(1989) 1E ΑΑΔ 664

9 Νοεμβρίου, 1989
(ΠΙΚΗΣ, Δ.)

E. ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΛΤΔ.,

Ενάγοντες,

ν.

COMPASS INSURANCE CO. LTD.,

Εναγόμενων.

(Αγωγή Ναυτοδικείου Αρ. 268/84).

Ναυτοδικείο - Πρακτική - Τροποποίηση δικογράφων - Το περί Κυπρια­κού Ναυτοδικείου Διάταγμα, 1893, Κ.90 - Η διάταξη αυτή είναι αρκε­τά ευρεία, ώστε να επιτρέπει την διόρθωση τόσο γραμματικών όσο και ουσιαστικών λαθών, που περιέχονται στις έγγραφες προτάσεις - H άσκηση, όμως, της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου είναι διά­φορος ανάλογα με την φύση του λάθους, του οποίου επιδιώκεται η διόρθωση - Αν πρόκειται για γραμματικό λάθος, η διόρθωση μπορεί να γίνει με συνοπτικό τρόπο, ενώ αν πρόκειται για ουσιαστικό λάθος πρέπει να τηρηθούν τα αναγκαία εχέγγυα για την διασφάλιση των συμφερόντων της άλλης πλευράς - Τι αποτελεί γραμματικό λάθος.

Κατά το στάδιο των τελικών αγορεύσεων ο ενάγων στην πιο πάνω υπόθεση υπέβαλε προφορικά αίτηση τροποποιήσεως της Εκθέσεως Απαιτήσεως. H αίτηση στηρίχθηκε στον Θ.25, Κ.2 και Κ.5 των θεσμών Πολιτικής Δικονομίας.

Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την αίτηση, απεφάσισε:

(1)  Οι θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας δεν εφαρμόζονται σε υποθέ­σεις Ναυτοδικείου (Βλ. K. 237 του περί Δικαιοδοσίας Κυπριακού Ναυ­τοδικείου Διατάγματος, 1893).

(2)  Το θέμα διέπεται από τον Κ.90 του πιο πάνω Διατάγματος. H διάταξη του τελευταίου είναι αρκετά πλατιά, ώστε να καλύπτει τόσο περιπτώσεις γραμματικών λαθών όσο και περιπτώσεις ουσιαστικών λαθών.

(3)  Γραμματικό είναι το λάθος, το οποίο ανάγεται αποκλειστικά στην διατύπωση σε αντίθεση με την διαμόρφωση των θέσεων του διαδίκου.

(4)  H άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου είναι διά­φορος ανάλογα με την φύση του λάθους, του οποίου επιδιώκεται η διόρθωση.

(5)  Αν πρόκειται για γραμματικό λάθος η διόρθωση μπορεί να γίνει συνοπτικά. Αν όχι πρέπει να τηρηθούν τα αναγκαία εχέγγυα για την διασφάλιση των συμφερόντων της άλλης πλευράς.

(6)  Επειδή στην υπόθεση αυτή το λάθος, του οποίου επιδιώκεται η διόρθωση, είναι ουσιαστικό, η προφορική αίτηση απορρίπτεται.

H αίτηση απορρίπεται.

Οδηγίες για καταχώριση γραπτής αιτήσεως εντός συντόμου προθεσμίας.

Αναφερόμενες Αποφάσεις:

Asimenos ν. Paraskeva (1982) 1 C.L.R. 145,

Pitria Shipping ν. Georghiou (1982) 1 C.L.R. 358,

Philippou v. Compass Insurance (1987) 1 C.L.R. 344,

Koumi v. Republic (1987) 3 C.L.R. 1519.

Αίτηση.

Αίτηση από τους ενάγοντες για άδεια να τροποποιήσουν την παράγραφο 4 της έκθεσης απαιτήσεως.

Π. Λιβέρας και Ρ. Λιβέρα (Δ/νις), για τους ενάγοντες.

Π. Αναστασιάδης, για τους εναγόμενους.

O Δικαστής κ. Πικής ανέγνωσε την ακόλουθη απόφαση. H αγωγή αφορά αξίωση για αποζημιώσεις για διάρρηξη ασφα­λιστικού εγγράφου ή την αποπληρωμή ποσού οφειλόμενου βάσει του ιδίου εγγράφου. Μετά από μακρά διαδικασία στην οποία συνέβαλαν και οι τροποποιήσεις δικογράφων από τους διαδίκους φθάσαμε στο στάδιο των τελικών αγορεύσεων.

Αφού αγόρευσε ο δικηγόρος των εναγόμενων (προηγήθηκε η αγόρευσή του γιατί είχαν κληθεί μάρτυρες υπεράσπισης) η υπόθεση ορίστηκε σήμερα για την ακρόαση της αγόρευσης των εναγόντων. Πριν προχωρήσει στην επιχειρηματολογία του ο δικηγόρος των εναγόντων ζήτησε από το δικαστήριο να προβεί σε τροποποίηση της παραγράφου 4 της έκθεσης απαιτήσεως (τροποποιημένο υπόμνημα (petition), με την διαγραφή από την παράγραφο 4 της φράσεως "(A) of the Institute of London Underwriters Clauses in respect of all risks of loss or damage to the subject matter insured except as provided in Clauses 4,5,6 and 7 of the policy" και την αντικατάστασή της με την φράση "(B) including non-delivery of an entire bundle". Σημειώνουμε ότι στην παράγραφο 4 προσδιορίζεται η βάση της ευθύνης των ασφαλιστών σε συνάρτηση με το ασφαλιστι­κό έγγραφο στο οποίο γίνεται αναφορά.

O δικηγόρος των εναγόντων βάσισε το αίτημά του στις πρόνοιες της Δ.25, κ.1 και κ.5 των θεσμών Πολιτικής Δικο­νομίας με τις οποίες παρέχεται ευχέρεια στο δικαστήριο για τροποποίηση των δικογράφων. Επεξήγησε όμως ότι το αίτη­μά του για τροποποίηση έχει υποβληθεί με το συνοπτικό τρόπο που έχει διατυπωθεί για τον λόγο ότι η τροποποίηση αφορά γραμματικό (clerical) και όχι ουσιαστικό λάθος. H αναφορά του δικηγόρου των εναγόντων στις πρόνοιες των θεσμών της Κυπριακής Πολιτικής Δικονομίας οφείλεται προ­φανώς στην παραγνώριση των προνοιών του K. 237 των Κυ­πριακών θεσμών Ναυτοδικείου βάσει των οποίων σε θέματα διαδικασίας που δεν ρυθμίζονται από τους δικούς μας θε­σμούς ναυτοδικείου τυγχάνουν εφαρμογής, όπως έχει αποφασιστεί[*], οι θεσμοί του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Αγγλίας που ίσχυαν το 1960. Επισημαίνουμε ότι η Διάταξη των αγ­γλικών θεσμών που διέπει την ευχέρεια για διόρθωση γραμ­ματικών λαθών είναι η Δ.28, K. 11 που αντιστοιχεί με την Δ.25, K. 6 των Κυπριακών Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας.

O κ. Αναστασιάδης ήγειρε ένσταση στο αίτημα για τροπο­ποίηση διατυπώνοντας τη θέση του ότι δεν αφορά γραμματι­κό αλλά ουσιαστικό λάθος που άπτεται της ουσίας των εκατέ­ρωθεν θέσεων. H φύση της ασφαλιστικής κάλυψης και τα προαπαιτούμενα είναι ένα από τα βασικά επίδικα θέματα.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του K. 90 των Κυπριακών Θε­σμών Ναυτοδικείου παρέχεται διακριτική ευχέρεια στο ναυ­τοδικείο να επιτρέψει την τροποποίηση δικογράφου σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας[†].

Δεν παρίσταται ανάγκη να αποφασίσουμε κατά πόσο ο K. 90 εξαντλεί το θέμα της διακριτικής ευχέρειας του δικαστη­ρίου να επιτρέψει τροποποίηση και αν αφήνεται πεδίο για την συμπλήρωση των εξουσιών του δικαστηρίου στο θέμα αυτό μέσω των Διατάξεων του K. 237.

Οι πρόνοιες του K. 90 είναι αρκετά πλατιές ώστε να πα­ρέχεται ευχέρεια στο δικαστήριο να επιτρέπει την διόρθωση τόσο γραμματικών όσο και ουσιαστικών λαθών που περιέχονται στις έγγραφες προτάσεις. Διευκρινίζουμε όμως ότι η άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του δικαστηρίου είναι διά­φορος ανάλογα με την φύση του λάθους του οποίου επιδιώ­κεται η διόρθωση. Αν πρόκειται για γραμματικό λάθος η διόρθωση μπορεί να γίνει με τον συνοπτικό τρόπο που έχει εισηγηθεί ο κ. Λιβέρας. Αν όμως πρόκειται για ουσιαστικό λάθος πρέπει να τηρηθούν τα αναγκαία εχέγγυα για την διασφάλιση των συμφερόντων της άλλης πλευράς αφενός και την εξασφάλιση της ομαλής διεξαγωγής της διαδικασίας αφετέρου.

Το πρώτο θέμα το οποίο εγείρεται είναι αν η τροποποίη­ση αφορά γραμματικό λάθος. Τι αποτελεί γραμματικό λάθος στην δικογραφία είχα την ευκαιρία να εξετάσω στην υπόθεση Koumi ν. Republic (1987) 3 C.L.R. 1519. Μετά από εκτίμηση των αρχών που έχει καθιερώσει η νομολογία κατέληξα:

"... a clerical error in this context is one arising from the failure on the pan of the framer to give effect by the empoloyment of the appropriate word or phrase to his objectively mani­fest intention". (p. 1522)

Γραμματικό είναι το λάθος το οποίο ανάγεται αποκλειστι­κά στην διατύπωση σε αντίθεση με την διαμόρφωση των θέ­σεων του διαδίκου και αποβλέπει στον εναρμονισμό του λόγου με την έκδηλη πρόθεση.

Στην προκειμένη περίπτωση το αίτημα σκοπεί στην τροπο­ποίηση της βάσης της απαίτησης. Στην ουσία επιδιώκεται η διόρθωση λάθους στον προσδιορισμό των θέσεων των εναγόντων και όχι στην διόρθωση αναντίλεκτου λάθους στην έκ­φραση.

Καταλήγω ότι δεν πρόκειται για γραμματικό λάθος και δεν θα προβώ σε οποιαδήποτε διόρθωση της παραγράφου 4. Εάν οι ενάγοντες επιμένουν στο αίτημά τους για τροποποίη­ση πρέπει να υποβληθεί με γραπτή αίτηση μέσα σε 7 μέρες. Οι εναγόμενοι θα έχουν το δικαίωμα να ενστούν με την υπο­βολή γραπτής ένστασης μέσα σε 7 μέρες μετά την λήψη της αίτησης.

κ. Λιβέρας: Επιμένουμε στο αίτημά μας για τροποποίηση.

Δικαστήριο: Ισχύουν οι οδηγίες που έχουν δοθεί. H αίτηση ορίζεται για ακρόαση στις 30/11/89 η ώρα 9.00 π.μ. Τα έξοδα της σημερινής εμφάνισης επιφυλάσσονται υπέρ των εναγόμε­νων.

Διαταγή ως ανωτέρω.