CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Νικολάου, Δ.

ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Ο εφεσείων είναι Ιορδανός που διέμενε στη Λεμεσό. Την 1 Σεπτεμβρίου 1990 κίνησε αγωγή στην οποία συνένωσε ως εναγόμενες μια Ελβετική τράπεζα, Κυπριακή υπεράκτια εταιρεία της οποίας ήταν διευθύνων σύμβουλος και την εν διαστάσει σύζυγό του, αλλοδαπή που επίσης διέμενε στη Λεμεσό. Προήγηθηκε, κατά την ίδια ημερομηνία, η καταχώρηση μονομερούς αίτησης και η εν συνεχεία παραχώρηση από το δικαστήριο άδειας για τη σφράγιση του κλητηρίου εντάλματος και την υποκατάστατη επίδοση ειδοποίησης στην τράπεζα εκτός δικαιοδοσίας. Η αίτηση υποστηριζόταν από ένορκο δήλωση του εφεσείοντα ημερομηνίας 31 Αυγούστου 1990. Μετά την επίδοση της αγωγής και κατόπιν σχετικής άδειας, η τράπεζα καταχώρησε εμφάνιση υπό όρους και ακολούθως, με αίτηση διά κλήσεως ημερομηνίας 17 Δεκεμβρίου 1990, η οποία υποβλήθηκε εντός του πλαισίου της αγωγής, ζήτησε όπως εκδοθεί:

Ας σημειωθεί σε σχέση με το λεκτικό της πρώτης παραγράφου ότι οι συνήγοροι εξέφρασαν την άποψη πως η αναφορά σε επίδοση του διατάγματος οφείλεται σε γραφικό λάθος και θα πρέπει να διαβάζεται ως αναφορά σε επίδοση της ειδοποίησης του κλητηρίου εντάλματος. Μας κάλεσαν δε έτσι να το αντικρύσουμε.

Η έφεση στρέφεται εναντίον της πρωτόδικης αντίκρυσης των δύο κύριων ζητημάτων αλλά και της πρωτόδικης άποψης ότι η εξασφάλιση εξόδων δεν εμπόδιζε την εξέταση τους. Κατά τη συζήτηση της έφεσης ο συνήγορος του εφεσείοντος έθεσε και δύο άλλα ζητήματα τα οποία, καθώς εισηγήθηκε, άπτονται της δικαιοδοσίας του δικαστηρίου που σήμαινε ότι καθίστατο δυνατή η εξέταση τους παρόλον που δεν περιέχονται στην ειδοποίηση έφεσης. Βέβαια, ζητήματα δικαιοδοσίας εξετάζονται κατ΄ έφεση, ακόμα και αυτεπάγγελτα: βλ. Central Cooperative Bank Ltd v. CY.E.M.S. Co. Ltd (1984) 1 C.L.R. 435. Ας δούμε όμως τα προταθέντα ζητήματα. Το ένα είναι ότι το δικαστήριο δεν είχε δικαιοδοσία να επιληφθεί της αίτησης δεδομένου ότι υποβλήθηκε στο πλαίσιο της αγωγής ενώ η άδεια για σφράγιση και επίδοση είχε δοθεί σε προηγηθείσα γενική αίτηση. Κατά τον συνήγορο, τα επίδικα ζητήματα θα έπρεπε να είχαν ενταχθεί στο πλαίσιο της προηγηθείσας γενικής αίτησης εφόσον σε εκείνη ήταν που δόθηκε η άδεια για σφράγιση και για επίδοση και εκδόθηκαν κατ΄ ακολουθίαν σχετικά διατάγματα. Το άλλο είναι ότι το εκδοθέν διάταγμα για επίδοση εκτός δικαιοδοσίας παρέμεινε εν τέλει άθικτο από τη δικαστική κατάληξη στην εν λόγω αίτηση της τράπεζας εφόσον το δικαστήριο εξέδωσε διάταγμα παραμερισμού της επίδοσης χωρίς να ακυρώσει το αρχικό εξουσιοδοτικό διάταγμα.

Το δεύτερο ζήτημα αφορά μόνο στην πληρότητα της απόφασης από τυπικής άποψης. Το διάταγμα για παραμερισμό της επίδοσης εκδόθηκε κατόπιν της κατάληξης ότι "η αίτηση ........ πρέπει να επιτύχει". Υπενθυμίζουμε ότι με την αίτηση εζητείτο, ανάμεσα σε άλλα, και "διάταγμα ...... παραμερίζον και/ή ακυρώνον ...... το διάταγμα επίδοσης .....". Προκύπτει λοιπόν ότι το δικαστήριο δεν ενήργησε κατ΄ αντίθεση προς ό,τι ίσχυε όταν εξέδωσε το διάταγμα για παραμερισμό της επίδοσης. Διακρίνεται ως εκ τούτου η παρούσα από την S.P.P. Projects Ltd v. Integral Equipment Sarl, Πολ. Έφ. 8187, ημερ. 8 Οκτ. 1993 στην οποία παρέπεμψε ο συνήγορος του εφεσείοντος. Όσο και αν ήταν, για σκοπούς πληρότητας, επιθυμητή ή διατύπωση και διατάγματος παραμερισμού του προηγούμενου διατάγματος, εν τούτοις, δεδομένης της γενικής απόφανσης περί επιτυχίας της αίτησης που το περιλάμβανε και αυτό, θεωρούμε την παράλειψη ως τυπική χωρίς επίδραση στο αποτέλεσμα.

Προχωρούμε σε εξέταση του προταχθέντος ζητήματος ασφάλειας εξόδων. Στην υπόθεση Stella v. Sayias (1983) 1(A) C.L.R. 186 τέτοιο διάβημα δεν θεωρήθηκε έκφραση πρόθεσης για εγκατάλειψη ένστασης σε σχέση με τη δικαιοδοσία. Επισημάνθηκε ότι, όπως κατέδειχνε η Αγγλική πρακτική, η συνύπαρξη των δύο δεν ήταν ούτε άγνωστη ούτε ασυμβίβαστη. Και έγινε αναφορά στο ορθολογικό έρεισμα όπως αυτό τέθηκε από τον δικαστή Cave, J., στη Rein v. Stein (1892) Law Times, Vol. LXVI N.S. 469, στη σελ. 471:

Στη Stella v. Sayias (ανωτέρω) διακρίθηκαν δύο άλλες Αγγλικές υποθέσεις στις οποίες αίτηση για παραμερισμό σχετιζόταν με απλές παρατυπίες και όχι με ζήτημα δικαιοδοσίας. Δεν συμμεριζόμαστε την άποψη ότι η διακρίβωση της πρόθεσης εγκατάλειψης που αποτελεί σε τέτοιες περιπτώσεις το ζητούμενο, συναρτάται με τη φύση του προβλήματος προς το οποίο απευθύνεται η αίτηση για παραμερισμό. Στην προκείμενη περίπτωση το διάβημα για ασφάλεια εξόδων περιοριζόταν ρητώς σε ό,τι θα προέκυπτε από την αίτηση διά κλήσεως για ακύρωση, παραμερισμό ή αναστολή. Προϋπέθετε την προώθησή της και αποκτούσε νόημα μόνο εξ αιτίας της. Δεν επρόκειτο για διάβημα σε σχέση με διαδικασίες που θα ακολουθούσαν. Οπότε θα μπορούσε να εκληφθεί ότι οι αιτητές, με την προσοχή εστιασμένη στα περαιτέρω, εκδήλωναν πρόθεση να μην προσβάλουν ο,τιδήποτε προκαταρκτικά. Έτσι, το διάβημα στο οποίο προέβη η τράπεζα για ασφάλεια εξόδων σε σχέση με την αίτηση δια κλήσεως δεν αποτελούσε εμπόδιο στην προώθησή της.

Έπεται κατά σειρά το ζήτημα αποκάλυψης ή μη. Η συζήτηση του μπορεί να καταστεί ευχερέστερα κατανοητή αν πρώτα σκιαγραφήσουμε την εικόνα που προέκυψε ως αποτέλεσμα των στοιχείων τα οποία τέθηκαν ενώπιον του δικαστηρίου στην αίτηση για παραμερισμό. Ο εφεσείων και η σύζυγος του άνοιξαν, κατά το 1985, κοινό τρεχούμενο λογαριασμό με την εφεσίβλητη τράπεζα σε παράρτημα της στη Γενεύη, Ελβετίας. Η τράπεζα, σύμφωνα με την αναντίλεκτη μαρτυρία της, ιδρύθηκε στην Ελβετία το 1856, διατηρεί τα κεντρικά γραφεία της στη Ζυρίχη, παράρτημα στη Γενεύη και λειτουργεί σε πολλά μέρη του κόσμου αλλά όχι στην Κύπρο. Προς αναγνώριση τούτου και δεδομένου ότι ο εφεσείων στην ένορκη δήλωση που συνόδευε την αίτηση του για άδεια σφράγισης και επίδοσης του κλητηρίου εντάλματος είχε παρουσιάσει μια διαφορετική εικόνα, ο συνήγορος του προέβη, πριν από την ακρόαση της αίτησης διά κλήσεως, στην ακόλουθη δήλωση:

Η τράπεζα παραχώρησε το δάνειο σύμφωνα με τις δοθείσες οδηγίες, θεωρώντας το ως δάνειο προς τον εφεσείοντα με συνυπεύθυνη, βέβαια, τη σύζυγο του δυνάμει των όρων του εν λόγω λογαριασμού. Γενομένου όμως του δανείου, ο εφεσείων προέβαλε ότι επρόκειτο περί δανείου όχι προς τον ίδιο αλλά προς την εν λόγω εταιρεία εφόσον η επιστολή γράφτηκε σε επιστολόχαρτο της και εφόσον στο μέρος της υπογραφής περιγραφόταν ως διευθύνων σύμβουλος. Τα προέβαλλε αυτά παρά το ότι στην επιστολή προτάσσεται το δικό του όνομα και ο αριθμός του δικού του λογαριασμού με αναφορά προς το δάνειο αλλά και παρά το ότι, καθώς θα πρέπει να γνώριζε ο εφεσείων ως διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, η τράπεζα δεν είχε οποιαδήποτε προηγούμενη σχέση με την εταιρεία ως υπόβαθρο για την παραχώρηση δανείου και μάλιστα τέτοιου ύψους. Στο μεταξύ είχε επέλθει ρήξη στις σχέσεις μεταξύ του εφεσείοντος και της συζύγου του. Τους χώριζαν οικονομικές διαφορές και βρίσκονταν σε διάσταση. Η σύζυγος διαφώνησε με τη δική του τοποθέτηση απέναντι στο δάνειο. Οπότε ο εφεσείων, για να προκαταλάβει τυχόν εξελίξεις, προέτρεψε την τράπεζα να μην αποδεχθεί οδηγίες προερχόμενες από τη σύζυγο του. Προέβαλε σχετικά ότι κατά το άνοιγμα του λογαριασμού, υπήρξε, κατόπιν εισήγησης υπαλλήλου της τράπεζας, συνεννόηση τόσο μεταξύ του ιδίου και της συζύγου του όσο και μεταξύ τους και του υπαλλήλου, ότι η συμμετοχή της συζύγου, ζώντος του ιδίου, δεν θα ήταν παρά μόνο εικονική, με στόχο "να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος του φόρου κληρονομίας της Ελβετίας" σε περίπτωση θανάτου του. Αυτοί οι ισχυρισμοί δεν έγιναν δεκτοί από την τράπεζα. Η δε σύζυγος του, θεωρώντας ως δεδομένο ότι το δάνειο εβάρυνε τον κοινό λογαριασμό, έδωσε εν καιρώ οδηγίες στην τράπεζα για εξόφληση του δανείου πριν από τη λήξη του, με μετατροπή σε Γερμανικά μάρκα του ενεχυριασθέντος συναλλάγματος. Η τράπεζα ενήργησε ανάλογα. Σύμφωνα με τον εφεσείοντα, οι εν λόγω οδηγίες της συζύγου του, τις οποίες ο ίδιος χαρακτήρισε ως αντικανονικές και παράνομες, "τροχιοδρομήθηκαν και/ή εκμαιεύτηκαν από τον κ. Κάϊζερ που ενεργούσε ως διευθυντής και για λογαριασμό" της τράπεζας.

Καθώς λοιπόν προκύπτει, οι βασικές θέσεις του εφεσείοντος είναι πρώτο, ότι κακώς καταλογίστηκε το δάνειο στον αναφερθέντα λογαριασμό ως δάνειο που είχε γίνει στον ίδιο αντί στην εν λόγω εταιρεία^. δεύτερο, ότι εν πάση περιπτώσει κακώς τερματίστηκε πρόωρα το δάνειο^. και, τρίτο, ότι κακώς εξοφλήθηκε με μετατροπή κατά τον τότε χρόνο του ενεχυριασθέντος συναλλάγματος. Σχετικά με αυτές τις θέσεις διατυπώνει στο γενικά οπισθογραφημένο κλητήριο ένταλμα διάφορες αιτίες αγωγής οι οποίες καλύπτουν ευρύ φάσμα. Δεν παρίσταται ανάγκη να επεκταθούμε.

Μπορούμε τώρα, υπό το φώς της εικόνας που σκιαγραφήσαμε, να αναφερθούμε στο πως ο εφεσείων είχε παρουσιάσει τα πράγματα στο δικαστήριο όταν αποτάθηκε μονομερώς για άδεια σφράγισης και επίδοσης εκτός δικαιοδοσίας. Ενδιαφέρουν εν προκειμένω τρεις πτυχές. Η πρώτη αφορά τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες προέκυψε η διαφορά σχετικά με το δάνειο. Η σημασία της δεν μπορεί παρά να ήταν προφανής στον εφεσείοντα γιατί από αυτή απέρρεαν οι δικές του διεκδικήσεις αλλά και οι αντίστοιχες τοποθετήσεις των άλλων εμπλεκομένων. Ωστόσο την παρασιώπησε εντελώς. Αναφέρθηκε σε αυτή την πτυχή με γενικότητα εκθετόντας μόνο το δικό του ισχυρισμό ότι το δάνειο είχε δοθεί στην εταιρεία και τούτο ως αδιαμφισβήτητο σημείο αναφοράς για όλα τα άλλα. Και δεν εφοδίασε το δικαστήριο με αντίγραφο της επιστολής με την οποία είχε ζητηθεί το δάνειο, ένα κρίσιμης σημασίας έγγραφο θα λέγαμε. Ενώ αναφέρθηκε εκτενώς σε άλλες εξελίξεις. Η αναφορά του στο δάνειο περιορίστηκε στα εξής τα οποία παραθέτουμε:

Δ.