|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2014:D428
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 281/2014)
26 Ιουνίου, 2014
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
AHMED IBRAHIM MOHMED IDRIS,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ,
Καθ΄ων η Αίτηση.
Ενδιάμεση Αίτηση ημερ. 28.2.2014 για αναστολή διαταγμάτων
Νικ. Χαραλαμπίδου (κα), για τον Αιτητή.
Τ. Ιακωβίδου (κα), για τους Καθ΄ων η Αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Ο Αιτητής ταυτόχρονα με την προσφυγή του καταχώρησε μονομερή αίτηση με την οποία ζητά διατάγματα του Δικαστηρίου με τα οποία:- (Α) Να αναστέλλεται η απέλασή του στο Σουδάν και η εκτέλεση του διατάγματος απέλασης που εκδόθηκε εναντίον του και για το οποίο ο Αιτητής ενημερώθηκε προφορικά στις 7.1.2014, μέχρι τελικής εκδίκασης της προσφυγής, (Β) να αναστέλλεται η εκτέλεση και εφαρμογή του διατάγματος κράτησης εναντίον του Αιτητή μέχρι εκδίκασης της κυρίως αίτησης, (Γ) να εμποδίζονται οι Καθ' ων η αίτηση να λάβουν οποιαδήποτε νέα μέτρα και/ή διαδικασίες για την κράτηση και/ή απέλασή του από την Κύπρο, μέχρι την έκδοση τελικής απόφασης επί του αιτήματός του για άσυλο και/ή μέχρι τελικής εκδίκασης της προσφυγής του.
Η αίτηση συνοδεύεται από ένορκη δήλωση του ιδίου του Αιτητή, ο οποίος αναφέρει ότι κατάγεται από το βόρειο Νταρφούρ του Σουδάν, ο πατέρας του σκοτώθηκε στον πόλεμο που διεξάγεται στη χώρα του, ο ίδιος και η οικογένειά του, δηλαδή η μητέρα του και άλλα οκτώ αδέλφια, διέμεναν σε στρατόπεδο προσφύγων στο Νταρφούρ λόγω της εμπόλεμης κατάστασης. Ο ίδιος σπούδασε δημοσιογραφία και μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του επέστρεψε στο βόρειο Νταρφούρ αλλά δεν βρήκε την οικογένειά του, λόγω της μετακίνησής της σε άλλο στρατόπεδο στη Chad. Κλήθηκε να υπηρετήσει στο στρατό αλλά αρνήθηκε, με αποτέλεσμα να φυλακιστεί για περίοδο 22 ημερών. Μετά την αποφυλάκισή του διατάχθηκε να εμφανιστεί εκ νέου για κατάταξη στο στρατό, αλλά ο ίδιος προτίμησε να εγκαταλείψει τη χώρα του για να αποφύγει τη στρατολόγησή του. Με βοήθεια συγγενικού του προσώπου κατάφερε να μεταβεί στην Αίγυπτο. Απ' εκεί με τη βοήθεια συγγενικού του προσώπου, εξασφάλισε από το Προξενείο της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αίγυπτο τουριστική θεώρηση εισόδου στην Κύπρο.
Στις 12.10.2013 αφίχθηκε νόμιμα στο αεροδρόμιο Λάρνακας, με πρόθεση να υποβάλει αίτηση πολιτικού ασύλου, λόγω του φόβου δίωξής του στη χώρα καταγωγής του. Οι αρχές του αεροδρομίου δεν του επέτρεψαν είσοδο, παρά τη θεώρηση εισόδου που κατείχε, με το πρόσχημα ότι δεν είχε αρκετά χρήματα στην κατοχή του. Η αστυνομία προσπάθησε διά της βίας να τον μεταφέρει πίσω στο αεροπλάνο για να επιστρέψει στην Αίγυπτο, αυτός αντιστάθηκε και τον έθεσαν υπό σύλληψη για διάφορα αυτόφωρα αδικήματα. Στις 14.10.2013 του απήγγειλαν κατηγορίες για επίθεση και ξυλοδαρμό αστυνομικού. Του ζήτησαν να παραδεχθεί ενοχή στις κατηγορίες αλλά αρνήθηκε, εφόσον το μόνο που έκανε ήταν να αντισταθεί, χωρίς να κτυπήσει οποιονδήποτε. Αντίθετα, όπως ισχυρίζεται, εκείνος ήταν που κακοποιήθηκε. Μετά από ακρόαση της υπόθεσης, βρέθηκε ένοχος και καταδικάστηκε σε 3½ μήνες φυλάκιση. Ενώ βρισκόταν υπό κράτηση, υπέβαλε αίτηση για άσυλο.
Μετά που εξέτισε την ποινή του, στις 7.1.2014 μεταφέρθηκε στον Αστυνομικό Σταθμό Λακατάμιας στη βάση διαταγμάτων κράτησης και απέλασης. Μετά από επτά μέρες, μεταφέρθηκε στα κρατητήρια της Μεννόγειας, όπου βρίσκεται υπό κράτηση μέχρι σήμερα.
Ισχυρίζεται ότι δεν του δόθηκε οποιαδήποτε γραπτή εξήγηση για τη συνεχιζόμενη κράτησή του και για τους λόγους απέλασής του. Ισχυρίζεται περαιτέρω ότι δεν κλήθηκε από την Υπηρεσία Ασύλου σε οποιαδήποτε συνέντευξη σχετικά με το αίτημα ασύλου που υπέβαλε. Σύμφωνα με την ευπαίδευτη δικηγόρο του, η απόφαση των Καθ' ων η αίτηση να τον απελάσουν στο Σουδάν είναι έκδηλα παράνομη και παραβιάζει την αρχή της απαγόρευσης επαναπροώθησης οποιουδήποτε προσώπου σε χώρα όπου υπάρχει βάσιμος φόβος δίωξης ή σε χώρα όπου υπάρχει κίνδυνος βασανιστηρίων και άλλης απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης. Ο Αιτητής ισχυρίζεται ότι εάν δεν δοθεί το αιτούμενο διάταγμα αναστολής και απελαθεί στο Σουδάν, θα προκληθεί στον ίδιο ανεπανόρθωτη ζημιά, αφού βάσιμα πιστεύει ότι υπάρχουν κίνδυνοι για τη ζωή του, κίνδυνοι να υποστεί βασανιστήρια και άλλη απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση. Σε περίπτωση δε που επιτύχει η προσφυγή του, αλλά στο μεταξύ θα έχει απελαθεί, θα είναι αργά για διόρθωση της όλης κατάστασης. Τέλος, ισχυρίζεται ότι η περαιτέρω κράτησή του είναι έκδηλα παράνομη εφόσον, μεταξύ άλλων, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 18ΠΣΤ του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, Κεφ. 105, του άρθρου 15 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ και του άρθρου 5 της ΕΣΔΑ.
Οι Καθ' ων η αίτηση καταχώρισαν ένσταση στην οποία διατυπώνουν, μεταξύ άλλων, τις πιο κάτω ενστάσεις:- (α) Ότι δεν υπάρχει έκδηλη ή άλλης μορφής παρανομία και ούτε υπάρχει πιθανότητα ο Αιτητής να υποστεί ανεπανόρθωτη ζημιά, (β) η έκδοση προσωρινού διατάγματος για αναστολή της κράτησης θα συνιστούσε, σύμφωνα με την ευπαίδευτη συνήγορο των Καθ' ων η αίτηση, σε παραχώρηση άδειας παραμονής, χωρίς ο Αιτητής να δικαιούται σ' αυτήν, κάτι το οποίο εκφεύγει, όπως είπε, των εξουσιών του Ανωτάτου Δικαστηρίου και (γ) οι λόγοι που επικαλείται ο Αιτητής άπτονται της ουσίας της προσφυγής.
Ως προς τα γεγονότα δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές. Όμως οι Καθ' ων η αίτηση με την ένορκη δήλωση της κας Ξ. Γεωργιάδου που συνοδεύει την ένσταση, συμπληρώνουν την εικόνα αναφέροντας ότι την 1.11.2013 ο Αιτητής υπέβαλε αίτηση ασύλου η οποία εξακολουθεί να εκκρεμεί. Στις 20.12.13 η Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, λόγω της σοβαρότητας των αδικημάτων για τα οποία ο Αιτητής καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης, τον έκρινε ανεπιθύμητο μετανάστη, δυνάμει της παραγράφου (δ) του άρθρου 6(1) του Κεφ. 105 και την ίδια ημέρα εξέδωσε εναντίον του τα διατάγματα κράτησης και απέλασης. Η έκδοση τους γνωστοποιήθηκε στον Αιτητή με επιστολή ημερ. 20.12.2013, η οποία επιδόθηκε στις 7.1.2014 στον Αιτητή, ο οποίος και τα υπέγραψε. Εν πάση περιπτώσει, η εκτέλεση του διατάγματος απέλασης του Αιτητή αναστάληκε στις 20.12.2013, με οδηγίες της Διευθύντριας, μέχρι και την εξέταση της αίτησης ασύλου και επομένως οποιοδήποτε διάταγμα του δικαστηρίου υπό μορφή προσωρινού διατάγματος για αναστολή της απέλασης, είναι αχρείαστη.
Ως προς το αίτημα για αναστολή του διατάγματος κράτησης, οι Καθ' ων η αίτηση επαναλαμβάνουν τη θέση ότι από ο Αιτητής «δεν έχει αυτόνομο δικαίωμα παραμονής στη Δημοκρατία εκκρεμούσης της οποιασδήποτε δίκης του και/ή πρόθεσης του για πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Τα ανθρώπινα δικαιώματα που αναγνωρίζονται και προστατεύονται από το άρθρο 30.1 του Συντάγματος, τα οποία εγγυούνται την απρόσκοπτη πρόσβαση οποιουδήποτε ατόμου στα δικαστήρια της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν απαιτούν ούτε και υπαγορεύουν ότι θα πρέπει απαραίτητα και ανεξαρτήτως των περιστάσεων, να επιτρέπεται η παραμονή, στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλοδαπών των οποίων δικαστικές διαδικασίες εκκρεμούν ενώπιον των δικαστηρίων της Δημοκρατίας. Περαιτέρω, η διακριτική ευχέρεια της Δημοκρατίας, να μην επιτρέπει την παραμονή αλλοδαπών στο έδαφός της δεν καταργείται από το γεγονός ότι τα δικαιώματα του αλλοδαπού υπόκεινται σε δικαστική αναθεώρηση η οποία εκκρεμεί.»
Σύμφωνα με την πλούσια νομολογία που υπάρχει, για να παραχωρηθεί προσωρινή θεραπεία ή αναστολή διοικητικής πράξης, το Δικαστήριο κατά την άσκηση της διακριτικής του ευχέρειας θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι υπάρχει έκδηλη παρανομία ή ανεπανόρθωτη ζημιά. Σχεδόν καθημερινά τα δικαστήρια τονίζουν ότι «έκδηλη παρανομία» υπάρχει μόνο όταν από το διαθέσιμο υλικό, αντικειμενικά κρινόμενο και μη υποκείμενο σε στάθμιση για έκφραση κρίσης (βλ. Κοινοπραξία Cyprus Airports Group v. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 92/04, ημερ. 3.3.2005), αναδύεται παρανομία η οποία είναι τόσο πρόδηλα αναγνωρίσιμη ώστε να μην χρειάζεται να διερευνηθούν τα αμφισβητούμενα γεγονότα (βλ. Frangos & Others v. The Minister of Interior & Others (1982) 3 CLR 53, 57, Λοϊζίδης ν. Υπουργού Εξωτερικών (1995) 3 ΑΑΔ 233). Σε πιο πρόσφατη νομολογία εξηγήθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο ότι έκδηλη παρανομία είναι εκείνη που είναι οφθαλμοφανής ή αυταπόδεικτη, χωρίς να χρειάζεται να διερευνηθούν αντιφατικά γεγονότα ώστε να ασκηθεί υποκείμενη κρίση (βλ. Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου ν. Marfin Popular Bank Public Co Ltd (2007) 3 AAΔ 32 και Hellenic Petroleum Cyprus Ltd v. Κυπριακής Δημοκρατίας (2007) 3 ΑΑΔ 602). Η εξουσία του δικαστηρίου ασκείται με φειδώ ιδιαίτερα στη διαπίστωση έκδηλης παρανομίας σ' ένα τόσο πρόωρο στάδιο που δεν έχουν ακόμη συμπληρωθεί ούτε τα δικόγραφα. Πρόωρη άσκηση κρίσης επί γεγονότων ή περίπλοκων νομικών σημείων θα επηρέαζε την ουσία της προσφυγής και θα προδίκαζε το αποτέλεσμα.
Μελετώντας τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον μου, καθώς και τα νομικά σημεία που ηγέρθηκαν από τον ευπαίδευτο συνήγορο, διαπίστωσα ότι καμία έκδηλη παρανομία δεν αναδύεται. Ως προς την ανεπανόρθωτη ζημιά, η διοίκηση έχει από μόνη της αναστείλει την πράξη απέλασης του Αιτητή, με αποτέλεσμα να παραμείνει μόνο το διάταγμα που αφορά στην κράτηση. Για να αποφασιστεί οτιδήποτε επί αυτού του σημείου, θα πρέπει να ασκηθεί υποκειμενική κρίση επί ορισμένων γεγονότων και οπωσδήποτε θα πρέπει να ερμηνευθούν περίπλοκες νομικές πρόνοιες διαφόρων νομοθεσιών και Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν σε αλλοδαπά πρόσωπα και αιτητές πολιτικού ασύλου. Για παράδειγμα, θα πρέπει να αποφασιστεί σ' αυτό το πρόωρο στάδιο κατά πόσον οι πρόνοιες του Κεφ. 105 και ιδιαίτερα εκείνες του άρθρου 6 που αφορούν σε απαγορευμένους μετανάστες ατονούν, ενόψει άλλων διαπλεκόμενων προνοιών στον περί Προσφύγων Νόμο. Η ευπαίδευτη συνήγορος για τον Αιτητή διατύπωσε το επιχείρημα ότι το διάταγμα κράτησης εκδόθηκε για σκοπούς υποβοήθησης της διαδικασίας απέλασης και ότι από τη στιγμή που ανεστάλη η ισχύς του διατάγματος απέλασης, θα πρέπει να ανασταλεί και η κράτηση. Με κάθε σεβασμό, για να αποφασιστεί κάτι τέτοιο θα πρέπει το Δικαστήριο να υπεισέλθει στην ουσία της προσφυγής. Μόνο αν διαπιστωνόταν εξόφθαλμη παρανομία θα δικαιολογείτο κάτι τέτοιο. Όμως δεν διαπιστώνεται τέτοια. Εκείνο που υπάρχει είναι διιστάμενη νομολογία (η οποία προέρχεται περισσότερο από μονομελείς συνθέσεις), από την οποία σίγουρα δεν αναδύεται οτιδήποτε το εξόφθαλμα παράνομο (βλ. Re Jamil Ahmed v. Δημοκρατίας (2004) 1Γ ΑΑΔ 1752, Rahal v. Δημοκρατίας (2004) 3 ΑΑΔ 741 (Πλήρης Ολομέλεια), F.A. v. Δημοκρατίας κ.α., Υπόθ. Αρ. 1518/07, ημερ. 24.1.2008 (δεν δημοσιεύθηκε), Yusef v. Δημοκρατίας κ.α., Υπόθ. Αρ. 1628/09, ημερ. 21.1.2010 και Soruor v. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 1723/11, ημερ. 8.2.2012).
Η ευπαίδευτη συνήγορος για τον Αιτητή εισηγήθηκε επίσης ότι αν δεν ανασταλεί και το διάταγμα κράτησης, τότε θα επηρεαστεί το δικαίωμα του Αιτητή για αποτελεσματικό ένδικο μέσο. Προς υποστήριξη της θέσης της έκαμε αναφορά σε πληθώρα αποφάσεων του ΕΔΑΔ και του ΔΕΕ. Έχω εξετάσει τη σχετική επιχειρηματολογία, αλλά με κάθε σεβασμό δεν συμφωνώ. Κατ' αρχάς από τη στιγμή που η διοίκηση ανέστειλε από την πρώτη στιγμή το διάταγμα απέλασης, ο Αιτητής θα παραμείνει στη Δημοκρατία και θα μπορεί να προωθεί τις υποθέσεις του ενώπιον των αρμόδιων αρχών και δικαστηρίων της Δημοκρατίας. Πέραν τούτου, δεν διαπίστωσα ότι στη νομολογία του ΕΔΑΔ και ιδιαίτερα στη ΜΑ ν. Cyprus, Application No. 41872/10, ημερ. 23.10.2013, έχει λεχθεί οτιδήποτε που να συνάδει με την εισήγηση ότι η μη αναστολή του διατάγματος θα στερήσει από τον Αιτητή το δικαίωμα αποτελεσματικής θεραπείας. Αντίθετα, η έμφαση που δόθηκε ήταν στην αναστολή του διατάγματος απέλασης και όχι του διατάγματος κράτησης.
Υπό τις περιστάσεις της υπόθεσης, είναι η κατάληξή μου ότι δεν έχει αποδειχθεί εξόφθαλμη παρανομία ή ανεπανόρθωτη ζημιά ώστε να είναι δυνατή η αναστολή του διατάγματος κράτησης.
Η ενδιάμεση αίτηση για αναστολή απορρίπτεται. Έχοντας υπόψη ότι ο Αιτητής είναι υπό κράτηση, δεν εκδίδω οποιοδήποτε διάταγμα για τα έξοδα.
(Υπ.) Γ. Ερωτοκρίτου, Δ.
/ΕΠσ