|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2020:B362
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Εφεση Αρ. 40/2019)
21 Οκτωβρίου, 2020
[ΛΙΑΤΣΟΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ]
1. CANTABS TRADING LIMITED,
2. Α. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ,
Εφεσείοντες,
ν.
1. Χ. ΧΑΜΠΑΚΗ,
2. Ε. ΧΑΡΙΤΟΥ,
3. Χ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ,
4. Λ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ,
5. C.M.R. TERRA CONSTRUCTIONS LIMITED,
6. STAVRINA CONSTRUCTIONS DEVELOPERS LIMITED,
7. Α. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ,
Εφεσιβλήτων.
_ _ _ _ _ _
Α. Πέτσα (κα) για Μ. Νεοκλέους & Συνεργάτες ΔΕΠΕ, για τους Εφεσείοντες.
Π. Μιχαήλ για Π. Μιχαήλ ΔΕΠΕ, για τους Εφεσίβλητους 1, 2 και 3.
Σ. Αργυρού και Χρ. Γκούντρας για Σ. Αργυρού & Συνεταίροι ΔΕΠΕ, Αργυρού και Δημοσθένους ΔΕΠΕ, για τους Εφεσίβλητους 4 και 5.
_ _ _ _ _ _
Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου
θα δοθεί από τον Λιάτσο, Δ.
_ _ _ _ _ _
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΛΙΑΤΣΟΣ, Δ.: Οι Κατηγορούμενοι - Εφεσίβλητοι αντιμετώπιζαν, στα πλαίσια ιδιωτικής ποινικής υπόθεσης, σειρά κατηγοριών για αδικήματα που αφορούσαν σε, κατ΄ ισχυρισμό, απάτη, παροχή συνδρομής και/ή παρακίνησης προς συμμετοχή στη διάπραξη ποινικού αδικήματος, απόσπασης χρημάτων με ψευδείς παραστάσεις και συνωμοσίας για διάπραξη πλημμελήματος, κατά παράβαση των σχετικών προνοιών του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154.
Προτού απαντήσουν στις κατηγορίες, έθεσαν ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου προδικαστικά ζητήματα σε σχέση με το κατά πόσο αποκαλύπτονταν τα αναφερόμενα στο κατηγορητήριο ποινικά αδικήματα και σε αναφορά με ζήτημα κατάχρησης στη βάση, αφενός, καθυστέρησης στην καταχώρηση και προώθηση της ιδιωτικής ποινικής υπόθεσης και, αφετέρου, σε αναφορά με τον τρόπο που οι παραπονούμενοι επέλεξαν να χειριστούν την όλη υπόθεση.
Η ευπαίδευτη πρωτόδικος Δικαστής, με ενδιάμεση απόφασή της, έκρινε ότι παρεχόταν η εξουσία στο Δικαστήριο να εξετάσει το θέμα της μη αποκάλυψης των ποινικών αδικημάτων, παρά το γεγονός ότι το κατηγορητήριο είχε εγκριθεί προς καταχώρηση σε προηγούμενο στάδιο, δυνάμει του άρθρου 43(1)(2) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155. Προχωρώντας επί της ουσίας διαπίστωσε ότι μέσα από τις λεπτομέρειες που κάλυπταν τις κατηγορίες δεν αποκαλυπτόταν κανένα επινόημα και/ή χειροπιαστό τέχνασμα και/ή δόλιο τέχνασμα, ώστε να μπορούσε να στοιχειοθετηθεί το αδίκημα της απάτης με ικανοποιητική μαρτυρία. Διαπίστωσε ακόμη ότι ούτε το κοινό συστατικό στοιχείο της ψευδούς παράστασης, που κάλυπτε τα αδικήματα που είχαν ως βάση την απόσπαση χρημάτων, δεν αποκαλυπτόταν στις λεπτομέρειες των κατηγοριών. Τέλος, διαπίστωσε ότι απουσίαζαν από τις λεπτομέρειες των κατηγοριών που αφορούσαν τη συνωμοσία για διάπραξη πλημμελήματος οποιαδήποτε στοιχεία που να στοιχειοθετούσαν το εν λόγω ποινικό αδίκημα.
Με την επιφύλαξη της πιο πάνω κατάληξης, καθοριστικής ως προς την τελική έκβαση της υπόθεσης, το πρωτόδικο Δικαστήριο, προχωρώντας περαιτέρω, εξέτασε το θέμα της κατάχρησης της πρωτόδικης διαδικασίας, τόσο ως προς το σκέλος της καθυστέρησης στην καταχώρηση και προώθηση της ποινικής υπόθεσης, όσο και ως προς τον τρόπο που οι συνήγοροι των παραπονουμένων επέλεξαν να χειριστούν την όλη ποινική διαδικασία. Έκρινε ότι η μακροχρόνια καθυστέρηση, με υπαιτιότητα των παραπονουμένων, αλλά και ο τρόπος που οι συνήγοροί τους ενήργησαν, παρείχαν την εξουσία στο Δικαστήριο να απορρίψει το κατηγορητήριο και να απαλλάξει τους κατηγορούμενους από τις κατηγορίες που αντιμετώπιζαν.
Οι ενώπιόν μας λόγοι έφεσης είναι ουσιαστικά επάλληλοι και θα εξετασθούν από κοινού. Προσβάλλουν την πρωτόδικη κατάληξη, προβάλλοντας ότι λανθασμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο επέτρεψε την ακρόαση προδικαστικών ενστάσεων, ότι, εν πάση περιπτώσει, εσφαλμένα έκρινε ότι οι λεπτομέρειες των κατηγοριών δεν αποκάλυπταν τα αδικήματα που αφορούσε το κατηγορητήριο και ότι εντοπιζόταν κατάχρηση, ως προς την καθυστέρηση καταχώρησης και τον όλο χειρισμό της υπόθεσης.
Εισηγήθηκε ενώπιόν μας η ευπαίδευτη συνήγορος των Εφεσειόντων, επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά την αιτιολογία των λόγων έφεσης, ότι το κατηγορητήριο συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 39 του 155 και κρίθηκε καθόλα έγκυρο προς καταχώρηση. Προεκτείνοντας, έθεσε ότι δεν εντοπίζεται οποιοδήποτε ουσιαστικό ελάττωμα στο κατηγορητήριο που να μη θεραπεύεται, είτε με τροποποίησή του, είτε με παροχή λεπτομερειών.
Κρίνουμε, κατ΄ αρχάς, ότι στερείται βάσης η εισήγηση των Εφεσειόντων ως προς το στάδιο στο οποίο προβλήθηκε η ένσταση για το κατηγορητήριο. Σύμφωνα με το άρθρο 66 του Κεφαλαίου 155:
«Οποιαδήποτε ένσταση στο κατηγορητήριο ή σε κατηγορητήριο που καταχωρίστηκε σε Κακουργιοδικείο για οποιοδήποτε εκ πρώτης όψεως τυπικό μειονέκτημα αυτού προβάλλεται αμέσως μετά την ανάγνωση στον κατηγορούμενο του κατηγορητηρίου ή του κατηγορητηρίου που καταχωρίστηκε στο Κακουργιοδικείο και προτού αυτός απαντήσει σε αυτό αλλά όχι αργότερα.»
Όπως εντοπίζεται και στην απόφαση Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού ν. Σοφρωνίου (2008) 2 ΑΑΔ 803:
«Είναι προφανές, κατά την άποψη μας, ότι το άρθρο αυτό αφορά, όπως στο ίδιο αναφέρεται, «τυπικό μειονέκτημα» (formal defect). Όπως υποδεικνύει ο ευπαίδευτος συνήγορος του εφεσίβλητου με αναφορά στο σύγγραμμα Loizou & Pikis «Criminal Procedure in Cyprus», το μειονέκτημα πρέπει να είναι τυπικό. Εάν αυτό είναι ουσιαστικό και επηρεάζει την εγκυρότητα του κατηγορητηρίου, ο κατηγορούμενος είναι ελεύθερος να εγείρει ένσταση στο κατηγορητήριο σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας. Στην παρούσα περίπτωση είναι σαφές ότι το μειονέκτημα είναι ουσιαστικό.»
Συνεπώς, στην ενώπιόν μας υπόθεση, με δεδομένο ότι η ένσταση ηγέρθηκε προτού οι Κατηγορούμενοι απαντήσουν στην κατηγορία, δεν εντοπίζουμε οποιοδήποτε περιθώριο επιτυχίας του σχετικού λόγου έφεσης περί σφάλματος του πρωτόδικου Δικαστηρίου να επιτρέψει την εισαγωγή της υπό αναφορά ένστασης. Πολύ περισσότερο, λαμβανομένου υπόψη, όπως θα αναπτύξουμε στη συνέχεια, ότι η ένσταση αφορούσε σε ατέλεια, η οποία ανάγεται στο θεμέλιο της κατηγορίας και η οποία θα μπορούσε να εγερθεί σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας.
Όπως είχαμε την ευκαιρία να επαναλάβουμε και στην πολύ πρόσφατη απόφασή μας Σοφοκλέους ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Εφ. 187/2019, ημερ. 15.10.2020, ECLI:CY:AD:2020:B349:
«... συνιστά θεμελιώδες δικαίωμα κάθε κατηγορούμενου η λεπτομερής πληροφόρηση της φύσης και των λόγων της κατηγορίας που αντιμετωπίζει. Η παροχή όλων των απαραίτητων πληροφοριών εγκαίρως, προκειμένου να προβεί στην προετοιμασία της υπεράσπισής του ένας κατηγορούμενος, συνιστά αναφαίρετο δικαίωμά του, συνταγματικά κατοχυρωμένο (΄Αρθρο 12.5). Κατά πόσο όμως μια κατηγορία είναι αρκετά λεπτομερής, ούτως ώστε να διασφαλίζονται με επάρκεια τα δικαιώματα κατηγορούμενου, συναρτάται άμεσα από τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης. Τελικό ζητούμενο είναι όπως οι λεπτομέρειες ενός αδικήματος, στοιχεία που διαδραματίζουν ουσιώδη ρόλο στην όλη ποινική διαδικασία, είναι επαρκώς γνωστές στον κατηγορούμενο, σε τέτοιο δηλαδή βαθμό που να μην επηρεάζεται δυσμενώς η υπεράσπισή του.»
Στην υπό κρίση περίπτωση, η κατάληξη του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι οι λεπτομέρειες των κατηγοριών δεν αποκάλυπταν οποιοδήποτε αδίκημα, ήταν το αναπόδραστο αποτέλεσμα του ίδιου του κειμένου των λεπτομερειών, όπως αυτές αποτυπώθηκαν στο κατηγορητήριο. Εντοπίζεται παντελής απουσία ως προς την πληροφόρηση των Κατηγορουμένων για την υπόθεση την οποία θα αντιμετώπιζαν στη δίκη. Η υποχρέωση για παροχή λεπτομερειών της κατηγορίας δεν εκπληρώνεται με τον ορισμό του αδικήματος. Το κατηγορητήριο προσδιορίζει το πλαίσιο της δίκης και ως εκ τούτου, η κατηγορία θα πρέπει, όπως ήδη λέχθηκε, να περιέχει επαρκείς λεπτομέρειες προς καθορισμό όλων των ουσιωδών στοιχείων του αδικήματος, κατά τέτοιο τρόπο που να μην προκαλείται σύγχυση ή δυσχέρεια στην Υπεράσπιση.
Όπως ορθά εντόπισε το πρωτόδικο Δικαστήριο και ως τα πρακτικά της διαδικασίας επιβεβαιώνουν, η πλευρά της Υπεράσπισης είχε ζητήσει κατ΄ επανάληψη την παροχή λεπτομερειών, προτού υποβάλει την σχετική ένστασή της. Παρά τις υποσχέσεις της αντίδικης πλευράς και παρά τις σχετικές οδηγίες του Δικαστηρίου και την προς τούτο αναβολή της υπόθεσης σε μακρινή ημερομηνία, δεν παρασχέθηκαν οποιεσδήποτε λεπτομέρειες.
Υπό το φως των πιο πάνω, παρέλκει η εξέταση του ζητήματος της κατάχρησης. Είναι η τελική μας κρίση ότι ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο παραμέρισε το κατηγορητήριο και, ως εκ τούτου, δεν υπάρχουν περιθώρια επιτυχίας της ενώπιόν μας έφεσης.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα €1000, πλέον ΦΠΑ, αν υπάρχει, εις βάρος των Εφεσειόντων.
Α.Ρ. ΛΙΑΤΣΟΣ, Δ.
Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
Α. ΠΟΥΓΙΟΥΡΟΥ, Δ.
ΣΦ.