|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2005) 3 ΑΑΔ 363
20 Σεπτεμβρίου, 2005
[AΡΤΕΜΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, ΦΩΤΙΟΥ, Δ/στές]
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ/ ΄Η
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΗΛ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ,
Εφεσείοντες-Καθ'ων η αίτηση,
v.
C. H. HEAT-FLOW MECHANICAL CONTRACTORS LTD.,
Εφεσιβλήτων-Αιτητών.
(Aναθεωρητική Έφεση Αρ. 3543)
Προσφορές ― Παράβαση ουσιώδους όρου της προσφοράς ― Αποκλείει τον προσφοροδότη από τον διαγωνισμό και του στερεί το έννομο συμφέρον προσβολής του αποκλεισμού του ― Η τραπεζική εγγύηση του εφεσείοντος προσφοροδότη δεν εκάλυπτε το 5% της προσφοράς του ― Δεν χωρεί διαφοροποίηση σε ουσιώδη ή επουσιώδη απόκλιση από ουσιώδη όρο του διαγωνισμού.
Η εφεσείουσα Δημοκρατία προσέβαλε την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης με την οποία ακυρώθηκε η απόφαση αποκλεισμού του εφεσίβλητου από την επίδικη προσφορά.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, κάνοντας δεχτή την έφεση, αποφάσισε ότι:
Στην παρούσα υπόθεση η απόκλιση ήταν ουσιώδης αφού η Τραπεζική εγγύηση δεν εκάλυπτε το 5% της προσφοράς της εφεσίβλητης εταιρείας, όπως προέβλεπε ουσιώδης όρος του διαγωνισμού. Δεν χωρεί η διαφοροποίηση σε ουσιώδη ή επουσιώδη απόκλιση από ουσιώδη όρο. Από τη στιγμή που το πρωτόδικο Δικαστήριο θεώρησε, και ορθά σύμφωνα με τη νομολογία, ότι ο όρος για την εγγύηση ήταν ουσιώδης οποιαδήποτε παρέκκλιση από αυτόν επιφέρει ακυρότητα της προσφοράς. Όπως στην παρούσα υπόθεση που η υποδεέστερη σε μέγεθος εγγύηση άφηνε ακάλυπτους τους εφεσείοντες.
Θεωρείται, κατά συνέπεια, ως λανθασμένη η προσέγγιση του πρωτόδικου Δικαστηρίου, ότι το έλλειμμα στην εγγύηση ήταν επουσιώδης απόκλιση από ουσιώδη όρο της προκήρυξης των προσφορών. Η πιστή συμμόρφωση του προσφοροδότη στους ουσιώδεις όρους της προκήρυξης είναι απόλυτα αναγκαία για να θεωρηθεί η προσφορά του έγκυρη.
Ενόψει δε της κατάληξης αυτής προκύπτει ότι η εφεσίβλητη εταιρεία εστερείτο, σύμφωνα και με τη νομολογία, εννόμου συμφέροντος να προσβάλει έγκυρα την επίδικη απόφαση.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου ν. Bulk Oil A.G. (1997) 3 A.A.Δ. 182,
Tamassos Tobacco Suppliers and Co. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60,
K. & M. Transport v. E.F.A. a.ο. (1987) 3 C.L.R. 1939,
P. Steff & Co. v. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Δ.Δ. 3343.
Έφεση.
Έφεση από τους καθ' ων η αίτηση εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Υπόθεση Αρ. 719/2001) ημερομηνίας 11/10/2002 με την οποία ακυρώθηκε η απόφασή τους για κατακύρωση της προσφοράς την οποία ζήτησε το Τμήμα Δημοσίων Έργων με επιστολή του ημερ. 23.8.2000 προς αριθμό προεπιλεγέντων προσφοροδοτών για τις μηχανολογικές εγκαταστάσεις του πρόσθετου κτιρίου για το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού σε άλλο προσφοροδότη, αντί στην ίδια.
Ε. Ζαχαριάδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Εφεσείοντες.
Γ. Παπαθεοδώρου, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Μ. Κρονίδης.
ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ.: Το Τμήμα Δημοσίων Έργων με επιστολή του ημερ. 23.8.2000 προς αριθμόν προεπιλεγέντων προσφοροδοτών, ζήτησε προσφορές για τις μηχανολογικές εγκαταστάσεις του πρόσθετου κτιρίου για το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού. Η προθεσμία υποβολής των προσφορών έληγε στις 22.9.2000. Η εφεσίβλητη εταιρεία, μεταξύ άλλων προσφοροδοτών, υπέβαλε προσφορά στην οποία περιέλαβε και τραπεζική εγγύηση για ποσό £17.000. Σύμφωνα με την προκήρυξη, η προσφορά έπρεπε να περιλαμβάνει εγγύηση ύψους 5% επί του συνολικού ποσού της προσφοράς.
Το Τμήμα Δημοσίων Έργων με επιστολή, ημερ. 14.3.2001, ζήτησε από όλους τους προσφοροδότες όπως η ισχύς της προσφοράς τους παραταθεί για τρεις μήνες.
Η εφεσίβλητη εταιρεία αποδέχθηκε την παράταση της ισχύος της προσφοράς της και απέστειλε, όπως και οι άλλοι προσφοροδότες, ανανέωση της εγγυητικής επιστολής που απαιτείτο από την προκήρυξη, αυτή τη φορά όμως για το ποσό των £17.500.
Το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών, παρά το γεγονός ότι η προσφορά της εφεσίβλητης εταιρείας ανταποκρινόταν στις τεχνικές προδιαγραφές και ήταν η χαμηλότερη, κατέληξε ότι δεν ικανοποιούσε τον ουσιώδη όρο της προκήρυξης που αναφερόταν στην εγγύηση συμμετοχής. Έτσι κατακύρωσε τον διαγωνισμό κατά πλειοψηφία σε άλλο προσφοροδότη, του οποίου η πρόταση ήταν εντός των προδιαγραφών.
Το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών είχε την άποψη ότι η εκ των υστέρων υποβολή της σωστής εγγύησης δεν μπορούσε, για λόγους ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών, να γίνει αποδεκτή, αφού η εφεσίβλητη εταιρεία κατά τον ουσιώδη χρόνο υποβολής της προσφοράς της, δεν ικανοποιούσε τον όρο της προκήρυξης όσον αφορά την εγγύηση.
Η εφεσίβλητη εταιρεία με προσφυγή της ζήτησε ακύρωση της κατακύρωσης της προσφοράς στο ενδιαφερόμενο μέρος.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποδέχθηκε την προσφυγή και ακύρωσε την επίδικη απόφαση με το εξής σκεπτικό:-
«Το έλλειμμα των £500, το οποίο μάλιστα διορθώθηκε έγκαιρα και χωρίς καμιά προτροπή, αποτελούσε κατά τη γνώμη μου επουσιώδη απόκλιση από τον όρο 3.10 και συνεπώς το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών λανθασμένα δεν έλαβε υπόψιν την προσφορά των αιτητών. Όπως αφήνεται να νοηθεί στην υπόθεση Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου ν. Bulk Oil A.G. (1997) 3 A.A.Δ. 182, 186, όταν πρόκειται για επουσιώδη απόκλιση από όρο, έστω και ουσιώδη, η προσφορά θα πρέπει να θεωρείται ως δεόντως υποβληθείσα.»
Το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε επίσης την προδικαστική ένσταση των εφεσειόντων ότι η εφεσίβλητη στερείται εννόμου συμφέροντος να προσβάλει την επίδικη απόφαση, αφού η προσφορά της δεν πληρούσε ουσιώδη όρο του διαγωνισμού.
Εναντίον της πρωτόδικης απόφασης καταχωρήθηκε από τους εφεσείοντες η παρούσα έφεση. Προβάλλονται δύο λόγοι έφεσης, οι εξής:-
(α) Το πρωτόδικο Δικαστήριο λανθασμένα έχει απορρίψει την προδικαστική ένσταση που είχαν εγείρει οι Καθ' ων η αίτηση, με την οποία ισχυρίζονταν ότι οι Αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος να προσβάλουν την επίδικη πράξη, αφού η προσφορά τους δεν πληρούσε βασικούς όρους του διαγωνισμού.
(β) Το πρωτόδικο Δικαστήριο λανθασμένα αποφάσισε στη σελ. 5 της απόφασης του ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση η προσφορά των Αιτητών-Εφεσιβλήτων πρέπει να θεωρείται ως δεόντως υποβληθείσα γιατί η απόκλιση η οποία παρουσίαζε ήταν επουσιώδης.
Κατά την άποψη μας οι δύο λόγοι έφεσης είναι αλληλένδετοι και επακόλουθοι έναντι εκατέρου. Ο πρώτος λόγος έφεσης εξαρτάται από τον δεύτερο υπό την έννοια ότι εάν ο δεύτερος επιτύχει τότε η εφεσίβλητη δεν έχει έννομο συμφέρον να προσβάλλει την επίδικη απόφαση.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο προτού καταλήξει να αποδεχθεί την προσφυγή, όπως το απόσπασμα που παραθέσαμε πιο πάνω, είχε προβεί στο εύρημα ότι εύλογα το Συμβούλιο Προσφορών θεώρησε τον όρο για την εγγύηση συμμετοχής ως ουσιώδη.
Περαιτέρω, έχοντας υπόψη την Tamassos Tobacco Suppliers and Co. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60, ορθά έκρινε ότι προσφορά που δεν πληροί ουσιώδη όρο είναι άκυρη και δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο εξέτασης.
Το απόσπασμα από την πρωτόδικη απόφαση, που παραθέσαμε πιο πάνω, επιχειρεί διαφοροποίηση της νομολογίας ότι δηλαδή μπορεί να υπάρξει ουσιώδης ή επουσιώδης απόκλιση από ουσιώδη όρο της προκήρυξης των προσφορών. Και ότι επουσιώδης απόκλιση από ουσιώδη όρο δεν καθιστά την προσφορά άκυρη και απορριπτέα.
Την θέση αυτή το πρωτόδικο Δικαστήριο τη στήριξε στην απόφαση της Ολομέλειας Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου ν. Bulk Oil A.G. (1997) 3 A.A.Δ. 182.
Έχουμε μελετήσει την πιο πάνω αυθεντία. Με όλο το σεβασμό προς τον ευπαίδευτο συνάδελφο δεν συμφωνούμε με την κατάληξη του. Στην Α.Η.Κ. ν. Bulk Oil A.G. (πιο πάνω) ουσιώδης όρος της προκήρυξης των προσφορών ήταν η υποβολή τραπεζικής εγγύησης κατά τον τύπο που προεβλέπετο. Αντ' αυτής η Bulk Oil A.G. συνόδευσε την προσφορά της με επιστολή της Συριακής Πρεσβείας ότι η Συριακή Κυβέρνηση «υποστήριζε την προσφορά και ήταν έτοιμη να εγγυηθεί την εκτέλεση συμβολαίου εάν κατακυρωνόταν η προσφορά.» Οι δικηγόροι της Bulk Oil υποστήριξαν ότι η προταθείσα εγγύηση της Συρίας δεν ήταν υποδεέστερη της προβλεπόμενης και ως εκ τούτου δεν υπήρξε ουσιώδης παρέκκλιση που να καθιστούσε άκυρη την προσφορά. Η Ολομέλεια απέρριψε την πιο πάνω εισήγηση και ανέφερε:-
«Διαφωνούμε. Ο όρος 11.3 της προκήρυξης ήταν ουσιώδης γιατί η σημασία του ήταν κρίσιμη. Αυτό αναδεικνύεται και από το ότι καθίστατο επιτακτική η απόρριψη της προσφοράς δυνάμει του όρου 11.4 σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Καθώς λέχθηκε στην Tamassos Tobacco Suppliers & Co. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60, με αναφορά σε προηγούμενη νομολογία (στη σελ. 72):-
'Είναι θεμελιωμένο ότι όρος της προσφοράς συνιστά, ανάλογα με τη σημασία του, ουσιώδη ή επουσιώδη προδιαγραφή για συμμετοχή στο διαγωνισμό. Προσφορά η οποία δεν πληροί και δεν ανταποκρίνεται σε ουσιώδη όρο του διαγωνισμού, είναι άκυρη και κατ' επέκταση, δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο εξέτασης (βλ. μεταξύ άλλων, K. & M. Transport v. E.F.A. and Others (1987) 3 C.L.R. 1939 και P. Steff & Co. v. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Δ.Δ. 3343). Συμμόρφωση με τις ουσιώδεις πρόνοιες του πλειοδοτικού διαγωνισμού αποτελεί προϋπόθεση για συμμετοχή σ' αυτό.'
H εξασφάλιση που πρότεινε το ενδιαφερόμενο πρόσωπο δεν είχε καμιά σχέση με ότι απαιτείτο. Δεν επρόκειτο για επουσιώδη απόκλιση από τον όρο 11.4 αλλά για υπαλλακτική πρόταση, εντελώς εκτός του όρου. Που ήταν μάλιστα και υποδεέστερη της προβλεπόμενης. Διότι δεν κάλυπτε όλα τα ενδεχόμενα στον όρο 11.7 της προκήρυξης. Αλλά και διότι άφηνε ερωτηματικό αναφορικά με τις δυνατότητες κατάσχεσής της. Ήταν, δηλαδή, όχι μόνο εντελώς διαφορετική αλλά και εντελώς ανεπαρκής. Επιπλέον, κατέτεινε και από τη φύση της σε ανισότητα η οποία ευνοούσε το ενδιαφερόμενο πρόσωπο με αναφορά στο τί θα μπορούσε να συνεπαγόταν η εξασφάλιση από άποψη κόστους.»
Κατά τη γνώμη μας, σαφέστατα, δεν μπορεί να εξαχθεί συμπέρασμα από το πιο πάνω απόσπασμα, ότι η Ολομέλεια προέβη σε διάκριση ουσιώδους και επουσιώδους απόκλισης από ουσιώδη όρο. Και ως εκ τούτου επουσιώδης απόκλιση ουσιώδους όρου δεν επιφέρει ακυρότητα της προσφοράς. Στην παρούσα υπόθεση η απόκλιση ήταν ουσιώδης αφού η Τραπεζική εγγύηση δεν εκάλυπτε το 5% της προσφοράς της εφεσίβλητης εταιρείας, όπως προέβλεπε ουσιώδης όρος του διαγωνισμού. Δεν χωρεί η διαφοροποίηση σε ουσιώδη ή επουσιώδη απόκλιση από ουσιώδη όρο. Από τη στιγμή που το πρωτόδικο Δικαστήριο θεώρησε, και ορθά σύμφωνα με τη νομολογία, ότι ο όρος για την εγγύηση ήταν ουσιώδης οποιαδήποτε παρέκκλιση από αυτόν επιφέρει ακυρότητα της προσφοράς. Όπως στην παρούσα υπόθεση που η υποδεέστερη σε μέγεθος εγγύηση άφηνε ακάλυπτους τους εφεσείοντες.
Θεωρούμε, κατά συνέπεια, ως λανθασμένη την προσέγγιση του πρωτόδικου Δικαστηρίου, ότι το έλλειμμα στην εγγύηση ήταν επουσιώδης απόκλιση από ουσιώδη όρο της προκήρυξης των προσφορών. Η πιστή συμμόρφωση του προσφοροδότη στους ουσιώδεις όρους της προκήρυξης είναι απόλυτα αναγκαία για να θεωρηθεί η προσφορά του έγκυρη.
Καταλήγουμε ότι ο δεύτερος λόγος έφεσης επιτυγχάνει. Ενόψει δε της κατάληξης μας αυτής προκύπτει ότι η εφεσίβλητη εταιρεία εστερείτο, σύμφωνα και με τη νομολογία, εννόμου συμφέροντος να προσβάλει έγκυρα την επίδικη απόφαση.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα υπέρ των εφεσειόντων τόσο πρωτόδικα όσο και κατ' έφεση.
Η επίδικη απόφαση επικυρώνεται.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.