ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.

Μεταξύ:

Ανδρέα Μιχαήλ Κυριάκου Κολάς,

Αιτητή

Και

1. Συμβουλίου Βελτιώσεως Γερίου,

2. Επάρχου Λευκωσίας,

Καθ' ων η αίτηση

Μεταξύ:

Ανδρέα Μιχαήλ Κυριάκου Κολάς,

Αιτητή

Και

1. Κοινοτικού Συμβουλίου Γερίου,

2. Επάρχου Λευκωσίας,

Καθ' ων η αίτηση.

--------------------------

Για τον αιτητή: Γ. Καραπατάκης.

Για τους καθ' ων η αίτηση - Κοινοτικό Συμβούλιο Γερίου: Π. Παπαγεωργίου.

Για τους καθ' ων η αίτηση - 'Επαρχο Λευκωσίας: Α.Μαππουρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας εκ μέρους του Γεν. Εισαγγελέα.

-------------------

Με επιστολή του προς τον 'Επαρχο Λευκωσίας ημερ. 13.1.89 το Συμβούλιο Βελτιώσεως Γερίου επεσύναψε τοπογραφικά σχέδια «στα οποία φαίνονται με κόκκινο χρώμα οι αγροτικοί δρόμοι που τα αιρετά Μέλη του Συμβουλίου επιθυμούν να εγγραφούν». Το αίτημα διαβιβάστηκε από τον 'Επαρχο Λευκωσίας στο Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας με την παράκληση όπως προβεί σε επιτόπια έρευνα για εγγραφή των δρόμων «ως φαίνονται με κίτρινο χρώμα στα επισυνημμένα σχέδια» (βλ. επιστολή του Επάρχου ημερ. 3.6.89).

Ο Επαρχιακός Κτηματολογικός Λειτουργός Λευκωσίας με επιστολή του ημερ. 20.2.1991 πληροφόρησε τον 'Επαρχο Λευκωσίας ότι ο δρόμος χωρομετρήθηκε και για να καταστεί δυνατή η εγγραφή του είναι απαραίτητο να συγκατατεθούν οι εγγεγραμμένοι ιδιοκτήτες της επηρεαζόμενης γης.

Το Συμβούλιο Βελτιώσεως Γερίου στη συνεδρία του που έλαβε χώραν την 3.3.1992 επανεξέτασε το θέμα της εγγραφής των αγροτικών δρόμων. Αποφάσισε όπως προωθηθεί η διαδικασία της απαλλοτρίωσης για τους ιδιοκτήτες των «επηρεαζομένων κτημάτων που δεν δίδουν την συγκατάθεση τους». Μεταξύ των επηρεαζόμενων κτημάτων ήταν και τα πιο πάνω κτήματα του αιτητή.

Η πιο πάνω απόφαση του Συμβουλίου Βελτιώσεως διαβιβάσθηκε από τον 'Επαρχο Λευκωσίας στο Διευθυντή Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας. Του ζήτησε όπως φροντίσει «για την προώθηση της διαδικασίας εγγραφής των αγροτικών δρόμων που φαίνονται στα τοπογραφικά σχέδια» που του διαβιβάστηκαν με την πιο πάνω επιστολή του ημερ. 3.6.89 (βλ. επιστολή του Επάρχου ημερ. 23.6.1997).

Στη συνέχεια ο Διευθυντής του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας ετοίμασε τα σχέδια και την περιγραφή της ακίνητης ιδιοκτησίας για σκοπούς απαλλοτρίωσης και επίταξης και τα διαβίβασε στον 'Επαρχο Λευκωσίας για περαιτέρω προώθηση του θέματος. Ακολούθως το Συμβούλιο Βελτιώσεως Γερίου ως Απαλλοτριούσα Αρχή δημοσίευσε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ημερ. 11.4.97 Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης αριθμού τεμαχίων στο χωριό Γέρι περιλαμβανομένων και των πιο πάνω τεμαχίων του αιτητή.

Ο αιτητής καθώς και άλλοι επηρεαζόμενοι ιδιοκτήτες υπέβαλαν ένσταση κατά της σκοπούμενης απαλλοτρίωσης (βλ. επιστολή τους ημερ. 16.4.97).

Το Συμβούλιο Βελτιώσεως δεν πληροφόρησε τον αιτητή για την απόρριψη της ένστασης του.

Το επίδικο διάταγμα απαλλοτρίωσης δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ημερ. 5.2.99. Μετά την δημοσίευση του διατάγματος απαλλοτρίωσης ο 'Επαρχος Λευκωσίας με επιστολή του ημερ. 24.5.99 πληροφόρησε τον αιτητή ότι η ένσταση του απορρίφθηκε από την αρμόδια Υπουργική Επιτροπή για λόγους δημοσίου συμφέροντος.

Οι καθ' ων η αίτηση αρ. 1 υπέβαλαν τις πιο κάτω προδικαστικές ενστάσεις:

1. Η προσφυγή είναι εκπρόθεσμη.

3. Το πρόσωπο που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη και/ή απόφαση δηλαδή ο Υπουργός Εσωτερικών δεν βρίσκεται ενώπιον του Δικαστηρίου.

4. Ο 'Επαρχος Λευκωσίας - καθ' ου η αίτηση 2 - δεν εξέδωσε οποιαδήποτε πράξη ή/και οποιαδήποτε εκτελεστή διοικητική πράξη η οποία να προσβάλλεται με την παρούσα προσφυγή.

Θέμα εκπροθέσμου της προσφυγής έχει εγερθεί και από τον καθ' ου η αίτηση 2 στην γραπτή του αγόρευση.

Ο ισχυρισμός για το εκπρόθεσμο της προσφυγής έχει σαν έρεισμα το γεγονός ότι το επίδικο διάταγμα απαλλοτρίωσης δημοσιεύθηκε την 5.2.99 ενώ η προσφυγή ασκήθηκε την 6.8.99.

Ο κ. Καραπατάκης, εκ μέρους του αιτητή, υπέβαλε ότι η προθεσμία δεν αρχίζει από την ημερομηνία δημοσίευσης του διατάγματος απαλλοτρίωσης αλλά από την ημερομηνία της απόρριψης της ένστασης του αιτητή, ήτοι την 24.5.1999.

Το θέμα που εγείρεται με τη δεύτερη προδικαστική ένσταση έχει επιλυθεί με την τροποποίηση του τίτλου της προσφυγής. Οι καθ' ων η αίτηση αρ. 1 έχουν αντικατασταθεί από το Κοινοτικό Συμβούλιο Γερίου (Βλ. Διάταγμα του δικαστηρίου ημερ. 10.10.2000).

Ο κ. Καραπατάκης υπέβαλε ότι «οι καθ' ων η αίτηση δεν προέβησαν στη δέουσα έρευνα με σκοπό την εξάντληση όλων των προσφερομένων δυνατοτήτων για την επίτευξη του σκοπού της απαλλοτριώσεως με τον λιγότερο επαχθή τρόπο».

Εάν - συνέχισε η εισήγηση - οι καθ' ων η αίτηση προέβαιναν πράγματι στην ενδεδειγμένη δέουσα έρευνα θα διαπίστωναν ότι μπορούσε να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος σκοπός της απαλλοτριώσεως με την χρησιμοποίηση της παραπλεύρως των τεμαχίων υπάρχουσας κρατικής γης πράγμα που θα είχε ως άμεσο αποτέλεσμα να γίνει η απαλλοτρίωση με τον λιγότερα επαχθή τρόπο. Οι καθ' ων η αίτηση - κατέληξε ο κ. Καραπατάκης - «ενήργησαν αντίθετα με την αρχή της χρηστής διοίκησης» και η απόφαση τους είναι αναιτιολόγητη.

Από την άλλη ο κ. Παπαγεωργίου, εκ μέρους των καθ' ων η αίτηση 1, υπέβαλε ότι η κρατική γη που υπάρχει στην περιοχή δεν προσφέρεται γιατί δεν εξυπηρετούσε και δεν εξυπηρετεί ούτε τους κατοίκους της περιοχής «που είναι ένθεν και ένθεν του δρόμου ούτε τις γεωργικές/αγροτικές τους ασχολίες αλλά και λόγω της φύσης του εδάφους της κρατικής γης (που βρίσκεται σε ψηλότερο σημείο και είναι πολύ πετρώδες) και πάλι δεν εξυπηρετούσε και το κόστος δημιουργίας του δρόμου θα ήταν δυσανάλογα πολύ μεγαλύτερο».

Σε σχέση με τη διεξαγωγή δέουσας έρευνας ο κ. Παπαγεωργίου υπέβαλε ότι η ανάγκη δημιουργίας του δρόμου, προέκυψε εκ των πραγμάτων, από την αναγκαιότητα στέγης συνεπεία της Τουρκικής εισβολής, την ανάπτυξη της περιοχής και την επιθυμία και το αίτημα των κατοίκων και ιδιοκτητών γειτνιάζοντων ακινήτων.

'Εχω εξετάσει προσεκτικά το φάκελο της διοίκησης, τεκ. 1. 'Εχω διαπιστώσει ότι δεν υπάρχει οτιδήποτε στο φάκελο το οποίο να υποστηρίζει τα όσα ανέφερε ο κ. Παπαγεωργίου. Επομένως αυτά αποτελούν ισχυρισμούς από δικηγόρο και δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη. 'Εχει νομολογηθεί ότι οι αγορεύσεις των δικηγόρων δεν αποτελούν μέσο διεύρυνσης των επιδίκων θεμάτων ή προσαγωγής μαρτυρίας (Βλ. Κοινότης Λυσού κ.α. ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2190/29.6.98). Διαπιστώνω, επομένως, ότι δεν έχει εξετασθεί καθόλου το θέμα της επίτευξης του σκοπού με άλλο λιγότερο επαχθή τρόπο. Περαιτέρω διαπιστώνω ότι δεν υπάρχει οτιδήποτε στο φάκελο που να τείνει να υποστηρίζει ότι της προσβαλλόμενης πράξης είχε προηγηθεί οποιαδήποτε μελέτη ή έρευνα για την αναγκαιότητα του έργου και για την καταλληλότητα των επιδίκων τεμαχίων.

Στη Λουκαϊδου ν. Δημοκρατίας, Υποθ. 868/90/22.3.96 έχω προβεί σε επισκόπηση των αρχών που διέπουν τον δικαστικό έλεγχο των απαλλοτριώσεων. Μεταφέρω το σχετικό απόσπασμα:

Στην Σπύρου ν. Δημοτικού Συμβουλίου Κάτω Πολεμιδιών κ.α., Α.Ε. 2030/13.4.98 η απουσία ολοκληρωμένης μελέτης οδήγησε στην ακύρωση της επίδικης απαλλοτρίωσης. Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα:

Λαμβάνω υπόψη τις πιο πάνω διαπιστώσεις μου σε σχέση με την απουσία οποιασδήποτε μελέτης και έρευνας για την επίτευξη του σκοπού της απαλλοτρίωσης με άλλο λιγότερο επαχθή τρόπο και σε σχέση με την απουσία έρευνας για την αναγκαιότητα του έργου και για την καταλληλότητα των επίδικων τεμαχίων. Εν όψει των πιο πάνω διαπιστώσεων μου κρίνω ότι η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει γιατί είναι το αποτέλεσμα ανεπαρκούς έρευνας. Πάσχει, επίσης, και λόγω έλλειψης αιτιολογίας γιατί η διοίκηση δεν έχει αιτιολογημένως διαπιστώσει ότι "ο επίδικος χώρος είναι ο πλέον κατάλληλος εκ των περισσοτέρων που προσφέρονται".

Π. ΚΑΛΛΗΣ,

Δ.

/ΕΑΠ.