|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1989) 1E ΑΑΔ 185
21 Απριλίου, 1989
[ΜΑΛΑΧΤΟΣ, ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.Δ. ]
ΑΡΙΣΤΟΣ ΑΒΡΑΑΜ ΑΙΑΣ ΙΔΗΣ,
Εφεσείων - Αιτητής,
ν.
ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Καθ'ου η Αίτηση,
και
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ,
Καθ' ον η Αίτηση - Ενδιαφερόμενον μέρους.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 7062).
Ακίνητη ιδιοκτησία - O Περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή, και Εκτίμηση) Νόμος Κεφ. 224 - Έφεση βάσει του Άρθρου 80 εναντίον αποφάσεως τον Διευθυντή - Κατά πόσον το κύρος της απόφασης κρίνεται με βάση τις αρχές τον Διοικητικού Δικαίου - Αρνητική η απάντηση στο ερώτημα - Εξήγηση της υποθέσεως Καφιέρος κ.ά. ν. Θεοχάρους (1978) 1 Α.Α.Δ. 619.
Ακίνητη ιδιοκτησία - O Περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή, και Εκτίμηση) Νόμος Κεφ. 224 - Εξουσία Διευθυντή να διορθώνει λάθη ή παραλείψεις στα μητρώα του Κτηματολογικού Γραφείου ή σε οποιοδήποτε βιβλίο ή σχέδιο - Περιορίζεται σε απλές υποθέσεις - Δεν ασκείται σε σοβαρές επίδικες διαφορές - Διεκδίκηση 20 σκαλών γης O Διευθυντής δεν είχε εξουσία να επιληφθεί τον θέματος έστω και αν η υπόθεση εμφανίσθηκε ως διαφορά συνόρων.
Στην υπόθεση αυτή ο εφεσείων ζήτησε σχετικά με ακίνητη ιδιοκτησίαν του την έκδοση νέου τίτλου. O νέος τίτλος εκδόθηκε στις 3.12.70. O εφεσείων διαμαρτυρήθηκε σχετικά με τα σύνορα, που ανέγραφε ο νέος τίτλος. O Διευθυντής με επιστολή του ημ. 9.2.71 απέρριψε την διαμαρτυρία του εφεσείοντα. Μετά την παρέλευση αρκετών ετών ο αιτητής επανέλαβε την διαμαρτυρία ταυ, η οποία όμως και πάλι απορρίφθηκε με επιστολή ημ. 19.8.76. Εναντίον της αποφάσεως αυτής ο αιτητής άσκησε έφεση βάσει του άρθρου 80 του Κεφ. 224.
Το Επαρχιακό Δικαστήριο απέρριψε την έφεση με την δικαιολογία ότι η πράξη εναντίον της οποίας στρεφόταν ήταν πράξη βεβαιωτική της πράξης του 1971.
Το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την έφεση, παρ' όλο ότι βρήκε την αιτιολογία της πρωτόδικης αποφάσεως λανθασμένη. Το Ανώτατο Δικαστήριο συμφώνησε με το αποτέλεσμα για τους ακόλουθους λόγους:
α) O εφεσείων διεκδικεί έκταση κυβερνητικής γης 20 σκαλών. Παρόλον ότι το θέμα εμφανίστηκε ως απλή συνοριακή διαφορά, εν τούτοις είναι φανερό ότι πρόκειται για σοβαρό θέμα, που εκφεύγει της εξουσίας του Διευθυντή σχετικά με διορθώσεις λαθών ή παραλείψεων.
β) Εν πάση περιπτώσει η έφεση, που έγινε με βάση το άρθρο 80 του Κεφ. 224, είναι εκπρόθεσμη. H απόφαση που έπρεπε να προσβληθεί ήταν η απόφαση, που προκύπτει από την έκδοση του νέου τίτλου στις 3.12.70 ή τουλάχιστο η απόφαση που κοινοποιήθηκε με την επιστολή του Φεβρουαρίου 1971.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος τον εφεσείοντος.
Αναφερόμενες αποφάσεις:
Μιχαηλίδης ν.Τταπούρα (1980) 1 Α.Α.Δ. 610,
Καφιέρος και άλλος ν. Θεοχάρους(1978) 1 Α.Α.Δ. 619,
Χάσσιτωφ ν. Σάντη κ.α. (1970) 1 Α.Α.Δ. 220,
Κάτοικοι του Χωριού Καρπάσια κ.α. ν. Εκκλησιαστικής Επιτροπής
Αγίας Μαρίνας, Εκκλησίας του Διόριος κ.α. (1971) 1 Α.Α.Δ. 411.
Έφεση.
Έφεση από τον αιτητή εναντίον απόφασης του Πλήρους Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού (Χατζητσαγγάρης, Πρ. και X" Χαμπής Ε.Δ.) ημερ. 24 Οκτωβρίου, 1985 (Αρ. Αιτήσεως 317/76) με την οποία απορρίφθηκε η έφεση που καταχωρίσθηκε εναντίον απόφασης του Διευθυντή του Επαρχιακού Κτηματολογίου Λεμεσού βάσει των προνοιών του Άρθρου 80 του Περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας Νόμου, Κεφ. 224.
Αιμ. Θεοδούλου, για τον εφεσείοντα,
Μ. Φλωρέντζος, Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους εφεσίβλητους.
ΜΑΛΑΧΤΟΣ Δ.: H απόφαση θα εκδοθεί από τον Χρ. Αρτεμίδη, Δ.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ Δ.: H παρούσα έφεση ασκήθηκε εναντίον της απόφασης του Πλήρους Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού το οποίο εκδίκασε πρωτόδικα έφεση που καταχωρίσθηκε εναντίον απόφασης του Διευθυντή Επαρχιακού Κτηματολογίου Λεμεσού, ημερ. 19.8.76, βάσει των προνοιών του άρθρου 80 του περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας Νόμου, Κεφ. 224.
Τα γεγονότα της υπόθεσης, καθόσο μέρος τους χρειάζεται να εκτεθούν για την κρινόμενη έφεση, έχουν ως εξής: O εφεσείων είναι ιδιοκτήτης του τεμαχίου 97 στο χωριό Πισσούρι, επαρχία Λεμεσού, δυνάμει τίτλου εγγραφής Φ. Αριθ. LVII Σχέδιο Αριθ. 14, τοποθεσία Λούρα Γερατζιά, έκτασης 10 στρεμμάτων.
Στις 20.10.70 με γραπτή αίτησή του στο Επαρχιακό Κτηματολογικό Γραφείο Λεμεσού ζήτησε να του εκδοθεί νέος τίτλος εγγραφής, σύμφωνα με τα σχέδια χωρομετρίας. Πράγματι, το Κτηματολογικό Γραφείο έκδωσε και απέστειλε στον εφεσείοντα νέο τίτλο εγγραφής υπ' αριθμό 24434. O τίτλος αυτός εκδόθηκε στις 3.12.70. O προηγούμενος τίτλος, που αντικαταστάθηκε από τον πιο πάνω, έφερε αριθμό 23119 και εκδόθηκε στις 30.6.60.
O εφεσείων ισχυρίζεται πως ο νέος τίτλος εγγραφής δεν περιγράφει σωστά τα σύνορα της ακίνητης ιδιοκτησίας του με αποτέλεσμα έκταση 20 στρέμματα που περιλαμβάνονται στην ακίνητη ιδιοκτησία του, δηλαδή το τεμάχιο 97, να εμπίπτει στο τεμάχιο 110 που είναι εγγεγραμμένο στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Σε λεπτομέρεια το ζήτημα προκύπτει ως εξής. Στον πρώτο τίτλο εγγραφής 23119 του 1960, αναφέρονται ως σύνορα "παραλία, αργάκι, βουνό, Τοουλής Γιαννή Τσιάτταλος", ενώ στον νέο 24434 του 1970, τα σύνορα όπως περιγράφονται είναι: "τεμάχιο 110, χαλίτικο τεμάχιο 96, Ιωακείμ Αβραάμ τεμάχιο 110, χαλίτικο και αργάκι".
Όταν ο εφεσείων παρέλαβε το νέο τίτλο εγγραφής απηύθυνε, μέσω του δικηγόρου του στις 28.12.70, επιστολή στον Διευθυντή του Επ. Κτηματολογίου Λεμεσού στην οποία εξέφραζε το παράπονο και διαφωνία του με την περιγραφή των συνόρων του κτήματός του. O Διευθυντής απάντησε γραπτώς στις 9.2.71 ότι μετά από έρευνα διαπιστώθηκε ότι τα σύνορα του νέου τίτλου εγγραφής είναι ορθά και συμφωνούν απόλυτα με αυτά του προηγούμενου. Αναφέρει δε παραπέρα στην επιστολή του πως ο εφεσείων μπορούσε να ζητήσει αντίγραφο του τοπογραφικού σχεδίου του κτήματός του για να διαπιστώσει την ορθότητα των συνόρων του. Μετά από αυτό ο αιτητής στις 25.2.72 υπέβαλε αίτηση όπως του παραχωρηθεί ή του ενοικιαστεί η κυβερνητική γη, τεμάχιο 110, αυτή δηλαδή που διεκδικούσε ότι του ανήκει. H αίτησή του όμως απορρίφθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο και κοινοποιήθηκε στον εφεσείοντα.
Το σημείο αυτό είναι κατάλληλο για να αναφέρουμε πως ο διευθυντής ενήργησε βάσει του άρθρου 50 του περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας Νόμου, Κεφ. 224 που προβλέπει τα εξής:
"H έκτασις γαίας καλυπτομένης υπό εγγραφής τίτλου επί ακινήτου ιδιοκτησίας είναι η έκτασις του τεμαχίου προς το οποίον η εγγραφή δύναται να συσχετισθεί εφ΄ οιουδήποτε ετέρου σχεδίου καταρτισθέντος επί κλίμακος υπό του Διευθυντού."
H έκδοση δηλαδή του νέου τίτλου προς τον εφεσείοντα κατόπιν δικής του αιτήσεως περιγράφει την ακίνητη ιδιοκτησία του σε συσχετισμό με το χωρομετρικό σχέδιο που κατατέθηκε και ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου και ενώπιόν μας.
Στις 8.10.73 όμως ο εφεσείων, μέσω του δικηγόρου κ. Αιμ. Θεοδούλου, απηύθυνε νέα επιστολή στο Επ. Κτηματολόγιο Λεμεσού στην οποία πρόβαλλε πάλι ακριβώς τον ίδιο ισχυρισμό, ότι δηλαδή ο νέος τίτλος εγγραφής δεν περιγράφει ορθά τα σύνορα του κτήματός του. O Διευθυντής απάντησε στην επιστολή αυτή στις 19.8.76, αναφέροντας ότι το όλο ζήτημα έτυχε προηγούμενης ενδελεχούς ερεύνης και πως ο νέος τίτλος περιγράφει ορθά τα σύνορα και την ακίνητη ιδιοκτησία του αιτητή. Είναι αυτή την "απόφαση" που ο εφεσείων εφεσίβαλε στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο προχώρησε στην ακρόαση της ενώπιόν του υπόθεσης, πρέπει να πούμε όμως ότι η διαδικασία που ακολουθήθηκε και η νομική αιτιολογία που στηρίζει την απόφαση είναι εσφαλμένη, παρόλο που το τελικό αποτέλεσμα είναι ορθό. Το πρωτόδικο Δικαστήριο αφιερώνει μεγάλο μέρος της απόφασής του για να εξετάσει κατά πόσο η επίδικη απόφαση του Διευθυντή της 19.8.76 είναι επιβεβαιωτική της προηγούμενης, δηλαδή της 9.2.71, ή νέα που μπορεί να προσβληθεί βάσει του άρθρου 80 του Νόμου, Κεφ. 224. Στη συζήτηση δε του ζητήματος αυτού το Δικαστήριο αναφέρεται στις γνωστές αρχές Διοικητικού Δικαίου που εφαρμόζει το Ανώτατο Δικαστήριο στην άσκηση της δικαιοδοσίας του δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η απόφαση του Διευθυντή της 19.8.76 δεν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη αλλά επιβεβαιωτική της προηγούμενης. Προφανώς το πρωτόδικο Δικαστήριο παρερμήνευσε αυτά που ελέχθησαν στην απόφαση του Εφετείου στην υπόθεση Καφιέρος κ.α. ν. Θεοχάρους (1978) 1 Α.Α.Δ. 619, στη σελίδα 643, που παραθέτουμε σε μετάφραση:
"Έτσι, όταν ο Διευθυντής αποφασίζει για δικαίωμα διαβάσεως του παρέχονται εξουσίες διακριτικής ευχέρειας να αποφασίζει ιδιωτικά δικαιώματα. Με άλλα λόγια, ο Διευθυντής εκδίδει μια απόφαση στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου. Επομένως το Επαρχιακό Δικαστήριο όταν αναθεωρεί την απόφαση του Διευθυντή δέον να ακολουθεί τις αρχές που εφαρμόζει το Ανώτατο Δικαστήριο κατά την άσκηση της διοικητικής του αρμοδιότητας για τον έλεγχο των διοικητικών πράξεων ή αποφάσεων στη σφαίρα του Δημοσίου Δικαίου, με μόνη διαφορά ότι το Επαρχιακό Δικαστήριο όταν αποφασίζει μια έφεση βάσει του άρθρου 80 του Νόμου, Κεφ. 224 έχει εξουσία να υποκαταστήσει τη δική του διακριτική ευχέρεια αντί αυτής του Διευθυντή, ενώ σε προσφυγή βάσει του Αρθρου 146 του Συντάγματος, το Διοικητικό Δικαστήριο δεν μπορεί να υποκαταστήσει με τη δική του διοικητική ευχέρεια αυτή της Διοίκησης".
Έχουμε τη γνώμη πως λέγοντας τα πιο πάνω το Δικαστήριο έθετε απλώς το πλαίσιο τρόπου αναθεώρησης μιας απόφασης του Διευθυντή του Κτηματολογίου, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως το Επαρχιακό Δικαστήριο ασκεί τη δικαιοδοσία που έχει το Ανώτατο Δικαστήριο, βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, εφαρμόζοντας αρχές διοικητικού δικαίου που ανάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
H επιστολή της 19.8.76, που έστειλε ο Διευθυντής στον εφεσείοντα, και που κατά τον ίδιο περιέχει την απόφαση που εφεσίβαλε ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου, δεν αποτελεί κατά τη γνώμη μας διαταγή, ειδοποίηση ή απόφαση του Διευθυντή βάσει οποιασδήποτε διάταξης του περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας Νόμου Κεφ. 224, που εφεσιβάλλεται δυνάμει του άρθρου 80. Αν πάνω στο επίδικο ζήτημα υπήρξε οποιαδήποτε απόφαση αυτή περιέχεται στην επιστολή του Διευθυντή της 9.2.71 και στην έκδοση του νέου τίτλου εγγραφής υπ' αριθ. 24434 στις 3.12.70. H έφεση όμως δεν ασκήθηκε στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού εναντίον της απόφασης της 9.2.71. Αντί τούτου, ο εφεσείων υπέβαλε αίτηση στο Υπουρ γικό Συμβούλιο να του εκμισθώσει το μέρος της γης που ισχυριζόταν ότι αποτελούσε ιδιοκτησία του. Αφού δε πέρασαν πολλά χρόνια, όχι 30 μέρες που προνοεί το άρθρο 80 για την άσκηση έφεσης, επανέλαβε την αξίωσή του που απορρίφθηκε στις 19.8.76, για να εφεσιβάλει αυτή την απόρριψη.
Περαιτέρω, και όπως καθορίζει η νομολογία, Αβραάμ Χάσσιτωφ ν. Παύλον Αντώνη - Αριστείδη Σάντη κ.α. (1970) 1 Α.Α.Δ. 220, η εξουσία του Διευθυντή του Κτηματολογίου να διορθώνει λάθη ή παραλείψεις στα Μητρώα του Κτηματολογικού Γραφείου, ή σε οποιοδήποτε βιβλίο ή σχέδιό του, περιορίζεται σε απλές υποθέσεις, όπου η προηγούμενη απόφαση του Διευθυντή ως εμπειρογνώμονα πάνω στα ζητήματα αυτά θεωρείται βοηθητική και αναγκαία προτού επιληφθεί το Δικαστήριο πιθανής έφεσης. H εξουσία αυτή που παρέχεται στο Διευθυντή δεν ασκείται σε σοβαρές επίδικες διαφορές που μόνο με τα εχέγγυα της δικαστικής διαδικασίας μπορούν να επιλυθούν.
Στην κρινόμενη υπόθεση ο εφεσείων εμφανίζει την υπόθεσή του ως να αφορά απλή διαφορά συνόρων, της οποίας μπορεί να επιληφθεί ο Διευθυντής βάσει του άρθρου 58 του Νόμου, αλλά στην ουσία εκείνο που αξιώνει είναι να προστεθεί στην ακίνητη ιδιοκτησία του, τεμ. 96, έκταση 20 στρεμμάτων που περιλαμβάνεται στον τίτλο εγγραφής της Κυπριακής Δημοκρατίας υπό τεμάχιο 110. Τέτοιου είδους διαφορές δεν εμπίπτουν για επίλυση στην αρμοδιότητα του Διευθυντή του Κτηματολογίου. Δες: Κάτοικοι του Χωριού Καρπάσια κ.α. ν. Εκκλησιαστικής Επιτροπής Αγίας Μαρίνας, Εκκλησίας τον Διόριος κ.α. (1971) 1 Α.Α.Δ. 411, όπου αναφέρεται και η υπόθεση Χάσσιτωφ, και Μιχαηλίδης ν. Τταπούρα (1980) 1 Α.Α.Δ. 610. Στην υπόθεση Χάσσιτωφ η απόφαση του Διευθυντή λήφθηκε δυνάμει του άρθρου 61 του Νόμου, ενώ στην Κάτοικοι τον χωριού Καρπάσια βάσει του άρθρου 41(1). Τόσο σ' αυτές τις δύο υποθέσεις όσο και στην Μιχαηλίδης ν. Τταπούρα η φιλοσοφία των αποφάσεων είναι ότι σοβαρές διαφορές που αφορούν στην κυριότητα ακίνητης ιδιοκτησίας δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Διευθυντή, αλλά σ' αυτή του Δικαστηρίου.
H καταχωρισθείσα επομένως έφεση στο Επαρχιακό Δικαστήριο ήταν από την αρχή νομικά αβάσιμη.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο επιλήφθηκε και αποφάσισε και την ουσία της υπόθεσης όπως παρουσιάστηκε ενώπιόν του. Ενόψει όμως της ετυμηγορίας μας δεν θα εξετάσουμε αυτό το μέρος της απόφασης. H έφεση απορρίπτεται με έξοδα εις βάρος του εφεσείοντος.
Έφεση απορρίπτεται με έξοδα.