ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 577/98
ΕΝΩΠΙΟΝ: ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗ, Δ.
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Πρόδρομου Ανθίμου από Κάτω Πολεμίδια
Αιτητή
και
Δήμου Κάτω Πολεμιδιών
Καθ΄ων η Αίτηση
--------------
16 Δεκεμβρίου 1999
Για τον Αιτητή: κ. Α.Σ. Αγγελίδης.
Για τους Καθ΄ων η Αίτηση: κα. Ρ. Καλλιγέρου.
Για το Ενδιαφ. Μέρος: κ. Α. Κωνσταντίνου.
----------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο Αιτητής κ. Ανθίμου, ο οποίος είναι ο Πολιτικός Μηχανικός του Δήμου Κάτω Πολεμιδίων, με την προσφυγή του ζητά ακύρωση απόφασης του Δήμου με την οποία εγκρίθηκε το Οργανόγραμμα του, που πρόβλεπε ότι ο Δημοτικός Γραμματέας ήταν ιεραρχικά ανώτερος όλων των υπαλλήλων του Δήμου, επόμενος μόνο του Δημάρχου σε ιεραρχία, και αποφασίσθηκε η μισθολογική αναπροσαρμογή του υπηρετούντος Δημοτικού Γραμματέα κ. Καλλικά με αύξηση του βασικού ετήσιου μισθού του σε £4,823 και η παραχώρηση στο Δημοτικό Γραμματέα της κλίμακας Α11-Α13. Στην προσφυγή ο κ. Ανθίμου ισχυρίζεται στα γεγονότα ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι αντίθετη προς τον περί Δήμων Νόμο, αντισυνταγματική και αυθαίρετη. Στα νομικά σημεία εξειδικεύεται ότι η απόφαση είναι αντίθετη προς τα άρθρα 54(1)(α) και 46(1)(ε) του Νόμου 111/85 αφού δεν υπήρχε σχετική πρόνοια τέτοιας ιεραρχίας στα σχέδια υπηρεσίας ή στο Νόμο. Υποστηρίζεται επίσης ότι η απόφαση παραβιάζει την αρχή της ισότητας και απολήγει σε άνιση μεταχείριση εις βάρος του κ. Ανθίμου, διαμορφώνοντας ιεραρχική υπεροχή αντίθετη προς το Νόμο. Τα υπόλοιπα αναφερόμενα νομικά σημεία είναι γενικά και αόριστα διατυπωμένα και δεν εξειδικεύονται.
Στη γραπτή αγόρευση του, ο ευπαίδευτος συνήγορος για τον κ. Ανθίμου, πέραν της απαντήσεως του προς τις προδικαστικές ενστάσεις που εγείρονται στην Ένσταση του Δήμου, αναπτύσσει τα πιο πάνω, εισηγούμενος ότι στο Νόμο 111/85 γίνεται αναφορά στις θέσεις του Δημοτικού Γραμματέα και του Δημοτικού Μηχανικού χωρίς να καθορίζεται ιεραρχική μεταξύ τους σχέση. Ως εκ τούτου. λέγει ο κ. Αγγελίδης, η προσβαλλόμενη απόφαση, που εξυπακούει μισθολογική αναβάθμιση του Δημοτικού Γραμματέα θέτοντας τον ιεραρχικά υπεράνω του Δημοτικού Μηχανικού, παραβιάζει το Νόμο και μάλιστα αφού έγινε χωρίς τον καταρτισμό σχεδίου υπηρεσίας το οποίο να είχε εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο όπως απαιτεί ο Νόμος και χωρίς σχετική πρόβλεψη στον προϋπολογισμό του Δήμου ο οποίος επίσης πρέπει να τυγχάνει της έγκρισης του Υπουργικού Συμβουλίου.
Όσον αφορά τις προδικαστικές ενστάσεις, αυτές είναι:
1. Ότι η προσφυγή είναι εκπρόθεσμη, καθ΄όσον κατεχωρήθη πέραν των 75 ημερών αφ΄ότου ο κ. Ανθίμου πληροφορήθηκε την απόφαση.
2. Ότι ο κ. Ανθίμου στερείται εννόμου συμφέροντος να προσβάλει την απόφαση.
3. Ότι η απόφαση δεν συνιστά εκτελεστή διοικητική πράξη.
4. Ότι με την προσφυγή προσβάλλονται περισσότερες από μία και μη συναφείς διοικητικές πράξεις.
Θεωρώ πρόσφορο να ασχοληθώ ευθέως με την πρώτη προδικαστική ένσταση αφού αυτή αφορά καίρια την όλη δεκτότητα της προσφυγής. Η απόφαση του Δήμου ελήφθη σε συνεδρία ημερομηνίας 5.2.1998, δηλαδή με βεβαιότητα πέραν των 75 ημερών από της καταχώρισης της προσφυγής στις 17.7.1998. Ο κ. Αγγελίδης όμως λέγει ότι αυτή δεν είναι η κρίσιμη ημερομηνία για σκοπούς καθορισμού του εμπρόθεσμου της προσφυγής, καθ΄όσον το πρακτικό της 5.2.1998 αποτελούσε ένα απλό internum του Δήμου που για να καταστεί εκτελεστή απόφαση έπρεπε (1) να επικυρωθεί σε επόμενη συνεδρία και έτσι να καταστεί τελικό και (2) να καταστεί γνωστό στον Αιτητή ώστε να αρχίσει να λογίζεται ο χρόνος για την εμπρόθεσμη καταχώριση της προσφυγής. Αφήνω κατά μέρος το κατά πόσο υπήρχε υποχρέωση κοινοποίησης της απόφασης προς τον κ. Ανθίμου, τουλάχιστον όσον αφορά την απόφαση για τη μισθολογική αναπροσαρμογή του κ. Καλλικά και την παραχώρηση στο Δημοτικό Γραμματέα της κλίμακας Α11-Α13, καθ΄όσον οι αποφάσεις αυτές δεν φαίνεται να τον αφορούσαν καθ΄οιονδήποτε τρόπο. Όσον αφορά το πρώτο σημείο του κ. Αγγελίδη, και χωρίς να συμφωνώ με τον κ. Αγγελίδη ότι η έγκριση των πρακτικών σε επόμενη συνεδρία ήταν απαραίτητη προϋπόθεση της ισχύος της απόφασης, επί της οποίας εισήγησης δεν έγινε αναφορά στη νομολογία, το πράγμα παύει να έχει σημασία καθ΄όσον, όπως προκύπτει από τα πρακτικά του Δήμου, το πρακτικό της εν λόγω απόφασης επικυρώθηκε εν πάση περιπτώσει στην αμέσως επόμενη συνεδρία του Δημοτικού Συμβουλίου της 5.3.1998. Το θεμέλιο της εισήγησης του κ. Αγγελίδη παύει έτσι να υφίσταται. Όσον αφορά τη γνώση του κ. Ανθίμου για την απόφαση, ο ευπαίδευτος συνήγορος για το Δήμο, όπως και ο ευπαίδευτος συνήγορος για τον κ. Καλλικά, παραπέμπει στο ότι ο κ. Ανθίμου γνώριζε γι΄αυτή από την επομένη, δηλαδή στις 6.2.1998, και μάλιστα την ημέρα εκείνη μαζί με άλλους υπαλλήλους του Δήμου κατήλθε σε απεργία διαμαρτυρίας κατά της απόφασης. Περαιτέρω, όπως παρατηρεί ο ευπαίδευτος συνήγορος για τον κ. Καλλικά, στις 7.4.1998 ο Δημοτικός Γραμματέας απέστειλε εγκύκλιο προς όλους τους προϊσταμένους Υπηρεσιών και Κλάδων του Δήμου, περιλαμβανομένου του κ. Ανθίμου ως προϊσταμένου της Τεχνικής Υπηρεσίας, με την οποία τους διαβίβαζε το Οργανόγραμμα με την παράκληση να αναρτηθεί στις πινακίδες. Και αν επομένως ο χρόνος για την εμπρόθεσμη καταχώριση της προσφυγής ελογίζετο ως η 5.3.1998 ή και η 7.4.1998, και πάλι η προσφυγή θα ήταν εκπρόθεσμη.
Ο κ. Αγγελίδης δεν αμφισβητεί τα δεδομένα αυτά, εισηγείται όμως ότι ο χρόνος πρέπει να λογίζεται όχι από τις πιο πάνω ημερομηνίες αλλά από τις 27.5.1998 που υλοποιήθηκε και εφαρμόσθηκε η απόφαση του Δήμου, καθιστάμενη έτσι εκτελεστή διοικητική πράξη, με την καταβολή του νέου αυξημένου μισθού του κ. Καλλικά και την αποδοχή του της ανάληψης των καθηκόντων του βάσει ενιαίας κλίμακας, οπότε και πληροφορήθησαν όλοι δεόντως για την απόφαση. Κατ΄αρχή, αυτό βέβαια δεν είναι ορθό ως δεδομένο. Η απόφαση του Δήμου, όπως προκύπτει από τα πρακτικά, ήταν ότι η αύξηση του βασικού ετήσιου μισθού του κ. Καλλικά σε £4,823 θα ήταν από 1.1.1998. Κατά κύριο λόγο όμως, ο κ. Αγγελίδης παραβλέπει το ότι η προσφυγή δεν στρέφεται κατά οποιασδήποτε διοικητικής πράξεως ημερομηνίας 27.5.1998. Όπως ρητά αναφέρεται στην προσφυγή, το τι προσβάλλεται είναι η απόφαση του Δήμου "η οποία περιήλθε σε γνώση του αιτητή στις 27.5.1998". Η 27.5.1998 δεν αναφέρεται έτσι ως η ημερομηνία τελείωσης και εκτελεστότητας της απόφασης, όπως ουσιαστικά μεταβάλλεται η θέση του κ. Αγγελίδη στην αγόρευση του, αλλά ως η ημερομηνία γνώσης του κ. Ανθίμου για την απόφαση. Είναι πολύ καθαρό το τι προσβάλλει η προσφυγή, και αυτό είναι, όπως αναφέρεται, η απόφαση του Δήμου "με την οποία αποφάσισε την έγκριση οργανογράμματος και τη μισθολογική αναβάθμιση της θέσης του Δημοτικού Γραμματέα Γιαννάκη Καλλικά και την παραχώρηση σ΄αυτόν της κλίμακας Α11-Α13". Αυτή η απόφαση όμως ελήφθη στις 5.2.1998 και, όπως εξηγήθηκε πιο πάνω, ο κ. Ανθίμου είχε γνώση της από τις 6.2.1998 και σίγουρα, όσον αφορά την έγκριση του Οργανογράμματος, από τις 7.4.1998. Εξ άλλου, η οποιαδήποτε καταβολή μισθού στον κ. Καλλικά με βάση τη μισθολογική αναπροσαρμογή του όχι μόνο δεν προσβάλλεται ως διοικητική πράξη αλλά και δεν ήταν εκτελεστή διοικητική πράξη παρά μόνο πράξη εκτελέσεως της ήδη ληφθείσας απόφασης. Ως εκ τούτου, η προσφυγή κρίνεται εκπρόθεσμη και έτσι μη αποδεκτή.
Δεν καθίσταται αναγκαίο να επιληφθώ των λοιπών εγειρομένων θεμάτων. Κρίνω ορθό όμως να ασχοληθώ με ορισμένα από αυτά καθ΄όσον σχετίζονται προς τα ανωτέρω. Η τέταρτη προδικαστική ένσταση του Δήμου είναι ότι η προσφυγή προσβάλλει περισσότερες της μιας και μη συναφείς διοικητικές πράξεις. Το θέμα της συνάφειας ως προς την ομοδικία με την προσβολή περισσοτέρων της μιας διοικητικών πράξεων με την ίδια προσφυγή έχει αποτελέσει το αντικείμενο εξέτασης στη νομολογία. Αναφέρομαι ιδιαίτερα στην απόφαση της Ολομέλειας Συμεωνίδου ν. Δημοκρατίας (Αρ. 2) (1993) 3 ΑΑΔ 258, στη σ. 271 της οποίας ο Κούρρης, Δ., ο οποίος έδωσε την απόφαση, είπε τα ακόλουθα:
"Συνάφεια υπάρχει όταν η μια πράξη αποτελεί προϋπόθεση της άλλης, ή όταν οι προσβαλλόμενες με το ίδιο δικόγραφο πράξεις αφορούν τον ίδιο αιτητή, βασίζονται στις ίδιες διατάξεις του νόμου, φέρουν ταυτόσημη αιτιολογία και εκδόθηκαν από το ίδιο όργανο και κατά την ίδια διοικητική διαδικασία (Βλέπε, Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας της Ελλάδας 1929-1959, σελίδα 274).
Και στη σ. 272 εξήγησε τις συνέπειες της μη ύπαρξης συνάφειας:
"Στα Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας της Ελλάδας 1929-1959, αναφέρονται, στη σελίδα 274, τα ακόλουθα:
«Οσάκις δεν συντρέχουσιν αι προϋποθέσεις της συναφείας η αίτησις ακυρώσεως θεωρείται ως παραδεκτώς ασκουμένη μόνον ως προς την πρώτην των προσβαλλομένων πράξεων.»
Σχετικές είναι επίσης κι΄οι αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας της Ελλάδας με αρ. 858/54 και 1654/56. Σύμφωνα με τα πιο πάνω, και την κρατούσα νομολογία μας (Πογιατζή ν. Δημοκρατίας, Ζήνωνος ν. Δημοκρατίας και Πολυκάρπου ν. Δημοκρατίας - όπως πιο πάνω), η προσφυγή παραμένει ισχυρή μόνο όσον αφορά την πρώτη πράξη που προσβάλλεται με το δικόγραφο, που στην προκειμένη περίπτωση είναι η πράξη που αφορά το διορισμό των ενδιαφερομένων μερών Εύας Ρωσσίδου-Παπακυριακού, Λεμονιάς Καουτζάνη, Ρένας Παπαέτη, Παναγιώτας Κυριακίδου, Γεώργιου Παπαϊωάννου, Κυριάκου Σταυρινού και Μιχαήλ Ευαγγέλου.
Η προσφυγή όσον αφορά το διορισμό του ενδιαφερόμενου μέρους Γεώργιου Γεωργαλλή, που προτάσσεται δεύτερη στο δικόγραφο, δεν μπορεί να εξεταστεί. Χωρεί όμως, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στη σελίδα 274 των Πορισμάτων Νομολογίας (όπως πιο πάνω), χωρισμός δικογράφου, η δε προσφυγή που θα προκύψει ως αποτέλεσμα του χωρισμού αυτού, θεωρείται εμπρόθεσμη. Επαφίεται στους δικηγόρους της αιτήτριας στην προσφυγή 895/91 να προβούν στα αναγκαία διαβήματα για χωρισμό του δικογράφου."
Σχετική συζήτηση γίνεται, εκτός από τις αναφερόμενες στα πιο πάνω αποσπάσματα υποθέσεις, και στην υπόθεση Κολοκοτρώνη ν. Δημοκρατίας, 1063/91, 29.3.1996, στην οποία γίνεται αναφορά στην Ελληνική νομολογία και αυθεντίες.
Ευρίσκω ότι η ένσταση ευσταθεί. Το μόνο κοινό που έχουν οι τρεις αποφάσεις του Δήμου οι οποίες προσβάλλονται με την προσφυγή είναι ότι ελήφθησαν κατά την ίδια συνεδρία. Κατά τα λοιπά, ελλείπουν όλα τα στοιχεία της συνάφειας. Η απόφαση για το Οργανόγραμμα αφορά την όλη διοικητική δομή του Δήμου. Η απόφαση για τη μισθολογική αύξηση προς τον κ. Καλλικά με την αναπροσαρμογή του βασικού ετήσιου μισθού του σε £4,823 αφορούσε τον κ. Καλλικά και μόνο και ήταν ανεξάρτητη τόσο από το Οργανόγραμμα όσο και από την παραχώρηση της κλίμακας Α11-Α13 στο Δημοτικό Γραμματέα, όπως προκύπτει και από τη συζήτηση που καταγράφεται στα πρακτικά και από την εκφρασμένη επιδίωξη της να αποκαταστήσει την αδικία εις βάρος του κ. Καλλικά στα πλαίσια της ορθής εφαρμογής του Νόμου, προφανώς δηλαδή με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα της ιεραρχίας και του ισχύοντος Σχεδίου Υπηρεσίας (κλίμακα μέχρι Α11 + 2 και μέγιστο ύψος μισθού £5,279) και όχι με βάση τη νέα κλίμακα Α11-Α13 με μέγιστο ύψος μισθού £6,109). Η απόφαση για παραχώρηση στο Δημοτικό Γραμματέα της κλίμακας Α11-Α13 ανάγετο μεν στη φιλοσοφία του Οργανογράμματος αλλά ήταν άλλης φύσης. Η νομιμότητα των τριών αυτών αποφάσεων δεν διέπεται από τα ίδια νομικά και πραγματικά δεδομένα ώστε να θεωρούνται συναφείς και να μπορούν έτσι να προσβληθούν με το ίδιο δικόγραφο. Σε τέτοια περίπτωση, το δικόγραφο περιορίζεται ως προσβάλλον μόνο την προτασσόμενη σε αυτό πράξη, στην προκειμένη περίπτωση την απόφαση για έγκριση του Οργανογράμματος. Συσχετίζοντας τούτο προς τα ήδη λεχθέντα ως προς το εκπρόθεσμο της προσφυγής, παρατηρώ ότι το επιχείρημα του κ. Αγγελίδη ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν ετελειώθη ώστε να γνωστοποιείτο, παρά μόνο με την καταβολή του αυξημένου μισθού στον κ. Καλλικά στις 27.5.1998, δεν έχει βέβαια καμμία εφαρμογή στην απόφαση για έγκριση του Οργανογράμματος που και μόνη θεωρείται ως νομίμως προσβαλλόμενη και ετελειώθη με
την υιοθέτηση ή και έγκριση της και εγνωστοποιήθη επισήμως στις 7.4.1998 στον κ. Ανθίμου ο οποίος εν πάση περιπτώσει είχε γνώση της από τις 6.2.1998.Σχετικές με τα πιο πάνω είναι και οι άλλες δύο προδικαστικές ενστάσεις. Όσον αφορά το Οργανόγραμμα, δεν βλέπω πως αυτό θα ήταν εκτελεστή διοικητική πράξη που ο κ. Ανθίμου θα είχε έννομο συμφέρον να προσβάλει. Υπεισερχόμενος κατ΄ανάγκη και στην ουσία, παρατηρώ ότι ο καταρτισμός του και η τοποθέτηση σε αυτό του Δημοτικού Γραμματέα στην κορυφή της ιεραρχίας του
Δήμου μετά το Δήμαρχο, για την οποία και ουσιαστικά παραπονείται ο κ. Ανθίμου ως παράνομη και άνιση μεταχείριση προς τον ίδιο, δεν συνιστούσε εκτελεστή διοικητική πράξη παρά μόνο απόρροια της νομικής θέσης αφού αναγνωρίζεται η θέση του Δημοτικού Γραμματέα ως πρώτη στην ιεραρχία της Δημοτικής Υπηρεσίας (ίδε Δρουσιώτης ν. Δήμου Λατσιών (1992) 3 ΑΑΔ 437). Το ίδιο ισχύει για την απόφαση παραχώρησης της κλίμακας Α11-Α13 στο Δημοτικό Γραμματέα που, εξ άλλου, ως μέρος του Σχεδίου Υπηρεσίας, δεν μπορούσε να προσβληθεί ευθέως με προσφυγή (ίδε: Meletis v. Cyprus Ports Authority (1987) 3 CLR 1984). Όπως παρατηρεί δε και ο κ. Κωνσταντίνου, ο Δημοτικός Γραμματέας ήταν ήδη ιεραρχικά ανώτερος του Δημοτικού Μηχανικού με βάση τα υφιστάμενα σχέδια υπηρεσίας αφού είχε την ευθύνη της οργάνωσης, διοίκησης, συντονισμού και αποτελεσματικής λειτουργίας των διαφόρων τμημάτων και υπηρεσιών του Δήμου, ενώ ο Δημοτικός Μηχανικός ήταν αντίστοιχα αρμόδιος μόνο για την Τεχνική Υπηρεσία, ενώ και ο ανώτατος προβλεπόμενος μισθός του Δημοτικού Γραμματέα ήταν ήδη ψηλότερος εκείνου του Δημοτικού Μηχανικού. Καμμιά διαφοροποίηση ή άνιση μεταχείριση δεν επήλθε λοιπόν με τη μισθολογική αναπροσαρμογή του Δημοτικού Γραμματέα. Όσο για την απόφαση αύξησης του μισθού του κ. Καλλικά, κανένα έννομο συμφέρον να την προσβάλει δεν είχε ο κ. Ανθίμου αφού αυτή αφορούσε ευθέως μόνο τον κ. Καλλικά και ελήφθη, όπως παρατηρήθη, όχι στα πλαίσια του νέου Σχεδίου Υπηρεσίας του Δημοτικού Γραμματέα με κλίμακα Α11-Α13 αλλά στα πλαίσια του υφιστάμενου Σχεδίου Υπηρεσίας και προς αποκατάσταση της κατά το Νόμο ιεραρχίας.Και μια παρατήρηση επί της ουσίας. Το βασικό, αν όχι το μόνο, επιχείρημα του κ. Αγγελίδη επί της ουσίας είναι ότι η απόφαση για παραχώρηση της κλίμακας Α11-Α13 στο Δημοτικό Γραμματέα είναι τρωτή καθ΄όσον δεν ενεκρίθη ως σχέδιο υπηρεσίας από το Υπουργικό Συμβούλιο όπως, σύμφωνα με την εισήγηση, απαιτείται. Χωρίς να υπεισέρχομαι στο κατά πόσο τέτοια έγκριση απαιτείται από το Νόμο, επί του οποίου επιχειρηματολογεί περί του αντιθέτου ο κ. Κωνσταντίνου σε αναφορά με
τη νομολογία, και παρά το ότι τέτοια θέση δεν θα μπορούσε εν πάση περιπτώσει να εξετασθεί αφού δεν περιέχεται στα νομικά σημεία επί των οποίων βασίζεται η προσφυγή (ίδε: Διογένους ν. Δημοκρατίας, 437/97, 29.4.1999), συμφωνώ με τον κ. Κωνσταντίνου ότι το επιχείρημα πλήττει την ίδια την υπόσταση του καθ΄όσον, αν όντως απαιτείτο τέτοια έγκριση, η απόφαση δεν θα ήταν εκτελεστή χωρίς την έγκριση και δεν θα μπορούσε να προσβληθεί (ίδε: Συμβούλιο Κεντρικών Σφαγείων (Κοφίνου) ν. Ρωσσίδη, ΑΕ1219, 12.2.1996, Κονναρή ν. Επιτροπής Δημόσιας Υγείας Πολυστίπου, ΑΕ 2378, 30.7.1999).Για όλους τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται.
Ο Αιτητής θα καταβάλει τα έξοδα του Δήμου και του Ενδιαφερομένου Μέρους.
Δ. Χατζηχαμπής
Δ.
/ΚΧ"Π