοιπη μαρτυρία του, που συνόψισα σε άλλο μέρος της απόφασης, όπως και στην ενδιάμεση

απόφαση, δεν μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστη δεδομένου ότι (1) ο μάρτυς δεν έχει υποστεί τη βάσανο της αντεξέτασης και (2) υπάρχει μαρτυρία του ενάγοντα, προφορική και έγγραφη, που πιστεύω, η οποία αντικρούει τον κ. Stubbs.

Το στοιχείο όμως που δίνει τη χαριστική βολή στην

αξιοπιστία του εναγομένου είναι η ιστορία ότι κατά τη συνάντηση του με τους εκπροσώπους του ενάγοντα τού ομολόγησαν την πλήρη αδυναμία του (ενάγοντα) να συμμορφωθεί με τη θεμελιακή του υποχρέωση. Ωστόσο, παρά την εξομολόγηση και τη σημασία της δεν υπήρξε αντίδραση. Και θα ήταν εύλογο να αναμένει κανείς ότι ο εναγόμενος θα κατάγγελλε αμέσως τη συμφωνία ή τουλάχιστον θα προέβαινε σε γραπτή διαμαρτυρία. Είναι και η αντιφατική εκδοχή ότι οι πραγματικοί αντισυμβαλλόμενοι των εναγομένων ήταν οι δύο μάρτυρες. Αν έτσι ήταν τα πράγματα η αντίδραση, πάλιν, του εναγομένου έπρεπε να ήταν ακαριαία.

Μία άλλη πτυχή, που αντανακλά και στη φερεγγυότητα της μαρτυρίας των εναγομένων, αφορά τις κατηγορίες κατά του ενάγοντα, όπως διατυπώνονται στα διάφορα φαξ που έστειλαν, που ήδη κατέγραψα, ότι ο ενάγων παρέβη την υποχρέωση για σύσταση της αναδόχου εταιρείας, όπως και άλλες υποχρεώσεις του. Είναι φανερό πως καμιά τέτοια κίνηση δεν μπορούσε να γίνει προτού εκκαθαριστεί το ζήτημα με το Ν.Α.Τ., το οποίο χειριζόταν μάλιστα ο δικηγόρος των εναγομένων στην Αθήνα. Δεν είναι μόνον αυτά τα παραδείγματα αναξιοπιστίας του εναγομένου ως μάρτυρα. Είναι όμως από τα πιο κτυπητά.

Πράγματι η μαρτυρία αυτή είναι πολυσήμαντη. Υποστηρίζει έμμεσα την υπόθεση του ενάγοντα ότι δεν υπήρχε πρόβλημα χρηματοδότησης της συμφωνίας. Ενισχύει επίσης ό,τι ανέφερε ο Γ. Σκορδέλλης εκ μέρους του ενάγοντα στο τεκμ. 13. Παράλληλα δείχνει ότι οι εναγόμενοι ενήργησαν με τρόπο που αντιστρατευόταν βασική

ρήτρα της συμφωνίας. Ο εναγόμενος, χωρίς τη γνώση ή τη συναίνεση του ενάγοντα, ενοικίασε καμπίνες του πλοίου σε τρίτο, ενώ ο ίδιος επέμεινε ότι η ναύλωση του ενάγοντα άρχισε στις 15/9.

"A contract may be discharged by breach, that is to

say, one party to it may be discharged from further

Προφανώς ο εναγόμενος ωθήθηκε στην ενέργεια του να τερματίσει το τεκμ. 1 αφού προήλθε στη συμφωνία τεκμ. 29 με τη United Brothers, του μεγαλύτερου, ομολογουμένως, δανειστή των εναγομένων, η οποία θα του επέτρεπε να αψηφίσει τη συμφωνία του με τον ενάγοντα. Οι εναγόμενοι θα απεκόμιζαν συνάμα τα οφέλη από τη συμφωνία, τεκμ. 1, που είχαν μέχρι τότε προκύψει γιαυτούς.

claims .......).

Η διευθέτηση της αγωγής αρ. 86/88, τεκμ. 23 και η

μήνες (Δεκέμβριος του 1988), της Metro, για παγοποίηση του λογαριασμού της κας Peller.

'Eνα άλλο ζήτημα που θα με απασχολήσει είναι κατά πόσον η ναύλωση του ενάγοντα, παρά τα συμβάντα, άρχισε σύμφωνα με τους όρους του τεκμ. 1, από την υπογραφή του στις 15/9. Το θέμα συνδέεται και με την ανταξίωση των εναγομένων για αποζημιώσεις

Δ.Α. 820.000 για το ναύλο του πρώτου χρόνου της ναύλωσης στον ενάγοντα. Η θέση του εναγομένου είναι ότι η ναύλωση ξεκίνησε όπως προβλέφθηκε στην παράγραφο 16(α). Και ότι ο ενάγων είχε την

κατοχή από τότε όπως επιμαρτυρεί (α) η ασφάλεια του πλοίου από τον ενάγοντα και (β) η τοποθέτηση πλοιάρχου και πληρώματος στο πλοίο με εντολή και πάλιν του ιδίου.

Η άλλη πλευρά, επικαλούμενη τις παραβάσεις της συμφωνίας, υποστήριξε ότι ο ενάγων δεν έλαβε ποτέ κατοχή. Αντέτεινε κυρίως ότι οι σχετικές πρόνοιες του τεκμ. 1, ορθά ερμηνευόμενες, δεν προβλέπουν για ναύλωση αλλά συμφωνία για ναύλωση. Η πρώτη δεν έγινε ποτέ. Το επιχείρημα στηρίζουν στο ρήμα "will, will be", που χρησιμοποιείται στις παραγράφους 11, 12 και 13. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε χρόνο έπρεπε να υπογραφόταν χωριστό ναυλοσύμφωνο. Και είναι με αυτό το πνεύμα που πρέπει να προσεγγισθεί η παράγραφος 16(α).

Η γυμνή ναύλωση (το πλοίο εξοπλίζει ο ναυλωτής) συνεπάγεται απαραίτητα την παράδοση ελέγχου και κατοχής του γυμνού πλοίου. Ο Lord Chοrley "Ναυτικόν Δίκαιον" (κατά μετάφραση στην ελληνική) στη σελ. 99 αναφέρει:

"Η ναύλωσις δύναται να είναι μία συνήθης μίσθωσις,

ακριβώς ως η μίσθωσις οιουδήποτε κινητού, π.χ.

ενός αυτοκινήτου δι'εκδρομήν, ή δύναται κατά την

φύσιν αυτής να είναι ενοικίασις δι'ής ο ιδιοκτήτης

Βλέπε επίσης Scrutton on Charterparties, 18η έκδοση, σελ. 45 και 46.

Δεν μπορώ να αποδεχθώ την εισήγηση των εναγομένων ότι η

Δόλος

Το άρθρ. 17 του περί Συμβάσεων Νόμου, που επικαλέστηκε γενικά ο ενάγων, καθορίζει πότε υπάρχει δόλος (απάτη) χωρίς να εξαντλεί όλες τις περιπτώσεις. Αυτή είναι η έννοια του ρήματος "περιλαμβάνει" στο κείμενο της διάταξης, όπως δέχεται ο Α.C. Patra "The Indian Contract Act", 1ος τόμος, σελ. 354. Το άρθρ. 17(1) ορίζει:

""Απάτη" περιλαμβάνει οποιαδήποτε από τις πιο

κάτω πράξεις οι οποίες διαπράττονται από κάποιο

από τους συμβαλλόμενους, ή με τη συγκατάθεση αυτού,

ή από τον αντιπρόσωπό του, με σκοπό εξαπάτησης άλλου

συμβαλλόμενου ή του αντιπροσώπου του, ή εξώθησης

αυτού στη σύναψη σύμβασης."

Ακολουθεί η απαρίθμηση 5 συγκεκριμένων περιπτώσεων. Το άρθρ. 18 μας δίνει ορισμό της ψευδούς παράστασης, ενώ το άρθρ. 19 προβλέπει πως μία σύμβαση μπορεί να ακυρωθεί, μεταξύ άλλων, και για απάτη. Την ακύρωση μπορεί να ζητήσει ο εξαπατηθείς:

"19 (1) Αν η συναίνεση σε συμφωνία παρασχέθηκε

μέρους, του οποίου η συναίνεση παρασχέθηκε με τον τρόπο αυτό."

Η ενεργός απόκρυψη γεγονότων από πρόσωπο που τα γνωρίζει συνιστά, κατά το άρθρ. 17(1)(β), μορφή απάτης. 'Εχοντας υπόψη τη μαρτυρία γενικά και ειδικότερα τι είπε ο ενάγων στο θέμα μη αποκάλυψης των υποχρεώσεων του πλοίου, έχω την άποψη ότι δεν στοιχειοθετείται ο λόγος αυτός. Εξέθεσα τη μαρτυρία και δε χρειάζεται να κάμω άλλη ανάλυση για να φανεί το ανυπόστατο της κατηγορίας. Αν δεχθώ προς στιγμή ότι δεν αποκαλύφθηκε το ύψος απαίτησης - και αν αυτό πάλιν συνιστά χωρίς οτιδήποτε άλλο απάτη - δόθηκαν όλα τα στοιχεία από τα οποία ο ενάγων θα μπορούσε εύκολα να ανεύρει την αλήθεια. Και πρέπει να μην λησμονείται ότι η απαίτηση της αιγυπτιακής εταιρείας δεν είχε ακόμη αποκρυσταλλωθεί. Υπήρχε caveat για το οποίο ήταν ενήμερος ο ενάγων.

"Under the Contract Act we are concerned with the

effects of fraud only so far as consent to a

contract is procured by it."

Στη σελ. 175 υπάρχει και το εξής συναφές σχόλιο:

definable as dans locum contractui, bringing about the contract."

Και να εξετασθεί η υπόθεση υπό το πρίσμα της απάτης ως αστικού αδικήματος, που δε συνδέεται με τη σύμβαση, έχω τη γνώμη πως τα στοιχεία δεν υποστηρίζουν μία τέτοια κατηγορία. Αν μη τι άλλο τα βασικά, όπως για παράδειγμα ο ισχυρισμός για δεκαήμερη παράταση, όχι μόνον δεν τα δέχεται και δεν ενεργεί με βάση αυτά ο ενάγων, αλλά τα διαψεύδει στα διάφορα φαξ που έστειλε στους εναγομένους. Αυτό δεν σημαίνει ότι η συμπεριφορά του εναγομένου ήταν άψογη. Κρίθηκε ήδη ότι αποτελούσε αθέτηση της συμφωνίας. Για τους συσχετισμούς των ψευδών παραστάσεων στο δίκαιον των συμβάσεων και το δίκαιον των αστικών αδικημάτων παραπέμπω στον Street "The Law of Torts" 6η έκδοση, στη σελ. 378. Ορισμό του αδικήματος παρέχει ο Street στη σελ. 379. Βλέπε περαιτέρω τη βασική υπόθεση Derry v. Peek (1889) 14 Appeal Cases 337 και Clerk & Lindsell on Torts, 16η έκδοση σελ. 1022 και επέκεινα. Υπογραμμίζεται όμως ότι εδώ η υπόθεση συζητήθηκε κυρίως στο πλαίσιο που σχηματίζουν οι διατάξεις του περί Συμβάσεων Νόμου (βλέπε γραπτή αγόρευση του ενάγοντα).

Το άρθρ. 75 του Κεφ. 149 κατοχυρώνει δικαίωμα σε αποζημίωση και στην περίπτωση που έλαβε χώρα νόμιμη συμβατική υπαναχώρηση. Ορίζει συγκεκριμένα ότι:

"To πρόσωπο το οποίο υπαναχωρεί νόμιμα από τη σύμβαση,

δικαιούται αποζημίωση για κάθε ζημιά την οποία υπέστη

συνεπεία της μη εκπλήρωσης της σύμβασης."

(Βλέπε Π.E. 8010 Παντζιαρή ν. Aquarian Container Lines Ltd. κ.α. ημερ. 8/10/93 και Π.Ε. 8691 Α.Ν. Stasis Estates Co. Ltd. v. Georges Evans Edwards & Another, ημερ. 28/4/95.

"Η βάση των αποζημιώσεων για παράβαση συμφωνίας,

Η αρχή αυτή ενσωματώνεται στο 'Αρθρο 73(1) του περί Συμβάσεων Νόμου - Κεφ. 149, όπως επεξηγείται στη

Saab and Another v. Holy Monastery Ay. Neophytos

Tyrimou (1984) 1 C.L.R. 23 και Δρουσιώτη ν.

Ιερωνυμίδη (Πολιτική 'Εφεση 7534, 30/11/90)}.

ποσό που κατέβαλε. Είναι φανερό ότι δεν άντλησε κανένα όφελος για τα χρήματα που κατέβαλε. Η μη πραγμάτωση της αντιπαροχής υπήρξε πλήρης. Ο ενάγων δικαιούται σε ότι κατέβαλε και για την αιτία αυτή. Η άποψη μου ενισχύεται από το παρακάτω απόσπασμα από το Chitty on Contracts, 1ος τόμος, 27η έκδοση, (1994), παραγ. 24-043 στη σελ. 1177 και 1178:

"Where the innocent party is entitled to, and

by the other party.

only if the consideration for the payment has totally failed."

Η δυνατότητα ανάκτησης των καταβληθέντων υπάρχει και στην περίπτωση μερικής πραγμάτωσης της αντιπαροχής (βλ. υποσημείωση 34 στη σελ. 1178 και σε όσα παραπέμπει).

Ας σημειωθεί ότι το άρθρ. 31 του περί Δικαστηρίων Νόμου, όπως ερμηνεύθηκε, δε θέτει κανένα περιορισμό αναφορικά με το νόμισμα στο οποίο μπορεί να εκδοθεί μία απόφαση. Και είναι

σταθερή η νομολογία ότι υπάρχει δυνατότητα έκδοσης απόφασης σε ξένο νόμισμα. Το ιστορικό της εξέλιξης αυτής, όπως και της νομολογίας που την καθιέρωσε, παρέχει η απόφαση στην αγωγή ναυτοδικείου αρ. 211/89 Γραμμές Στρίντζη Αιγαίου Ναυτική Εταιρεία ν. Επίσημου Παραλήπτη & Εφόρου Εταιρειών κ.α. ημερ. 6/12/96.

'Οπως είπα πριν, πιστεύω τη μαρτυρία του ενάγοντα. Αποδέχομαι επομένως πως πλήρωσε το ποσό των Δ.Α. 28.006,66 για ασφάλιστρα. 'Αλλωστε η μαρτυρία του δεν αμφισβητήθηκε σοβαρά και περαιτέρω υποστηρίζεται από τα έγγραφα που κατέθεσε. Κατά τη γνώμη μου για τη δαπάνη αυτή οι εναγόμενοι υπέχουν ευθύνη. Ο ενάγων ασφάλισε το πλοίο με την προοπτική της ναύλωσης. Υπενθυμίζω εδώ και τις σχετικές προτροπές και παράπονα του F. Inigo στα διάφορα φαξ. Ο κ. Θεοφίλου υπέβαλε ότι δεν ήταν δικαιολογημένη η διατήρηση της ασφάλειας μετά τον τερματισμό της συμφωνίας αυτής και εισηγήθηκε πως είναι αρκετό ποσό Δ.Α. 7.000 για περίοδο 2 μηνών, δηλαδή, περίπου ένα τέταρτο του χρόνου που ίσχυσε η ασφάλεια προτού διακοπεί. Συμφωνώ με αυτή την προσέγγιση. 'Ομως ο χρόνος απαραίτητης κάλυψης είναι μεγαλύτερος (Σεμπτέμβριος μέχρι Νοέμβριος). Επιδικάζω επομένως ποσό Δ.Α. 12.000.

Δεν αναφέρθηκε η συμβατική ή άλλη βάση για τα δικηγορικά έξοδα. Δε βρίσκω να υπάρχει νομικό έρεισμα για τις απαιτήσεις αυτές, τις οποίες και απορρίπτω. Το ίδιο ισχύει και για τα ταξιδιωτικά έξοδα και έξοδα διαμονής. Οι εναγόμενοι πάλιν δεν είναι υπεύθυνοι για τα αεροπορικά εισιτήρια δύο μελών του πληρώματος που επισκέφθηκαν τους δικούς τους στις Αθήνες. Ούτε στις περιπτώσεις αυτές προβλήθηκε ή βρίσκω να υπάρχει νομική βάση που να στηρίζει τέτοιες απαιτήσεις.

Δεν είμαι διατεθειμένος να επιτρέψω τα υπόλοιπα κονδύλια εξόδων της παραγράφου 17 της Αναφοράς, πλήν του ποσού των Λ.Κ. 250

Είναι, τέλος, η ρήτρα αποζημίωσης της παραγράφου 9 του

τεκμ. 1. Ο ενάγων αξιώνει το ποσό των Δ.Α. 200.000 που προβλέπει

"Section 74 provides for the measure of damages in

H ινδική πρόνοια είναι απαράλλακτη με το άρθρ. 74 του Κεφ.

"Under section 74(1) of the Contract Law, 1930, where

Και στην Iordanou, ανωτέρω, στη σελ. 104:

Η μαρτυρία για τη μελέτη, τεκμ. 20, είναι αντιφατική σε ένα σχετικά σοβαρό σημείο. Το χρόνο που ετοιμάστηκε. Ο ένας μάρτυρας είπε πως έγινε πριν την υπογραφή του τεκμ. 1, ενώ ο άλλος μετά. Ο ενάγων δεν ήταν σε θέση να μας διαφωτίσει. Το πιο σημαντικό όμως είναι άλλο. Τα συμπεράσματα της μελέτης βασίστηκαν ουσιαστικά σε πληροφορίες ή στοιχεία που δεν είναι τίποτε άλλο παρά εξ ακοής μαρτυρίες. Και σαν τέτοιες, απαράδεκτες για την απόδειξη των γεγονότων στα οποία αναφέρονται. Επομένως δεν μπορώ να αποδώσω στη μελέτη οποιαδήποτε αποδεικτική αξία.

Γεννιέται αμέσως το ερώτημα αν μπορεί να επιδικασθεί το ποσό που αναφέρεται στην ποινική ρήτρα ως εύλογη αποζημίωση. 'Οπως θα προσέξει κανείς το ποσό αυτό ήταν πληρωτέο για διάφορες παραβιάσεις της συμφωνίας. Αυτό, σύμφωνα με την απόφαση του δικαστή Α. L. Smith στη Wilson v. Love (1896) 1 Q.B. 626, 631, που υιοθετούν οι Pollock & Mulla (σελ. 679 της 10ης έκδοσης), μπορεί να θεωρηθεί ως υπέρμετρη ποινή (penalty). Και αυτή είναι η κατάληξη μου σχετικά με την κρινόμενη υπόθεση. Το απόσπασμα της απόφασης έχει ως εξής:

"where a sum is made payable by a contract to

sum is prima facie to be regarded as a penalty,

and not as liquidated damages."

Το δικαστήριο μπορεί ωστόσο να επιδικάσει λογική

αποζημίωση. Εφόσον όμως δεν υπάρχει άλλη μαρτυρία για τη ζημία ή απώλεια του ενάγοντα, μόνο ονομαστικές αποζημιώσεις μπορώ να

εγκρίνω, που καθορίζω σε Έ50. Ανεξάρτητα από τη Wilson, η άποψη μου ισχυροποιείται από το εξής σχόλιο, βασιζόμενο όπως και τα άλλα σε δικαστικές αποφάσεις, στη σελ. 678 του ιδίου συγγράμματος, το οποίο και υιοθετώ:

"S. 74 requires proof of general damages as distin-

Ο McGregor on Damages, 15η έκδοση, παραγ. 399 στη σελ. 250 αναφέρει πότε δικαιολογείται η επιδίκαση ονομαστικών αποζημιώσεων:

"Nominal damages may also be awarded where the fact

of a loss is shown but the necessary evidence as

to its amount is not given."

'Eγινε αναφορά στην απόφαση, που αφορά τον ενάγοντα,

Mourtzinos v. Ship "Galaxias" (1989) 1 A.Α.Δ. 314. Το Ναυτοδικείο (Μαλαχτός, Δ.) μείωσε το ποσό της αρχικής εγγύησης, για να αφεθεί ελεύθερο το πλοίο, από Δ.Α. 1.800.000 σε Δ.Α. 500.000, αφού έλαβε υπόψη τη ρήτρα αποζημίωσης για Δ.Α. 200.000 της παραγράφου 9. Η απόφαση εφεσιβλήθηκε από τον ενάγοντα αλλά χωρίς αποτέλεσμα. (βλ. την απόφαση του Εφετείου στη σελ. 335 του ίδιου τόμου των αποφάσεων). Η εγγυοδοσία, που ακολούθησε τη σύλληψη του πλοίου, δεν έχει καμιά σχέση με τον καθορισμό της αποζημίωσης με βάση τις διατάξεις του άρθρ. 74 ούτε αποτελεί από μόνη της μαρτυρία ότι το ποσό της παραγράφου 9 μπορούσε να ανακτηθεί ως συμφωνημένη αποζημίωση. Η εγγυοδοσία παρέχεται χωρίς να εκλαμβάνεται ως δεδομένη και αποδεδειγμένη η σχετική απαίτηση, αλλά με βάση άλλα κριτήρια.

Ενόψει των ευρημάτων μου η ανταξίωση για τα έξοδα του Αξιωματικού Ναυτοδικείου είναι παντελώς αβάσιμη, όπως και εκείνη που αφορά το ναύλο για τον πρώτο χρόνο ναύλωσης, η οποία όπως εξήγησα, δεν έγινε ποτέ. Εξίσου αβάσιμη είναι και η απαίτηση για αποζημίωση για τα υπόλοιπα δύο χρόνια της ναύλωσης. 'Ερχομαι στην παράγραφο (Δ) της ανταπαίτησης. Υπενθυμίζω ότι δεν αμφισβητείται το ύψος του ποσού. Η διαμάχη αφορά την ευθύνη πληρωμής. Βρίσκω ότι κατά τους ουσιώδεις χρόνους η Metro ουσιαστικά ενεργούσε κατ'εντολή και για λογαριασμό των εναγομένων που ευθύνονταν για τις δαπάνες εκείνες. Επισημαίνω την απαίτηση της Metro για τα έξοδα αυτά στο τεκμ. 3 ημερ. 1/10/88 στο οποίο δεν υπήρξε αντίδραση. Στο φαξ αυτό ο Δ. Τακούσης απευθυνόμενος στην εναγόμενη 2 αναφέρει στο τέλος:

"We would also like to have your confirmation

Καταλήγω πως οι εναγόμενοι δεν απέδειξαν ούτε το μέρος αυτό της ανταπαίτησης, το οποίο και απορρίπτω.

Τελικά εκδίδεται απόφαση υπέρ του ενάγοντα και εναντίον των εναγομένων για τα εξής ποσά:

(α) Δ.Α. 256.260 που κατέβαλε έναντι του τιμήματος αγοράς

ή το ισάξιο σε κυπριακές λίρες?

(β) Λ.Κ. 15.700 που κατέβαλε για τον ίδιο σκοπό?

(γ) Δ.Α. 12.000 για ασφάλιστρα ή το ισάξιο σε κυπριακές

λίρες?

(δ) Λ.Κ. 250 ως η παράγραφος 17 της Αναφοράς? και

(ε) Λ.Κ. 50 ονομαστικές αποζημιώσεις με βάση την παράγραφο 9 του τεκ. 1.

Τα ποσά της απόφασης θα φέρουν νόμιμο τόκο προς 8% από τις 29/11/96 (βλέπε άρθρ. 33(2) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960 (ν. 14/60) όπως τροποποιήθηκε από το άρθρ. 4(α) του τροποποιητικού νόμου αρ. 102(1)/96}.

Οι εναγόμενοι θα πληρώσουν τα έξοδα της αγωγής που θα υπολογίσει ο Πρωτοκολλητής εκτός αν τα συμφωνήσουν οι δικηγόροι των διαδίκων. Η ανταπαίτηση απορρίπτεται χωρίς έξοδα.

Σ. Νικήτας,

Δ.

/ΚΑσ