|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2018:B196
Πoινικές Εφέσεις αρ.125/2017,
127/17, 129/17, 130/17, 131/17
26 Aπριλίου, 2018
Μ.Μ.ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π., Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ., Τ.ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.
Ποινική έφεση αρ.125/17,
(σχ.με 127/17, 129/17, 130/17, 131/17)
Εφεσείων,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης.
- - - - - - - - -
Ποινική έφεση αρ.127/17
(σχ.με 125/17, 129/17, 130/17, 131/17)
ΦΕΙΔΙΑΣ ΣΑΡΙΚΑΣ
Εφεσείων,
ν.
Εφεσίβλητης.
- - - - - - - - -
Ποινική έφεση αρ.129/17
(σχ.με 125/17, 127/17, 130/17, 131/17)
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΗΛΗΣ
Εφεσείων,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης.
- - - - - - - - -
Ποινική έφεση αρ.130/17
(σχ.με 125/17, 127/17, 129/17, 131/17)
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Εφεσείων,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης.
- - - - - - - - -
Ποινική έφεση αρ.131/17
(σχ.με 125/17, 127/17, 129/17, 130/17)
ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Εφεσείων,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης.
- - - - - - - - -
Χρ. Χ΄Λοϊζου, για εφεσείοντα στην 125/17
Χρ.Τριανταφυλλίδης, για εφεσείοντα στην 127/17
Κ. Σιαηλής, για εφεσείοντα στην 129/17
Γ.Θωμά, για εφεσείοντα στην 130/17
Σ.Αγγελίδης με Λ.Λουκαϊδου-Θεοφάνους, για εφεσείοντα στην 131/17
Ν. Κέκκος - Ανώτερος δικηγόρος της Δημοκρατίας με Α.Χ΄Κύρου - δικηγόρο της Δημοκρατίας και Μ.Μασούρα, (κα), δικηγόρο για τη Δημοκρατία.
΄Ολοι οι εφεσείοντες είναι παρόντες
- - - - - - - - -
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π.: Η απόφαση μας είναι ομόφωνη και θα δοθεί από Ψαρά-Μιλτιάδου, Δ. ΄Ενα μέρος που αφορά την ποινική έφεση 129/17, Γ.Σιαηλή (θέμα εξαίρεσης δικαστή), θα δοθεί από Οικονόμου, Δ., σε ξεχωριστό κείμενο.
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.: Στις 21.4.2017 εξεδόθη η καταδικαστική απόφαση του Κακουργιοδικείου Πάφου για τους 5 πιο πάνω εφεσείοντες-κατηγορούμενους στην εν λόγω υπόθεση.
Ο κατηγορούμενος 1 Γιώργος Μιχαηλίδης είναι ο εφεσείων στην έφεση 125/17, στο εξής για σκοπούς εύκολης αναφοράς Κ1.
Ο κατηγορούμενος 2 Φειδίας Σαρίκας είναι ο εφεσείων στην έφεση 127/17 και στο εξής για σκοπούς εύκολης αναφοράς Κ.2.
Ο κατηγορούμενος 5 Γιώργος Σιαηλής είναι ο εφεσείων στην έφεση 129/17, και στο εξής για σκοπούς εύκολης αναφοράς Κ5.
Ο κατηγορούμενος 4 Βασίλειος Βασιλείου είναι ο εφεσείων στην έφεση 130/17 και στο εξής για σκοπούς εύκολης αναφοράς Κ4.
Ο κατηγορούμενος 3 Ευστάθιος Ευσταθίου είναι ο εφεσείων στην έφεση 131/17 και στο εξής για σκοπούς εύκολης αναφοράς Κ3.
Οι εφεσείοντες (Κ1-Κ5) κατά τον ουσιώδη χρόνο ήταν ο δήμαρχος της Πάφου και Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου Αποχετεύσεων Πάφου, (Κ2) ως επίσης δημοτικοί σύμβουλοι στο Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης και μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Πάφου, (Κ1, 3, 4 και 5).
Το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Πάφου, (ΣΑΠΑ) αποτελεί οργανισμό Δημοσίου δικαίου και αποστολή έχει την κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση του κεντρικού αποχετευτικού συστήματος συλλογής, επεξεργασίας και διάθεσης των υγρών αποβλήτων της μείζονος περιοχής Πάφου, ως επίσης και την κατασκευή της βασικής υποδομής του συστήματος αποχέτευσης ομβρίων υδάτων.
Συγκεκριμένα, το Κακουργιοδικείο Πάφου μετά από ακροαματική διαδικασία έκρινε ένοχους τους Κ1-Κ5 στις κατηγορίες που αναφέρονται πιο κάτω.
Εφεσείων - Κ1 (δικηγόρος του ο κ.Χρ.Χ΄Λοϊζου)
Συγκεκριμένα ο Κ1 (Γιώργος Μιχαηλίδης) βρέθηκε ένοχος στις κατηγορίες 1 και 53 (δεκασμός δημόσιου λειτουργού), κατά παράβαση του άρθρου 100(α), του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, στις κατηγορίες 3, 21 και 54 (απόσπαση από δημόσιο λειτουργό) κατά παράβαση του άρθρου 101 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, στις κατηγορίες 5, 22 και 55 (κατάχρησης εξουσίας κατά παράβαση του άρθρου 105 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154), στις κατηγορίες 7 και 56 (συναλλαγές με αντιπροσώπους οι οποίες υποδηλώνουν διαφθορά) κατά παράβαση των άρθρων 2, 3(α), 4, 5 και 6 του περί Προλήψεως της Διαφθοράς Νόμου, Κεφ. 161, στις κατηγορίες 9, 24 και 57 (αθέμιτη απόκτηση περιουσιακού οφέλους από λειτουργό του δημοσίου) κατά παράβαση των άρθρων 2, 3, 4 και 5 του περί Αθέμιτης Κτήσης Περιουσιακού Οφέλους από Αξιωματούχους και Λειτουργούς του Δημοσίου Νόμου 51(Ι)/2004), στις κατηγορίες 11, 25 και 58 (νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες) κατά παράβαση των άρθρων 2, 3, 4(1)(α)(iii)(2), 5, 7 και 8 του περί Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες Νόμου 188(Ι)/2007 και στις κατηγορίες 59, 64 και 66 (συνωμοσία προς διάπραξη κακουργήματος) κατά παράβαση του άρθρου 371 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154.
Συνοπτικά των ανωτέρω, αναφέρουμε ότι ο Κ1 κρίθηκε ένοχος στις κατηγορίες 1, 3, 5, 7, 9, 11, 21, 22, 24, 25, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 64 και 66. Ενώ αθωώθηκε στις κατηγορίες 20, 23, 52, 60 και 61.
Στον Κ.1 επιβλήθηκαν συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 3 ετών στις κατηγορίες 9, 24 και 57 και 5 ½ ετών φυλάκισης στις κατηγορίες 11, 25 και 58 (νομιμοποίηση εσόδων) (ποσό 134,000).
Εφεσείων Κ2 - (δικηγόρος του ο κ.Χρ.Τριανταφυλλίδης)
Ο Κ2 (Φειδίας Σαρίκας), βρέθηκε ένοχος στην κατηγορία 46 (δεκασμός δημόσιου λειτουργού), κατά παράβαση του άρθρου 100(α), του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, στην κατηγορία 47, (απόσπαση από δημόσιο λειτουργό) κατά παράβαση του άρθρου 101 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, στην κατηγορία 48 (κατάχρηση εξουσίας) κατά παράβαση του άρθρου 105 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, στην κατηγορία 49 (συναλλαγές με αντιπροσώπους οι οποίες υποδηλώνουν διαφθορά) κατά παράβαση των άρθρων 2. 3(α), 4, 5 και 6 του περί Προλήψεως της Διαφθοράς Νόμου, Κεφ. 161, στην κατηγορία 51 (νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες) κατά παράβαση των άρθρων 2, 3, 4(1)(α)(iii)(2), 5, 7 και 8 του περί Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από παράνομες δραστηριότητες Νόμου 188(Ι)/2007 και στην κατηγορία 63 (συνωμοσία προς διάπραξη κακουργήματος) κατά παράβαση του άρθρου 371 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154.
Συνοπτικά ο Κ2 κρίθηκε ένοχος στις κατηγορίες 46, 47, 48, 49, 51 και 63. Ενώ αθωώθηκε στις κατηγορίες 45 και 50.
Στον Κ2 επιβλήθηκαν συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 3 ετών στην κατηγορία 49 και 4 ετών στην κατηγορία 51 (νομιμοποίηση εσόδων) (ποσό 40,000).
Εφεσείων Κ3 - (δικηγόρος του ο κ.Σ.Αγγελίδης)
Ο Κ3 (Ευστάθιος Ευσταθίου), βρέθηκε ένοχος στις κατηγορίες 2 και 27 (δεκασμού δημόσιου λειτουργού) κατά παράβαση του άρθρου 100(α) του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, στις κατηγορίες 4 και 30 (απόσπαση από δημόσιο λειτουργό) κατά παράβαση του άρθρου 101 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, στις κατηγορίες 6 και 33 (κατάχρηση εξουσίας) κατά παράβαση του άρθρου 105 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, στις κατηγορίες 8 και 36 (συναλλαγές με αντιπροσώπους οι οποίες υποδηλώνουν διαφθορά, κατά παράβαση των άρθρων 2, 3(α), 4, 5 και 6 του περί Προλήψεως της Διαφοράς Νόμου, Κεφ. 161, στις κατηγορίες 10 και 39 (αθέμιτη απόκτηση περιουσιακού οφέλους από λειτουργό του δημοσίου) κατά παράβαση των άρθρων 2, 3, 4 και 5 του περί Αθέμιτης Κτήσης Περιουσιακού Οφέλους από Αξιωματούχους και Λειτουργούς του Δημοσίου, Νόμος 51(Ι)/2004, στις κατηγορίες 12 και 43 (νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες) κατά παράβαση των άρθρων 2, 3, 4(1)(α)(iii)(2), 5, 7 και 8 του περί Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από παράνομες δραστηριότητες Νόμου 188(Ι)/2007 και τις κατηγορίες 59 και 65 (συνωμοσία προς διάπραξη κακουργήματος) κατά παράβαση του άρθρου 371 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154.
Συνοπτικά δηλαδή ο Κ3 κρίθηκε ένοχος στις κατηγορίες 2, 4, 6, 8, 10, 12, 27, 30, 33, 36, 39, 43, 59 και 65. Ενώ αθωώθηκε στην κατηγορία 60.
Στον Κ3 επιβλήθηκαν συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 3 ετών στις κατηγορίες 10 και 39 και 5 ½ ετών στις κατηγορίες 12 και 43 (νομιμοποίηση εσόδων) (ποσό 110.000)
Εφεσείων Κ4 - (δικηγόρος του ο κ.Γ.Θωμά)
Ο Κ4 (Βασίλειος Βασιλείου), βρέθηκε ένοχος στην κατηγορία 28 (δεκασμός δημόσιου λειτουργού) κατά παράβαση του άρθρου 100(α) του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, στην κατηγορία 31 (απόσπαση από δημόσιο λειτουργό) κατά παράβαση του άρθρου 101 του Ποινικού Κώδικα Κεφ. 154, στην κατηγορία 34 (κατάχρηση εξουσίας) κατά παράβαση του άρθρου 105 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, στην κατηγορία 37 (συναλλαγές με αντιπροσώπους οι οποίες υποδηλώνουν διαφθορά) κατά παράβαση των άρθρων 2, 3(α), 4, 5 και 6 του περί Προλήψεως της Διαφθοράς Νόμου, Κεφ. 161, στη κατηγορία 40 (αθέμιτη απόκτηση περιουσιακού οφέλους από λειτουργό του δημοσίου) κατά παράβαση των άρθρων 2, 3, 4 και 5 του περί Αθέμιτης Κτήσης Περιουσιακού Οφέλους από Αξιωματούχους και Λειτουργούς του Δημοσίου, Νόμος 51(Ι)/2004, στην κατηγορία 44 (νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες) κατά παράβαση των άρθρων 2, 3, 4(1)(α)(iii)(2), 5, 7 και 8 του περί Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από παράνομες δραστηριότητες Νόμου 188(Ι)/2007 και άρθρο 20 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 και της κατηγορίας 65 (συνωμοσία προς διάπραξη κακουργήματος) κατά παράβαση του άρθρου 371 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154.
Συνοπτικά ο Κ4 κρίθηκε ένοχος στις κατηγορίες 28, 31, 34, 37, 40, 44 και 65. Ενώ αθωώθηκε στην κατηγορία 60.
Στον Κ4 επιβλήθηκαν συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 3 ετών στην κατηγορία 40 και 4 ετών στην κατηγορία 44 (νομιμοποίηση εσόδων) (ποσό 60.000).
Εφεσείων Κ5 - (δικηγόρος του ο κ.Κ.Σιαηλής)
Ο Κ5 (Γιώργος Σιαηλής), κρίθηκε ένοχος στην κατηγορία 15 (απόσπασης από δημόσιο λειτουργό) κατά παράβαση του άρθρου 101 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, στην κατηγορία 16 (κατάχρηση εξουσίας) κατά παράβαση των άρθρων 105 και 29 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, στην κατηγορία 18 (αθέμιτη απόκτηση περιουσιακού οφέλους από λειτουργό του δημοσίου) κατά παράβαση των άρθρων 2, 3, 4 και 5 του περί Αθέμιτης Κτήσης Περιουσιακού Οφέλους από Αξιωματούχους και Λειτουργούς του Δημοσίου, Νόμος 51(Ι)/2004, στην κατηγορία 19 (νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες) κατά παράβαση των άρθρων 2, 3, 4(1)(α)(iii)(2), 5, 7 και 8 του περί Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από παράνομες δραστηριότητες Νόμου 188(Ι)/2007, στην κατηγορία 41 (παρέμβαση σε δικαστική διαδικασία) κατά παράβαση του άρθρου 122(β) του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 και στην κατηγορία 62 (συνωμοσία προς διάπραξη κακουργήματος) κατά παράβαση του άρθρου 371 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154.
Συνοπτικά ο Κ5 κρίθηκε ένοχος στις κατηγορίες 15, 16, 18, 19, 41 και 62. Ενώ αθωώθηκε στις κατηγορίες 13, 14 και 17.
Στον Κ5 επιβλήθηκαν συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 3 ετών στην κατηγορία 18 και 4 ετών στην κατηγορία 19 (νομιμοποίηση εσόδων) (ποσό 27.500). Στην κατηγορία 41 (παρέμβαση σε δικαστική διαδικασία) επιβλήθηκε, διαδοχική προς τις πιο πάνω, ποινή φυλάκισης 6 μηνών.
Τα ευρήματα του Κακουργιοδικείου σε σχέση με τα πραγματικά γεγονότα όπως περιβάλλουν την υπόθεση και έγιναν αποδεκτά από αυτό, παρατίθενται στην απόφαση και θα τα παραθέσουμε, κατά το δυνατόν, αυτούσια. Κρίνουμε σκόπιμο όμως ενόψει του εκτενούς των ευρημάτων να επιχειρήσουμε τιτλοποίηση κεφαλαίων σύμφωνα με τα εγειρόμενα θέματα:
«Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ως μέλη του ΣΑΠΑ διορίσθηκαν, πέραν από τους εκάστοτε κοινοτάρχες συγκεκριμένων χωριών της Επαρχίας Πάφου και τους εκάστοτε δημάρχους δημαρχούμενων περιοχών της ευρύτερης περιοχής της πόλης της Πάφου, όλα τα μέλη του εκάστοτε δημοτικού συμβουλίου Πάφου. Πρόεδρος του ΣΑΠΑ είναι ο εκάστοτε δήμαρχος Πάφου. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Πέραν από την ολομέλεια του διοικητικού συμβουλίου του ΣΑΠΑ, για σκοπούς υποβοήθησης του έργου του εν λόγω συμβουλίου, λειτουργούσαν και διάφορες άλλες επιτροπές, μία εκ των οποίων ήταν η εποπτική επιτροπή, με αρμοδιότητες που είχαν να κάνουν με τεχνικά θέματα και την αντιμετώπιση και επίλυση διαφόρων προβλημάτων που προέκυπταν και είχαν άμεση σχέση με την εξέλιξη των εργασιών του αποχετευτικού συστήματος Πάφου (τεκμήριο 54, έγγραφο αριθμός 34).
Ιδιότητες εφεσειόντων Κ1-5:
Ο κατηγορούμενος αρ.1, διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Πάφου και μέλος του συμβουλίου και της εποπτικής επιτροπής του ΣΑΠΑ από το 1997 έως το 2011. Ο κατηγορούμενος αρ.2, διετέλεσε δήμαρχος Πάφου και πρόεδρος του συμβουλίου και της εποπτικής επιτροπής του ΣΑΠΑ από το 1997 έως την 31.05.2006. Ο κατηγορούμενος αρ.3, ήταν δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Πάφου και μέλος του συμβουλίου του ΣΑΠΑ από το 1997 μέχρι το 2001 ενώ από την 01.06.2006 μέχρι το 2011, πέραν από δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Πάφου και μέλος του συμβουλίου του ΣΑΠΑ υπήρξε και μέλος της εποπτικής επιτροπής του ΣΑΠΑ. Ο κατηγορούμενος αρ.4, από το 2002 μέχρι το 2011, ήταν δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Πάφου και μέλος του συμβουλίου του ΣΑΠΑ ενώ από την 01.06.2006 μέχρι το 2011 διετέλεσε και μέλος της εποπτικής επιτροπής του ΣΑΠΑ. Ο κατηγορούμενος αρ.5, από το 2012 μέχρι και μετά την έναρξη της εκδίκασης της παρούσας υπόθεσης ήταν δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Πάφου, μέλος του συμβουλίου του ΣΑΠΑ και μέλος της εποπτικής επιτροπής του ΣΑΠΑ.
Αποχετευτικό σύστημα Πάφου - Σχεδιασμός - Α΄και Β΄φάση
Ο σχεδιασμός του ως άνω αποχετευτικού συστήματος Πάφου, χωρίστηκε σε δύο φάσεις. Η Α' φάση, αφορούσε το Δήμο Πάφου ενώ με τη Β΄ φάση το αποχετευτικό θα επεκτεινόταν και σε άλλες περιοχές της μείζονος περιοχής της πόλης της Πάφου. Ο σχεδιασμός της Α΄ φάσης του ως άνω αποχετευτικού έργου, ξεκίνησε με την υπογραφή συμβολαίου με την εταιρεία Louis Berger and M.G Iordanou Associates, οι οποίοι ήταν οι σύμβουλοι μηχανικοί που θα είχαν την ευθύνη για το σχεδιασμό, ετοιμασία εγγράφων προσφορών, επίβλεψη και τη διαχείριση των κατασκευαστικών συμβολαίων μέχρι την αποπεράτωση των έργων.
Α΄ φάση - 4 συμβόλαια
Τέσσερα ήταν τα κατασκευαστικά συμβόλαια της Α΄ φάσης. Το συμβόλαιο αρ.1, που υπογράφτηκε με την εταιρεία Iacovou Bros (Construction) Ltd, τα συμβόλαια αρ. 2Α /2Β, που υπογράφτηκαν με την κοινοπραξία εταιρειών Zachariades και Atlas Pantou - JV και το συμβόλαιο αρ. 3, που υπογράφτηκε με την εταιρεία Awatech Gmbh Abwasser Technik. (αυτά ενδιαφέρουν εν προκειμένω) . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Β΄ φάση - 5 συμβόλαια
Για τη Β΄ φάση του ως άνω αποχετευτικού συστήματος Πάφου, καταρτίστηκαν συνολικά πέντε συμβόλαια, με τέσσερις διαφορετικούς εργολάβους. Για τα συμβόλαια Α και Ε, ο εργολάβος που ανέλαβε τα κατασκευαστικά έργα ήταν η κοινοπραξία εταιρειών Medcon Construction Ltd-General Construction Company Ltd - JV. Το συμβόλαιο Α ανατέθηκε στην ως άνω κοινοπραξία κατόπιν προκήρυξης προσφορών, ενώ το συμβόλαιο Ε ήταν αποτέλεσμα απευθείας ανάθεσης σε αυτήν, χωρίς να προκηρυχθούν προσφορές. Το συμβόλαιο Β ανατέθηκε στην κοινοπραξία Loizos Iordanou Constructions Ltd & Ergoliptiki Eteria Ch. P. Th. Alexandrou Ltd - JV. Το συμβόλαιο Γ ανατέθηκε στην εταιρεία Nemesis Constructing Public Company Ltd ενώ το συμβόλαιο Δ, που αφορούσε σχεδιασμό, κατασκευή, επέκταση και διαχείριση για δύο συν δέκα χρόνια της λειτουργίας της βιολογικής μονάδας, στην εταιρεία ENVITEC S.A. Τα συμβόλαια Β, Γ και Δ ανατέθηκαν στις ως άνω εταιρείες κατόπιν προκήρυξης σχετικού διαγωνισμού.
Επεξήγηση συμβολαίων Α΄ φάσης - εξέλιξη αυτών - εμπλοκή κατηγορουμένων - Συμβόλαια 2Α/Β - Κ3 και 4 - Ζachariades - Atlas Pantou - JV.
Τα συμβόλαια 2Α/2Β της Α' φάσης του αποχετευτικού συστήματος Πάφου, αφορούσαν την κατασκευή δευτερευόντων αγωγών στη δυτική και ανατολική περιοχή της Πάφου. Υπογράφτηκαν στις 17.09.1999 με την κοινοπραξία Zachariades - Atlas Pantou - JV. Τα συμβόλαια υπέγραψαν, εκ μέρους της ως άνω κοινοπραξίας εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπος της και εκ μέρους του ΣΑΠΑ, ο τότε δήμαρχος Πάφου και πρόεδρος του ΣΑΠΑ, Φειδίας Σαρίκας. Το ποσό του συμβολαίου 2Α ήταν Λ.Κ.5.386.878,00 πλέον Φ.Π.Α. ενώ το ποσό του συμβολαίου 2Β ήταν Λ.Κ.4.323.322,00 πλέον Φ.Π.Α.. Οι εργασίες που περιελάμβαναν τα ως άνω συμβόλαια 2Α/2Β συμπληρώθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2003. Ενόψει διαφόρων διεκδικήσεων αποζημιώσεων εκ μέρους του εργολάβου, (για μεν το 2Α ανέρχονταν σε ποσό πέραν των Λ.Κ.8.000.000,00 ενώ για το 2Β πέραν του ποσού των Λ.Κ.7.000.000,00) για τις οποίες υπήρχε ένσταση εκ μέρους του ΣΑΠΑ, το ζήτημα οδηγήθηκε σε διαιτησία. Ενώ η ως άνω διαιτησία βρισκόταν σε εξέλιξη, ο τότε δήμαρχος Βέργας, ζήτησε από τον γενικό διευθυντή του ΣΑΠΑ, Ευτύχιο Μαληκίδη, να καλέσει την πλευρά του εργολάβου για διαπραγματεύσεις τερματίζοντας παράλληλα την διαδικασία της διαιτησίας. Πέραν του γεγονότος ότι για να ανοίξει ο δρόμος και να καταστεί δυνατή η δανειοδότηση της Β φάσης του έργου θα έπρεπε το όλο ζήτημα με τις οικονομικές εκκρεμότητες των συμβολαίων της Α φάσης να ρυθμιστεί, του υπέδειξε ότι στην εποπτική επιτροπή που θα αναλάμβανε τις διαπραγματεύσεις, υπήρχαν άτομα «μιλημένα» μαζί του, που αντιπροσώπευαν κόμματα και τα οποία, όπως και ο ίδιος ο Μαληκίδης θα επωφελούνταν προσωπικά από την διευθέτηση με τον πιο πάνω τρόπο. Ως μέλη αυτής της ομάδας τα οποία θα είχαν οικονομικό όφελος, του κατονόμασε τους Γιώργο Μιχαηλίδη, (κατηγορούμενο αρ. 1) Ευστάθιο Ευσταθίου, (κατηγορούμενο αρ. 3) και Βάσο Βασιλείου (κατηγορούμενο αρ. 4). Ενόψει του γεγονότος ότι ο Μαληκίδης ήταν διστακτικός και αντιδρούσε σε αυτή την προοπτική, του τηλεφώνησε ο κατηγορούμενος αρ. 4, ζητώντας του να συναντηθούν στο ιατρείο του. Μεταβαίνοντας εκεί, συνάντησε, τόσο το Βασιλείου (κατηγορούμενο αρ. 4) όσο και τον Ευσταθίου (κατηγορούμενο αρ. 3). Και οι δύο τον παρότρυναν να προχωρήσει με τη διευθέτηση του ως άνω συμβολαίου, χωρίς να φοβάται οτιδήποτε, υποδεικνύοντας του ότι από μια τέτοια εξέλιξη θα επωφεληθούν όλοι οικονομικά. Ο Βασιλείου, του υπέδειξε, πως σε κάθε περίπτωση εάν η διαφορά επιλύετο στα πλαίσια της διαιτησίας το ΣΑΠΑ θα έχανε περισσότερα χρήματα. Το ίδιο πρόσωπο ζήτησε από το Μαληκίδη το τηλέφωνο του διευθυντή της εταιρείας Atlas Pantou, Τώνυ Τουμαζή, και στην παρουσία του Μαληκίδη κάλεσε τηλεφωνικά τον αριθμό που ο τελευταίος του έδωσε, αναφέροντας στο συνομιλητή του ότι στο ποσό που θα συμφωνηθεί στα πλαίσια τελικού διακανονισμού θα πρέπει να εμπεριέχεται και η προμήθεια της τάξης των Λ.Κ.200.000,00. Ο Μαληκίδης, κατόπιν τούτου ήρε τις επιφυλάξεις του. Σε μεταγενέστερο χρόνο, σε συνομιλία που είχε με το Βέργα, ο τελευταίος του υπέδειξε ότι το ως άνω ποσό θα μοιράζονταν οι Μαληκίδης, Βέργας, Βασιλείου, Ευσταθίου και Μιχαηλίδης.
Η ως άνω διαφορά μεταξύ των μερών, μετά από διαπραγμάτευση με τον εργολάβο, οδηγήθηκε σε τελικό φιλικό διακανονισμό, ενώ η διαιτησία διακόπηκε. Ο φιλικός διακανονισμός μεταξύ των δύο πλευρών εγκρίθηκε ομόφωνα από την ολομέλεια του διοικητικού συμβουλίου του ΣΑΠΑ, στις 21.02.2008 (τεκμήριο 89). Σύμφωνα με αυτόν το ΣΑΠΑ θα κατέβαλε στην ως άνω κοινοπραξία για πλήρη και τελική διευθέτηση των συμβολαίων 2Α και 2Β το ποσό των Λ.Κ.3.650.000,00 (6.236.395,25) πλέον Λ.Κ.120.018,00 (205.062,93) για ΦΠΑ.
Για το συμβόλαιο 2Α πληρώθηκε τελικά στον εργολάβο το ποσό των Λ.Κ.7.366.463,00 πλέον Λ.Κ.684.997,00 ΦΠΑ ενώ για το συμβόλαιο 2Β, πληρώθηκε το ποσό των Λ.Κ.5.447.697,00 πλέον Λ.Κ.477.569,00 ΦΠΑ.
Μετά την υπογραφή της ως άνω συμφωνίας διακανονισμού των διαφορών μεταξύ του εργολάβου και του ΣΑΠΑ σε σχέση με τα ως άνω συμβόλαια, ο Μαληκίδης, με οδηγίες του Βέργα, μετέβη περισσότερες από μία φορές στο γραφείο του Τουμαζή στη Λεμεσό, διευθυντή της εταιρίας Atlas Pantou, όπου ο τελευταίος του παρέδιδε διάφορα ποσά, σε μετρητά μέσα σε φάκελο. Κατά τον πιο πάνω τρόπο παρέλαβε από τον Τουμαζή πέριξ των Λ.Κ.100,000,00. Ανάλογο ποσό, μετά από συνεννόηση με τον Τουμαζή, ο Μαληκίδης έλαβε από άγνωστο του πρόσωπο, μεταβαίνοντας στην Αθήνα, στην περιοχή Χαλανδρίου, το οποίο του παρέδωσε επίσης μετρητά χρήματα μέσα σε φάκελο. Το τηλέφωνο του προσώπου αυτού με το οποίο επικοινώνησε ο Μαληκίδης για τον πιο πάνω σκοπό, έδωσε στον τελευταίο ο Τουμαζής. Η παραλαβή των χρημάτων από το γραφείο του Τουμαζή από τον Μαληκίδη, έγινε σταδιακά και σε διάφορες περιπτώσεις. Κάθε φορά που ο Μαληκίδης παραλάμβανε χρήματα κατά τον πιο πάνω τρόπο, φρόντιζε να τα διανέμει αυτοπροσώπως και ιδιοχείρως στους Βέργα, Ευσταθίου και Βασιλείου, αποδίδοντας στον κάθε ένα, ως η συμφωνία τους, ίσα μερίδια. Ο κάθε ένας από τα πιο πάνω άτομα έλαβε τουλάχιστον το ποσό των 60.000,00 από τον Μαληκίδη κατά τον πιο πάνω τρόπο. Σε μία τουλάχιστον των περιπτώσεων, η παράδοση των χρημάτων στους Ευσταθίου και Βασιλείου έγινε σε κοινή συνάντηση τους στο γραφείο του Ευσταθίου σε κλινική, στην οποία σε προγενέστερο στάδιο και οι δύο πιο πάνω εργάζονταν όντες ιατροί. Αντίθετα, στον Γιώργο Μιχαηλίδη, (κατηγορούμενο αρ. 1) ο Μαληκίδης δεν παρέδωσε οποιαδήποτε χρήματα από αυτά τα οποία παρέλαβε από τους Τουμαζή και το άγνωστο πρόσωπο στην Αθήνα εκ μέρους της κοινοπραξίας Zachariades και Atlas Pantou - JV.
Συμβόλαιο 3 - Κ2
Το συμβόλαιο 3 της Α' φάσης του αποχετευτικού συστήματος Πάφου, αφορούσε την κατασκευή της βιολογικής μονάδας του ως άνω συστήματος. Υπογράφτηκε στις 27.01.2000, με τη γερμανική εταιρεία AWATECH GMBH ABWASSER TECHNIK (που στο εξής θα καλείται «Awatech»). Το συμβόλαιο, ύψους Λ.Κ.4.780.358,05 πλέον Φ.Π.Α., υπέγραψε εκ μέρους της εταιρείας εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπός της και εκ μέρους του ΣΑΠΑ ο τότε Δήμαρχος Πάφου Φειδίας Σαρίκας (κατηγορούμενος αρ. 2). Το συμβόλαιο ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2002 και μέχρι το τέλος του 2003 έγιναν πληρωμές ύψους Λ.Κ.5.182.401,38 για εργασίες και Λ.Κ.524.546,86 για Φ.Π.Α. Στις 05.10.2004 έγινε συμπληρωματική συμφωνία για το ποσό των Λ.Κ.165.000 πλέον Λ.Κ.24.750,00 για Φ.Π.Α., με την οποία η Awatech ανέλαβε να διεκπεραιώσει εργασίες που σχετίζονταν με το σύστημα άρδευσης, οι οποίες ολοκληρώθηκαν και πληρώθηκε το συμφωνημένο ποσό. Στο τέλος του 2004, η Awatech, με επιστολή της προς το ΣΑΠΑ, ζήτησε όπως για τα εκκρεμή ποσά/απαιτήσεις που η ίδια διεκδικούσε, ύψους Λ.Κ.400.000,00 και αφορούσαν οικοδομικές εργασίες, γίνουν απευθείας διαπραγματεύσεις με τον υπεργολάβο της, δηλαδή την εταιρεία Loizos Iordanou Construction Ltd. Το ζήτημα οδηγήθηκε σε διαιτησία. Το Δεκέμβριο του 2008, επί δημαρχίας Βέργα, έγινε τελικά συμβιβασμός για το ποσό των Λ.Κ.290.000,00, (495.494,41) πλέον Λ.Κ.4.650,00, (7.944,99) το οποίο πληρώθηκε στη Loizos Iordanou Construction Ltd. Το συνολικό κόστος του ως άνω συμβολαίου 3, ανήλθε τελικά σε Λ.Κ.5.637.401,38 πλέον Λ.Κ.553.946,86 για Φ.Π.Α.
Πριν από την υποβολή της πιο πάνω προσφοράς της Awatech για τη ανάληψη εκ μέρους της, της εκτέλεσης του ως άνω συμβολαίου, ο Ανδρέας Ομήρου, (πρόσωπο που έχει αποβιώσει) τότε δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Πάφου, μέλος του συμβουλίου του ΣΑΠΑ και της εποπτικής επιτροπής, κάλεσε στην οικία του το Μαληκίδη, τον οποίο γνώριζε από παλαιότερα. Στην ίδια συνάντηση παρίστατο και ο Φειδίας Σαρίκας (κατηγορούμενος αρ. 2). Τόσο ο Ομήρου όσο και ο Σαρίκας του ανέφεραν ότι γνωρίζουν κάποιο πρόσωπο, Ελληνικής καταγωγής, ο οποίος αντιπροσώπευε μια γερμανική εταιρεία, η οποία θα έκανε προσφορά για την ανάληψη της εκτέλεσης του συμβολαίου 3 της Α΄ Φάσης, υποδεικνύοντας του ότι οι τρεις τους θα είχαν προσωπικό οικονομικό όφελος εάν η προσφορά διδόταν στην ως άνω εταιρεία. Ο Μαληκίδης παρά τις αρχικές αναστολές του για συμμετοχή του σε ό,τι του εισηγούνταν, τελικά συμφώνησε. Σε δεύτερη συνάντηση, η οποία προηγήθηκε επίσης της υποβολής της ως άνω προσφοράς εκ μέρους της Awatech, η οποία έλαβε χώρα στο σπίτι του Λοίζου Ιορδάνους, (Μ.Κ.23) πρόσωπο το οποίο ο Μαληκίδης μέχρι τότε δεν γνώριζε, ήταν παρών και ο Γιώργος Μπάφας, καθηγητής τότε στο Πολυτεχνείο Αθηνών, ο Έλληνας για τον οποίο του είχαν αναφέρει οι Ομήρου και Σαρίκας ότι αντιπροσώπευε τη γερμανική εταιρεία. Στη συνάντηση εκείνη, ο Μαληκίδης διαπίστωσε ότι η εταιρεία του Ιορδάνους θα ήταν ο υπεργολάβος για την εκτέλεση των οικοδομικών έργων στην περίπτωση που η εταιρεία Awatech αναλάμβανε την εκτέλεση του συμβολαίου 3 της Α΄ Φάσης. Στην ίδια συνάντηση, στο σπίτι του Λοίζου Ιορδάνους, στην παρουσία των Μαληκίδη, Λοίζου Ιορδάνους, Φειδία Σαρίκα και του αποβιώσαντα Ανδρέα Ομήρου, ο Μπάφας ανέφερε πως εάν η Awatech κέρδιζε την προσφορά, θα έδινε ποσό ίσο με το 3% του ποσού του συμβολαίου στους Ομήρου, Μαληκίδη και Σαρίκα, πρόταση με την οποία και οι τρεις συμφώνησαν. Συμφωνήθηκε ουσιαστικά ότι το ποσό της «μίζας», που ο κάθε ένας από τους τρεις θα έπαιρνε, θα ανερχόταν στο ποσό των Λ.Κ.44.000,00 που αντιστοιχούσε στο 1% του ποσού Λ.Κ.4.400.000,00 το οποίο θα ήταν το ποσό της προσφοράς της Awatech.
Σε συνάντηση που είχαν οι Σαρίκας και Μαληκίδης στο δημαρχείο Πάφου με τον Μπάφα, πριν από την υποβολή της προσφοράς της Awatech, ο τελευταίος τους ενημέρωσε ότι η προσφορά της Awatech θα ήταν με τέτοιο τρόπο διατυπωμένη, ώστε το συνολικό ποσό της, που ήταν Λ.Κ.4.400.000,00 περίπου και το οποίο θα ανακοινωνόταν, θα ήταν μικρότερο από το άθροισμα των επιμέρους ποσών της προσφοράς κατά Λ.Κ.400,000,00, κατά τρόπο που αν η Awatech κέρδιζε το διαγωνισμό, από το ως άνω ποσό των Λ.Κ.400.000,00 τις μεν Λ.Κ.200.000,00 θα έπαιρνε η Awatech τις δε υπόλοιπες Λ.Κ.200.000,00 θα τις μοιράζονταν μεταξύ τους οι Σαρίκας, Μαληκίδης και Ομήρου, παίρνοντας επιπλέον ένα ποσό της τάξης των Λ.Κ.70.000,00 ο καθένας. Οι τελευταίοι συμφώνησαν σε αυτή την εξέλιξη, στη βάση της οποίας, το συνολικό ποσό που διευθετήθηκε ότι θα έπαιρναν στην περίπτωση που η Awatech κέρδιζε την προσφορά ήταν Λ.Κ.114.000,00 περίπου ο καθένας.
Κατά την εξέλιξη της διαδικασίας αξιολόγησης των προσφορών από τους συμβούλους μηχανικούς του ΣΑΠΑ, εντοπίστηκε το αθροιστικό λάθος και η διάσταση μεταξύ του συνολικού ποσού των επιμέρους τιμών της προσφοράς και των τιμών που αναγράφονταν στη σελίδα συνοπτικής καταγραφής των ποσών της προσφοράς, με αποτέλεσμα να φαίνεται ότι η προσφορά ανερχόταν στις Λ.Κ.4.380.358,05 ενώ στην πραγματικότητα το αθροιστικό ποσό ανερχόταν σε Λ.Κ.4.780.358,05. Το θέμα απασχόλησε την εποπτική επιτροπή του ΣΑΠΑ, σε δύο συνεδρίες, στις 03.11.1999 και 11.11.1999. Στην τελευταία συνεδρία, η εποπτική επιτροπή, της οποίας προήδρευε ο κατηγορούμενος αρ. 2, αποφάσισε, ακολουθώντας την άποψη του Γενικού Λογιστή να δοθούν οδηγίες στους συμβούλους μηχανικούς να συνεχίσουν την αξιολόγηση της προσφοράς της Awatech, έχοντας ως βάση το ποσό των Λ.Κ.4.780.358,05 πλέον Φ.Π.Α. Η συγκεκριμένη απόφαση της εποπτικής επιτροπής, επικυρώθηκε από το συμβούλιο του ΣΑΠΑ στις 03.02.2000. Ο κατηγορούμενος αρ. 2, με επιστολή του ημερ. 22.12.1999 προς την Awatech, πριν δηλαδή το συμβούλιο του ΣΑΠΑ εγκρίνει τη σχετική απόφαση της εποπτικής επιτροπής, πληροφορούσε την εν λόγω εταιρεία ότι το ΣΑΠΑ αποδεχόταν την προσφορά τους για το αυξημένο κατά Λ.Κ.400.000,00 ποσό. Περαιτέρω, στις 27.01.2000, προχώρησε στην υπογραφή εκ μέρους του ΣΑΠΑ του συμβολαίου 3 της Α' φάσης με την Awatech στη βάση του ως άνω αυξημένου ποσού.
Παρά τα όποια προβλήματα αντιμετώπισε η προώθηση της προσφοράς της Awatech, τόσο κατά τη διαδικασία αξιολόγησης της από τους συμβούλους μηχανικούς, (αφού δεν παρουσιάστηκε έγκαιρα, ως οι όροι που ετέθησαν από τους τελευταίους, συμφωνία υπεργολαβίας μέχρι την 21.05.1999) αλλά και κατά το στάδιο της υπογραφής της σύμβασης, (αφού επρόκειτο για εταιρεία η οποία δεν ήταν εγγεγραμμένη στο συμβούλιο εγγραφής εργοληπτών, οικοδομικών και τεχνικών έργων) η εταιρεία Awatech κέρδισε τελικά το διαγωνισμό και ανέλαβε την εκτέλεση του συμβολαίου 3 της Α΄ Φάσης.
Όταν ξεκίνησε το έργο και η Awatech πήρε την προκαταβολή, έγινε σχετική διευθέτηση όπου οι Σαρίκας, Μαληκίδης και Ομήρου, ταξίδευσαν στην Αθήνα με σκοπό ο Μπάφας να παραδώσει στον κάθε ένα από αυτούς 20.000,00 σε μετρητά, στη βάση της μεταξύ τους συμφωνίας. Τα υπόλοιπα ποσά θα τους τα κατέβαλλε στην πορεία, ανάλογα με την εκτέλεση του έργου. Μεταβαίνοντας προς τούτο στην Αθήνα διέμειναν στο ξενοδοχείο Ηλέκτρα. Συνάντησαν τον Μπάφα έξω από μία τράπεζα στην περιοχή του Συντάγματος, με σκοπό να τους καταβάλει τα ως άνω ποσά. Ένας-ένας έμπαινε στην τράπεζα με τον Μπάφα και έπαιρνε 20.000,00 σε μετρητά. Μετά την παραλαβή των χρημάτων και από τους τρεις, ο Μαληκίδης, έξω από την τράπεζα, ρώτησε τον Σαρίκα τι θα έκαναν τα χρήματα με δεδομένο ότι στην Κύπρο τότε το νόμισμα εξακολουθούσε να ήταν κυπριακές λίρες και ο τελευταίος τον συμβούλευσε να ανοίξει λογαριασμό στην Αθήνα για να τα καταθέσει, λέγοντας του ότι το ίδιο θα έκανε και αυτός. Οι Μαληκίδης, Σαρίκας και Ομήρου, σε μεταγενέστερο χρόνο, επισκέφθηκαν και δεύτερη φορά την Αθήνα όπου και πάλι συναντήθηκαν με τον Μπάφα σε ξενοδοχείο της πόλης. Ο Μπάφας, ως η προηγηθείσα σχετική διευθέτηση, κατέβαλε και πάλι σε κάθε ένα από αυτούς, από 20.000,00 σε μετρητά.
Συμβόλαια της Β΄ φάσης - περιεχόμενο και εξέλιξη αυτών - εμπλοκή κατηγορουμένων Κ1 και Κ3 - Medcon - Χειμαρίδης Μ.Κ.6 - Συμβόλαιο Α΄ και Ε΄
Στις 30.04.2007, υπογράφτηκε το συμβόλαιο Α της Β' Φάσης με την κοινοπραξία Medcon Construction Ltd & General Construction Company Ltd-JV. Το συμβόλαιο αυτό, συνολικού ύψους 16.621.085,42 συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, κάλυπτε τα κατασκευαστικά έργα της περιοχής του Δήμου Γεροσκήπου, Αχέλειας και μικρό μέρος της περιοχής Αγίου Θεοδώρου στην Πάφο. Τη συμφωνία εκ μέρους του ΣΑΠΑ υπέγραψε ο Πρόεδρός του Σάββας Βέργας και ο Γενικός Διευθυντής Ευτύχιος Μαληκίδης. Εκ μέρους των δυο εταιρειών που απάρτιζαν την κοινοπραξία υπέγραψαν εξουσιοδοτημένοι αντιπρόσωποι. Με την υπογραφή του συμβολαίου καταβλήθηκε στην κοινοπραξία, ως προκαταβολή, το ποσό των 1.658.571,56. Το συμβόλαιο Α κατέληξε να έχει τελικό κόστος 22.963.026,01 συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Το συμβόλαιο Ε της Β' φάσης, ανατέθηκε από το ΣΑΠΑ απευθείας και χωρίς την προκήρυξη σχετικού διαγωνισμού, στην ίδια ως άνω κοινοπραξία, η οποία είχε αναλάβει, κατόπιν διαγωνισμού τότε, το συμβόλαιο Α της Β' φάσης. Το συμβόλαιο αυτό υπογράφτηκε στις 22.02.2010 με την κοινοπραξία Medcon Construction Ltd & General Construction Company Ltd - JV και ήταν ύψους 7.677.400,00 συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. Αφορούσε κατασκευαστικά έργα στο Δήμο Γεροσκήπου και μικρό μέρος της περιοχής Αγίου Θεοδώρου στην Πάφο. Τη συμφωνία εκ μέρους του ΣΑΠΑ υπέγραψε ο Πρόεδρός του Σάββας Βέργας και ο Γενικός Διευθυντής Ευτύχιος Μαληκίδης. Εκ μέρους των δυο εταιρειών που απάρτιζαν την κοινοπραξία υπέγραψαν εξουσιοδοτημένοι αντιπρόσωποί τους. Το συμβόλαιο Ε κατέληξε να έχει τελικό κόστος 9.301.668,16 συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Η τακτοποίηση όλων των συμβατικών εκκρεμοτήτων και οικονομικών διαφορών μεταξύ της ως άνω κοινοπραξίας και του ΣΑΠΑ σε σχέση με τα Συμβόλαια Α και Ε επιτεύχθηκε στις 24.07.2014, με υπογραφή ανάλογης προς τούτο συμφωνίας. Η συμφωνία προνοούσε όπως πληρωθεί το ποσό των 717.986,00 για το συμβόλαιο Α εκ των οποίων 433.023,30 ήταν η επιστροφή κράτησης και για το συμβόλαιο Ε 190.433,00 εκ των οποίων οι 166.900,00 ήταν η επιστροφή κράτησης του συμβολαίου Ε.
Συμβόλαιο Ε΄ - εμπλοκή Κ1, Κ3
Ενόψει του γεγονότος ότι η θέση του Μαληκίδη, γενικού διευθυντή του ΣΑΠΑ, ήταν πως και για το Συμβόλαιο Ε θα έπρεπε να προκηρυχθούν προσφορές, ο Βέργας τον πίεζε να προωθήσει την ανάθεση του στην ως άνω κοινοπραξία, προβάλλοντας τη θέση ότι ουσιαστικά επρόκειτο για επέκταση του Συμβολαίου Α. Όπως του υπεδείκνυε παράλληλα, αυτό θα είχε σαν αποτέλεσμα να έχουν οικονομικό όφελος διάφορα άτομα. Ενόψει της ως άνω στάσης του Μαληκίδη επί του ζητήματος ο Ευσταθίου, (κατηγορούμενος αρ. 3) τον κάλεσε στο ιατρείο του, ζητώντας του να μην είναι αρνητικός στην προοπτική της ανάθεσης ουσιαστικά του Συμβολαίου Ε στην κοινοπραξία, υποδεικνύοντας του ότι από αυτή την εξέλιξη θα δίδονταν διάφορες χορηγίες σε διάφορα σωματεία ενώ ένα ποσό θα κατέληγε επίσης στους Βέργα, Ευσταθίου, Μιχαηλίδη και Μαληκίδη. Τέλη του 2009, πριν την κατακύρωση του Συμβολαίου Ε, μετά από τηλεφώνημα του Ευσταθίου, (κατηγορούμενου αρ. 3), οι Μαληκίδης, Ευσταθίου και Χειμαρίδης συναντήθηκαν στο ξενοδοχείο Aquamare στην Πάφο. Στα πλαίσια αυτής της συνάντησης ο Χειμαρίδης προσπάθησε να πείσει τον Μαληκίδη να συμφωνήσει στην ανάθεση του Συμβολαίου Ε στην ως άνω κοινοπραξία, επιβεβαιώνοντας ότι στην περίπτωση που τούτο γινόταν, οι Βέργας, Μαληκίδης, Ευσταθίου και Μιχαηλίδης θα είχαν οικονομικό όφελος.
Στην εξέλιξη των γεγονότων, μετά από εισήγηση του Βέργα το συμβούλιο του ΣΑΠΑ αποφάσισε την απευθείας ανάθεση του Συμβολαίου Ε της Β΄ Φάσης του αποχετευτικού συστήματος Πάφου στην κοινοπραξία Medcon Construction Ltd & General Construction Company Ltd - JV. Μετά την υπογραφή του συμβολαίου Ε, στις 22.02.2010, (η κατακύρωση του οποίου έγινε στις 22.12.2009) ο Χειμαρίδης κλήθηκε στο γραφείο του Βέργα, ο οποίος, στην παρουσία του Μαληκίδη, του ανακοίνωσε ότι έπρεπε να δοθεί ένα ποσό της τάξης των 300.000,00 σε μια ομάδα τεσσάρων ατόμων, ειδικότερα στους Βέργα, Μαληκίδη, Μιχαηλίδη (κατηγορούμενο αρ. 1) και Ευσταθίου (κατηγορούμενο αρ. 3). Τούτο, όπως του υπεδείχθη, για την ομαλή διεξαγωγή και εκτέλεση του συμβολαίου. Στη συγκεκριμένη συνάντηση ο Βέργας έγραψε σε μικρό χαρτάκι, το οποίο παρέδωσε στο Χειμαρίδη, πέρα από το συνολικό ποσό των 300.000,00, τα ονόματα των πιο πάνω προσώπων και το αντίστοιχο ποσό που θα έπρεπε να καταβληθεί για τον καθένα. Βέργας και Μαληκίδης θα έπρεπε να λάβουν το ποσό των 100.000,00 περίπου έκαστος, ενώ Μιχαηλίδης και Ευσταθίου θα ελάμβαναν το ποσό των 50.000,00 έκαστος. Τα ως άνω ποσά όπως του επισημάνθηκε θα μπορούσε να τα δώσει σταδιακά αλλά πάντως αυτοπροσώπως στο κάθε ένα από τα πιο πάνω πρόσωπα.
Μετά τη συνάντηση στο γραφείο του Βέργα, ο Χειμαρίδης ενημέρωσε τους ιδιοκτήτες των εταιρειών της κοινοπραξίας για το ζήτημα, οι οποίοι, έχοντας ήδη καταβάλει μέσω του Χειμαρίδη στους Βέργα και Μαληκίδη το ποσό των 50.000,00 για την προώθηση της προσφοράς τους σε σχέση με το συμβόλαιο Α της Β΄ Φάσης, συναίνεσαν.
Ο Χειμαρίδης, εξασφαλίζοντας τους αριθμούς τηλεφώνων των Μιχαηλίδη και Ευσταθίου από το Βέργα, επικοινώνησε με τους πρώτους, οι οποίοι του εξήγησαν, ο μεν Μιχαηλίδης πού είναι το γραφείο του, ο δε Ευσταθίου πού είναι το ιατρείο του, για να μπορεί ο Χειμαρίδης να τους καταβάλλει περιοδικά διάφορα ποσά ως η πιο πάνω διευθέτηση. Ο Χειμαρίδης, εξασφαλίζοντας κάθε φορά μετρητά χρήματα από τις εταιρείες της κοινοπραξίας, επισκεπτόταν τους τελευταίους σε διάφορες περιπτώσεις, παραδίδοντας τους φακέλους στους οποίους περιείχοντο διάφορα ποσά μετρητών, μέχρι τη συμπλήρωση του ποσού των 50.000,00 που έδωσε στον καθένα. Κατά τον ίδιο τρόπο, αυτοπροσώπως και ιδιοχείρως δηλαδή, παρέδιδε, περιοδικά, διάφορα ποσά στους Βέργα και Μαληκίδη μέχρι τη συμπλήρωση του συμφωνηθέντος για αυτούς ποσού. Για τις όποιες πληρωμές προέβαινε, ενημέρωνε τόσο την Καραντώκη, εκτελεστική πρόεδρο της εταιρείας Medcon Construction Company Ltd και το λογιστή της εν λόγω εταιρείας, Κώστα Κορωνή, όπως και το διευθυντή της εταιρείας General Construction Company Ltd, Αβρααμίδη, οι οποίοι ήταν ενήμεροι για το σκοπό για τον οποίο λάμβανε τα χρήματα από τις ως άνω εταιρείες. Διατηρούσε άλλωστε προς τούτο σχετική κατάσταση πληρωμών την οποία και τους διέθετε.
Συμβόλαιο Β - Loizos Iordanou - Ιορδάνους - Eμπλοκή Κ1
Το συμβόλαιο Β της Β΄ Φάσης του αποχετευτικού συστήματος Πάφου, κατακυρώθηκε, μετά από προκήρυξη προσφορών, στην κοινοπραξία Loizos Iordanou Constructions Ltd & Ergoliptiki Eteria Ch. P. Th. Alexandrou Ltd - JV. Το ως άνω συμβόλαιο υπογράφτηκε στις 05/12/2008. Ήταν ύψους 24.462.030,59 συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ και κάλυπτε τα κατασκευαστικά έργα της περιοχής του Αναβαργού στον Δήμο Πάφου και των κοινοτήτων Έμπας και Κονιών. Τη συμφωνία εκ μέρους του ΣΑΠΑ υπέγραψαν ο Πρόεδρος του Σάββας Βέργας και ο Γενικός Διευθυντής Ευτύχιος Μαληκίδης και εκ μέρους των δύο εταιρειών που απάρτιζαν την κοινοπραξία εξουσιοδοτημένοι αντιπρόσωποι. Το κόστος του συμβολαίου Β μέχρι και τις 31.10.2014 ανήλθε στο ποσό των 30.466.689,84 συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Εντός του 2007, πριν ακόμη την υποβολή προσφοράς εκ μέρους της ως άνω κοινοπραξίας για την ανάληψη των εργασιών που αφορούσε το συμβόλαιο Β της Β΄ Φάσης, ο Μιχαηλίδης, (κατηγορούμενος αρ. 1) κάλεσε το Μαληκίδη στο γραφείο του. Μεταβαίνοντας ο Μαληκίδης εκεί, συνάντησε, πέραν του Μιχαηλίδη, τους Βέργα και Ιορδάνους. Ο Ιορδάνους τους ανέφερε για την πρόθεση του να υποβάλει προσφορά για το συμβόλαιο Β της Β΄ Φάσης, και ότι ήθελε τη βοήθεια τους. Σε αντάλλαγμα θα έδινε στους τρεις ποσό Λ.Κ.200.000,00, το οποίο θα μοιράζονταν μεταξύ τους. Οι Μαληκίδης, Βέργας και Μιχαηλίδης, συμφώνησαν προς τούτο. Η κοινοπραξία Loizos Iordanou Constructions Ltd & Ergoliptiki Eteria Ch. P. Th. Alexandrou Ltd - JV υπέβαλε σχετική προσφορά την οποία και κέρδισε, παρά τις διάφορες ενστάσεις και προσφυγές από άλλους προσφοροδότες οι οποίες τελικά απερρίφθηκαν. Μετά την υπογραφή του ως άνω συμβολαίου, ο Μιχαηλίδης τηλεφώνησε στο Μαληκίδη, καλώντας τον να μεταβεί στο γραφείο του. Εκεί, του υπέδειξε ότι ο Ιορδάνους του είχε δώσει 100.000,00, παρακινώντας τον όμως, ενόψει του γεγονότος ότι κατά την εξέταση των προσφορών ο Μαληκίδης ανέδειξε κάποιο πρόβλημα με τους εγκεκριμένους λογαριασμούς της εταιρείας του, να μην δώσει οποιοδήποτε ποσό σε αυτόν. Παρόλα αυτά, ο Μιχαηλίδης στα πλαίσια της ως άνω συμφωνίας που είχε γίνει, έδωσε στο Μαληκίδη 33.000,00, λέγοντάς του ότι ισόποσο ποσό είχε δώσει στο Βέργα και κράτησε για τον εαυτό του το υπόλοιπο ποσό από τις 100.000,00 ήτοι 34.000,00.
Συμβόλαιο Δ - Envitec - Ιορδάνους - Δρακόπουλος, εμπλοκή Κ1 και 5
Το συμβόλαιο Δ της Β΄ Φάσης του αποχετευτικού συστήματος Πάφου, αφορούσε το σχεδιασμό, κατασκευή και λειτουργία της βιολογικής μονάδας του αποχετευτικού συστήματος Πάφου, δίπλα από το αεροδρόμιο. Κατόπιν σχετικού διαγωνισμού, κατακυρώθηκε στην εταιρεία Envitec SA (στο εξής Envitec). Η εταιρεία Loizos Iordanou Constructions Ltd ήταν ο υπεργολάβος για την εκτέλεση των οικοδομικών έργων του ως άνω συμβολαίου. Το ως άνω συμβόλαιο υπογράφτηκε στις 09.11.2007, έχοντας, για το κατασκευαστικό μέρος, συνολικό ύψος 18.077.003,25 συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ. Με την υπογραφή του, πληρώθηκε στην ως άνω εταιρεία προκαταβολή ύψους 1.571.913,33 η οποία παραλήφθηκε στις 29.11.2007 από τον διευθυντή της, Χρίστο Δρακόπουλο. Το συνολικό κόστος του συμβολαίου Δ μέχρι και την 01.11.2014 ανερχόταν στο ποσό των 20.994.330,14, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Όσον αφορά τη λειτουργία της Βιολογικής Μονάδας το συμβόλαιο προνοούσε μηνιαίες πληρωμές σταθερού και μεταβλητού ποσού, ανάλογα με τον όγκο λυμάτων, που δεχόταν ο σταθμός. Με την υπογραφή του συμβολαίου η Envitec θα αναλάμβανε τη λειτουργία του υφιστάμενου βιολογικού σταθμού της Α' Φάσης για περίοδο δύο χρόνων, μέχρι και την αποπεράτωση της κατασκευής της νέας βιολογικής μονάδας που θα κατασκεύαζε η ίδια και μετέπειτα, για ακόμη δέκα χρόνια θα λειτουργούσε τη νέα βιολογική μονάδα.
Συνάντηση στο χωριό Αναλιώντας - Κ1 - Ιορδάνους
Το 2007, πριν από την υποβολή προσφοράς εκ μέρους της Envitec για την εκτέλεση των εργασιών του ως άνω συμβολαίου, κατόπιν πρόσκλησης του Λοΐζου Ιορδάνους, έγινε συνάντηση σε ταβέρνα στο χωριό Αναλιώντας, η οποία ανήκε στον αδελφό του τελευταίου. Στη συνάντηση συμμετείχαν ο Ιορδάνους, ο Σαβέριος Βραχίμης, (Σύμβουλος Μηχανικός του ΣΑΠΑ για τη Β' Φάση του αποχετευτικού συστήματος Πάφου) ο Βέργας, ο Μαληκίδης και ο Γιώργος Μιχαηλίδης (κατηγορούμενος αρ. 1). Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, αναφέρθηκε στους παρευρισκόμενους ότι ο Ιορδάνους θα συνεργαζόταν με την εταιρεία Envitec του Χρίστου Δρακόπουλου για την υποβολή προσφοράς σε σχέση με το συμβόλαιο Δ της Β' φάσης. Περαιτέρω, ότι στην περίπτωση που κέρδιζαν την προσφορά, οι Βέργας, Μαληκίδης, Σαβέριος Βραχίμης και ο κατηγορούμενος αρ.1 θα είχαν οικονομικό όφελος.
Συνάντηση στο ξενοδοχείο Alexander the Great - Κ1
Το 2007, σε συνάντηση πριν την υπογραφή του συμβολαίου Δ της Β' Φάσης, στην οποία συμμετείχαν οι Δρακόπουλος, (διευθυντής της Envitec) Βέργας, Σαβέριος Βραχίμης, Μαληκίδης, Γιώργος Μιχαηλίδης (κατηγορούμενος αρ. 1) και Λοϊζος Ιορδάνους, η οποία έλαβε χώρα στο ξενοδοχείο Alexander The Great, στην Πάφο, συζητήθηκαν κάποια προβλήματα στα σχέδια του Σαβέριου Βραχίμη που αφορούσαν το συγκεκριμένο συμβόλαιο, τα οποία εντόπισε ο Δρακόπουλος. Στα πλαίσια εκείνης της συνάντησης, ο Δρακόπουλος, σε ερώτηση του Βέργα προς τον ίδιο, τι εννοούσε ο Σαβέριος Βραχίμης λέγοντας στη συνάντηση «να τηρηθούν τα συμφωνηθέντα», υπέδειξε στο Βέργα ότι με την λήψη της προκαταβολής θα έδινε ένα ποσό ύψους Λ.Κ.200.000,00 στην ομάδα Βραχίμη και Μαληκίδη με σκοπό να μην του δημιουργούν προβλήματα, προσκόμματα και καθυστερήσεις στις πληρωμές και εκεί που θα μπορούσαν να έδιναν έξτρα εργασίες και έξτρα παρατάσεις χρόνου.
Συνάντηση στην Αθήνα - Κ1
Στις αρχές του 2008, μετά την υπογραφή του συμβολαίου Δ της Β΄ Φάσης του αποχετευτικού συστήματος Πάφου και τη λήψη από την εταιρεία Envitec της σχετικής προκαταβολής, ο Μαληκίδης μετέβη στην Αθήνα όπου συνάντησε τους εκεί ευρισκόμενους ήδη Βέργα και Γιώργο Μιχαηλίδη (κατηγορούμενο αρ. 1). Οι τρεις τους, συναντήθηκαν με το Δρακόπουλο στο ξενοδοχείο Caravel και ο τελευταίος, ως η προηγηθείσα διευθέτηση για απόδοση οικονομικού οφέλους στους τρεις στην περίπτωση που η εταιρεία του κέρδιζε την προσφορά για το συμβόλαιο Δ, έδωσε στο Μαληκίδη 150.000,00 για τον πιο πάνω σκοπό. Ο Μαληκίδης κράτησε για τον εαυτό του τις 50.000,00 ενώ τις υπόλοιπες 100.000,00 διαμοίρασε στους Βέργα και κατηγορούμενο αρ. 1, δίδοντας τους από 50.000,00. Τα ως άνω ποσά, δεν ήταν τα μόνα χρήματα που κατέβαλε ο Δρακόπουλος στους Βέργα και Μαληκίδη, αφού κατά την εξέλιξη των εργασιών που αφορούσε το συμβόλαιο Δ τα δύο πιο πάνω πρόσωπα, με διάφορες αιτιάσεις, ζητούσαν και λάμβαναν από τον Δρακόπουλο διάφορα ποσά.
Nέες προσεγγίσεις - εμπλοκή Κ5 - Envitec (Δρακόπουλος) - Πολυδώρου ΜΚ26
Προϊόντος του χρόνου, η εταιρεία Envitec αξίωνε διάφορες αποζημιώσεις από το ΣΑΠΑ. Παρά το γεγονός ότι σε κάποιο στάδιο οδηγήθηκε η διαφορά μεταξύ της Envitec και του ΣΑΠΑ σε διαιτησία στο Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο στο Παρίσι, τα μέρη, προ του κινδύνου να επωμιστεί το ΣΑΠΑ τα μεγάλα έξοδα των ταχύτατων διαδικασιών της ως άνω διαιτησίας αλλά και της ανάγκης που η εταιρεία Envitec είχε για γρήγορη διευθέτηση του ζητήματος, αποφάσισαν όπως το όλο ζήτημα οδηγηθεί σε διακανονισμό μεταξύ τους. Οι αξιώσεις της Envitec και οι συζητήσεις αφορούσαν τόσο το κατασκευαστικό μέρος όσο και αξιώσεις που άπτονταν της λειτουργίας και συντήρησης της βιολογικής μονάδας. Ο Δρακόπουλος, σε κατ' ιδίαν συνάντηση που είχε με το Βέργα, ζήτησε από τον τελευταίο, για να αποκλειστεί η πιθανότητα το ζήτημα των διεκδικήσεων της εταιρείας του και του τελικού διακανονισμού να μην κλείσει με την έγκρισή της συμφωνίας από το συμβούλιο του ΣΑΠΑ, να εξασφαλίσουν προς τούτο τη στήριξη κάποιων δημοτικών συμβούλων. Ο Βέργας συμφώνησε και προς το σκοπό αυτό προσέγγισε τον κατηγορούμενο αρ. 5 και τον Πόλυ Πολυδώρου, (Μ.Κ.26) τότε δημοτικό σύμβουλο στο Δήμο Πάφου, μέλος του συμβουλίου του ΣΑΠΑ και της εποπτικής επιτροπής του ΣΑΠΑ, οι οποίοι δέχθηκαν να συναντηθούν με το Δρακόπουλο. Διευθετήθηκε όπως οι δύο συναντήσεις γίνουν στο ξενοδοχείο AMATHUS στην Πάφο, με τον Βέργα να τους ενημερώνει τι θα τους ζητούσε ο Δρακόπουλος. Την καθορισμένη ημέρα προηγήθηκε η συνάντηση του Βέργα με το Δρακόπουλο και ακολούθως ο Δρακόπουλος, όπως ήταν η επιθυμία του, συναντήθηκε κατ΄ ιδίαν πρώτα με τον κατηγορούμενο αρ. 5 και μετά με τον Πολυδώρου. Ο Πολυδώρου, όταν αντιλήφθηκε ότι γινόταν προσπάθεια δωροδοκίας του ώστε να υποστηρίξει τα αιτήματα της Envitec, αρνήθηκε και αποχώρησε, επιβεβαιώνοντας και την επομένη τη θέση του τηλεφωνικά στο Δρακόπουλο. Ούτε στη συνάντηση του Δρακόπουλου με τον κατηγορούμενο αρ. 5 συμφωνήθηκαν τα ανταλλάγματα που θα αποκόμιζε ο κατηγορούμενος αρ. 5. Τούτο έγινε σε χρόνο μεταγενέστερο, όταν ο κατηγορούμενος αρ. 5 συμφώνησε με το Βέργα να ζητήσουν από το Δρακόπουλο το ποσό των 100.000,00, το οποίο θα μοιράζονταν. Ο Βέργας ήταν το πρόσωπο που ενημέρωσε στη συνέχεια το Δρακόπουλο προς τούτο. Ο τελευταίος του υπέδειξε ότι πρώτα θα ήθελε να δει τη στήριξη και τη βοήθεια τους. Μετά την κατάληξη σε συμφωνία τελικού διακανονισμού μεταξύ του ΣΑΠΑ και της Envitec, o Βέργας τηλεφώνησε εκ νέου στο Δρακόπουλο ζητώντας του χρήματα έναντι του ποσού των 100.000,00 που σε προγενέστερο στάδιο του είχε ζητήσει. Παρά το γεγονός ότι η Envitec δεν είχε ακόμη εισπράξει οποιοδήποτε ποσό από αυτά που θα ελάμβανε δυνάμει της συμφωνίας τελικού διακανονισμού των απαιτήσεων της από το ΣΑΠΑ, ο Δρακόπουλος συγκατάνευσε προς τούτο. Ο Βέργας διευθέτησε, σε συνεννόηση με το Δρακόπουλο και μετά από απαίτηση του κατηγορούμενου αρ. 5, δύο επισκέψεις του τελευταίου στην Αθήνα, στις 30.12.2013 και 15.01.2014, στις οποίες ο κατηγορούμενος αρ. 5 συνάντησε το Δρακόπουλο, από τον οποίο παρέλαβε και μετέφερε στην Κύπρο το συνολικό ποσό των 55.000,00, (15.000,00 την πρώτη φορά και 40.000,00 τη δεύτερη) ποσό χρημάτων τα οποία οι Βέργας και ο κατηγορούμενος αρ. 5 μοιράστηκαν μεταξύ τους, λαμβάνοντας από 27.500,00 ο κάθε ένας. Ειδικότερα, στην πρώτη συνάντηση η οποία πραγματοποιήθηκε στις 30.12.2013, Δρακόπουλος και κατηγορούμενος αρ. 5 συναντήθηκαν στο Artemis Bar του ξενοδοχείου Sofitel στην περιοχή του αεροδρομίου της Αθήνας, όπου ήπιαν καφέ και ο Δρακόπουλος παρέδωσε στον κατηγορούμενο αρ. 5 ένα κλειστό φάκελο, που περιείχε 15.000,00 σε μετρητά. Προηγήθηκαν σύντομες τηλεφωνικές κλήσεις του Δρακόπουλου προς τον κατηγορούμενο αρ. 5 για σκοπούς συνεννόησης σε σχέση με τη συνάντηση (τεκμήριο 7). Παρών στη συνάντηση, η οποία διήρκησε περίπου είκοσι λεπτά, ήταν και ο συνέταιρος του Δρακόπουλου, Παναγιώτης Καλογερόπουλος. Ο κατηγορούμενος αρ. 5, παίρνοντας το φάκελο με τα χρήματα, ζήτησε επίσης από το Δρακόπουλο όπως του δοθεί αντίγραφο του ασφαλιστηρίου συμβολαίου της βιολογικής μονάδας, το οποίο ανανεωνόταν κάθε χρόνο, με ευθύνη της Envitec, προκειμένου να υποβάλει προσφορά η σύζυγός του, αναφερόμενος παράλληλα σε προβλήματα που είχε με έναν αδελφό του. Ακολούθησε, στις 15.01.2014, η δεύτερη συνάντηση με τον κατηγορούμενο αρ. 5 στο ίδιο ξενοδοχείο στην Αθήνα. Της επίσκεψης αυτής προηγήθηκε και πάλι τηλεφώνημα του Βέργα προς τον Δρακόπουλο προς τούτο, όπου συμφωνήθηκε όπως δοθούν ακόμα 40.000,00. Στη συνάντηση αυτή, διάρκειας 3 - 4 λεπτών, πριν από την οποία επίσης προηγήθηκαν σύντομες τηλεφωνικές επικοινωνίες μεταξύ του Δρακόπουλου και του κατηγορούμενου αρ. 5 για σκοπούς συνεννόησης σε σχέση με τη συνάντηση, (τεκμήριο 7) ο Δρακόπουλος παρέδωσε εκ νέου στον κατηγορούμενο αρ. 5 κλειστό φάκελο, στον οποίο υπήρχαν 40.000,00 σε μετρητά ως η προηγηθείσα συνεννόηση με το Βέργα. Όπως και στην πρώτη συνάντηση τους, έτσι και σε αυτή, Δρακόπουλος και κατηγορούμενος αρ. 5, δεν συζήτησαν οτιδήποτε για το περιεχόμενο του φακέλου. Ο κατηγορούμενος αρ. 5 παρακάλεσε εκ νέου τον Δρακόπουλο όπως τον εφοδιάσει με αντίγραφο του ασφαλιστηρίου, παράκληση που επαναλήφθηκε και μέσω τηλεφωνικού μηνύματος. Ο κατηγορούμενος αρ. 5, και στις δυο πιο πάνω περιπτώσεις ταξίδεψε στην Αθήνα και επέστρεψε αυθημερόν στην Κύπρο. Και στις δυο περιπτώσεις έδωσε στο Βέργα το ποσό των 7.500,00 και 20.000,00 αντίστοιχα, ως το μερίδιο του τελευταίου, κρατώντας για τον εαυτό του ισόποσα ποσά.
Μεταγενέστερα γεγονότα - εμπλοκή Κ.5
Στις 03.12.2014, ενώ ο Βέργας τελούσε υπό κράτηση στον Κεντρικό Αστυνομικό Σταθμό Πάφου και ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη οι έρευνες της αστυνομίας για ζητήματα και τυχόν αδικήματα που αφορούσαν το ΣΑΠΑ και τις εργασίες του εν λόγω οργανισμού, ο κατηγορούμενος αρ. 5, επισκέφθηκε το Βέργα στα κρατητήρια του ως άνω σταθμού. Αναφέροντας στον επί καθήκοντι αστυνομικό ότι είναι δικηγόρος του Βέργα, ο τελευταίος, αφού προέβη σε σχετική καταχώρηση στο ανάλογο δελτίο καταχωρήσεων επισκέψεων δικηγόρου - κρατουμένου, (τεκμήριο 2) ζητώντας και καταγράφοντας τον αριθμό της δικηγορικής ταυτότητας του κατηγορούμενου αρ. 5, οδήγησε τον κατηγορούμενο αρ. 5 στην ειδική αίθουσα δικηγόρου - πελάτη, εντός των κρατητηρίων, όπου και συναντήθηκε, κατ΄ ιδίαν με το Βέργα, από τις 08:30 μέχρι τις 09:05 της εν λόγω ημέρας. Ο Βέργας ουδέποτε είχε διορίσει ως δικηγόρο του τον κατηγορούμενο αρ. 5. Ο κατηγορούμενος αρ. 5 στην ως άνω συνάντηση, αφού ενημέρωσε τον Βέργα για διάφορες εξελίξεις στο Δήμο Πάφου, οι οποίες αφορούσαν κυρίως ζητήματα των εκλογών για την ανάδειξη νέου δημάρχου, υποδεικνύοντας του παράλληλα ότι το κόμμα στο οποίο ο ίδιος ανήκε, θα υποστήριζε τη συνέχιση της συνεργασίας του ΣΑΠΑ με την Envitec, τον ενημέρωσε παράλληλα ότι επίκειτο η ανάκριση του Δρακόπουλου από τις αστυνομικές αρχές, ζητώντας του, αν μπορούσε, να έλεγε στο Δρακόπουλο να μην μιλήσει για τα λεφτά που ο τελευταίος του κατέβαλε στην Αθήνα. Όταν ο Βέργας του υπέδειξε ότι δεν μπορούσε να κάνει οποιαδήποτε παρέμβαση στο Δρακόπουλο σε σχέση με το ζήτημα, υποδεικνύοντάς του ότι οι δικηγόροι του, τον συμβούλευσαν να μην κάνει οποιαδήποτε ενέργεια ενώ είναι υπό κράτηση αφού κάτι τέτοιο θα στραφεί εναντίον του, ο κατηγορούμενος αρ. 5 τον ρώτησε «είναι δυνατό να μιλήσει ο Χρίστος Δρακόπουλος για εμάς» και ο Βέργας του απάντησε, ότι νομίζει πως όχι. Σε μεταγενέστερο χρόνο, ο Βέργας, καθ' υπόδειξη και των δικηγόρων του, ανέφερε το ως άνω περιστατικό στις αστυνομικές αρχές.»
Θα πρέπει στη συνέχεια να καταγράψουμε τους λόγους έφεσης που αφορούν κάθε εφεσείοντα ξεχωριστά, με ομαδοποίηση των σχετικών λόγων κατά θέματα.
΄Εφεση αρ.125/17 - Κ1 - Γ.Μιχαηλίδης - Λόγοι έφεσης:
Α΄ ομάδα - Λόγοι που αφορούν την αξιοπιστία μαρτύρων.
Εισηγείται η πλευρά του Κ1 ότι υπήρξε πλημμελές το έργο του Κακουργιοδικείου ως προς την αξιολόγηση κυρίως των μαρτύρων Σάββα Βέργα ΜΚ12, του Ανδρέα Χειμαρίδη ΜΚ6, του Ευτύχιου Μαληκίδη ΜΚ18. Τονίζεται ιδιαίτερα το θέμα των αντιφατικών εκδοχών των μαρτύρων και επίσης ότι υπήρξε διάσταση μεταξύ των γεγονότων που ανέφερε η κατηγορούσα αρχή κατά τη διαδικασία επιβολής ποινής σε Σάββα Βέργα και Ευτύχιο Μαληκίδη (τεκμ.94). Περαιτέρω, διατυπώνεται μομφή εναντίον της κρίσης του Δικαστηρίου ως προς επιμέρους ευρήματα αξιοπιστίας.
Β΄ ομάδα - Λόγοι που αφορούν νομικά λάθη του Κακουργιοδικείου.
Σημαντική παράμετρος υπήρξε η θέση περί της λανθασμένης εφαρμογής των προνοιών του άρθρου 85 (4) της Ποινικής Δικονομίας Κεφ.155 επί της προσθήκης από το Κακουργιοδικείο της κατηγορίας 64 εφόσον δι΄αυτής της ενέργειας ο Κ1 επηρεάστηκε δυσμενώς στην υπεράσπιση του, καθότι σύμφωνα με τη μαρτυρία που αφορούσε την κατηγορία 61 που τροποποιήθηκε δια της κατηγορίας 64, η διάπραξη του αδικήματος που προβλεπόταν σ΄αυτή διαπράχθηκε στο γραφείο του Κ1. Ως παρατίθεται στην αιτιολογία λόγω αυτής της ενέργειας του Κακουργιοδικείου ο Κ1 επηρεάστηκε δυσμενώς καθότι η προσθήκη της κατηγορίας 64 και του αδικήματος της συνωμοσίας αφορούσε τη συνάντηση στο χωριό Αναλιώντας.
Δι΄αριθμού άλλων λόγων η πλευρά του Κ1 θεωρεί ότι λανθασμένα καταδικάστηκε στις κατηγορίες 59, 53-58 και στις κατηγορίες 21-25 αφού αθωώθηκε στις κατηγορίες 20 και 23.
Γ΄ ομάδα - θέματα που αφορούν τη δίκαιη δίκη
Μεγάλος αριθμός λόγων έφεσης άπτεται θεμάτων που αφορούν τη δίκαιη δίκη.
Δ΄ ομάδα - λόγοι που αφορούν την ποινή
Η κοινή συνισταμένη των λόγων αυτών έγκειται στο γεγονός ότι η ποινή είναι έκδηλα υπερβολική και ότι το Κακουργιοδικείο προσέγγισε λανθασμένα το θέμα του ρόλου του Κ1 στη διάπραξη των αδικημάτων σε αντιδιαστολή με το ρόλο που διαδραμάτισαν οι ιθύνοντες για τα αδικήματα και άλλα πρόσωπα. Δεν λήφθησαν δεόντως υπόψη, προσωπικά προβλήματα του Κ1 και η διαφοροποίηση των ποινών μεταξύ των κατηγορουμένων, υπήρξε λανθασμένη.
Σημειώνουμε ότι οι λόγοι έφεσης 4 και 12 αποσύρθηκαν.
΄Εφεση 127/17 - Κ2 Φειδίας Σαρίκας - Λόγοι έφεσης
Α΄ ομάδα λόγων έφεσης - λόγοι που αφορούν την αξιοπιστία
Η έφεση επί της καταδίκης έχει βασικά στοιχεία την επίθεση επί του έργου της αξιολόγησης που επιτέλεσε το Κακουργιοδικείο στη βάση του ότι λειτούργησε υπό το κράτος υποθέσεων και όχι αποδείξεων. Συγκεκριμένα, θίγονται θέματα που αφορούν ευρήματα αξιοπιστίας κυρίως των Μαληκίδη ΜΚ18, Λ.Ιορδάνου ΜΚ23, του ιδίου του Κ2 και του Κουταλιανού ΜΥ6.
Β΄ Oμάδα λόγων έφεσης - Νομικοί λόγοι
Με έτερον αριθμό λόγων έφεσης προβάλλονται νομικά ζητήματα, τα οποία θα μας απασχολήσουν σε ξεχωριστό πλαίσιο.
Γ΄ Oμάδα λόγων έφεσης - Δίκαιη δίκη
Θα πρέπει όμως να τονίσουμε ότι η πλευρά του Κ2 έθεσε θέμα μη δίκαιης δίκης ως προς την απουσία συγκεκριμένου μάρτυρα, του καθηγητή Μπάφα, για τον οποίο υπήρξε αίτημα στο Κακουργιοδικείο όπως διαταχθεί η κατηγορούσα αρχή να τον προσκομίσει, αίτημα που απορρίφθηκε με ενδιάμεση απόφαση του Κακουργιοδικείου που πλήττεται δια της παρούσας έφεσης, όπως θα εξηγηθεί κατωτέρω.
Δ΄ ομάδα λόγων έφεσης που αφορούν την ποινή
Προβάλλεται η θέση περί έκδηλα υπερβολικής ποινής. Εδόθη υπέρμετρη βαρύτητα στη μορφή των αδικημάτων και δεν λήφθηκαν υπόψη τα δεδομένα του Κ2. Ούτε λήφθηκε υπόψη ο χρόνος που έχει περάσει από τη διάπραξη του αδικήματος μέχρι την ποινή.
΄Εφεση 129/17 - Κ3 Ευστάθιος Ευσταθίου - Λόγοι έφεσης
Α΄ Oμάδα λόγων έφεσης που αφορούν το έργο της αξιολόγηση
Με αυτή την ομάδα πλήττεται το έργο της αξιολόγησης ουσιαστικών μαρτύρων που αφορούν την καταδίκη του Κ.3, όπως του Μαληκίδη (ΜΚ18), Βέργα (ΜΚ12), Χειμαρίδη (ΜΚ6). Διατυπώνονται διάφοροι λόγοι έφεσης με πυρήνα το έργο της αξιολόγησης με κύριες συνισταμένες (α) την αδικαιολόγητα μερική αποδοχή κάποιων από τους μάρτυρες, (β) την αναιτιολόγητη αποδοχή τους και αυτό σε συσχετισμό και με άλλη μαρτυρία που το Δικαστήριο απέρριψε όπως του Τουμαζή ΜΚ24 και του Ιορδάνου ΜΚ23, ενώ προβάλλεται ότι λανθασμένα δεν έπραξε το ίδιο για τη μαρτυρία των Χειμαρίδη ΜΚ6 και Καραντώκη ΜΚ21. Το πρωτόδικο Δικαστήριο λανθασμένα, για την πλευρά του Κ.3, τον καταδίκασε βασιζόμενο στη μαρτυρία του Χειμαρίδη (ΜΚ6) (Συμβόλαιο Ε΄ της Β΄ φάσης). Ειδικά πλήττεται η αποδοχή και η διατύπωση ευρήματος από το Κακουργιοδικείο για συνάντηση στο Aquamare μεταξύ του Κ3, Μαληκίδη (ΜΚ18) και Χειμαρίδη (ΜΚ6). Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η εισήγηση για το ότι δεν έλαβε υπόψη δεόντως τη μαρτυρία του Κορώνη (ΜΚ7), καθώς και άλλων.
Β΄ Ομάδα λόγων έφεσης - Νομικοί λόγοι
Το πρωτόδικο Δικαστήριο παρέλειψε να σχολιάσει την αντίφαση μεταξύ Βέργα και Χειμαρίδη και δι΄αυτής της παράλειψης διαφαίνεται ότι εφάρμοσε πλημμελώς τις αρχές για αξιολόγηση των μαρτύρων και προχώρησε να διατυπώσει πλημμελώς τα ευρήματα του. Πλήττεται επίσης η εκ πρώτης όψεως απόφαση του Κακουργιοδικείου ως προς την απόρριψη της εισήγησης χωρίς καν αιτιολογία.
Γ΄ Ομάδα λόγων έφεσης - Η εισήγηση για μη δίκαιη δίκη
Αυτή η πτυχή αφορά την αξιολόγηση και θετική κατάταξη των μαρτύρων αστυνομικών ειδικά του Υπαστυνόμου Ελευθέριου Κυριάκου ΜΚ20 και του Λοχία Γιάννου Κωνσταντίνου ΜΚ17.
Ειδική πτυχή της εισήγησης αυτής αφορά στο ότι η αιτιολογία της αξιολόγησης αυτών των μαρτύρων προκύπτει ότι είναι αναπαραγωγή του σκεπτικού της απόφασης στην ποινική υπόθ. 694/14 Δημοκρατία ν. Κιττή, Κακουργιοδικείου Λάρνακας. («απόφαση Δρομολαξιάς»).
Δ΄ Ομάδα λόγων έφεσης που αφορά την ποινή
Πλήττεται το εύρημα του Κακουργιοδικείου ότι η συμπεριφορά του Κ3 θα μπορούσε να θεωρηθεί «κατ΄επανάληψη συνωμοτική» και στη βάση αυτή λανθασμένα αιτιολογήθηκε διαφοροποίηση από τους Κ2, 4 και 5, ήτοι αντί 4, επιβλήθηκε στον Κ3, 5 ½ χρόνια φυλάκιση. Προβάλλεται δηλαδή εμφανής ανισότητα και επίσης ότι το Δικαστήριο δεν συνυπολόγισε στο βαθμό που έπρεπε συγκεκριμένα στοιχεία, ειδικά το θέμα της προβληματικής υγείας του Κ3. Μάλιστα μας ελέχθη ότι η υγεία του χειροτέρευσε, εφόσον ο Κ3 υπεβλήθη σε σχετική εγχείρηση καρδιολογικής φύσεως. Επίσης προβάλλεται ότι δεν ήταν ορθός εκ μέρους του Δικαστηρίου ο συσχετισμός ευθύνης μεταξύ των πράξεων του Κ3 και του Μαληκίδη.
΄Εφεση 130/17 - Κ4 Βασίλειος Βασιλείου - Λόγοι έφεσης
Α΄ Ομάδα λόγων έφεσης - έργο αξιολόγησης
Διά μεγάλου αριθμού λόγων έφεσης πλήττεται εν γένει το έργο της αξιολόγησης του ΜΚ18 Μαληκίδη στη βάση του ότι το Δικαστήριο μόνο φραστικά προειδοποιήθηκε για τον κίνδυνο να βασιστεί στη μαρτυρία του. Επίσης ότι σε σχέση με το μάρτυρα, το Κακουργιοδικείο διέπραξε σοβαρά σφάλματα αρχής, ότι η αποδοχή της αξιόπιστης μαρτυρίας είτε έπρεπε να είχε απορριφθεί συνολικά, είτε έπρεπε να απορριφθεί μέρος της ενώ το Κακουργιοδικείο αποδέχτηκε ως αξιόπιστη, μαρτυρία αντιφατική, ως προς τα επίδικα θέματα. Στα πλαίσια αυτά απασχόλησαν τον κ.Θωμά οι μαρτυρίες του Γ.Χ΄Γεωργίου (ΜΚ13), Τ.Τουμαζή (ΜΚ24) καθώς και άλλων.
Παραπονείται ο Κ4 ότι το Κακουργιοδικείο ανέτρεψε το βάρος της απόδειξης και ουσιαστικά εμμέσως πλην σαφώς σε δύο τουλάχιστο σημεία της απόφασης αφήνει να νοηθεί ότι ο Κ4 δεν απέδειξε την αθωότητα του. Υπεισέρχεται εμμέσως βεβαίως θέμα αξιοπιστίας και στο λόγο αυτό έφεσης, αφού πλήττεται το πρωτόδικο έργο της αξιολόγησης του Κ4 ως μάρτυρα.
Με άλλο λόγο πλήττεται το έργο του Δικαστηρίου στην αξιολόγηση των εργολάβων - μαρτύρων κατηγορίας - θεωρώντας τους ως μάρτυρες συνεργούς. Κατά τον ευπαίδευτο συνήγορο του Κ4 ο τρόπος της συλλήβδην αντιμετώπισης της εν λόγω μαρτυρίας παραβιάζει τη νομολογία, ειδικά ως προς την αντιμετώπιση του ΜΚ Τουμαζή. ΄Ηταν χαρακτηριστικό αυτό που ο κ.Θωμά εισηγήθηκε προφορικά ενώπιον μας ότι τον Τουμαζή έπρεπε να τον αντιμετωπίσει ορθότερα ως θύμα παρά ως συνεργό.
Β΄Ομάδα - Νομικοί λόγοι και Γ΄Ομάδα - δίκαιη δίκη
Τίθεται θέμα επίσης επί της υιοθέτησης μεγάλου μέρους της σκέψης άλλου Δικαστηρίου (η προηγηθείσα υπόθεση Δρομολαξιάς 694/14) ως οικοδόμηση της σκέψης του παρόντος Δικαστηρίου, γεγονός που έπληξε την όλη διεργασία σκέψης του Κακουργιοδικείου και την αιτιολογία της απόφασης. Ως λανθασμένη κρίνεται επίσης η ένθεση της νέας κατηγορίας, με αριθμό 65, κατά παράβαση της Ποινικής Δικονομίας και της νομολογίας.
Δ΄Ομάδα - έφεση επί της ποινής
Κατά τον Κ4 η ποινή που επιβλήθηκε είναι έκδηλα υπερβολική καθότι το πρωτόδικο Δικαστήριο έδωσε υπέρμετρη βαρύτητα στη σοβαρότητα του αδικήματος εξουδετερώνοντας ουσιαστικά όλους τους ελαφρυντικούς παράγοντες που τέθηκαν ενώπιον του. Τίθεται επίσης θέμα παραβίασης της αρχής της ισότητας σε σχέση με την ποινική αντιμετώπιση του Μαληκίδη, του οποίου ο ρόλος ήταν πρωταγωνιστικός και καθοριστικός.
΄Εφεση 129/17 - Κ5 Γιώργος Σιαηλής - Λόγοι έφεσης
Α΄Ομάδα - έργο της αξιολόγησης
Και εν προκειμένω πλήττεται το έργο της αξιολόγησης των μαρτύρων κατηγορίας κυρίως του Σ.Βέργα (ΜΚ12), Χρ.Δρακόπουλου (ΜΚ11), του Π.Πολυδώρου (ΜΚ26). Διατυπώθηκε η θέση ότι το Δικαστήριο ενήργησε στη βάση υποθέσεων. Δεν αιτιολόγησε τις αντιφάσεις της μαρτυρίας και δεν έδωσε πειστικές ή καθόλου εξηγήσεις για την μερική αποδοχή μαρτυρίας. Η μαρτυρία του ΜΚ12 Βέργα τέθηκε και στο μικροσκόπιο της συσχέτισης με το τεκμ.94 που αποτελεί τα γεγονότα με βάση τα οποία καταδικάστηκε τόσο ο Βέργας όσο και ο Μαληκίδης στην προηγηθείσα υπόθεση 12057/14 του Κακουργιοδικείου Πάφου.
Β΄Ομάδα - Νομικοί Λόγοι και Γ΄Ομάδα - δίκαιη δίκη
Επίσης τέθηκε το θέμα της υιοθέτησης αυτούσιας της φρασεολογίας στην πιο πάνω αναφερθείσα απόφαση του Κακουργιοδικείου Λάρνακας με αποτέλεσμα η αιτιολογία να καθίσταται τρωτή. Ακόμη προτάθηκε θέμα «προπονητικής προετοιμασίας» των ΜΚ. Προβάλλεται επίσης ως ουσιαστικό κενό της υπόθεσης για την κατηγορούσα αρχή η μη κλήση του μάρτυρα Γιαννάκη Γεωργίου, ο οποίος κατά τη θέση του Κ.5 ήταν επικεφαλής των ανακρίσεων και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αλλαγή πλεύσης των καταθέσεων Βέργα, Μαληκίδη και άλλων. Αυτή η παράλειψη αποτελεί θέμα δίκαιης δίκης, όπως επίσης πλήγμα κατά του δικαίου της δίκης αλλά και παραβίαση του ΄Αρθρου 30(2) του Συντάγματος και του άρθρου 6(1) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Θεμελιωδών Ελευθεριών, υπήρξε και η άρνηση μέλους του Κακουργιοδικείου, του Σατολιά, Ε.Δ., να εξαιρεθεί από τη σύνθεση του Δικαστηρίου και της επικύρωσης της άρνησης του από τα άλλα δύο μέλη του Κακουργιοδικείου.
Ομοίως προβλήθηκε θέμα για το λανθασμένο της τροποποίησης του κατηγορητηρίου από το ίδιο το Δικαστήριο, καθώς και άλλα παρεμφερή θέματα.
Δ΄ Ομάδα - λόγοι κατά της ποινής
Η ποινή κατά τον Κ5 ήταν έκδηλα υπερβολική, λαμβανομένων υπόψη των ελαφρυντικών που αναγνωρίστηκαν πρωτοδίκως. Παραβιάζεται επίσης κατά τη θέση του, η αρχή της ισότητας καθότι η ποινή συγκρινόμενη με αυτή των Βέργα, Μαληκίδη και με δεδομένο ότι ο ρόλος του στη διάπραξη του αδικήματος ήταν πολύ περιορισμένος. Ξεχωριστό λόγο έφεσης αποτελεί η επιβολή διαδοχικής ποινής για το αδίκημα της παρέμβασης σε δικαστική διαδικασία.
Εξέταση των λόγων έφεσης της ομάδας Α΄ σ΄όλες τις εφέσεις
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κεντρικά πρόσωπα και σημαντικοί μάρτυρες ήσαν οι Βέργας και Μαληκίδης και αυτό ισχύει σε συνάρτηση με όλους τους εφεσείοντες αφού η μαρτυρία και των δύο ΜΚ ή του καθενός ξεχωριστά ανάλογα αποτέλεσε τη βάση της υπόθεσης της κατηγορούσας αρχής και το υπόστρωμα της καταδίκης. Ο καθένας βέβαια των εφεσειόντων, αφού ομιλούμε για διαφορετικές «συναλλαγές» και διαφορετικό σκηνικό σε χώρο και χρόνο, είναι επίσης συνδεδεμένος με αριθμό άλλων μαρτύρων. Όμως ο κοινός παρονομαστής όλων είναι είτε ο Βέργας είτε ο Μαληκίδης είτε και οι δύο.
Προκύπτει λοιπόν αβίαστα ότι η αξιολόγηση των Βέργα - Μαληκίδη καλύπτει και αφορά ουσιώδες μέρος όλων των εφέσεων, έστω και αν συσχετίζεται και με διαφορετική πτυχή μαρτυρίας λοιπών μαρτύρων. Οπότε είναι συναφείς όλες οι εφέσεις.
Θα εγκύψουμε συνεπώς πρωτίστως και κυρίως στο έργο της αξιολόγησης των δύο αυτών προσώπων που η εγκληματική τους δραστηριότητα ήταν και πλατιά και πολύχρονη. Το ότι ήσαν κατ΄αρχήν μολυσμένοι ή σπιλωμένοι μάρτυρες προκύπτει άνευ ετέρου και από τη δίωξη και την καταδίκη τους σε πολύχρονες ποινές φυλάκισης στην προηγηθείσα υπόθεση Κακουργιοδικείου Πάφου.
Αποδόθηκε από το συνήγορο του Κ1 ότι το Κακουργιοδικείο δεν αυτοπροειδοποιήθηκε καν για τους κινδύνους από μαρτυρία συνεργού. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει.
Το Κακουργιοδικείο εκτεταμένα και επανειλημμένα προειδοποιούσε τον εαυτό του και τόνιζε το καθήκον να αντιμετωπίσει τη μαρτυρία με προσοχή, εγρήγορση και επιφυλακή.
Ετέθη όμως και το θέμα ότι η προειδοποίηση - αν και δόθηκε λεκτικά - δεν λειτούργησε στο μυαλό του Κακουργιοδικείου με ουσιαστικό τρόπο, το οποίο, επιδερμικά και χωρίς βάθος, αντιμετώπισε τη μαρτυρία σπιλωμένων μαρτύρων.
Θα συμφωνήσουμε βεβαίως απόλυτα ότι η αυτοπροειδοποίηση δεν είναι θέμα τύπου.
Αναφέραμε τα εξής σχετικά στην υπόθεση Τουμάζου ν. Δημοκρατίας, Ποιν. ΄Εφ.142/14, 17.5.2015, ECLI:CY:AD:2015:D834:
«΄Εχουμε ισχυρή πεποίθηση ότι εν τέλει η αυτοπροειδοποίηση δεν είναι θέμα τύπου και λέξεων, είναι θέμα ουσίας, δηλ. θα μπορούσε μια τέλεια τυπικά αυτοπροειδοποίηση να υπάρχει, αλλά να ήταν κενή περιεχομένου ως προς την ουσιαστική αντίκρυση της σχετικής μαρτυρίας και της αντιπαραβολής της με τη λοιπή μαρτυρία. Και αντιθέτως∙ μια πενιχρή λεκτικά προειδοποίηση ως εν προκειμένω στην πράξη να οδηγεί σε μια ουσιαστική ενασχόληση της μαρτυρίας η οποία να δείχνει ακριβώς ότι αυτοπροειδοποίηση υπήρχε και λειτούργησε ορθά. Να θυμίσουμε τα λεχθέντα στην υπόθεση R v. Kritz (1949) 33 Cr. App.R 169 ότι θα ήταν «μεγάλη συμφορά» (great misfortune) εάν η ορθότητα η μη της καθοδήγησης προς τους ενόρκους να εξαρτάτο στο κατά πόσο ο δικαστής χρησιμοποίησε η όχι συγκεκριμένη φόρμουλα λέξεων. Αυτό αναλογικά ισχύει και εν προκειμένω. Εξάλλου στην Αριστείδου ν. Δημοκρατίας (2011) 2 Α.Α.Δ. 32 λέχθηκε σαφώς ότι η διατύπωση της αυτοπροειδοποίησης είναι άνευ σημασίας, και ό,τι έχει σημασία είναι η λεκτική διατύπωση της σκέψης του Δικαστηρίου».
Συνεπώς θα πρέπει στην ουσία και στις λεπτομέρειες αποδοχής της μαρτυρίας, να εξετασθεί αν το Κακουργιοδικείο, επιτέλεσε το έργο του σωστά.
Εξάλλου, προκύπτει έκδηλα από τις αγορεύσεις των εφεσειόντων ότι έντονα αμφισβητείται ο τρόπος προσέγγισης της μαρτυρίας από το Κακουργιοδικείο. Σίγουρα, εάν το έργο της αξιολόγησης μαρτυρίας ουσιωδών μαρτύρων πάσχει, η καταδικαστική απόφαση δεν μπορεί να παραμείνει ισχύουσα. Οι ευπαίδευτοι συνήγοροι έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στο ότι το Δικαστήριο μερικώς αποδέχεται μαρτυρία κάποιων από τους μάρτυρες και ιδιαίτερα των Βέργα, Μαληκίδη, χωρίς να καθορίζει ότι τους αποδέχεται ως αξιόπιστους. Η κρίση αυτή θα έπρεπε να προηγηθεί οποιασδήποτε άλλης επιμέρους κρίσης που αφορούσε μερική αποδοχή διότι άλλως πως δημιουργείται σύγχυση και υποβόσκουσα αμφιβολία για το έγκυρο της αποδοχής των μαρτύρων.
Είναι ορθό - και το αναφέρει το Κακουργιοδικείο - ότι είναι δυνατή η μερική αποδοχή μαρτυρίας. Αυτή η αναγνώριση της αρχής ωστόσο κατά τη θέση των ευπαιδεύτων συνηγόρων προσκρούει κυρίως στην παράγραφο εκ της σελίδας 65 της απόφασης όπου το Δικαστήριο με έντονο τρόπο αναφέρεται στα ενδεχόμενα κίνητρα των δύο πιο πάνω προσώπων αλλά και άλλων που ενέχουν την ιδιότητα του συνεργού. Θεωρούμε ορθό να καταγράψουμε το σχετικό απόσπασμα από τη σελ.65:
«Επανερχόμενοι στο ζήτημα της αξιολόγησης των ως άνω μαρτύρων, κατά τον τρόπο πάντα που αυτή πρέπει να γίνει - έχοντας κατά νου την αυτοπροειδοποίηση του Δικαστηρίου για τους κινδύνους που ελλοχεύουν και την αυξημένη προσοχή με την οποία πρέπει το ζήτημα να προσεγγιστεί - δεν μπορούμε παρά να υπογραμμίσουμε το ομολογουμένως δύσκολο και ιδιαίτερα λεπτό έργο του Δικαστηρίου στη συγκεκριμένη περίπτωση, αφού ο κάθε ένας από τους ως άνω μάρτυρες (ως αποκαλύπτει το σύνολο των γεγονότων που περιβάλλουν την υπό συζήτηση υπόθεση και τη σχέση των μαρτύρων, όχι μόνο με την εξέλιξη των γεγονότων αλλά σε κάποιες περιπτώσεις τόσο με τους κατηγορούμενους όσο και μεταξύ τους) είχε πολλά και διάφορα κίνητρα να πει στο Δικαστήριο, ενδεχομένως, μισές ή καθόλου αλήθειες, να παραποιήσει ή να παρασιωπήσει γεγονότα για ζητήματα τα οποία κάθε φορά κλήθηκε να καταθέσει. Η πιθανή βούληση τους να αποστασιοποιηθούν οι ίδιοι από την εξέλιξη γεγονότων, κατά τρόπο που να μην αφήνονται οποιεσδήποτε σκιές για το δικό τους ρόλο σε αυτά, η προσπάθεια τους να προστατεύσουν τους εαυτούς τους ή ακόμη τις επιχειρήσεις τους, υποβαθμίζοντας ή διαφοροποιώντας τον ρόλο τους στην εξέλιξη ουσιαστικών γεγονότων που εδώ ενδιαφέρουν και απασχολούν, η προσπάθεια να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους ή τις επιχειρήσεις τους ως θύματα διαφόρων έκνομων καταστάσεων και όχι ως συνεργούς ή συμμέτοχους ή υποκινητές στη διάπραξη ή τη σύμπραξη στη διάπραξη οποιουδήποτε αδικήματος, η βούληση να προστατεύσουν επαγγελματικούς συνεργάτες και άτομα με τα οποία διατηρούσαν μακροχρόνιες φιλικές και οικογενειακές σχέσεις, είναι μερικά από αυτά. Δεν μπορεί επίσης, να αποκλειστεί, η πιθανή βούληση κάποιων από αυτούς, να περισώσουν ότι οι ίδιοι θεωρούν πως μπορεί να περισωθεί, από τον δικαστικά επιβεβαιωμένο πλέον χαρακτηρισμό τους, μέσω της καταδίκης τους για συγκεκριμένα αδικήματα, ως οικονομικά «διεφθαρμένους», με την ευρεία έννοια του όρου. Ακόμα και η παρέλευση ικανού χρόνου από την εξέλιξη κάποιων γεγονότων και ό,τι έκτοτε μεσολάβησε, αποτελεί παράγοντα που το Δικαστήριο οφείλει να έχει υπόψη του ως παράγοντα που δυνατό να επέδρασε στις τοποθετήσεις των ως άνω μαρτύρων για τα ζητήματα τα οποία κάθε φορά τους ζητείτο να τοποθετηθούν και να φωτίσουν με την μαρτυρία τους. στο ζήτημα αξιολόγησης των ως άνω μαρτύρων να φωτίσουν με τη μαρτυρία τους».
Η έντονη έκφραση του Δικαστηρίου ως προς τα ενδεχόμενα κίνητρα των μαρτύρων δεν ισοδυναμεί με συλλήβδην απόρριψη τους. Αντιθέτως, αναδεικνύει την αγωνία και ανησυχία του Κακουργιοδικείου ως προς τη μεταχείριση της μαρτυρίας τους. Εάν έτσι είχαν τα πράγματα, όπως εισηγούνται οι συνήγοροι των εφεσειόντων, δεν θα υπήρχε ανάγκη το Δικαστήριο να προχωρήσει σε τόσο εκτενή και λεπτομερή ανάλυση της μαρτυρίας τους κατά θέματα, ακριβώς στην προσπάθεια του να ξεχωρίσει και να απομονώσει τα ενδεχομένως μολυσμένα σημεία εκ της μαρτυρίας τους. Δεν τίθεται θέμα ότι εξ αρχής ο τρόπος που λειτούργησε το πρωτόδικο Δικαστήριο ήταν μεμπτός. Η αυτοπροειδοποίηση υπήρχε και η ανησυχία του Κακουργιοδικείου δεδομένη. Συνεπώς είναι θέμα περαιτέρω αιτιολόγησης της ποιότητας της μαρτυρίας στο βαθμό που γίνεται ανάλογα αποδεκτή ή μη αποδεκτή. Ενδεχομένως ένα άλλο Δικαστήριο να χρησιμοποιούσε άλλον τρόπο εργασίας ως προς την αξιολόγηση των μαρτύρων. Σημασία έχει εάν παρείσφρησε στο έργο του είτε απουσία αιτιολόγησης είτε τέτοια αιτιολόγηση που να δημιουργεί κενό και ανασφάλεια. ΄Εχοντας υπόψη όλους τους επιμέρους λόγους έφεσης, επ΄αυτής της πτυχής έχουμε εξονυχιστικά εξετάσει το πώς το Κακουργιοδικείο επιτέλεσε το έργο της αξιολόγησης.
Είναι σαφές, κατά την κρίση μας, ότι αποδέχθηκε ως εν γένει αξιόπιστους τον Βέργα και ιδιαίτερα τον Μαληκίδη. Εξήγησε εξαντλητικά γιατί δεν μπορούσε να τους αποδώσει εχθρικά κίνητρα προς τους εφεσείοντες. Παρά τις επιφυλάξεις που επανειλημμένα και φορτικά εξέφρασε ως εκ της φύσεως της μαρτυρίας τους, πείσθηκε για τη θετική κατάταξη τους ως μάρτυρες. Όμως θεώρησε ασφαλέστερο να το πράξει και επιμέρους - κατά συναλλαγή - και κατά φάσεις του έργου και των κάθε φορά εμπλεκομένων εργολάβων και κατηγορουμένων. Τόνισε το Κακουργιοδικείο ότι κατά πάντα χρόνο και ο Βέργας και ο Μαληκίδης είχαν «ανάγκη» από σύμπραξη άλλων ατόμων στα Συμβούλια και ως εκ τούτου υπήρχε μια ανάγκη για εμπλοκή άλλων προσώπων.
Όμως σ΄όλο το σκηνικό των διαδραματιζομένων, έστω και αν ο έτερος ρόλος των άλλων μαρτύρων ανάλογα άλλαζε, δηλαδή αν ήταν άλλοι εργολάβοι και άλλα τα εμπλεκόμενα πρόσωπα, ο Βέργας ή ο Μαληκίδης ή και οι δύο ήσαν ο κοινός παρονομαστής. Η εγκληματική τους δραστηριότητα είχε και βάθος και πλάτος και ήταν φυσικό πως οι δύο τους δεν μπορούσαν να κρατήσουν στη μνήμη τους τα ίδια γεγονότα και τις ίδιες λεπτομέρειες.
Το Κακουργιοδικείο εξήγησε ακόμη με εξαντλητικές λεπτομέρειες γιατί δεν δέχθηκε συγκεκριμένες επιμέρους αναφορές των Βέργα - Μαληκίδη. Όμως αυτά που επιμέρους δεν πίστεψε, τα αιτιολόγησε και τα συσχέτισε με την εκάστοτε αντίστοιχη μαρτυρία. Η «ραχοκοκαλιά» - ας μας επιτραπεί ο όρος - ήταν η μαρτυρία Μαληκίδη και Βέργα.
Δεν θα συμφωνήσουμε συνεπώς με τους ευπαιδεύτους συνηγόρους ότι αυθαίρετα το Κακουργιοδικείο εκάστοτε επέλεγε να δεχθεί ή να μην δεχθεί τους Βέργα - Μαληκίδη με αποτέλεσμα να δημιουργείται ανασφάλεια για το τι εδέχθη και τι όχι.
Αν αναλυθούν οι σχετικοί λόγοι έφεσης της ομάδας αυτής παρατηρούμε ότι οι ευπαίδευτοι συνήγοροι στην πράξη ζητούν από το Εφετείο να επαναλάβει εξ αρχής και σε πλήρη λεπτομέρεια το έργο της αξιολόγησης. Δεν είναι αυτό βεβαίως το καθήκον του Εφετείου και αν προέβαινε σε τέτοιο έργο θα διέπραττε λάθος αρχής.
Στην υπόθεση Καλομοίρα Σάββα Σολωμού ν. Εταιρείας Vineyard View Tourist Enterprises Ltd, (1998)1 ΑΑΔ 300, oριοθετήθηκε από τον Καλλή Δ., το καθήκον του Εφετείου με γλαφυρό λόγο ως εξής:
«Στο δικό μας σύστημα η αξιολόγηση της αξιοπιστίας των μαρτύρων ανήκει κατ΄ εξοχή στο πρωτόδικο δικαστήριο το οποίο είχε την ευκαιρία να ακούσει τους μάρτυρες και να παρακολουθήσει τη συμπεριφορά τους στο εδώλιο του μάρτυρα. Κατά κανόνα το Εφετείο σπάνια επεμβαίνει στο να αποφασίσει περί της αξιοπιστίας ενός μάρτυρα. Ευχέρεια για τον παραγκωνισμό ευρημάτων περί της αξιοπιστίας παρέχεται μόνο όταν καταφαίνονται εξ αντικειμένου ανυπόστατα ή όταν είναι παράλογα ή αυθαίρετα ή δεν υποστηρίζονται από τη μαρτυρία που το πρωτόδικο δικαστήριο έχει αποδεχθεί ως αξιόπιστη. Εάν ήταν εύλογα επιτρεπτό στο πρωτόδικο δικαστήριο να κάμει τα ευρήματα τα οποία έκαμε σε σχέση με την αξιοπιστία το Εφετείο δεν επεμβαίνει (Βλ. Kyriakou v. Aristotelous (1970) 1 C. L.R. 172, 176, Charalambides v. Hjisoteriou & Son and Others (1975) 1 C.L.R. 269, 277, Γιαννή κ.α. ν. Χριστοφόρου,(1995) 1 Α.Α.Δ. 340, Σοφοκλή ν. Λεωνίδου, (1993) 1 Α.Α.Δ. 1003, Λοΐζου ν. Ρώσσου, Πολιτική Έφεση 8764/19.5.94, Αθανασίου κ.α. ν. Κουνούνη, (1997) 1(Β) Α.Α.Δ 614 και Χριστοδούλου ν. Αγαθοκλέους, (1997) 1 (Α) Α.Α.Δ. 396).
Στην Αθανασίου (πιο πάνω) έγινε αναφορά σε απόσπασμα από την υπόθεση Whitehouse v. Jordan (1981) 1 W.L.R. 246 στο οποίο υπογραμμίζεται ότι το πλεονέκτημα που αποκτά το πρωτόδικο δικαστήριο με το να παρακολουθήσει και να ακούσει τους μάρτυρες πρέπει πάντοτε να γίνεται σεβαστό από το Εφετείο.
Εναπόκειται στο διάδικο ο οποίος αμφισβητεί τα ευρήματα του δικαστηρίου που σχετίζονται με την αξιοπιστία να πείσει το Εφετείο ότι αυτά είναι εσφαλμένα (Βλ. Mylonas and Others v. Kaili (1967) 1 C.L.R. 77, Sakellarides v. Papa Savva and Another (1966) 1 C. L.R. 261, 262 και Imam v. Papacostas (1968) 1 C.L.R. 207, 208)».
O καθείς των εφεσειόντων επιδιώκει να ανατρέψει το μέρος της μαρτυρίας που το Δικαστήριο αποδέχτηκε και τον εμπλέκει, απομονώνοντας σημεία της απόφασης, παραβλέποντας όμως τη συνολικά ορώμενη κρίση του Δικαστηρίου η οποία παρά το ότι περιέχει τα στοιχεία της αιτιολογίας σε διάφορα μέρη της απόφασης, δεν στερείται ούτε πειστικότητας ούτε πάσχει ώστε να πρέπει το Εφετείο να επέμβει.
Παρά τις πιο πάνω διαπιστώσεις μας θα σταθούμε στα κομβικά σημεία των επιδίκων θεμάτων όπως το Κακουργιοδικείο θεώρησε ότι έπρεπε να αξιολογήσει τη δοθείσα μαρτυρία.
ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ 2Α ΚΑΙ 2Β ΤΗΣ Α΄ ΦΑΣΗΣ:
Για τα συμβόλαια 2Α και 2Β, είναι φανερό ότι το Κακουργιοδικείο αποδέχθηκε τον Μαληκίδη εξ ολοκλήρου, ενώ για τους λόγους που εμπεριστατωμένα - και θα λέγαμε εξαντλητικά - θέτει δεν αποδέχτηκε πλήρως τους Βέργα και Τουμαζή. Η συνέπεια αυτής της διεργασίας ήταν η θεμελίωση της ενοχής των Κ3 και Κ4 στις σχετικές κατηγορίες που αφορούν τα συμβόλαια 2Α και 2Β της Atlas Pantou, ενώ αντίστοιχα η μη θεμελίωση της ενοχής του Κ1, ο οποίος εμπλεκόταν σε αυτή την πτυχή μόνο από το Βέργα.
Με μεγάλο αριθμό λόγων έφεσης της Α΄ Ομάδας οι Κ3 και 4 πλήττουν το έργο του Κακουργιοδικείου. Πλημμέλεια αποδίδεται γενικά στον τρόπο που το Κακουργιοδικείο προσέγγισε και «ξεχώρισε» μαρτυρία.
Αναφέραμε και προηγουμένως ότι το όλο θέμα ανάγεται στον τρόπο που αυτό θα αιτιολογηθεί. Παρατηρούμε λοιπόν ότι το Κακουργιοδικείο από τις σελ.68-81 αντιπαραβάλλει και συγκρίνει τις εκδοχές των ΜΚ αλλά και του ιδίου του Κ4, στην ένορκη μαρτυρία του Κ4 (ο Κ3 επέλεξε να ασκήσει το δικαίωμα της σιωπής).
Η αιτιολογία της υπερίσχυσης του Μαληκίδη ως αξιόπιστου μάρτυρα με τα απαραίτητα στοιχεία θετικότητας δεν ήταν θέμα εντύπωσης μόνο. Εξηγήθηκε γιατί ο Μαληκίδης δεν διεπόταν από αλλότρια κίνητρα εναντίον των Κ3 και 4 και αναδύθηκε πειστικά η θέληση του να πει την αλήθεια. ΄Αλλωστε, για την ίδια «αλήθεια» βρέθηκε και ο ίδιος να υφίσταται τιμωρία δια της δικής του φυλάκισης. Το Δικαστήριο εξήγησε γιατί επίσης ο Βέργας (που ενέπλεκε και τον Κ1) δεν ήταν τόσο συγκεκριμένος, ώστε να γίνει αποδεκτός. Αναφέρει το Κακουργιοδικείο ότι ο Βέργας είχε κάθε λόγο να μην αποκαλύψει ο,τιδήποτε συγκεκριμένο επ΄αυτού, αφού ούτε στην παραδοχή του στην Ποιν.Υποθ. αρ.12057/2014 δέχθηκε ότι έπαιρνε μίζες για τα Συμβόλαια Α΄ και Β΄.
Με πειστικό λόγο ακόμη το Κακουργιοδικείο εξήγησε γιατί ο Τουμαζής δεν μπορούσε καθ΄ολοκληρίαν να γίνει αποδεκτός. ΄Ηταν έκδηλη - όπως τόνισε- η προσπάθεια του, όπου μπορούσε, να αποφύγει την περισσότερη εμπλοκή του, αποδεχόμενος ωστόσο την καταβολή του ποσού των 100,000 θέση που ευθέως ανέφερε και ο Μαληκίδης. Το Κακουργιοδικείο ακριβώς επισήμανε με μεγάλη επιμέλεια και προσοχή τα σημεία που ο Τουμαζής «σκίαζε» την πραγματικότητα για να προστατεύσει το συνέταιρο του ή για να καταδείξει ή να αναδείξει ότι δρούσε «υπό το κράτος εκβιασμού». Αυτά είναι που δεν δέχθηκε το Κακουργιοδικείο. Η αιτιολόγηση είναι πλήρης και εμπεριστατωμένη. Με τον ίδιο περιεκτικό τρόπο εξήγησε γιατί δεν πείσθηκε από την αρνητική, πιο πάνω τοποθέτηση, του Κ4. Το ίδιο δεν θεώρησε πειστική την υπερασπιστική θέση του Κ3 προς τον Μαληκίδη, ότι δηλαδή ο τελευταίος έδρασε για να προστατέψει τον εαυτό του «εμπλέκοντας και άλλα άτομα στις άνομες ενέργειες του».
Η ρητή θέση του Κ3 και η σιωπηρή τοποθέτηση του Κ4 ότι δεν θέλει να πιθανολογήσει γιατί ο Μαληκίδης τους ενέπλεξε, δεν έπειθαν. Το Κακουργιοδικείο έδωσε «εξαντλητική» αιτιολογία περί αυτού. Τίποτε μεμπτό δεν εντοπίζουμε στο έργο του Δικαστηρίου και απορρίπτουμε τους σχετικούς λόγους έφεσης της Ομάδας Α΄ των Κ3 και 4.
ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ 3Α΄ ΤΗΣ Α΄ ΦΑΣΗΣ:
Επ΄αυτού του θέματος που αφορά την εμπλοκή του Κ2 και την εταιρεία Awatech και πάλι το Κακουργιοδικείο στηρίζεται στη μαρτυρία του Μαληκίδη, ενώ δεν αποδέχεται (εκτός σε κάποια συγκεκριμένα σημεία) ούτε τον ΜΚ23 Ιορδάνου, ο οποίος «αντιπροσώπευε» σε κάποιο στάδιο την εταιρεία, ούτε τον ίδιο τον Κ2, αλλά ούτε και τον ΜΥ6 Κουταλιανό.
Στα διαδραματισθέντα όμως, σε συνάρτηση μ΄αυτή την πτυχή, εμφανίζονται και άλλα πρόσωπα, ο Μπάφας καθώς και ο Ομήρου (αποβιώσας, Δημοτικός Σύμβουλος τότε). Η ειδική αξιολόγηση του Κακουργιοδικείου επ΄αυτής της πτυχής καλύπτεται στις σελ.81-97.
Κομβικό σημείο στο ιστορικό αυτό ήταν η πρώτη συνάντηση των ως άνω προσώπων που έλαβε χώρα στο σπίτι του Ομήρου. Ο Μαληκίδης από την κατάθεση του στην Αστυνομία ομιλεί για αυτή τη συνάντηση όταν τον κάλεσε στο σπίτι του ο Ομήρου. Εκεί ήταν και ο Κ2, όπου για πρώτη φορά μίλησαν για «όφελος» τους προσωπικό (και των τριών). Ο Κ2 και ο Ομήρου είπαν στον Μαληκίδη ότι γνώριζαν κάποιο ΄Ελληνα που αντιπροσώπευε μια εταιρεία (ο Μπάφας) και αν «έπαιρνε» την προσφορά θα είχαν προσωπικό όφελος. Συμφώνησαν. Ακολουθεί η δεύτερη συνάντηση - στο σπίτι πια του Ιορδάνους (ΜΚ23). Παρών ήταν ο Μπάφας. Εκεί συμφωνήθηκε και το ποσό της μίζας (44,000 ο καθένας από τους τρεις). Ακολούθησε συνάντηση στο Δημαρχείο Πάφου (πριν από την υποβολή της προσφοράς). Συμφωνήθηκε ότι εάν η προσφορά κατακυρωνόταν στο αυξημένο ποσό, η μίζα που θα έπαιρναν θα ήταν 114,000 ο καθένας. Πήγαν στην Αθήνα και οι τρεις (μετά την έναρξη του έργου) και ο Μπάφας έδωσε 20,000 στο καθένα.
Kαι ξαναπήγαν στην Αθήνα, όπου τους έδωσε και πάλι 20,000 στον καθένα.
Ο Ιορδάνους μίλησε για τη συνάντηση στο σπίτι του, ενώ δέχθηκε ότι εκεί μίλησαν «για την προμήθεια που θα έπαιρναν οι τρεις πιο πάνω» δεν θυμόταν πόσα χρήματα ζήτησαν από τον Μπάφα. Και δεν γνώριζε αν ο Μπάφας έδωσε όντως τα ποσά. Υπέδειξε επίσης ότι με τον Κ2 τον συνδέει πολυετής φιλία.
Απόλυτα πειστικούς λόγους δίδει το Κακουργιοδικείο και για τη μη αποδοχή του ΜΥ6 Κουταλιανού (σελ.59-61), του οποίου η μαρτυρία χαρακτηρίστηκε ως έχουσα κύρια προσπάθεια την υποβοήθηση του από χρόνια φίλου του, Κ2.
Είναι η κρίση μας ότι το έργο της αξιολόγησης δεν περιέχει ο,τιδήποτε μεμπτό.
Β΄ ΦΑΣΗ - ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ Α΄ και Ε΄ - Κ1 και Κ3
Επ΄αυτής της πτυχής και των αντιστοίχων κατηγοριών που αφορούν τους Κ1 και 3 και τις εταιρείες Medcon και General Constructions Co.Ltd JV, μελετήσαμε τους σχετικούς λόγους έφεσης που αφορούν βασικά το έργο της αξιολόγησης των Μαληκίδη και Βέργα, αλλά και των ΜΚ6 Χειμαρίδη, τη ΜΚ21 Καραντώκη και του ΜΚ7 Κορωνή.
Οι τρεις τελευταίοι αφορούν πρόσωπα εκ της Medcon - με δεσπόζουσα μαρτυρία αυτή του ΜΚ6 Χειμαρίδη.
Παρατηρείται εν προκειμένω ότι στο έργο του, το Κακουργιοδικείο (σελ.97-108) ένοιωσε μεγαλύτερη ασφάλεια να στηριχθεί στους τρεις πιο πάνω μάρτυρες από ότι σε άλλους αξιωματούχους εργολαβικών εταιρειών. Παρά ταύτα, κάποια επιμέρους σημεία της μαρτυρίας τους δεν τα αποδέχεται και εξηγεί γιατί. Σε σχέση με κάποιες διαφορές που εντοπίζονται στη μαρτυρία τους και εν πάση περιπτώσει δεν εστιάζονται στον κύριο κορμό των γεγονότων, το Κακουργιοδικείο μέσα από εκτενή και λεπτομερέστατη αναφορά στα επιμέρους καταλήγει (σελ.107-108):
« Έχοντας κατά νου τη συμπαγή μαρτυρία και τον ακλόνητο λόγο του Χειμαρίδη επί του ζητήματος, παρά την ένταση και την έκταση της αντεξέτασης στην οποία υπεβλήθη επί τούτου, την μη ύπαρξη αντιφάσεων ή αυτοαναιρέσεων καθ' ον χρόνο περιέγραφε τα ουσιαστικά γεγονότα που εδώ απασχολούν, σε συνδυασμό με την άνεση και φυσικότητα στην εκφορά του λόγου του, απόρροια κρίνουμε στην συγκεκριμένη περίπτωση, του γεγονότος ότι πράγματι μετέφερε στο Δικαστήριο γεγονότα που ο ίδιος έζησε ως πρωταγωνιστής, είναι φανερό ότι δεν υπάρχουν οποιαδήποτε περιθώρια αμφισβήτησης των αναφορών του. Ήταν σε θέση να δώσει τόσες λεπτομέρειες και στοιχεία για την εξέλιξη των γεγονότων, σε συνάρτηση πάντα με τον τρόπο που ήρθε σε επαφή με τους κατηγορούμενους αρ. 1 και 3, τις συναντήσεις τους, τους χώρους στους οποίους τους επισκεπτόταν, προκαλώντας σε κάποιο στάδιο τον ευπαίδευτο συνήγορο του κατηγορουμένου αρ. 1, αν επιθυμούσε, να περιγράφει το γραφείο του τελευταίου όπου τον συναντούσε για να του παραδίδει μετρητά χρήματα, πράγμα που του ζητήθηκε σε κάποιο βαθμό και έπραξε σε σχέση με τον κατηγορούμενο αρ. 3. Έχοντας κατά νου ζωντανή εικόνα του μάρτυρα καθ' ον χρόνο κατέθετε ενώπιον του Δικαστηρίου, ζυγιάζοντας πολύ προσεκτικά τις αναφορές και τοποθετήσεις του για το ζήτημα, δεν διατηρούμε οποιαδήποτε επιφύλαξη ότι υπήρξε ειλικρινής επί τούτου, μεταφέροντας στο Δικαστήριο γεγονότα όπως αυτά εξελίχθηκαν στην πραγματικότητα».
Μεταξύ δε Βέργα - Μαληκίδη - Χειμαρίδη το Δικαστήριο εξήγησε γιατί δεν αποδέχεται τον ισχυρισμό του Μαληκίδη (έναντι των θέσεων Χειμαρίδη-Βέργα) ότι ο Μαληκίδης δεν πήρε οποιονδήποτε ποσό. Υποδεικνύεται δε ότι ο Μαληκίδης στην υπόθεση 12057/14 παραδέχθηκε και καταδικάστηκε ότι έλαβε από τον Χειμαρίδη το ποσό των 100,000 (για το Συμβόλαιο Ε΄). Ομοίως εξηγεί το πώς αντιμετώπισε τους λοιπούς μάρτυρες αυτής της πτυχής των γεγονότων ως άνω, δίδοντας πλήρεις εξηγήσεις για τον τρόπο κατάταξης τους.
Δεν θεωρούμε αναγκαίο να ασχοληθούμε μικροσκοπικά με την αντιμετώπιση αυτών των μαρτύρων, ως εισηγείται κατά βάση η πλευρά του Κ1 και 3.
Ακριβώς είναι αρκετό ότι δια της απόφασης του Κακουργιοδικείου αναδυόταν ένα έργο επίμονο, ορθολογιστικό και πλήρως αιτιολογημένο.
Β΄ ΦΑΣΗ - ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ Β - Κ1
Το Κακουργιοδικείο επεξεργάζεται αξιολογικά τους σχετικούς μάρτυρες Κ.Α. (Μαληκίδη - Βέργα - Ιορδάνους) καθώς και τον Κ1 στις σελ.108-117. Προκύπτει ότι υπερισχύει στον τομέα αυτό η μαρτυρία του Μαληκίδη, ενώ εξηγείται γιατί θεωρείται ότι ο Βέργας τελούσε σε σύγχυση για αυτή την πτυχή (αφού σύγχυσε το συμβόλαιο Β΄ με το συμβόλαιο Δ΄). Εξηγεί επίσης γιατί κρίνεται ο Ιορδάνους μη αποδεκτός. Θυμίζουμε ότι αυτή η πτυχή αφορά την Κοινοπραξία Loizos Iordanous Construction & Ergoliptiki Eteria Ch. P. Th. Alexandrou Ltd J.V. και αφορά κατηγορίες εναντίον του Κ1.
Κρίνουμε σκόπιμο να παραθέσουμε το πώς το Κακουργιοδικείο αντιμετώπισε τον ΜΚ Ιορδάνους, σελ.113-114:
«Εστιάζοντας την προσοχή μας στη μαρτυρία και τις ειδικότερες τοποθετήσεις του μάρτυρα Ιορδάνους, (Μ.Κ.23) επί των ζητημάτων που εδώ ενδιαφέρουν, ευθύς εξαρχής θα πρέπει να εντοπίσουμε τις από μακρού χρόνου υπάρχουοες φιλικές, επαγγελματικές και οικογενειακές σχέσεις μεταξύ του ίδιου και του Γιώργου Μιχαηλίδη (κατηγορούμενου αρ. 1). Οι καλές και στενές σχέσεις άλλωστε των δύο, όπως τέθηκε από το Βέργα, χωρίς να αμφισβητηθεί, ήταν καλά γνωστές σε όλη την Πάφο. Στο ισχυρό προφανώς πλέγμα των σχέσεων των δύο, εντάσσεται και το γεγονός, ως τέθηκε στο Δικαστήριο, ότι ο Ιορδάνους δάνεισε χρήματα στον κατηγορούμενο αρ. 1 ενώ ο τελευταίος, δεν δίστασε να τον εξυπηρετήσει, καταβάλλοντας για λογαριασμό του ποσό ως εγγύηση, για την εργοδότηση αλλοδαπού, κατά τον τρόπο που εξήγησε. Ως έχουμε ήδη σημειώσει, η συγγενική, επαγγελματική ή φιλική σχέση ενός μάρτυρα με έναν κατηγορούμενο, από μόνη της - στη συνήθη ροή των πραγμάτων - δεν μπορεί να αποτελέσει εύλογη βάση αμφισβήτησης της αξιοπιστίας του. Ωστόσο, ανάλογα πάντα με τις συνθήκες που περιβάλλουν κάθε περίπτωση, μπορεί να αποβεί κρίσιμη και καθοριστική επί του θέματος. Δεν διατηρούμε οποιαδήποτε αμφιβολία ότι ο Ιορδάνους, είχε πολλούς και καλούς λόγους να απομακρύνει και να αποστασιοποιήσει τον ως άνω φίλο του, κατηγορούμενο αρ. 1, από την εξέλιξη των γεγονότων στα οποία ο ίδιος αναφερόταν. Στην υπό συζήτηση περίπτωση, έχοντας κατά νου, όχι μόνο το περιεχόμενο της μαρτυρίας του Ιορδάνους, ως αποτυπώνεται στα «στεγνά» πρακτικά της δικαστικής διαδικασίας, αλλά και τη ζωντανή εικόνα του στο εδώλιο του μάρτυρα, δεν διατηρούμε οποιαδήποτε αμφιβολία για τη διάθεση του να βοηθήσει και τον κατηγορούμενο αρ. 1 - όπως έπραξε επίσης για τον στενό και από μακρού χρόνου φίλο του, κατηγορούμενο αρ. 2 - χωρίς να τον απασχολεί η υποχρέωση του, να βοηθήσει το Δικαστήριο να καταλήξει στα σωστά συμπεράσματα για τα γεγονότα που περιβάλλουν την υπό συζήτηση υπόθεση».
Ακολουθούν δύο άλλες σελίδες για την απόρριψη της μαρτυρίας του. Όπως αναφέραμε είναι ο Μαληκίδης που εδώ υπερισχύει, ως εξής:
«Αντίθετα, ο Μαληκίδης, όπως και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων για τις οποίες κατάθεσε, έθεσε υπόψη του Δικαστηρίου πλείστες όσες λεπτομέρειες σε σχέση με την εξέλιξη των γεγονότων. Κάθετος και κατηγορηματικός καθ' ον χρόνο αναφερόταν στην εξέλιξη των γεγονότων που περιβάλλουν και τα ζητήματα που αφορούν το συμβόλαιο Β της Β' Φάσης του αποχετευτικού συστήματος Πάφου, έπεισε το Δικαστήριο για την αλήθεια της τοποθέτησης του ότι ο ίδιος, κατ' εφαρμογή της συμφωνίας που επισφραγίστηκε στο γραφείο του κατηγορούμενου αρ. 1, έλάβε από τον τελευταίο, μέρος μόνο των συμφωνηθέντων, ήτοι 33.000,00, με τον τελευταίο να του αποκαλύπτει, ότι από το συνολικό ποσό των 100.000,00 που έλαβε από το φίλο του Ιορδάνους, ισόποσο ποσό, ήτοι 33.000,00 παρέδωσε και στον Βέργα, κρατώντας για τον εαυτό του τα υπόλοιπα».
Απορρίπτει δε το Κακουργιοδικείο την ένορκη τοποθέτηση του Κ1 ως εξής:
«Η γενική άρνηση του κατηγορούμενου αρ. 1, ότι ο ίδιος ουδέποτε έλαβε μέρος σε συνάντηση στο γραφείο του, κατά τον τρόπο που υποστήριξαν οι Βέργας και Μαληκίδης σε συνάρτηση με το συμβόλαιο Β της Β Φάσης του αποχετευτικού συστήματος Πάφου, ως επίσης, ότι δεν έλαβε οποιοδήποτε ποσό από τον Ιορδάνους, ως αποτέλεσμα της συμφωνίας που οι Βέργας και Μαληκίδης δηλώνουν ότι συνομολογήθηκε ουσιαστικά στο γραφείο του, έχοντας κατά νου το σύνολο των περιστατικών που τέθηκαν υπόψη μας, δεν πείθει. Δεν διαφοροποιεί την αντίληψη μας για την αλήθεια των τοποθετήσεων του Μαληκίδη, όσον αφορά το ύψος του ποσού που ο εν λόγω μάρτυρας διατείνεται ότι διαμοιράστηκε μεταξύ Βέργα, Μαληκίδη και Μιχαηλίδη, ούτε βεβαίως την κατάληξη μας, ότι η συμφωνία την οποία οι μάρτυρες Βέργας και Μαληκίδης υποστηρίζουν ότι έγινε στο γραφείο του Μιχαηλίδη, πράγματι έλαβε χώρα, με στόχο να διασφαλιστεί η επιτυχία της προσφοράς της κοινοπραξίας σε σχέση με το συμβόλαιο Β της Β' Φάσης του αποχετευτικού συστήματος Πάφου».
Είναι φανερό ότι δεν χωρεί ομοίως επέμβαση μας στον τρόπο που το Κακουργιοδικείο επιτέλεσε το έργο του.
Β΄ ΦΑΣΗ - ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ Δ
Η μαρτυρία για το θέμα αυτό μπορεί να διαχωρισθεί σε δύο βασικές υποκατηγορίες παρά το ότι αφορά την ίδια εταιρεία, δηλαδή την Envitec. Είναι η μαρτυρία που αφορά τον Κ1 αφενός και η μαρτυρία που αφορά τον Κ5 αφετέρου. Αυτό προκύπτει από τη χρονική διαφορά που έχουν τα γεγονότα αφού, η εμπλοκή του Κ1, φανερώνεται με βάση τη μαρτυρία να είναι στην έναρξη του συμβολαίου ενώ η εμπλοκή του Κ5, στο τέλος, όπου διαπιστώνονται εκκρεμότητες στις πληρωμές προς την εταιρεία.
Παρά το ότι το Κακουργιοδικείο ασχολείται σε μια ενότητα με το θέμα αυτό στις σελ.117-139 και σε κάποια σημεία συμπλέκονται οι κρίσεις για τις δύο υπο-κατηγορίες, προκύπτουν τα ακόλουθα.
Για τον Κ1 σχετική ήταν η μαρτυρία των Βέργα-Μαληκίδη, Ιορδάνους και Δρακόπουλου.
Το Κακουργιοδικείο θεώρησε ότι η μαρτυρία των Μαληκίδη (κυρίως) και Βέργα (σε μερικά κομβικά σημεία) αξιόπιστη και στηρίζουσα την εκδοχή της Κατηγορούσας αρχής. Δεν αποδέχθηκε για τους λόγους που επίσης εξήγησε ούτε τον Δρακόπουλο ούτε τον Ιορδάνους. Απέρριψε επίσης ως αναξιόπιστη την εκδοχή του Κ1.
Για τον Κ5 σχετική ήταν η μαρτυρία Βέργα, Πολυδώρου και Δρακόπουλου. Σε συνάρτηση λοιπόν με τη δεύτερη υποενότητα που αφορούσε την εμπλοκή του Κ5 αποδέχθηκε πλήρως την εκδοχή Βέργα και μερικώς την εκδοχή Δρακόπουλου. Αποδέκτηκε δε στο βαθμό που ήταν σχετική τη μαρτυρία Πολυδώρου.
Κατ΄αρχάς η διεργασία αυτή του Κακουργιοδικείου ενδεχομένως να ξένιζε αν δεν ακολουθούσε πλήρης αιτιολογία για την μερική αποδοχή ή την σχεδόν εξ ολοκλήρου απόρριψη μαρτύρων όπως ο Δρακόπουλος και ο Ιορδάνους. Οι εφέσεις βεβαίως και των Κ1 και 5 στοχεύουν στον τρόπο που λειτούργησε το Δικαστήριο, ο καθείς εστιάζοντας στο μέρος που τον επηρεάζει.
Όμως το Ανώτατο Δικαστήριο δέον να αντικρύσει σφαιρικά το έργο που συντελέστηκε.
Εξηγήθηκε από το Κακουργιοδικείο με άκρα σχολαστικότητα γιατί ο Δρακόπουλος έπρεπε να απορριφθεί ως μάρτυρας της αλήθειας για το χρόνο της «αφετηρίας» του συμβολαίου Δ΄, όπου δεν ομιλεί για μίζες της εταιρείας του. Ενώ αντίθετα γίνεται αποδεκτός για μεταγενέστερα γεγονότα «στο διακανονισμό των απαιτήσεων» εμπλέκοντας τον Κ5 (αλλά όχι τον Κ1 που η εμπλοκή του αφορά την αρχή).
Επίσης το Κακουργιοδικείο επεξηγεί με σαφήνεια και πειστικότητα γιατί ούτε τον Ιορδάνους (που επίσης δεν εμπλέκει τον Κ1) θεωρεί αξιόπιστο.
Αναφέρει το Κακουργιοδικείο:
«Απασχολεί το Δικαστήριο το γεγονός πως ενώ ο Βέργας και Μαληκίδης υποδεικνύουν ότι μαζί με τον κατηγορούμενο αρ. 1, έλαβαν ο κάθε ένας το ποσό των 50.000,00 από το Δρακόπουλο, ο τελευταίος, ο οποίος φέρεται και από τους δύο να κατέβαλε τα ως άνω χρήματα, δεν προβαίνει σε οποιαδήποτε αναφορά για το ζήτημα.
Προσεκτική θεώρηση της μαρτυρίας του Δρακόπουλου, καταδεικνύει ότι η πιο πάνω στάση του στο ειδικότερο αυτό ζήτημα, φαίνεται να εξυπηρετεί την γενικότερη εκδοχή που ο ίδιος προέβαλε και προώθησε για την όποια εμπλοκή του ίδιου και της εταιρείας του στην εξέλιξη των γεγονότων που περιβάλουν την υπό συζήτηση υπόθεση.
Ούτε ο Δρακόπουλος πρωτοτύπησε σε σχέση με την εκδοχή που προέβαλε όσον αφορά το ρόλο και τη συμμετοχή του ίδιου και της εταιρείας του στην εξέλιξη των γεγονότων που απασχολούν στην παρούσα. Ακολούθησε ουσιαστικά την γραμμή που προβλήθηκε και από άλλους εργολάβους που ανέλαβαν την εκτέλεση διαφόρων συμβολαίων του αποχετευτικού συστήματος Πάφου, προκειμένου να δικαιολογήσουν ενέργειες και συμπεριφορές τους που δυνατόν να αποκάλυπταν ένα πολύ πιο δραστήριο ρόλο για τους ίδιους στην εξέλιξη των γεγονότων και ενδεχομένως, ουσιαστικής εμπλοκής τους σε αξιόποινες πράξεις. Διαπιστώνεται, από το σύνολο της μαρτυρίας του, πως σε κάθε περίπτωση που προφανώς διέβλεπε ότι η εξέλιξη των γεγονότων δυνατόν να αποκάλυπτε ότι ο ρόλος του δεν ήταν αυτός του εκβιαζομένου θύματος που αναγκαζόταν να υποκύπτει στις απαιτήσεις άλλων, φρόντιζε, είτε να παρασιωπήσει γεγονότα είτε να παρουσιάσει αυτά κατά τρόπο που θα εξυπηρετούσαν την ως άνω εκδοχή του.
Στα πλαίσια της ως άνω προσπάθειας, εντάσσεται και η αποσιώπηση ουσιαστικά της συνάντησης στο ξενοδοχείο Caravel στην Αθήνα, όπως την περιγράφουν οι Βέργας και Μαληκίδης. Προφανώς, η παρουσία του εκεί και η καταβολή εκ μέρους του 150.000,00, μήνες μόλις μετά την υπογραφή του συμβολαίου Δ, (σε συνέχεια της συνάντησης στον Αναλιώντα στην οποία καθ' όλα πειστικά αναφέρθηκε ο Μαληκίδης) δεν θα συνείδε με την εκδοχή του για τον ρόλο του στην εξέλιξη των γεγονότων, αναδεικνύοντας ένα διαφορετικό για τον ίδιο ρόλο στην επίτευξη του στόχου της εξασφάλισης του συμβολαίου Δ από την εταιρεία του. Την εξυπηρέτηση του ίδιου στόχου, της αποσιώπησης δηλαδή του όποιου διαφορετικού και ενεργού ρόλου του στην εξέλιξη των γεγονότων που αφορούν την εξασφάλιση του συμβολαίου Δ από την εταιρεία του, θεωρούμε ότι εξυπηρετεί και η μη αναφορά του στη συνάντηση του ξενοδοχείου Alexander The Great και στο αντικείμενο της, ζήτημα για το οποίο, καθ' όλα πειστικά αναφέρθηκε ο μάρτυρας Βέργας».
Σε σχέση με τον Κ5 συντριπτική βαρύτητα έχει η μαρτυρία Βέργα. Τέλη του 2013, ο Βέργας, με σκοπό να υλοποιήσει την επιθυμία του Δρακόπουλου να «φροντίσουν» να μην πάει οτιδήποτε στραβά με το διακανονισμό των εκκρεμοτήτων της Envitec, με το ΣΑΠΑ, προσεγγίζει τον Κ5 και τον Πολυδώρου, δημοτικούς συμβούλους, οι οποίοι δέχτηκαν να συναντήσουν το Δρακόπουλο στο Αμαθούς Πάφου. Ο Βέργας ανέφερε ότι εύκολα δέχτηκε ο Κ5 ξέροντας τι θα ζητούσε ο Δρακόπουλος και λέγοντας του ότι είχε κάποιες επείγουσες ανάγκες. ΄Εγινε η συζήτηση. Πρώτα με τον Βέργα-Δρακόπουλο-Πολυδώρου και μετά με τους δύο πρώτους και τον Κ5.
Το αντάλλαγμα που θα ζητούσαν (100,000 κατά ήμισυ) οι Βέργας και Κ5 το συμφώνησαν μετά και ο Βέργας το ζήτησε από τον Δρακόπουλο.
Ο Βέργας σε συνεννόηση με τον Δρακόπουλο διευθέτησε όπως ο Κ5 ταξιδεύσει 2 φορές στην Αθήνα όπου και πήρε σύνολο 55,000, ποσό που μοίρασαν (27,500 έκαστος).
΄Οσον αφορά τον Κ5, είναι φανερό ότι τα ευρήματα περί της εμπλοκής και χρηματισμού τα στηρίζει καθ΄ολοκληρίαν ο Βέργας. Προφανώς το Κακουργιοδικείο εκφράζει την αποδοκιμασία του για τον Δρακόπουλο όσον αφορά την προσπάθεια και αυτού να φανερώσει όσα λίγα μπορεί για τη δική του εμπλοκή και το εύρος αυτής. Εκεί που μπορεί να το πράξει (να αποφύγει την πιο έντονη εμπλοκή του), το πράττει.
Όμως σε σχέση με τα αφορώντα τον Κ5, το Κακουργιοδικείο θεωρεί ότι η μαρτυρία του Δρακόπουλου στηρίζει τη μαρτυρία του Βέργα - που έτσι και αλλιώς θέτει όλες τις αναγκαίες λεπτομέρειες - σε δύο βασικά σημεία:
(α) παρουσία του Κ5 στο ξενοδοχείο Amathus (κάτι που στηρίζει και ο Πολυδώρου χωρίς να γνωρίζει για τη συζήτηση).
Αυτό συσχετίζεται εξ αντιδιαστολής εύστοχα με τον ισχυρισμό του Κ5 ότι ποτέ δεν συναντήθηκαν με τον Βέργα και Δρακόπουλο.
(β) Η μαρτυρία των Βέργα και Δρακόπουλου ταυτίζεται και για τις συναντήσεις στην Αθήνα, όπου δόθηκαν τα χρήματα της μίζας (30.12.2013 και 15.1.2014). Σημειώνεται δε ότι ο Κ5 δεν σχολιάζει το ζήτημα παρά το ότι είναι κοινό έδαφος ότι στις συγκεκριμένες μέρες ταξίδεψε αυθημερόν στην Αθήνα.
Συντριπτική θα λέγαμε είναι η μαρτυρία του Αστ.Παλαόντα σε συνδυασμό με τον Βέργα, για την προσπάθεια του Κ5 να πείσει τον Βέργα όταν τον επισκέπτεται στο κρατητήριο, παρουσιαζόμενος ως ο δικηγόρος του ώστε «να μιλήσει» στο Δρακόπουλο για να μην αποκαλύψει τα της εμπλοκής του. Αυτά βεβαίως σε σχέση με την κατηγορία παρέμβασης στη δικαστική διαδικασία.
Αναφέρει το Κακουργιοδικείο τα εξής:
«Προβάλλεται περαιτέρω η θέση, μέσω της ως άνω δήλωσης του κατηγορουμένου αρ. 5, ότι ο ίδιος ποτέ δεν ανέφερε στον αστυφύλακα με αρ. μητρώου 3096, X. Παλαόντα, κατά την επίσκεψη του στα κρατητήρια όπου συνάντησε το Βέργα, ότι είναι ο δικηγόρος του τελευταίου και πως ουδέποτε ζήτησε από το Βέργα να μιλήσει με το Δρακόπουλο. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι στις 03.12.2014, ο κατηγορούμενος αρ. 5 επισκέφθηκε το Βέργα στο χώρο όπου κρατείτο στον Κεντρικό Αστυνομικό Σταθμό Πάφου. Τόσο το τεκμήριο 2 (καταχωρήσεις επισκέψεων δικηγόρου - κρατουμένου) όσο και τα πλάνα από τις κάμερες του κλειστού συστήματος παρακολούθησης του συγκεκριμένου χώρου, (τεκμήριο 3) καταδεικνύουν τούτο. Το πρώτο ζήτημα, που πρέπει επομένως να διαλευκανθεί, είναι ο σκοπός της επίσκεψης. Έχουμε καταγράψει την εκδοχή του Βέργα, στην οποία παρέμεινε σταθερός και αταλάντευτος. Στην ανώμοτη δήλωσή του, ο κατηγορούμενος αρ. 5, παρόλο που αρνείται ότι δήλωσε στον αστυφύλακα Παλαόντα, ότι είναι ο δικηγόρος του Βέργα και ότι ζήτησε από το Βέργα να μιλήσει στο Δρακόπουλο, δεν αναφέρει ποιος ήταν ο λόγος της επίσκεψής του. Σε μια προσπάθεια διερεύνησης του συγκεκριμένου ζητήματος, ανατρέξαμε στα πρακτικά της διαδικασίας, προκειμένου να εντοπίσουμε οποιαδήποτε σχετική υποβολή ή θέση της υπεράσπισης του κατηγορούμενου αρ. 5, για να διαπιστώσουμε, πως όπως τουλάχιστον υποβλήθηκε στο Βέργα και ο τελευταίος το απέρριψε, η επίσκεψη του κατηγορούμενου αρ. 5 ήταν μια ανθρώπινη επίσκεψη και ότι ο Βέργας ήταν εκείνος που ζήτησε από τον κατηγορούμενο αρ. 5, συναντώντας τον σε κάποιο άγνωστο χρονικό σημείο στο χώρο του Δικαστηρίου Πάφου, να τον επισκεφθεί. Τίποτα πέραν αυτού. Η ως άνω υποβληθείσα θέση, δεν υποστηρίχθηκε από τον κατηγορούμενο αρ. 5 στο πλαίσιο της ως άνω δήλωσής του. Παρέμεινε μετέωρη, γενική και αόριστη υποβολή. Το Δικαστήριο, στη βάση των πιο πάνω παρατηρήσεων, και λαμβανομένης υπόψη της ευρύτερης αντίληψής του για την πειστικότητα των ισχυρισμών του Βέργα τόσο σε σχέση με το ειδικότερο ζήτημα που εδώ απασχολεί, όσο και σε συνάρτηση με το γενικότερο ζήτημα του συμβολαίου της Envitec και την εμπλοκή του κατηγορούμενου αρ. 5, έχει πεισθεί ότι οι θέσεις και η εκδοχή του Βέργα για το σκοπό της επίσκεψης του κατηγορούμενου αρ. 5, απηχούν τα αληθινά γεγονότα της υπό συζήτηση περίπτωσης. Ωσαύτως, και ο αστυφύλακας Παλαόντας, ο οποίος έχει ήδη κριθεί αξιόπιστος μάρτυρας, κρίνουμε ότι είπε την αλήθεια στο Δικαστήριο. Οι προβαλλόμενοι στην δήλωση του κατηγορούμενου αρ. 5 αντίθετοι ισχυρισμοί, δεν μπορούν να υιοθετηθούν και κατ' επέκταση να κλονίσουν την μαρτυρία του. Δεν έχουμε διαπιστώσει οτιδήποτε που να πείθει, ότι ο ισχυρισμός του κατηγορούμενου αρ. 5, πως δεν είπε στον Παλαόντα ότι είναι δικηγόρος του Βέργα ενώ ως προβλήθηκε από την πλευρά της υπεράσπισης ο λόγος που του έδειξε τη δικηγορική του ταυτότητα ήταν επειδή δεν είχε μαζί του την πολιτική του ταυτότητα, ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Αντίθετα, ο αστυφύλακας Παλαόντας ήταν ιδιαίτερα κατηγορηματικός και πειστικός στη θέση του, ότι ο κατηγορούμενος αρ. 5 του ανάφερε ότι είναι ένας εκ των δικηγόρων του κατηγορούμενου αρ. 5, διευκρινίζοντας ότι ο ίδιος δεν γνώριζε, ούτε πόσοι ούτε ποιοι ήταν οι δικηγόροι του Βέργα. Αυτός ήταν και ο λόγος, όπως εξήγησε, που όταν ο κατηγορούμενος αρ. 5 του ανέφερε ότι είναι δικηγόρος του Βέργα, του ζήτησε τη δικηγορική του ταυτότητα, έκανε τη σχετική καταχώρηση στο σχετικό επί τούτου έντυπο (τεκμήριο 2) και τον οδήγησε στην ειδική αίθουσα, όπου συναντώνται οι δικηγόροι με τους κρατούμενους-πελάτες τους όπου είχαν κατ' ιδίαν συνάντηση, αφού προηγουμένως ενημερώθηκε σχετικά ο Βέργας και αποδέχθηκε να συναντηθεί μαζί του».
Οι ευπαίδευτοι συνήγοροι των Κ1-5 παραπονούνται ότι δεν έγινε διαυγές έργο αξιολόγησης από το Κακουργιοδικείο και για πολλούς μάρτυρες δεν διατυπώθηκε σαφές εύρημα αξιοπιστίας ή αναξιοπιστίας.
Εξηγήσαμε ήδη πώς λειτούργησε το Κακουργιοδικείο. Είναι γεγονός ότι η μερική αποδοχή μάρτυρος δεν διέπεται, όπως ήδη υποδείξαμε, από αυστηρούς κανόνες. Εν τέλει το θέμα κρίνεται στην επάρκεια της αιτιολόγησης (βλ. Kades v. Nicolaou (1986) 1 C.L.R. 212, Γενικός Εισαγελέας ν. Ταλιώτη (1998) 2 Α.Α.Δ. 167, Χριστοφή ν. Γρηγορίου Πολ.εφ.36/10, 13.10.215).
Το δικαίωμα αποδοχής μέρους μαρτυρίας ανάγεται στην ευχέρεια αξιολόγησης της μαρτυρίας και της δυνατότητας ορθής αποτίμησης της μαρτυρίας από το Δικαστήριο (Τheomaria Estates Ltd v. Masonia (2005)1 Α.Α.Δ. 256).
Θεωρούμε ότι όλο το φάσμα των παραπόνων των Κ1-5 δεν είναι βάσιμο. ΄Ηταν στα θεμιτά όρια της ευχέρειας που το Κακουργιοδικείο είχε, να αποδεχθεί μέρος μαρτυρίας κάποιων μαρτύρων, όπως ήδη εξηγήσαμε. Δεν θα κρίνουμε μικροσκοπικά ούτε θα σταθούμε στις λεπτομέρειες που οι συνήγοροι θέτουν για να εξουδετερωθεί το συνολικό έργο που το Κακουργιοδικείο επιτέλεσε αιτιολογημένα και με επιμέλεια. Περιττό είναι να σχολιάσουμε καν για εισηγήσεις που έγιναν για τη μη προσκόμιση «εγγράφων» ή σημειώσεων για τις μίζες. Ακριβώς επρόκειτο για παράνομες συναλλαγές και δεν θα ήταν αναμενόμενο να κρατούνται τα αρχεία ή αποδεικτικά. Επιπλέον σαν γενική παρατήρηση να πούμε ότι επρόκειτο για «συναλλαγές και συμφωνίες» σε βάθος χρόνου, πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες. Δεν θα ήταν αναμενόμενο λοιπόν να μεταφερθούν ομοιογενώς και ομοιόμορφα τα γεγονότα από τόσους διαφορετικούς ανθρώπους που είχαν διαφορετικό ρόλο και διαφορετικό ενδιαφέρον στα δρώμενα. Η πραγματικότητα είχε πολλές εκφάνσεις και αυτό μεταφέρθηκε ανάγλυφα από το Κακουργιοδικείο το οποίο μπόρεσε να αποδώσει τη μαρτυρία τόσο διαφορετικών ατόμων με κοινές συνισταμένες που οδηγούσαν με ασφάλεια στον τρόπο δράσης των εφεσειόντων.
Δεν χρειάζεται επίσης - κρίνουμε - να αναφερθούμε ειδικά και εξαντλητικά σε κάθε μάρτυρα ή κάθε πτυχή μαρτυρίας. Είναι αρκετό, όπως ήδη εξηγήσαμε, ότι για κάθε ουσιαστική πτυχή της υπόθεσης παρέχεται αιτιολογία και αναδύεται επάρκεια κρίσης επί των καθοριστικών επιδίκων θεμάτων.
Όπως επισημαίνεται στη Στυλιανίδη ν. Χ΄Πιερή (1992)1 Α.Α.Δ. 1056, η αξιολόγηση της μαρτυρίας δεν περιορίζεται σε αριθμητική αποτίμηση της αξιολόγησης αλλά επιτείνεται στο σύνολο της μαρτυρίας και των προεκτάσεων της.
Με όλο το σεβασμό, οι θέσεις των ευπαιδεύτων συνηγόρων από τους σχετικούς λόγους έφεσης, δεν έχουν τη δυναμική να ανατρέψουν τη στέρεα συλλογιστική του Κακουργιοδικείου που δεικνύει ότι επιτέλεσε το έργο του ορθά.
Ως εκ τούτου οι λόγοι έφεσης αυτής της Ομάδας απορρίπτονται.
Εξέταση των λόγων της Ομάδας Γ΄ όλων των εφέσεων - το θέμα της δίκαιης δίκης.
Το δίκαιο της δίκης πρέπει να κρίνεται κατά τρόπο απτό και συγκεκριμένο. Πρέπει να καταδεικνύεται ότι η όποια πλημμέλεια ή λάθος δεν οδηγεί στην πράξη σε βλάβη ενός κατηγορουμένου (Σκορδέλη ν. Δημοκρατίας, Ποιν.έφ.101/13 κ.ά., 6.6.2016). Το κυριότερο παράπονο για αυτή την ομάδα λόγων έφεσης αφορά την κατ΄ισχυρισμόν συναλλαγή μεταξύ της Αστυνομίας ή Εισαγγελίας και των μαρτύρων-συνεργών, ειδικά Βέργα-Μαληκίδη, ώστε να καταθέσουν στη δίκη εμπλέκοντας τον εφεσείοντα εν ονόματι μιας «επιχείρησης καθαρά χέρια».
Επανέρχεται εν προκειμένω το θέμα της αξιολόγησης των αστυνομικών και του ανακριτικού έργου, έργο που συσχετίστηκε πρωτοδίκως στο βαθμό που ήταν αναγκαίο με τον έλεγχο της ποιότητας της μαρτυρίας των Βέργα, Μαληκίδη καθώς και άλλων. Επικεφαλής της ομάδας των ανακριτών ήταν κατά την πρωτόδικη διαπίστωση ο Ελευθέριος Κυριάκου (Μ.Κ.20). Η θέση για ενέργειες των αστυνομικών «κατά παραγγελία» του τότε βοηθού Γενικού Εισαγγελέα με σκοπό την ενοχοποίηση κάποιων κατηγορουμένων, η οποία έντονα προβλήθηκε, δεν έγινε αποδεκτή.
Παραθέτουμε μέρος του σκεπτικού του Κακουργιοδικείου.
«Ο επικεφαλής της ανακριτικής ομάδας, υπαστυνόμος Κυριάκου, (Μ.Κ.20) όπως και άλλα μέλη της ανακριτικής ομάδας στους οποίους τέθηκε το ζήτημα, εξήγησαν, κατά τρόπο αφοπλιστικά πειστικό, γιατί οποιοδήποτε μέλος της ανακριτικής ομάδας δεν ήταν δυνατό να προβεί, κατά την εξέλιξη του ανακριτικού έργου, σε οποιεσδήποτε συνεννοήσεις ή διευθετήσεις με πρόσωπα τα οποία εμπλέκονταν με οποιονδήποτε τρόπο στην εξέλιξη ουσιαστικών για την υπό εξέταση υπόθεση γεγονότων, παρέχοντας τους διαβεβαιώσεις περί μη δίωξης τους. Στο τέλος της ημέρας, όπως υπεδείχθη, τούτο αποτελεί ζήτημα αρμοδιότητας και εξουσιών που κανένα μέλος της ανακριτικής ομάδος δεν είχε. Ούτε τέθηκε υπόψη μας οποιοδήποτε στοιχείο ή μαρτυρία που να καταδεικνύει ή να επιτρέπει συμπερασματικά, την κατάληξη στη θέση ότι «εξουσιοδοτήθηκαν», έστω, προς τούτο.
Στην υπό συζήτηση περίπτωση, ως έχει τεθεί υπόψη μας χωρίς να αμφισβητηθεί, ο επικεφαλής της ανακριτικής ομάδας, υπαστυνόμος Κυριάκου, με την συμπλήρωση του ανακριτικού έργου και στη βάση αυτού, καθηκόντως υπέβαλε σχετική έκθεση στην Εισαγγελική Αρχή. Κανένα στοιχείο ή μαρτυρία έχει τεθεί υπόψη του Δικαστηρίου, ικανό να οδηγήσει στη μη αποδοχή της θέσης ότι η απόφαση ποιοι από τους φερόμενους ως εμπλεκόμενους, με οποιοδήποτε τρόπο, θα διώκονταν ή όχι και αν κάποιοι θα αξιοποιούνταν ως μάρτυρες κατηγορίας ή και καθόλου στην υπό συζήτηση υπόθεση, αποτέλεσε, ως η κείμενη άλλωστε νομοθεσία υποδεικνύει, απόφαση της Γενικής Εισαγγελίας του κράτους.
Όπως, εξάλλου παρατηρεί το πρωτόδικο Δικαστήριο, οι Βέργας-Μαληκίδης διώχθηκαν και τιμωρήθηκαν με πολυετείς ποινές φυλάκισης. Σε αυτό το πλαίσιο μπορούμε να εντάξουμε και τους λόγους έφεσης που αφορούν το παράπονο κυρίως των Κ1 και Κ5 για το ότι δεν κλήθηκε ως μάρτυρας ο Υπαστυνόμος Γ.Γεωργίου, ο οποίος σύμφωνα με την εισήγηση «έδρασε» ώστε να γίνει συναλλαγή με τους μάρτυρες κατηγορίας για να καταθέσουν εμπλέκοντας τους κατηγορουμένους.
Εισηγήθηκαν ότι ο Γ.Γεωργίου, εν τοις πράγμασι, ήταν ο επικεφαλής των ανακρίσεων και ο ρόλος του έπρεπε να αποσαφηνιστεί. Το Κακουργιοδικείο ασχολείται με το θέμα (σελ.146-149) με παραπομπή και ανάλυση της σχετικής νομολογίας. Παρατηρεί εντέλει ότι στην υπό κρίση περίπτωση, στη βάση όλων όσων είχαν τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου για το ρόλο του Υπαστυνόμου Γεωργίου, δεν υπήρχε οτιδήποτε ουσιώδες επ΄αυτών, ώστε να θεωρηθεί ότι η μη παρουσία του προσβάλλει το δικαίωμα της δίκαιης δίκης, αφού δεν άφησε οποιονδήποτε κενό στην υπόθεση. (Πέγκερος ν. Δημοκρατίας (1995)2 Α.Α.Δ. 143, Οδυσσέα ν. Αστυνομία (1999)2 Α.Α.Δ. 490, Ευαγγέλου ν. Αστυνομίας (2000)2 Α.Α.Δ. 72). Υποδεικνύεται ακόμη από το Κακουργιοδικείο ότι η όποια ανάμειξη του υπαστυνόμου είχε γνωστοποιηθεί εξ αρχής στην υπεράσπιση. Συνεπώς δεν εμποδίστηκε η τελευταία να προβάλει την υπερασπιστική της γραμμή. Εν πάση περιπτώσει, η όποια εμπλοκή του υπαστυνόμου Γεωργίου έχει κριθεί από το Κακουργιοδικείο, μη ουσιώδης.
Αναδύεται από την αξιολόγηση όλων των σχετικών μαρτύρων, ιδιαίτερα των αστυνομικών που είχαν εμπλοκή στο ανακριτικό έργο, μια εικόνα δράσεων και ενεργειών που δεν διαβρώνεται από τα όποια αλλότρια κίνητρα κατ΄αντίθεση των επιμέρους εισηγήσεων που έγιναν από την πλευρά των εφεσειόντων.
Εν γένει, δεν έχουμε πεισθεί από τους σχετικούς λόγους έφεσης πως συντρέχει ζήτημα των αρχών παραβίασης της δικαίης δίκης για οιονδήποτε των εφεσειόντων. Κάποιες πτυχές των παραπόνων για μη δίκαιη δίκη, ωστόσο, εξετάζονται στη Β΄Ομάδα αμέσως μετά, αφού σε κάποιο βαθμό οι δύο ομάδες συμπλέκονται.
΄Επεται ότι οι σχετικοί λόγοι απορρίπτονται.
Εξέταση των λόγων της Β΄Ομάδας όλων των εφέσεων - νομικοί λόγοι:
Η εξέταση αυτών των λόγων κρίνουμε ότι πρέπει να λάβει χώρα σε 6 ενότητες, τις ακόλουθες:
1. Η αυτούσια υιοθέτηση μέρους της αιτιολογίας του Κακουργιοδικείου από την υπόθεση Δρομολαξιάς.
Η συγγραφή μιας δικαστικής απόφασης βασίζεται σε μια ιστορία και παράδοση της νομολογίας και της νομικής αντίκρισης εν γένει στην οποία μοιραία αλλά και επιβεβλημένα θα λέγαμε, η κοινή σκέψη και η κοινή έκφραση καθώς και η αυτούσια, πολλές φορές φρασεολογία, παρατηρείται μεν αλλά επ΄ουδενί δεν σημαίνει απουσία αιτιολογίας ή απουσία της διεργασίας της σκέψης του Δικαστηρίου.
Αντιθέτως μερικές φορές η αυτούσια επανάληψη - αναπαραγωγή μέρους άλλης απόφασης δεικνύει απουσία της ξέχωρης και ιδιαίτερης εκείνης διεργασίας του συντάσσοντος την απόφαση Δικαστηρίου (Αspis Holding Public co. Ltd ν. Αθηνοδώρου (2009) 1 Α.Α.Δ. 45 και Ζέρβος ν. Εuroinvestment Finance Public Ltd (2012) 1B A.A.Δ. 1048).
Εν προκειμένω, δεν παρατηρείται το τελευταίο αλλά το πρώτο, αφού, εκτός των σημείων της αναπαραγωγής επί νομικών αρχών και εισαγωγικών σχολίων, η αιτιολογία του Κακουργιοδικείου καλύπτει δεκάδες σελίδες σε διάσπαρτα σημεία της απόφασης καθώς και εξαντλητική αντιπαραβολή με στοιχεία, μέρη μαρτυρίας και τεκμήρια της παρούσας, ώστε να αναιρείται η όποια αμφισβήτηση των εφεσειόντων. Εν πάση περιπτώσει, θεωρούμε αναγκαίο να αναφέρουμε ότι η παράθεση έστω και εισαγωγικών θεμάτων με εντελώς ταυτόσημο τρόπο από μια απόφαση σε άλλη, ώστε να δίδεται η εικόνα της αναπαραγωγής αποσπασμάτων, δέον να αποφεύγεται.
Συνεπώς οι σχετικοί λόγοι έφεσης απορρίπτονται.
2. Τροποποίηση του κατηγορητηρίου από το Κακουργιοδικείο.
Με την ένθεση των κατηγοριών 62-66, οι Κ.1, 2, 3, 4 και 5 έθεσαν θέμα λανθασμένης εφαρμογής του αρθ.85(4) της Ποινικής Δικονομίας, Κεφ.155, καθώς και αθέμιτης βλάβης επί της Υπεράσπισης τους.
Το Κακουργιοδικείο μετά τη διαπίστωση της ενοχής των Κ1-5 σε ορισμένες των κατηγοριών και περιορισμένα αθώωση σε κάποιες εξ αυτών, προέβη σε προσθήκη αριθμού κατηγοριών κατ΄επίκληση του αρθ.85(4) της Ποινικής Δικονομίας, Κεφ.155[1] και της νομολογίας που το ερμηνεύει[2].
Η συλλογιστική του ήταν ότι συντρέχουν και οι 4 προϋποθέσεις του άρθρου, αφού από τα γεγονότα της υπόθεσης προκύπτει η διάπραξη των αδικημάτων της συνωμοσίας προς διάπραξη κακουργήματος και η καταδίκη είναι αδύνατη χωρίς την τροποποίηση του κατηγορητηρίου. Θεώρησε αρκετό ότι οι Κ1-5 δεν υπόκεινται σε ποινή μεγαλύτερη εκείνης που θα μπορούσε να τους είχε επιβληθεί στη βάση του αρχικού κατηγορητηρίου. Επίσης έκρινε ότι η μεταβολή δεν επηρέασε τους Κ1-Κ5 στην υπερασπιστική γραμμή που ο καθένας προώθησε.
Παρατηρούμε ότι έγινε προσθήκη κατηγοριών ως εξής (σε σύνοψη):
Κατηγορία 62 για συνωμοσία του Βέργα με τον Κ5 μεταξύ Σεπτεμβρίου 2013-Ιανουαρίου 2014 να λάβουν παράνομα από το Δρακόπουλο (της Envitec) το ποσόν των 100.000.
Κατηγορία 63 για συνωμοσία του Μαληκίδη με Κ2 (και άλλο πρόσωπο), να λάβουν το ποσό των 114.000 από τον Μπάφα (της Awatech) κατά τα έτη 1999-2000.
Κατηγορία 64 για συνωμοσία του Βέργα, Μαληκίδη με τον Κ1 να λάβουν παράνομα το ποσό των ΛΚ200.000 από τον Λοϊζο Ιορδάνους (για την εταιρεία Loizou Iordanous Constr. Ltd) κατά το έτος 2007.
Κατηγορία 65 για συνωμοσία των ιδίων με Κ3 και 4 κατά το έτος 2008 για να λάβουν παράνομα συνολικά ΛΚ200.000 από την Κοινοπραξία Zachariades-Atlas.
Κατηγορία 66 για συνωμοσία των ιδίων με Κ1 κατά τα έτη 2007-2008 να λάβουν παράνομα 50,000 έκαστος από το Δρακόπουλο (Envitec).
To κρίσιμο για εμάς είναι η απάντηση στο ερώτημα κατά πόσο οι Κ1-5 έχουν υποστεί βλάβη. Υπό αυτό το πρίσμα εξετάσαμε τις εκατέρωθεν θέσεις. ΄Εχοντας υπόψη πως οι Κ1-5 έπρεπε να αντιμετωπίσουν ένα εκτενές κατηγορητήριο όχι μόνο με μεγάλο αριθμό κατηγοριών αλλά και καλύπτον μεγάλο χρονικό διάστημα με πληθώρα αξιόποινων πράξεων, θεωρούμε ότι η ένθεση επιπρόσθετων κατηγοριών από το Κακουργιοδικείο, υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις, δημιουργούν τουλάχιστον αμφιβολία ως προς το κατά πόσο επηρεάστηκε η υπερασπιστική τους γραμμή σε σχέση με τις νέες αυτές κατηγορίες.
Συνεπώς κρίνουμε ότι η ένθεση των νέων κατηγοριών υπήρξε σφάλμα του Κακουργιοδικείου. Τούτο όμως ουδόλως επηρεάζει την καταδίκη στις λοιπές κατηγορίες.
Ως εκ της διαπίστωσης μας αυτής ακυρώνουμε την καταδίκη των Κ1-5 στις κατηγορίες 62-66, στο βαθμό που αφορούν τον καθένα εξ αυτών.
3. Μη κλήση μάρτυρα κατηγορίας - Λόγος έφεσης Κ2:
Σε συνάρτηση με τη μη κλήση του καθηγητή Μπάφα σχετικά είναι τα ακόλουθα: ο κ.Τριανταφυλλίδης ενεργώντας για τον Κ2 υπέβαλε αίτημα στο Κακουργιοδικείο, όπως διατάξει την κατηγορούσα αρχή να προσκομίσει το μάρτυρα επί του κατηγορητηρίου Μπάφα ώστε να δύναται η πλευρά του να τον αντεξετάσει. Είχε δε στηρίξει το αίτημα, αφενός στο δικαίωμα του Κ2 να τύχει δίκαιης δίκης με το να του παρασχεθεί η δυνατότητα να αντεξετάσει το μάρτυρα και αφετέρου στο άρθρο 26 του περί Αποδείξεως Νόμου, Κεφ.9, ως έχει τροποποιηθεί, αφού κατά τη θέση του ευπαιδεύτου συνηγόρου του Κ2 «είχε ήδη τεθεί υπόψη του Δικαστηρίου εξ ακοής μαρτυρία που σχετίζεται και αποδίδεται στο συγκεκριμένο μάρτυρα». Η κατηγορούσα αρχή ενώπιον του Κακουργιοδικείου, εξέφρασε τη θέση της ότι ο συγκεκριμένος μάρτυρας είναι αναξιόπιστος και δεν θα τον προσκομίσει ως μάρτυρα. Εξήγησε δε πλήρως στο Κακουργιοδικείο ο κ.Κέκκος γιατί θεωρεί αναξιόπιστο το συγκεκριμένο μάρτυρα. Το Δικαστήριο αφού άκουσε τις δύο πλευρές στις 24.6.2016 εξέδωσε ενδιάμεση απόφαση με την οποία απέρριψε το αίτημα και στις δύο του βάσεις. Ο κ.Τριανταφυλλίδης εισηγείται ότι η ενδιάμεση αυτή απόφαση του Κακουργιοδικείου ήταν λανθασμένη και διατυπώνει σχετικό λόγο έφεσης.
Είναι νομολογιακά εδραιωμένο ότι η κατηγορούσα αρχή έχει υποχρέωση να παρουσιάσει στο Δικαστήριο τους μάρτυρες των οποίων τα ονόματα εμφανίζονται στο κατηγορητήριο. Ωστόσο αυτό δεν εξυπακούει ότι η κατηγορούσα αρχή είναι υποχρεωμένη να καλέσει μάρτυρες τους οποίους θεωρεί - για καλό λόγο - μη αξιόπιστους. (Βλ. Rex v. Oliva (1965) 49 Cr.App.R. 298, R. v. Russell-Jones (1995) 1 Cr.App.R.538, Brown v. R. (1997) 1 Cr.App.R. 112, Iωάννου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2001)2 Α.Α.Δ. 657). Πρέπει να σημειωθεί ακόμη ότι η κατηγορούσα αρχή έχει την υποχρέωση να καλέσει ένα μάρτυρα έστω και αν η μαρτυρία του δεν συνάδει με την υπόθεση που θέλει να αποδείξει. Όμως, δεν έχει την υποχρέωση να καλέσει ένα μάρτυρα η μαρτυρία του οποίου είναι ασυμβίβαστη ή εναντίον της υπόθεσης που θέλει να αποδείξει, αφού μια τέτοια μαρτυρία δεν θα μπορούσε να γίνει πιστευτή εάν η υπόθεση της κατηγορούσας αρχής είναι ορθή. Να επαναλάβουμε το περιεχόμενο της διαπίστωσης του Δικαστηρίου στην υπόθεση Seneviratne v. R. (1936)3 All E.R. 36 στη σελίδα 49 ότι δεν μπορεί το Δικαστήριο να εγκρίνει την ιδέα για γενική υποχρέωση της κατηγορούσας αρχής να καλεί μάρτυρες ανεξάρτητα από τους παράγοντες του αριθμού και της αξιοπιστίας τους και ότι η κατηγορούσα αρχή πρέπει να εκτελεί τόσο τις λειτουργίες της, ως κατηγορούσα αρχή και ως υπεράσπιση. Αν κάνει κάτι τέτοιο, σίγουρα θα προκύψει σύγχυση. Επίσης αναγνωρίζεται από τη νομολογία η υποχρέωση της κατηγορούσας αρχής να έχει στη διάθεση της υπεράσπισης τους μάρτυρες για να δοθεί η ευχέρεια στην υπεράσπιση να τους καλέσει, αν αυτή το επιθυμεί. Οι λόγοι που δόθησαν για το ότι ο μάρτυρας θεωρείτο από την κατηγορούσα αρχή ως αναξιόπιστος, έδιδαν έρεισμα στην τελευταία, να ασκήσει τη διακριτική της ευχέρεια ώστε να μην τον κλητεύσει. Το Κακουργιοδικείο ορθώς δεν θέλησε να επέμβει στον τρόπο που η κατηγορούσα αρχή ήθελε να ασκήσει την ευχέρεια της. Παραμένει βεβαίως να εξεταστεί αν η επίκληση του άρθρου 26, ανωτέρω, θα μπορούσε να αποτελέσει αυτοτελές υπόβαθρο του αιτήματος. Με όλο το σεβασμό, η επίκληση του άρθ.26 από τον Κ2 τόσο ενώπιον του Κακουργιοδικείου όσο και ενώπιον μας έγινε θεωρώντας σαν δεδομένο ότι επρόκειτο για εξ ακοής μαρτυρία (κυρίως το τι ελέχθη από τον Μπάφα στο Μαληκίδη). Όμως, ο εφεσείων δεν κατέδειξε ότι όντως επρόκειτο για εξ ακοής μαρτυρία όπως η έννοια έχει αναλυθεί στην υπόθεση Πανής ν. Δημοκρατίας (1999) 2 Α.Α.Δ. σελ.124.
Περαιτέρω, δεν έχουμε πεισθεί ότι η υπεράσπιση του Κ2 βρισκόταν σε αδυναμία κλήτευσης του συγκεκριμένου μάρτυρα, αν επιθυμούσε. ΄Επεται ότι ο σχετικός λόγος έφεσης απορρίπτεται.
4. Νόμος περί Νομιμοποίησης εσόδων - αναδρομικότητα - Λόγος έφεσης του Κ2 Σαρίκα
Υπήρξε εισήγηση ότι ο νόμος περί νομιμοποίησης εσόδων ήταν μεταγενέστερος της περιόδου που ο Κ2 ευρέθη ένοχος.
΄Εχουμε εξετάσει τη σχετική εισήγηση του Κ2. Βρίσκουμε ότι έχει δίκαιο. Ο περί Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες Ν.188(Ι)/2007 έχει θεσπιστεί το 2007. Τα αδικήματα για τα οποία ευρέθη ένοχος ο Κ2 ανάγονται στα έτη 1999-2003. Σαφώς λοιπόν δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ίσχυε ο νόμος για να υπάρξει καταδίκη στην κατηγορία 51.
Η εφεσίβλητη επικαλείται το άρθρ.78 του Νόμου για να υποστηρίξει το αντίθετο. Όμως το άρθ.78 καταργεί τον προηγούμενο Νόμο. Αν και αναφέρει ότι δεν επηρεάζεται οποιαδήποτε πράξη ή ενέργεια που έγινε ή άρχισε δυνάμει των καταργηθέντων νόμων (περί Συγκάλυψης, ΄Ερευνας και Δήμευσης Εσόδων από Ορισμένες Εγκληματικές Πράξεις του 1996-2004), αυτό δεν μπορεί να σημαίνει αναδρομική εφαρμογή του Νόμου του 2007, όπως εισηγείται ο κ.Κέκκος, αφού κάτι τέτοιο θα παραβίαζε το θεμελιακό αξίωμα nullum crimen nulla poena sine lege. Βεβαίως, θα μπορούσε η κατηγορία να βασισθεί στον καταργηθέντα νόμο - νόμο που ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο (άρθρ.10 του περί Ερμηνείας Νόμου, Κεφ.2). Αυτό δεν έγινε. Ούτε κρίνουμε ορθό ή σκόπιμο να διερευνηθεί τέτοια δυνατότητα στο στάδιο αυτό. Η εφεσίβλητη αφενός δεν εισηγήθηκε κάτι τέτοιο και αφετέρου δεν εξειδίκευσε με ποια άρθρα θα μπορούσε τούτο να επιτευχθεί. Συνεπώς δεν τίθεται θέμα επέμβασης μας.
Η καταδίκη (και η ποινή) του Κ2 στην κατηγορία 51 πρέπει να παραμερισθεί γιατί δεν καλύπτεται από νομική βάση. Ο Κ2 αθωώνεται και απαλλάσσεται στην κατηγορία 51.
5. ΄Αλλοι επιμέρους λόγοι
Διάφοροι λόγοι έφεσης προβάλλουν θέματα τα οποία άνκαι παρουσιάζονται ως νομικής φύσεως στην πράξη αφορούν εμμέσως το έργο της αξιολόγησης διαφόρων μαρτύρων. Ως εκ της απόρριψης των σχετικών λόγων έφεσης που αφορούν την αξιολόγηση δεν υπάρχει αντικείμενο εξέτασης και για τους λόγους αυτούς. Εν πάση περιπτώσει θα μας απασχολήσουν οι επιμέρους λόγοι έφεσης που δεν έχουν απαντηθεί από τις προηγούμενες ομάδες λόγων.
Ο Κ1 παραπονείται ότι ενώ το Δικαστήριο ορθά αθώωσε τον Κ1 στις κατηγορίες 20 και 23, λανθασμένα τον καταδίκασε στις κατηγορίες 21, 22, 24 και 25 διότι η βάση των γεγονότων ήταν η ίδια. Όμως το Δικαστήριο είχε αθωώσει τον Κ1 στις κατηγορίες 20 και 23, στη βάση του ότι οι λεπτομέρειες δεν συνήδαν με τη μαρτυρία. Το ίδιο όμως δεν ισχύει και για τις υπόλοιπες κατηγορίες. Ομοίως απαντώνται συναφείς λόγοι που αφορούν όλους τους εφεσείοντες, η αθώωση σε κάποιες κατηγορίες δεν επηρέασε τις κατηγορίες στις οποίες βρέθηκαν ένοχοι.
Ο Κ2 είχε εγείρει θέμα για τη μαρτυρία του ΜΚ3 Χρ.Μαλέκου ο οποίος ετοίμασε μια έκθεση για δικονομική κατάσταση των κατηγορουμένων. Πραγματικά απορούμε προς τι ο λόγος έφεσης, αφού το Κακουργιοδικείο θεώρησε ότι ο μάρτυρας αυτός δεν έπρεπε να ληφθεί υπόψη. Δεν έχει λοιπόν αξία να εξεταστεί η θέση του, θεωρητικά, αφού πειστικά το Κακουργιοδικείο εξήγησε γιατί δεν τον έλαβε υπόψη. Το ίδιο αναλογικά ισχύει και για άλλα επιμέρους θέματα ή μάρτυρες που προσβάλλονται των οποίων η αξία εν πάση περιπτώσει είναι θεωρητική. Σ΄αυτά τα πλαίσια μπορούμε να αναφερθούμε στην κατ΄ισχυρισμόν αντίφαση της έκθεσης γεγονότων που κατατέθηκαν κατά τη διαδικασία επιβολής ποινής στο Βέργα, Μαληκίδη (πρόκειται για το τεκμ.94). Δεν έχουμε πεισθεί ότι η έκθεση αυτή περιλαμβάνει τέτοιες αντιφάσεις όπως τις εξέθεσαν οι ευπαίδευτοι συνήγοροι των εφεσειόντων. Πρόκειται εξάλλου για ένα κείμενο που δεν περιλάμβανε ακριβώς ίδιες κατηγορίες και ακριβώς ίδιο πλαίσιο γεγονότων, αλλά αφορούσε ευρύτερο ιστορικό ενεργειών και άλλα εμπλεκόμενα πρόσωπα.
Ο Κ3 εισηγείται ότι υπήρξε λάθος του πρωτόδικου Δικαστηρίου στην απόφαση του, κατά το στάδιο του εκ πρώτης όψεως, με την οποία κάλεσε τους κατηγορούμενους σε απολογία, εισηγείται ουσιαστικά ο Κ3 ότι αφού από το σύνολο της μαρτυρίας της κατηγορούσας αρχής προέκυπταν αλληλοσυγκρουόμενες εκδοχές θα έπρεπε το Δικαστήριο να προχωρήσει στην απαλλαγή του Κ3 απ΄αυτό το στάδιο. Με όλο το σεβασμό η θεώρηση είναι λανθασμένη. Η μαρτυρία που υπήρχε ενώπιον του Δικαστηρίου ήταν με βάση τη νομολογία ικανοποιητική για να κληθούν σε απολογία.
Ο Κ5 κυρίως θέτει θέμα για την «προπονητική προετοιμασία» που έτυχαν από την κατηγορούσα αρχή κάποιοι μάρτυρες (ειδικά ο Βέργας) και ότι το Δικαστήριο λανθασμένα απέρριψε τη θέση αυτή. Αυτά που αναφέρει το Κακουργιοδικείο εις απάντηση αυτής της επικαλούμενης πλημμέλειας είναι αρκούντως ικανοποιητικά και τα υιοθετούμε (σελ.140-146 της απόφασης), με δεσπόζον χαρακτηριστικό το γεγονός ότι «το θέμα της επαφής του συνηγόρου της κατηγορούσας αρχής με ένα μάρτυρα, δεν είναι εκ προοιμίου, και χωρίς οτιδήποτε άλλο, μεμπτό». (Βλ. Σκορδέλλη ν. Δημοκρατίας (ανωτέρω) και George Elia-Motor Engineer Ltd ν. Διευθυντή Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, ποιν.έφ.207/2014, 20.12.2016), ECLI:CY:AD:2016:B560. Σημασία έχει ότι δεν υπήρξε οποιαδήποτε ένδειξη καθοδήγησης των μαρτύρων να πουν ο,τιδήποτε άλλο εκτός από την αλήθεια.
6. Μη εξαίρεση του Σατολιά Ε.Δ., από τη σύνθεση του Κακουργιοδικείου - Λόγος έφεσης του Κ5 Σιαηλή.
Το θέμα αυτό πραγματεύεται σε ξεχωριστό κείμενο ο Οικονόμου, Δ., το οποίο θα διαβαστεί στη συνέχεια και αποτελεί μέρος της ομόφωνης απόφασης μας.
Με βάση αυτά που εξηγήσαμε οι λόγοι έφεσης αυτής της ενότητας εκτός των σημείων 2 και 4 απορρίπτονται.
Κατάληξη των εφέσεων επί της καταδίκης:
Εκτός των περιορισμένων σημείων 2 και 4 ανωτέρω της Β΄Ομάδας λόγων έφεσης, οι εφέσεις επί της καταδίκης απορρίπτονται.
ΕΦΕΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΠΟΙΝΩΝ:
Ποινή για Κ1 (ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ)
Ο Κ.1 σύμφωνα με τα δεδομένα που τέθηκαν ενώπιον του Κακουργιοδικείου από την έκθεση του Γραφείου Ευημερίας αλλά και από τον ευπαίδευτο συνήγορο του, είναι 61 ετών για 35 χρόνια διατηρούσε ένα από τα επιτυχημένα αρχιτεκτονικά γραφεία στην Πάφο. Αντιμετωπίζει σοβαρά καρδιολογικά προβλήματα (σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της ποινής που του επιβλήθηκε, υπεβλήθη σε σχετική χειρουργική επέμβαση). Υπογράμμισε επίσης ο συνήγορος του το λευκό του ποινικό μητρώο, την έντονη αγωνία του εκ της εκκρεμοδικίας και της ευρείας δημοσιότητας που έλαβε το όλο θέμα.
Το Κακουργιοδικείο επέβαλε στον Κ1 συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 3 ετών στις κατηγορίες 9, 24 και 57 και 5½ ετών φυλάκισης στις κατηγορίες 11, 25 και 58 (νομιμοποίηση εσόδων) (ποσό 134,000).
Ποινή για Κ2 (ΦΕΙΔΙΑΣ ΣΑΡΙΚΑΣ)
Ο Κ2, είναι ηλικίας 59 ετών λευκού ποινικού μητρώου. ΄Ελαβε πτυχίο αρχιτεκτονικής, εργάστηκε και σε δικό του γραφείο στην Πάφο. Υπηρέτησε ως δημοτικός σύμβουλος και την περίοδο 1997-2006 ως δήμαρχος Πάφου και ως βουλευτής από 2006-2016 οπότε και οικειοθελώς παραιτήθηκε. ΄Εχει 3 παιδιά, είναι μοναδικός υπεύθυνος για την υπερήλικη μητέρα του και συνδράμει οικονομικά τα παιδιά του.
Στον Κ2 είχε επιβληθεί ποινή 3 ετών φυλάκισης στο αδίκημα συναλλαγών με αντιπροσώπους οι οποίες υποδηλώνουν διαφθορά (49η κατηγορία) και στη νομιμοποίηση εσόδων 51η κατηγορία ποινή 4 ετών (για ποσό 40,000). Βεβαίως η τελευταία ποινή των 4 ετών ακυρώθηκε ως εκ της ανατροπής καταδίκης στην κατηγορία αυτή, ως εξηγήθη ανωτέρω.
Ποινή για Κ3 (ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ)
Ο Κ3 είναι ηλικίας 68 ετών, λευκού ποινικού μητρώου με σοβαρά προβλήματα υγείας (καρδιολογικά και άλλα), ιατρός στο επάγγελμα με συνεισφορά στην πόλη της Πάφου. Την περίοδο 2006-2011 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος και διορίστηκε στο Συμβούλιο Αποχετεύσεων Πάφου. Ο ίδιος συντηρεί και υποστηρίζει τόσο υλικά όσο και συναισθηματικά τη σύζυγο, η οποία επίσης έχει προβλήματα υγείας, καθώς και τα δύο του παιδιά.
Στον Κ3 επιβλήθηκαν συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 3 ετών στις κατηγορίες 10 και 39 και 5½ ετών στις κατηγορίες 12 και 43 (νομιμοποίηση εσόδων) (ποσό 110.000)
Ποινή για Κ4 (ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ)
Ο Κ4 είναι ηλικίας 63 ετών, λευκού ποινικού μητρώου, ιατρός στο επάγγελμα και την ίδια περίοδο, όπως τον Κ3, εξελέγη δημοτικός σύμβουλος με διορισμό στο Συμβούλιο Αποχετεύσεων Πάφου. Είναι οικογενειάρχης με δύο παιδιά. Πρόσφατα παρουσίασε προβλήματα υγείας που περιγράφονται από το Δικαστήριο.
Στον Κ4 επιβλήθηκαν συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 3 ετών στην κατηγορία 40 και 4 ετών στην κατηγορία 44 (νομιμοποίηση εσόδων) (ποσό 60.000).
Ποινή για Κ5 (ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΗΛΗΣ)
Ο Κ5 είναι ηλικίας 49 ετών, επίσης λευκού ποινικού μητρώου και είναι δικηγόρος στην Πάφο. Στην περίοδο 2012-2016 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Πάφο και διορίστηκε στο Συμβούλιο Αποχετεύσεων Πάφου. ΄Εχει 3 παιδιά και η σύζυγος του αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας. Τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα.
Στον Κ5 επιβλήθηκαν συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 3 ετών στην κατηγορία 18 και 4 ετών στην κατηγορία 19 (νομιμοποίηση εσόδων - ποσό 27.500). Στην κατηγορία 41 (παρέμβαση σε δικαστική διαδικασία) επιβλήθηκε, διαδοχική προς τις πιο πάνω, ποινή φυλάκισης 6 μηνών.
Το Κακουργιοδικείο αφού εξέθεσε αναλυτικά τις προσωπικές περιστάσεις των εφεσειόντων και αφού έλαβε υπόψη του τα ελαφρυντικά που τέθηκαν από τους ευπαιδεύτους συνηγόρους τους έκρινε ότι τα αδικήματα για τα οποία κρίθηκαν ένοχοι ήσαν σοβαρά με ευρύτερες κοινωνικές και άλλες δυσμενείς επιπτώσεις που επιφέρουν στον κοινωνικό ιστό και την κοινωνική απαξία που τα χαρακτηρίζει.
Είναι γεγονός - και το διαπιστώνουμε καθημερινά - από τις υποθέσεις που άγονται ενώπιον μας, ότι αδικήματα διαφθοράς ταλανίζουν ιδιαίτερα τη χώρα μας. Το Ανώτατο Δικαστήριο, εκφράζοντας την έντονη απαξία ιδίως επί του ότι η διάπραξη τέτοιων αδικημάτων πλήττει καίρια την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς, έχει διακηρύξει την ανάγκη αυστηρής προσέγγισης στο θέμα της ποινής με κυρίαρχο στόχο την αποτρεπτικότητα για προστασία του κοινωνικού συνόλου από εγκληματικές συμπεριφορές τέτοιου είδους, συμπεριφορές που ως εκ της φύσεως τους αλλά και του γεγονότος ότι διαπράττονται από θεσμικούς ή άλλως πως αξιωματούχους, καταλήγουν να είναι ιδιαίτερα βλαπτικές για την ίδια τη δημοκρατία. Ενδεικτική του τρόπου αντιμετώπισης τέτοιων αδικημάτων από τη νομολογία μας είναι η υπόθεση Μαληκκίδη ν. Δημοκρατίας, Ποιν.έφ. 40/15, 25.11.2016, ECLI:CY:AD:2016:B534 υπόθεση που σχετίζεται και με την παρούσα εγκληματική δραστηριότητα. Στην υπόθεση Μαληκκίδη ελέχθησαν τα πιο κάτω:
«Η Πολιτεία εμπιστεύτηκε στον εφεσείοντα μια υψηλή θέση, με τα ανάλογα ωφελήματα που τη συνοδεύει. Με την ανάληψη όμως των καθηκόντων του από υπηρέτης και φύλακας των συμφερόντων του Δημοσίου ενεπλάκη στον φαύλο κύκλο της διαφθοράς και αξιώνοντας και λαμβάνοντας μεγάλα ποσά καταχράστηκε κατά το χείριστο τρόπο τη θέση του. Με όλες τις αυτονόητες επιπτώσεις όχι μόνο στα οικονομικά του Δήμου Πάφου, που από τη φύση της θέσης του όφειλε να προστατεύει, αλλά και στην εν γένει εμπιστοσύνη του πολίτη έναντι των δημοσίων προσώπων την οποία καίρια έπληξε. Με τις επιγραμματικές αυτές επισημάνσεις είναι νομίζουμε πρόδηλο ότι σε αδικήματα τέτοιας φύσεως, με εμπλεκόμενα δημόσια πρόσωπα, η ποινή που πρέπει να επιβάλλεται θα πρέπει να είναι αυστηρή και να ενέχει έντονα το στοιχείο της αποτροπής. Όπου δε εντοπίζεται τέτοια ανάγκη ναι μεν οι προσωπικές συνθήκες ενός κατηγορουμένου λαμβάνονται υπόψη, αλλά στο βαθμό και κατά την έκταση που δεν εξουδετερώνεται ο αποτρεπτικός χαρακτήρας της ποινής καθότι προέχει η αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου. Σ΄ ό,τι δε αφορά, ειδικά, τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει ο εφεσείων δεν θεωρούμε πως το Κακουργιοδικείο μετέτρεψε τον εαυτό του σε εμπειρογνώμονα με το να θεωρήσει πως αυτά θα μπορούσαν να αντιμετωπισθούν από το προσωπικό του Σωφρονιστικού Ιδρύματος, αφού υπάρχει τέτοια δυνατότητα. Τέλος, σ΄ ό,τι αφορά την εισήγηση ότι κατά την επιμέτρηση της ποινής θα έπρεπε να συνεκτιμηθεί και το γεγονός ότι ο εφεσείων θα έχανε και τη δουλειά του, να τονίσουμε ότι οι συνέπειες στη σταδιοδρομία ενός δημόσιου λειτουργού που καταχράται τη θέση του θα ήταν αντιφατικό να προβάλλονται ως μετριαστικός παράγοντας τη στιγμή που ο ίδιος όχι μόνο δεν σεβάστηκε τη θέση που του εμπιστεύτηκε η Πολιτεία αλλά την εκμεταλλεύτηκε για να αποκομίσει με επιλήψιμο τρόπο προσωπικό όφελος σε βάρος του Δημοσίου».
Εύστοχα το Κακουργιοδικείο παρατήρησε ότι όλοι οι εφεσείοντες εκδήλωσαν τις έκνομες συμπεριφορές τους έχοντας ζητήσει και έχοντας τιμηθεί από τους συμπολίτες τους, με τη ψήφο των τελευταίων, καταλαμβάνοντας δημόσια αξιώματα. Δυστυχώς όμως, αποδείχτηκαν πολύ κατώτεροι των αξιωμάτων που κατείχαν αφού, από θεσμικά θεματοφύλακες των συμφερόντων των συμπολιτών τους, μετατράπηκαν σε καταχραστές αυτών.
΄Εχοντας μελετήσει και εξετάσει με μεγάλη προσοχή όλες τις διαστάσεις που προκύπτουν από τις ποινές που το Κακουργιοδικείο επέβαλε αλλά και τους ελαφρυντικούς και επιβαρυντικούς παράγοντες που εξέθεσε, κρίνουμε ότι το Κακουργιοδικείο έσφαλε σε ένα σημαντικό σημείο. Στο συσχετισμό της εγκληματικής δράσης των Κ1-5 με την ευρύτατη και πιο πολυσύνθετη σε εύρος ενεργειών και διαδρομή των πολλών προσώπων με κυρίαρχους τους Βέργα και Μαληκίδη, αλλά και μια ολόκληρη στρατιά άλλων ατόμων, κυρίως εργολάβων, οι οποίοι μετείχαν στην εγκληματική δραστηριότητα, δίδοντας «μίζες» κατά πάντα ουσιώδη χρόνο, στους εφεσείοντες αλλά και σε άλλους.
Είναι παλαιά διατυπωμένη αρχή στηρίζουσα τη νομολογία μας ότι η αρχή της ισότητας πρέπει να αντανακλάται με ουσιαστικό τρόπο στο θέμα της ποινής. Είναι γεγονός ότι το Δικαστήριο δεν μπορεί να επέμβει στη μη δίωξη συνεργών ή εμπλεκομένων σε εγκληματική δραστηριότητα. Οφείλει όμως να επέμβει αν η μη δίωξη οδηγεί σε έμπρακτη ανισότητα μεταχείρισης. ΄Αλλως πως η εφαρμογή του νόμου θα καθίστατο ανισομερής και επιλεκτική με άμεσο αντίκτυπο στην ίδια την έννοια του κράτους δικαίου. Όπως εύστοχα έχει αναφερθεί, η μη δίωξη συνεργών, επενεργεί ως μετριαστικός παράγοντας της ποινής ώστε, με την απάμβλυνση της ανισοσκέλειας στη μεταχείριση των παραβατών, να μετριάζεται το αίσθημα αδικίας.
(Βλέπε σχετικά Georgiou & others v. Republic (1986) 2 C.L.R. 109, Χαρίτου ν. Δημοκρατίας (2008) 2 Α.Α.Δ. 225, Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ν. Σενέκκη κ.ά., (2012) 2 Α.Α.Δ. 285, Κάττου κ.ά. ν. Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 498, Νικήτας ν. Δημοκρατίας (2012 2 Α.Α.Δ. 156 και Χατζηξενοφώντος κ.α. ν. Αστυνομίας (2013) 2 Α.Α.Δ. 316).
Στη Νικήτα ν. Αστυνομίας (ανωτέρω), αφού επαναλήφθηκε η προηγούμενη νομολογία επί του θέματος αναφέρεται:
«Είναι γι' αυτό το λόγο που η νομολογία που ακολούθησε συνεχίζει να αναγνωρίζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης προκειμένου περί μη δίωξης συνεργού ή διακοπής δίωξης συγκατηγορουμένου, αρχή που όπως επιγραμματικά το έθεσε ο Πικής, Π., στη Δημητρίου v. Δημοκρατίας (1999) 2 Α.Α.Δ. 141, σελ. 152:
«... έχει βαθιές ρίζες στο δίκαιο. Αποτελεί μέρος του σκληρού πυρήνα της Δικαιοσύνης»».
Χρήσιμο είναι να παραθέσουμε τον τρόπο που αντίκρισε τη σχετική εισήγηση το Κακουργιοδικείο.
«Στην υπό συζήτηση περίπτωση, η κατηγορούσα αρχή επέλεξε την μη προσαγωγή ενώπιον της δικαιοσύνης διαφόρων προσώπων, των οποίων η εμπλοκή στην εξέλιξη των γεγονότων που άπτονται των αδικημάτων για τα οποία καταδικάστηκαν οι κατηγορούμενοι αλλά και η συμμετοχή τους σε αυτά, ως τέθηκε τουλάχιστον υπόψη του Δικαστηρίου και έγινε αποδεκτό, ήταν εύκολα διακριτή. Τη συντριπτική πλειοψηφία αυτών των προσώπων, (εκπρόσωποι εταιρειών που εκτέλεσαν διάφορα κατασκευαστικά έργα) η κατηγορούσα αρχή επέλεξε να χρησιμοποιήσει ως μάρτυρες κατηγορίας, κάτι που, ως εξηγήσαμε και στο σκεπτικό της απόφασης μας, ημερ. 21.04.2017, αποτελεί μια αναγνωρισμένη και κατ' επανάληψη ακολουθητέα διωκτική ενέργεια και πρακτική, υποκείμενη πάντα σε δικαστική αξιολόγηση (στο βαθμό που είναι συνταγματικώς τούτο επιτρεπτό). Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι τα ως άνω πρόσωπα αξιοποιήθηκαν από την Εισαγγελική Αρχή για την απόδειξη της υπόθεσης της, γεγονός που προφανώς κατέστη αναγκαίο ενόψει των εγγενών δυσχερειών ανίχνευσης και παρουσίασης ενώπιον της δικαιοσύνης παρόμοιων κακουργημάτων, όπως μεταξύ άλλων έχει υποδειχθεί στην υπόθεση Ανδρονίκου, (ανωτέρω) δεν διαφοροποιεί την κατάσταση πραγμάτων όσον αφορά το αίσθημα αδικίας που δυνατό να δημιουργήσει στους κατηγορούμενους η άνιση μεταχείριση μεταξύ των τελευταίων και των προσώπων αυτών. Δεν μπορούμε εξάλλου παρά να σημειώσουμε πως αν το ως άνω αίσθημα αδικίας, κάποιος ήθελε ισχυριστεί ότι «αμβλύνεται» σε κάποιο βαθμό από το γεγονός ότι πρόσωπα που παρουσιάζονται να είχαν ενεργό ρόλο στην εξέλιξη των γεγονότων και να συνέδραμαν στη διάπραξη αδικημάτων, χρησιμοποιήθηκαν ως μάρτυρες κατηγορίας κατά τρόπο που αναγνωρίζεται τούτο από τη νομολογία των Δικαστηρίων, τέτοια «άμβλυνση», ως εντοπίστηκε και από συνηγόρους υπεράσπισης, δεν δικαιολογείται στις περιπτώσεις ατόμων τα οποία παρουσιάζονται να είχαν ενεργό ρόλο στη διάπραξη των αδικημάτων για τα οποία οι κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι, όπως ο Σαβέριος Βραχίμης, ως έχει διαπιστωθεί από το Δικαστήριο στην παρούσα περίπτωση, σύμβουλος μηχανικός του ΣΑΠΑ για τα έργα της Β΄ φάσης του αποχετευτικού συστήματος Πάφου, πρόσωπο το οποίο, όχι μόνο δεν παρουσιάστηκε ενώπιον της δικαιοσύνης αλλά η κατηγορούσα αρχή δεν εκδήλωσε οποιαδήποτε πρόθεση να τον παρουσιάσει ως μάρτυρα για την απόδειξη της υπόθεσης της, αφού δεν τον περιέλαβε καν στον κατάλογο μαρτύρων επί του κατηγορητηρίου της υπόθεσης. Τούτου λεχθέντος, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η απόφαση της Εισαγγελικής Αρχής, να μην κλητεύσει μάρτυρα τον οποίο αρχικά συμπεριέλαβε στον κατάλογο μαρτύρων επί του κατηγορητηρίου, (τον Γεώργιο Μπάφα) τον οποίο τελικά δεν παρουσίασε ούτε για σκοπούς αντεξέτασης ως ήταν το αίτημα της υπεράσπισης του κατηγορούμενου αρ. 2, με δεδομένο ότι, ως ήταν άλλωστε υποχρέωση της, εξηγήθηκαν από την πλευρά της οι λόγοι προς τούτο και εγκρίθηκαν από το Δικαστήριο κατά τον τρόπο που καταγράφεται στην ενδιάμεση απόφαση του, ημερ. 24.06.2016, δεν φαίνεται ο χειρισμός της περίπτωσης του τελευταίου, να κατατάσσεται στην ίδια κατηγορία χειρισμού προσώπων όπως του ως άνω Σαβέριου Βραχίμη.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, υπό το σύνολο των περιστάσεων που περιβάλλουν την υπό συζήτηση υπόθεση, είναι η κατάληξη μας ότι και στην υπό συζήτηση περίπτωση, η μη δίωξη διαφόρων προσώπων που ως στην ετυμηγορία του Δικαστηρίου καταδεικνύεται, φαίνεται να είχαν ενεργό συμμετοχή στη διάπραξη των αδικημάτων για τα οποία οι κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι, είτε αυτοί παρουσιάστηκαν ως μάρτυρες στη διαδικασία είτε όχι, στη βάση καλά καθιερωμένων για το ζήτημα νομολογιακών αρχών, αποτελεί, για τους λόγους που πιο πάνω έχουν αναφερθεί και στην υπό εξέταση περίπτωση επιπρόσθετο μετριαστικό παράγοντα συνυπολογιζόμενο προς όφελος των κατηγορουμένων.»
Παρά το ότι το Κακουργιοδικείο επεσήμανε το θέμα, θεωρούμε ότι δεν έτυχε σχετικής αντανάκλασης στην ποινή. Υπό το πρίσμα της διάγνωσης των πιο πάνω, ιδιαίτερα δε του γεγονότος ότι πολλά πρόσωπα που φανερά είχαν εμπλοκή στα αδικήματα δεν διώχθηκαν αλλά και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Μαληκίδης και Βέργας τιμωρήθηκαν με ποινές 6 ετών φυλάκισης για ευρύτερη εγκληματική δραστηριότητα, κρίνουμε ότι η επιβολή ποινής στους Κ1, 3, 4 και 5, ως άνω, περιέχει σφάλμα και χωρεί επέμβαση μας στις αυστηρότερες ποινές, της νομιμοποίησης εσόδων. Περαιτέρω λαμβάνουμε υπόψη ότι για αριθμό κατηγοριών υπήρξε αθώωση ως άνω. Επίσης σημειώνουμε ότι η ποινή του Κ2 στο αδίκημα της νομιμοποίησης έχει ακυρωθεί. Για δε την ποινή των 3 ετών κρίνουμε ότι δεν χωρεί επέμβαση μας. Τονίζουμε ότι το θέμα δεν αντικρίζεται υπό το πρίσμα των αρχών περί έκδηλα υπερβολικής ποινής, αλλά σφάλματος αρχής που αφορά την εφαρμογή της αρχής της ισότητας. Ενώ κατά τα λοιπά, κρίνουμε, ότι το Κακουργιοδικείο ορθά και επιμελώς επιτέλεσε το έργο του στην αποτίμηση των επιβαρυντικών και ελαφρυντικών παραγόντων για τον καθένα των εφεσειόντων.
Συνεπώς θεωρούμε ότι οι ποινές πρέπει να μειωθούν για τα αδικήματα της νομιμοποίησης ώστε να γίνουν ως εξής:
Στον Κ1 η ποινή φυλάκισης των 5 ½ ετών στις κατηγορίες 11, 25 και 58 μειώνεται σε 4 ½ έτη φυλάκισης.
Στον Κ3 η ποινή φυλάκισης των 5 ½ ετών στις κατηγορίες 12 και 43 μειώνεται σε 4 ½ έτη φυλάκισης.
Στον Κ4 η ποινή φυλάκισης των 4 ετών στην κατηγορία 44 μειώνεται σε 3 έτη φυλάκισης.
Στον Κ5 η ποινή φυλάκισης των 4 ετών στην κατηγορία 19 μειώνεται σε 3 έτη φυλάκισης.
{Αναφορικά με τον Κ2, όπως αναφέραμε πιο πάνω, η ποινή φυλάκισης των 4 ετών στην κατηγορία 51, έχει ακυρωθεί}.
Κατά τα λοιπά οι ποινές παραμένουν.
΄Ολες οι ποινές είναι συντρέχουσες βεβαίως μεταξύ τους, όπως το Κακουργιοδικείο είχε διατάξει, εκτός από την ποινή φυλάκισης 6 μηνών στην κατηγορία 41 για τον Κ5 που θα παραμείνει διαδοχική, ως ομοίως το Κακουργιοδικείο έκρινε, εφόσον πρόκειται σαφώς για άλλης φύσεως αδίκημα.
Μ. Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π.
Τ. Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
Τ. ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Πoινικές Εφέσεις αρ.125/2017,
127/17, 129/17, 130/17, 131/17
26 Aπριλίου, 2018
Μ.Μ.ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π., Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ., Τ.ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.
Ποινική ΄Εφεση αρ.125/17,
(σχ.με 127/17, 129/17, 130/17, 131/17)
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ
Εφεσείων,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης.
- - - - - - - - -
Ποινική έφεση αρ.127/17
(σχ.με 125/17, 129/17, 130/17, 131/17)
ΦΕΙΔΙΑΣ ΣΑΡΙΚΑΣ
Εφεσείων,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης.
- - - - - - - - -
Ποινική έφεση αρ.129/17
(σχ.με 125/17, 127/17, 130/17, 131/17)
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΗΛΗΣ
Εφεσείων,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης.
- - - - - - - - -
Ποινική έφεση αρ.130/17
(σχ.με 125/17, 127/17, 129/17, 131/17)
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Εφεσείων,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης.
- - - - - - - - -
Ποινική έφεση αρ.131/17
(σχ.με 125/17, 127/17, 129/17, 130/17)
ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Εφεσείων,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης.
- - - - - - - - -
Χρ. Χ΄Λοϊζου, για εφεσείοντα στην 125/17
Χρ.Τριανταφυλλίδης, για εφεσείοντα στην 127/17
Κ. Σιαηλής, για εφεσείοντα στην 129/17
Γ.Θωμά, για εφεσείοντα στην 130/17
Σ.Αγγελίδης με Λ.Λουκαϊδου/Θεοφάνους, για εφεσείοντα στην 131/17
Ν. Κέκκος - Ανώτερος δικηγόρος της Δημοκρατίας με Α.Χ΄Κύρου - δικηγόρο της Δημοκρατίας και Μ.Μασούρα, (κα), δικηγόρο για τη Δημοκρατία.
΄Ολοι οι εφεσείοντες είναι παρόντες
- - - - - - - - -
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π.: Ακολουθεί κείμενο ομόφωνης απόφασης μας που αφορά μέρος της ποινικής έφεσης 129/17 - Γ.Σιαηλή (θέμα εξαίρεσης δικαστή) και θα δοθεί από Οικονόμου, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.: Το θέμα που πραγματευόμαστε αφορά την απόρριψη από το Κακουργιοδικείο του αιτήματος για εξαίρεση του κ.Σατολιά, Ε.Δ., το οποίο εγείρεται στο δέκατο λόγο της έφεσης αρ. 129/17.
Πριν την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας ο ευπαίδευτος συνήγορος και αδελφός του εφεσείοντα - Γιώργου Σιαηλή, ζήτησε όπως ο εκ των μελών του Κακουργιοδικείου κ. Σατολιάς, Ε.Δ., εξαιρεθεί, επικαλούμενος τα ακόλουθα:
Πρώτον, ο πατέρας της συζύγου του δικαστή είναι πρώτος εξάδελφος με τον πατέρα του Σάββα Βέργα κύριου μάρτυρα κατηγορίας. Περιπλέον, ο πατέρας της συζύγου του δικαστή έχει βαφτίσει τον εν λόγω Σάββα Βέργα.
Δεύτερον, οι δύο οικογένειες διατηρούσαν άριστες, φιλικές και οικογενειακές σχέσεις.
Τρίτον, η σύζυγος του δικαστή, ασκώντας το επάγγελμα του δικολάβου, έχει διεκπεραιώσει όλες τις εργασίες του Σάββα Βέργα και των εταιρειών του, που είχαν σχέση με το Κτηματολόγιο. Ακόμα και για μια τελευταία μεταβίβαση, η οποία έγινε στα πλαίσια προηγούμενης υπόθεσης στην οποία ο Σάββας Βέργας καταδικάστηκε, ήταν η σύζυγος του δικαστή που μερίμνησε συνοδεύοντας τον Σάββα Βέργα στο Κτηματολόγιο.
Τέταρτο, μετά από καταγγελίες του δικηγόρου του εφεσείοντα, κου Σιαηλή, το Διοικητικό Συμβούλιο του Δικηγορικού Συλλόγου Πάφου υπέβαλε «καταγγελία παράπονο» εναντίον του δικαστή για απρεπή συμπεριφορά προς δικηγόρους. Έγινε συνάντηση με δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ο δικαστής μετατέθηκε από την Πάφο. Ο κ. Σιαηλής έκανε λόγο και για επανειλημμένες καταγγελίες στην τότε Πρόεδρο Δικαστηρίου Πάφου για εμπλοκή του δικαστή σε υποθέσεις και παρεμβάσεις προς πελάτες του κ. Σιαηλή στις οποίες μάλιστα είχε εμπλακεί και άλλος δικαστής. Αναφέρθηκε περαιτέρω και σ΄ένα περιστατικό κατά το οποίο ο δικαστής κατελήφθη «επ΄αυτοφόρω» από τη θυγατέρα του κ. Σιαηλή να συζητά στο ιδιαίτερο του γραφείο με πελάτιδα του κ. Σιαηλή η οποία εργάζεται στο Δικαστήριο και να κατηγορεί τον κ. Σιαηλή. Ο κ. Σιαηλής ειδοποιήθηκε από τη θυγατέρα του και μετέβη στο γραφείο του δικαστή. «Δεν θα πω τι είπαμε μεταξύ μας, αυτά είναι τα γεγονότα», κατέληξε.
Το Κακουργιοδικείο αφού άκουσε και την άλλη πλευρά, η οποία εισηγήθηκε ότι δεν είναι κατάλληλη περίπτωση για να εξαιρεθεί ο δικαστής, διέκοψε για να επανέλθει με απόρριψη του αιτήματος, τόσο με απόφαση του αναφερόμενου δικαστή, όσο και με απόφαση των άλλων δύο μελών του Κακουργιοδικείου.
Στα πλαίσια της δικής του απόφασης, ο δικαστής, σε ότι αφορά το ζήτημα της συγγένειας, επιβεβαίωσε ότι ο Σάββας Βέργας είναι δεύτερος εξάδελφος της συζύγου του και βαφτιστικός του πεθερού του. Διέψευσε όμως ότι είχε οποιαδήποτε οικογενειακή ή ιδιαίτερη φιλική σχέση με τον Σάββα Βέργα, λέγοντας ότι από το 1993 που ο ίδιος εγκαταστάθηκε μονίμως στην Κύπρο, ουδέποτε αντάλλαξαν επισκέψεις. Σε ότι αφορά τις επαγγελματικές δραστηριότητες της συζύγου του ήταν η θέση του ότι δεν είχε γνώση, ούτε και λόγο να ενδιαφέρεται να έχει γνώση.
Ως προς τα λοιπά παράπονα του κ. Σιαηλή, ο δικαστής τα χαρακτήρισε «προσωπικά παράπονα» τα οποία δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Δεν θεώρησε όμως ορθό να υπεισέλθει απαντώντας με λεπτομέρειες με κίνδυνο εκτροπής της διαδικασίας προς αντιπαράθεση προσωπικά του ιδίου και του συνηγόρου.
Η απόφαση για μη εξαίρεση προσβάλλεται με το 10ο λόγο έφεσης με τον οποίο προβάλλεται ότι η άρνηση του δικαστή να εξαιρεθεί συνιστά παραβίαση του ’ρθρου 30.2 του Συντάγματος και του ’ρθρου 6(1) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Ειδικότερα, υποβλήθηκε με την έφεση ότι λαμβανομένων υπόψιν της συγγένειας της συζύγου του δικαστή και της στενής επαγγελματικής σχέσης της με τον Βέργα, του πρωταγωνιστικού ρόλου του συνηγόρου και αδελφού του εφεσείοντος στις καταγγελίες του Δικηγορικού Συλλόγου Πάφου εναντίον του δικαστή «οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα τη μετάθεσή του», είναι δυνατό να δημιουργηθεί στο νου του μέσου εχέφρονα πολίτη, που γνωρίζει τα δεδομένα αυτά, η δικαιολογημένη εντύπωση ότι ο δικαστής δεν είναι αμερόληπτος.
Το δικαίωμα κάθε κατηγορούμενου να κρίνεται από αμερόληπτο δικαστήριο είναι τόσο ουσιώδες ώστε να αναγνωρίζεται ως σύμφυτο στην ανθρώπινη ιδιότητα. Προστατεύεται ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και ως εχέγγυο της δίκαιης δίκης από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (’ρθρο 6.1) και από το Σύνταγμα (’ρθρο 30.2). Όπως δε αναγνωρίστηκε στη Μόδεστος Πίτσιλλος ν. Δημοκρατίας (1994) 1 ΑΑΔ 268, με αναφορά στην Kritiotis v. Municipality of Paphos (1983) 3 CLR 1460, η αρχή του αμερόληπτου και ανεξάρτητου δικαστή δεν είναι νέα στην κυπριακή έννομη τάξη. Εφαρμόστηκε, ως θεμελιακή αρχή του κοινοδικαίου, με ευλάβεια πριν και μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας.
Η έλλειψη αμεροληψίας μπορεί κατ΄αρχάς να λάβει τη μορφή ύπαρξης αμέσου ή προσωπικού συμφέροντος (direct or personal interest) του δικαστή από το αποτέλεσμα της υπόθεσης. Σε τέτοια περίπτωση δημιουργείται τεκμήριο πραγματικής έλλειψης αμεροληψίας (actual bias) (Locabail (UK) Ltd v. Bayfield Properties Ltd [2000] QB 451) και η εξαίρεση του δικαστή επέρχεται αυτόματα (automatic disqualification), ανεξάρτητα από το κατά πόσον το συγκεκριμένο συμφέρον προκαλεί εύλογη υπόνοια για την ύπαρξη προκατάληψης εκ μέρους του (Dimes v. Proprietor of Grand Junction Canal (1852) 3 HL Cas 759) ή ανεξάρτητα από το κατά πόσον το συμφέρον που έχει είναι οικονομικής φύσεως (R. v. Bow Street Metropolitan Stipendiary Magistrate, Ex p Pinochet Ugarte (No 2) [1999] 1 All ER 577, HL). Τούτο, εφόσον η ύπαρξη συμφέροντος του δικαστή από το αποτέλεσμα της υπόθεσης αντίκειται ευθέως στη θεμελιακή αρχή της φυσικής δικαιοσύνης, nemo judex in cansa sua.
Ανεξάρτητα όμως από τη, σπάνια αναφερόμενη, περίπτωση πραγματικής έλλειψης αμεροληψίας, αναγνωρίζεται και η περίπτωση της «φαινόμενης έλλειψης αμεροληψίας» (apparent bias). Όπως διακηρύχθηκε στην υπόθεση R. v. Sussex Justices, Ex p McCarthy [1923] All ER Rep 233, από τον Lord Hewart CJ:
«Justice should not only be done, but should manifestly and undoubtedly be seen to be done.»
H αρχή αυτή ενσωματώθηκε από ενωρίς στη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του ανθρώπου (ΕΔΔΑ) (Delcourt v. Belgium (1970) 1 EHRR 355, 369, para 31).
Η κυπριακή επίσης νομολογία με σταθερότητα έχει επιβεβαιώσει ότι ο δικαστής δεν πρέπει μόνο να είναι, αλλά και να φαίνεται ότι είναι αμερόληπτος. Όπως τέθηκε από τον Γ.Μ. Πική, Δ. (ως ήτο τότε) στην Μόδεστος Πίτσιλλος ν. Δημητράκης Ευγενίου (1989) 1 ΑΑΔ, 691, 695:
«Όχι μόνο ο δικαστής δεν πρέπει να διακατέχεται από προκατάληψη εναντίον του διαδίκου αλλά επίσης η σχέση του με την υπόθεση ή οποιοδήποτε από τους διαδίκους δεν πρέπει να είναι τέτοια ώστε να εγείρει αμφιβολίες ως προς την αμεροληψία του στον μέσο λογικά σκεπτόμενο άνθρωπο. Συνεπώς, η αμεροληψία δεν συναρτάται μόνο με υποκειμενικά αλλά και με αντικειμενικά κριτήρια.»
Ως κριτήριο διάκρισης περιπτώσεων φαινόμενης προκατάληψης, η αγγλική νομολογία υιοθέτησε αρχικά την έννοια του πραγματικού κινδύνου να υφίσταται έλλειψη αμεροληψίας υπό τις περιστάσεις (real danger test ή Gough test) (R v. Gough [1993] A.C. 646).
Η προσέγγιση όμως αυτή δεν ακολουθήθηκε σε άλλες δικαιοδοσίες του κοινοδικαίου, όπως της Σκωτίας, της Αυστραλίας και της Νότιας Αμερικής όπου υιοθετήθηκε ως κριτήριο το κατά πόσον ένας αντικειμενικός παρατηρητής, έχοντας γνώση των ουσιωδών γεγονότων, θα σχημάτιζε εύλογη υπόνοια ότι ο δικαστής δυνατόν να μην είναι αμερόληπτος (reasonable suspicion or reasonable apprehension test). Πρόκειται για αντικειμενικό κριτήριο που εναρμονίζεται με τη νομολογία του ΕΔΔΑ (βλ. Nicholas v. Cyprus, no. 63246/10, απόφαση ημερ. 9.2.2018).
Αλλά και στην Αγγλία, μετά από διακυμάνσεις (βλ. Locabail, para 17 και In Re Medicaments and Rolates Classes of Goods (No. 2) [2001] 1 W.L.R. 700, para 85), η νομολογία φαίνεται να κατέληξε, επίσης, στο αντικειμενικό κριτήριο της εύλογης πιθανότητας. Ειδικότερα στην Porter v. Magill [2002] 2 A.C. 359, ο Lord Hope, αφού ανασκόπησε την αγγλική νομολογία υπό το φως της σχετικής νομολογίας του ΕΔΔΑ, εξοβέλισε την έννοια του «πραγματικού κινδύνου» λέγοντας τα εξής:
«Those words no longer serve a useful purpose here and they are not used in the jurisprudence of the Strasbourg Court. The question is whether a fair-minded and informed observer having considered the facts would conclude that there was a real possibility that the tribunal was biased.»
Η παραπάνω προσέγγιση έχει υιοθετηθεί και στην Κύπρο όπου έγινε δεκτό ότι:
«το κριτήριο για εξαίρεση Δικαστή είναι η δημιουργία δικαιολογημένης εντύπωσης ύπαρξης πραγματικής πιθανότητας προκατάληψης από το Δικαστή στο νου του μέσου εχέφρονα πολίτη, ο οποίος γνωρίζει όλα τα γεγονότα.» (Πίτσιλλος ν. Δημοκρατίας, ανωτέρω, σελ. 274)
Σύμφωνα με τη νομολογία του ΕΔΔΑ, η προσωπική αμεροληψία του δικαστή τεκμαίρεται μέχρι αποδείξεως του εναντίου (De Cubber v. Belgium (1984) 7 EHRR 236). Εάν δεν στοιχειοθετείται επί υποκειμενικής βάσης πραγματική έλλειψη αμεροληψίας, μπορεί, παρά ταύτα, να εξεταστεί πλέον, με το προαναφερθέν αντικειμενικό κριτήριο, κατά πόσον:
«. quite apart from the judge's personal conduct, there are ascertainable facts which may raise doubts as to his impartiality. In this respect even appearances may be of a certain importance. What is at stake is the confidence which the courts in a democratic society must inspire in the public and above all, as far as criminal proceedings are concerned, in the accused. Accordingly, any judge in respect of whom there is a legitimate reason to fear a lack of impartiality must withdraw (see, mutatis mutandis, the De Cubber judgment previously cited, Series A no. 86, p. 14, para. 26).
This implies that in deciding whether in a given case there is a legitimate reason to fear that a particular judge lacks impartiality, the standpoint of the accused is important but not decisive (see the Piersack judgment of 1 October 1982, Series A no. 53, p. 16, para. 31). What is decisive is whether this fear can be held objectively justified.»
(Hauschildt v. Denmark (1990) 12 E.H.R.R. 226)
Από την άλλη, η εγρήγορση για διασφάλιση των δικαιωμάτων ενός διαδίκου και ιδιαίτερα ενός κατηγορουμένου και η αδιαμφισβήτητη ανάγκη για διαφάνεια στην απονομή της δικαιοσύνης δεν είναι επιτρεπτό να οδηγήσουν το δικαστή σε αβασάνιστη ή, εν πάση περιπτώσει, αδικαιολόγηση παραίτηση από το καθήκον του να εκδικάσει την υπόθεση που του αναλόγισε και σε αναγνώριση δικαιώματος ενός διαδίκου να επιλέγει το δικαστή που θα τον δικάσει, κάτι που χαρακτηρίστηκε ως συνέπεια ολέθρια για το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης (Barry Evangeli (1992) 1 CLR 1443, Αίτηση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για Απόλυση του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας δια Ανάρμοστη Συμπεριφορά, Αίτηση Αρ. 1/2015, ημερ. 23.6.2015). Κριτήριο δεν είναι η προσωπική ευαισθησία του δικαστή, αλλά η ορθή εκτίμηση του δικαστικού καθήκοντος. Σ΄αυτά τα πλαίσια οι εικασίες και η απλή καχυποψία δεν είναι αρκετές (Πίτσιλλου ν. Δημοκρατίας, ανωτ., 273-274, Κωνσταντίνου ν. Κωνσταντίνου (2009) 1 ΑΑΔ, 761, 766, Markides v. Republic (1984) 3 CLR 304).
Έχοντας ανωτέρω θέσει τις γενικές αρχές, θα αναφερθούμε ακολούθως σε περιπτώσεις από τη νομολογία που θα μπορούσαν να είναι κατά πιό συγκεκριμένο τρόπο υποβοηθητικές. Θα αναπτύσσουμε παράλληλα, για πρακτικούς σκοπούς συγγραφής της απόφασης, τον προβληματισμό μας για τις επιμέρους περιστάσεις της παρούσας υπόθεσης, χωρίς όμως τούτο να σημαίνει ότι αποφασίζουμε την υπόθεση αποσπασματικά και παραβλέποντας τη συνολική εικόνα.
Η προσωπική φιλία και η στενή σχέση γνωριμίας δικαστή-μάρτυρα, είναι παράγοντες που μπορεί να εγείρουν πραγματική πιθανότητα ή δικαιολογημένο φόβο για έλλειψη αμεροληψίας. Όπως ελέχθη στη Locabail, para 25:
Υπό το πρίσμα αυτό, στην υπόθεση AWG Group Ltd and another v. Morrison and another [2006] EWCA Civ 6, η 30χρονη γνωριμία του δικαστή με πιθανό μάρτυρα, πρόσωπο ούτως ή άλλως αναμεμιγμένο στην υπόθεση εν τη εννοία της Locabail, ανωτ. («involved in the case»), κρίθηκε ότι δημιουργούσε άνευ ετέρου την υποχρέωση στο δικαστή να εξαιρεθεί. Τούτο όμως αφού ελήφθη, μεταξύ άλλων, υπόψη πως ο ίδιος ο δικαστής είχε αποδεχθεί ότι το γεγονός τέτοιας γνωριμίας συνιστούσε δυνητικά έγκυρο λόγο για εξαίρεση του, εφόσον αναγνώρισε ότι θα βρισκόταν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση («the greatest difficulty») εάν θα εκαλείτο να αποφασίσει επί της αξιοπιστίας του εν λόγω προσώπου.
Εν προκειμένω ο ισχυρισμός περί γνωριμίας τέθηκε με γενικούς όρους, που δεν αφορούν το δικαστή και το μάρτυρα και τυχόν δική τους γνωριμία, ζήτημα για το οποίο δεν ελέχθη οτιδήποτε. Ό,τι ελέχθη ήταν ότι: «είναι γνωστό επίσης ότι οι δύο οικογένειες διατηρούσαν άριστες φιλικές και οικογενειακές σχέσεις». Πρόκειται για γενικόλογη αναφορά που τέθηκε, όχι σε συνάρτηση με γεγονότα αναφορικά με τη γνωριμία του δικαστή με το μάρτυρα, αλλά σε συνάρτηση με την προηγηθείσα αναφορά στη συγγένεια του πεθερού και της συζύγου του δικαστή με τον Σάββα Βέργα, η οποία είναι απομακρυσμένη ώστε, από μόνη της, να μην παρέχει έρεισμα για ένσταση στη συμμετοχή του. Αν και όχι άμεσης εν προκειμένω εφαρμογής, είναι ενδεικτικός ο βαθμός του συγγενικού δεσμού που απαιτείται, ώστε η συγγένεια να αποτελέσει κώλυμα δικηγόρου να εμφανιστεί ενώπιον δικαστή, τόσο σύμφωνα με την ισχύουσα στην Κύπρο σχετική Δικαστική Πρακτική, όσο σύμφωνα και με την έννοια «judge's family», όπως αυτή κωδικοποιήθηκε στις Αρχές Bangalore (Bangalore Principles of Judicial Conduct) απ΄όπου μεταφέρθηκε στον αντίστοιχο Κώδικα της Αγγλίας και Ουαλίας (Guide to Judicial Conduct).
Ως προς την επαγγελματική δραστηριότητα της συζύγου του δικαστή, η θέση του ότι όχι μόνο δεν είχε γνώση, αλλ΄ούτε και λόγο να ενδιαφέρεται ώστε να έχει γνώση, αν και θα μπορούσε να γίνει αντιληπτή ως έκφραση της αποστασιοποίησης του δικαστή, θα μπορούσε όμως να παρεξηγηθεί ως έλλειψη ενδιαφέροντος για την ενημέρωση που απαιτείται να έχει ένας δικαστής, όχι μόνο για τα προσωπικά του, αλλά και για τα οικονομικά συμφέροντα των μελών της οικογένειάς του, ώστε να καθορίζει αναλόγως τις δικές του ενέργειες επί της έδρας. Η σχετική υποχρέωση έχει αναγνωριστεί και κωδικοποιηθεί στις Αρχές Bangalore, απ΄όπου, επίσης μεταφέρθηκε στον αντίστοιχο κώδικα της Αγγλίας και Ουαλίας (Guide to Judicial Conduct) ως ακολούθως:
«5.1.(7) A judge shall inform himself or herself about the judge's personal and fiduciary financial interests and shall make reasonable efforts to be informed about the financial interests of members of the judge's family»
Όμως το ζητούμενο δεν είναι η ορθότητα της αντίδρασης του δικαστή, αλλά το κατά πόσον, εν τέλει, έχει τεθεί υλικό εκ του οποίου να προκύπτει προσωπικό συμφέρον του δικαστή ή φαινόμενη έλλειψη αμεροληψίας. Στην υπόθεση Jones v. DAS Legal Expenses Insurance Co Ltd & Ors [2003] EWCA Civ 1071, ο σύζυγος της Προέδρου του Δικαστηρίου (Employment Tribunal) ήταν δικηγόρος (barrister) σε δικηγορικό οίκο που χειριζόταν υποθέσεις των εναγομένων.
Αφού εξετάστηκε λεπτομερώς η επαγγελματική σχέση του συζύγου της δικαστού με τους εναγόμενους, περιλαμβανομένης της συχνότητας ανάθεσης υποθέσεων και των εισοδημάτων του από αυτές, το Εφετείο έκρινε κατ΄αρχάς ότι δεν επρόκειτο για περίπτωση που θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι η δικαστής είχε προσωπικό συμφέρον στην υπόθεση. Εξετάστηκε στη συνέχεια το ζήτημα φαινόμενης έλλειψης αμεροληψίας, λαμβανομένων υπόψιν των ακολούθων:
«ii) She has no direct financial interest in the work he does for DAS. There is no evidence as to how they organise their financial affairs as between themselves. Some indirect benefit to her may be a permissible inference to draw, but no more than that.
iii) A wife would ordinarily wish to advance and not hinder her husband's career.
iv) Having some knowledge of the way a barrister earns his living, she would know that just as cases are won and lost, so solicitors come and go. The volume of work done by Mr Harper could fairly be described as "occasional". It was certainly not a case where all his eggs were in one basket. There would be no reason to think that the loss of DAS-related work would materially affect either his practice or his income to any substantial extent. It simply released him to do other work for other solicitors.
v) If the informed observer is informed enough about modern vernacular, he would conclude that the chairman could fairly think that having DAS as a client was "no big deal" for her husband.
vi) Without being complacent nor unduly sensitive or suspicious, the observer would appreciate that professional judges are trained to judge and to judge objectively and dispassionately. This does not undermine the need for constant vigilance that judges maintain that impartiality - it is a matter of balance. In Locabail, paragraph 21, the court found force in these observations of the Constitutional Court of South Africa in President of the Republic of South Africa & Others v South African Rugby Football Union & Others 1999 (7) BCLR (CC) 725, 753:-
"The reasonableness of the apprehension [for which one must read in our jurisprudence "the real risk"] must be assessed in the light of the oath of office taken by the judges to administer justice without fear or favour, and their ability to carry out that oath by reason of their training and experience. It must be assumed that they can disabuse their minds of any irrelevant personal beliefs or pre-dispositions. . At the same time, it must never be forgotten that an impartial judge is a fundamental prerequisite for a fair trial ."
vii) Moreover, in this particular case, the charge of impartiality has to lie against the tribunal and this tribunal consisted not only of its chairman but also of two independent wing-members who were equal judges of the facts as the chairman was. Their impartiality is not in question and their decision was unanimous.»
Υπό το φως των ανωτέρω το Εφετείο κατέληξε ως εξής:
«In our judgment the fair-minded and informed observer would not conclude that the chairman herself, still less the tribunal as the decision-making body, was biased.»
Εν προκειμένω, εάν με τον υπό αναφορά λόγο ένστασης τίθεται ζήτημα άμεσου, προσωπικού συμφέροντος του δικαστή, υποδεικνύουμε ιδιαίτερα την αναφορά που έγινε στη Locabail, ανωτ., para 10, ως προς το τυχόν συμφέρον του δικαστή που να εκπηγάζει από συμφέρον συζύγου:
«. where the judge's interest is said to derive from the interest of a spouse, partner or other family member the link must be so close and direct as to render the interest of that other person, for all practical pusposes, indistinguishable from an interest of the judge himself.»
Υιοθετώντας τα ανωτέρω από τη Locabail και σε συμφωνία με την προσέγγιση στη Jones, δεν θα θεωρούσαμε βάσιμο το συγκεκριμένο λόγο ένστασης εάν θα είχε την έννοια της ύπαρξης αμέσου συμφέροντος του δικαστή από το αποτέλεσμα της δίκης.
Από πλευράς φαινόμενης έλλειψης αμεροληψίας δεν μπορούμε παρά να υποδείξουμε τη σημασία που έχουν κάθε φορά τα συγκεκριμένα γεγονότα. Έτσι στην Jones παρά το ότι ο σύζυγος της δικαστού ήταν ένας εκ των δικηγόρων της εναγομένης εταιρείας, τα συγκεκριμένα γεγονότα οδήγησαν στη διαπίστωση, για τους λόγους που παραθέσαμε, ότι δεν στοιχειοθετήθηκε φαινόμενη έλλειψη αμεροληψίας.
Εν προκειμένω, ό,τι αναφέρθηκε είναι πως η σύζυγος του δικαστή αναλάμβανε και μέχρι πρόσφατα ανέλαβε τη διεκπεραίωση των υποθέσεων του μάρτυρα κατηγορίας Σάββα Βέργα στο Κτηματολόγιο ως δικολάβος. Δεν τέθηκε ότι υπάρχει επαγγελματική εξάρτηση ή άλλη ουσιαστική επαγγελματική σχέση ή οικονομικό όφελος τέτοιου σημαντικού μεγέθους ώστε να μπορούσε βάσιμα να τεθεί ζήτημα.
Ο τέταρτος λόγος ένστασης εγείρει ζήτημα εχθρότητας του δικαστή προς το συνήγορο και αδελφό του εφεσείοντα, το οποίο στην τελική του αγόρευση ο κ. Σιαηλής διασύνδεσε ρητά με το επεισόδιο στο οποίο ειδοποιήθηκε από τη θυγατέρα του και μετέβη στο γραφείο του δικαστή, προσθέτοντας σ΄αυτό πλέον το στάδιο, ενώπιον μας, ότι συζήτησαν έντονα το θέμα.
Ένας τέτοιος όμως σοβαρός ισχυρισμός θα έπρεπε να είχε τεθεί εξ αρχής, αντί της προαναφερθείσας δήλωσης του κ. Σιαηλή ότι δεν θα ανέφερε τι λέχθηκε μεταξύ τους. Περιπλέον, το κατ΄ισχυρισμόν αυτό επεισόδιο έλαβε χώρα, όπως ο κ. Σιαηλής έθεσε τα πράγματα, μετά την καταγγελία του δικαστή από το Δικηγορικό Σύλλογο Πάφου. Δεν προκύπτει ότι για ένα τέτοιο σοβαρό, όπως αποδίδεται, ολίσθημα ακολούθησε καταγγελία του δικαστή, ώστε τώρα να μπορούσε να ελεγχθεί η βασιμότητα ή η σοβαρότητα του ισχυρισμού. Αντίθετα, ότι προκύπτει, επαναλαμβάνουμε όπως τέθηκαν τα πράγματα, ήταν η έγερση του παραπόνου όταν πλέον προβλήθηκε στα πλαίσια του αιτήματος εξαίρεσης του δικαστή απ΄ό,τι θα αποτελούσε την προδιαγεγραμμένη, κανονική σύνθεση του Κακουργιοδικείου.
Σε ότι αφορά την καταγγελία του δικαστή από το Διοικητικό Συμβούλιο του Δικηγορικού Συλλόγου Πάφου, έχουμε παραπεμφθεί στην Typye v. Αστυνομίας (2008) 2 ΑΑΔ 279, στην οποία κρίθηκε ότι η καταγγελία του δικαστή από δικηγόρο διαδίκου για θέματα απτόμενα της διεξαγωγής της δίκης σε άλλη υπόθεση, δεν μπορούσε να προκαλέσει εξ αντικειμένου φαινόμενη προκατάληψη του δικαστή εναντίον του διαδίκου μέσω του δικηγόρου του.
Ο κ. Σιαηλής μας κάλεσε να διαφοροποιήσουμε την παρούσα από την Typye διότι εκεί το παράπονο δεν στηρίχθηκε στην ύπαρξη έχθρας μεταξύ του δικαστή και του δικηγόρου, αλλά στην ίδια την καταγγελία του δικαστή από το δικηγόρο, ο οποίος δεν ενήργησε εξ ιδίων του, αλλά εκ μέρους και κατόπιν οδηγιών των πελατών του.
Ως προς το ζήτημα της εχθρότητας, είναι ορθό κατ΄αρχάς να υπενθυμίσουμε ότι τούτο ρητώς συνδέθηκε με το κατ΄ισχυρισμόν μεταγενέστερο της καταγγελίας επεισόδιο στο γραφείο του δικαστή και όχι με την προηγηθείσα καταγγελία του Δικηγορικού Συλλόγου Πάφου. Εν πάση δε περιπτώσει, το γεγονός ότι η καταγγελία στην Typye δεν έγινε με πρωτοβουλία του δικηγόρου ή για δικούς του σκοπούς, σημειώθηκε στην Typye για να τονιστεί η, ούτως ή άλλων, εκφρασθείσα διαπίστωση ότι δεν θα μπορούσε να δημιουργηθεί εξ αντικειμένου φαινόμενη προκατάλειψη από την καταγγελία.
Η ουσία της Typye, όπως εξηγήθηκε περαιτέρω, είναι ότι ο αντικειμενικός παρατηρητής, έχοντας ολοκληρωμένη πληροφόρηση και κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των διαδικασιών και, ειδικότερα, έχοντας γνώση ότι δικαστές και δικηγόροι είναι πεπαιδευμένοι και έμπειροι επαγγελματίες από τους οποίους εύλογα αναμένεται να ανταποκριθούν στο καθήκον τους, δεν θα μπορούσε να αποδώσει ενδεχόμενη προκατάληψη στον καταγγελθέντα δικαστή.
Εν τέλει, προς ολοκλήρωση της εικόνας που πρέπει να έχει κατά νου ο ευλόγως σκεπτόμενος αντικειμενικός παρατηρητής, θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν, όπως και στην υπόθεση Jones, ότι ο δικαστής εν προκειμένω είναι μέλος τριμελούς δικαστηρίου και μάλιστα το νεώτερο μέλος, μαζί με άλλους δύο δικαστές η αμεροληψία των οποίων δεν αμφισβητήθηκε και η απόφαση του Κακουργιοδικείου υπήρξε ομόφωνη. Ο παράγοντας συμμετοχής του δικαστή για τον οποίο εγείρεται ζήτημα εξαίρεσης ως μέλος πολυμελούς δικαστηρίου αναγνωρίστηκε ως σχετικός και από τη δική μας νομολογία (Αίτηση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για Απόλυση του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας δια Ανάρμοστη Συμπεριφορά, ανωτ.).
Έχοντας τώρα κατά νου όλες τις περιστάσεις όπως τέθηκαν, σε ότι αφορά τις σχέσεις με τον Βέργα, ο οποίος θα ήταν, όπως και όντως ήταν, βασικός μάρτυρας κατηγορίας, δεν μπορούμε, παρά ταύτα, να δεχθούμε ότι η απομακρυσμένη συγγένεια της συζύγου του δικαστή μαζί του ή η γενικόλογη αναφορά σε σχέσεις που διατηρούσαν οι δύο οικογένειες, ή η ανάθεση εργασιών δικολάβου, με τον τρόπο που τέθηκε, θα μπορούσαν να προκαλέσουν εξ αντικειμένου φόβο προκατάληψης του δικαστή αλλά, μέσω αυτού και του Κακουργιοδικείου στο σύνολό του, εναντίον του εφεσείοντα.
Σε σχέση με την καταγγελία του δικαστή από το Δικηγορικό Σύλλογο Πάφου, δεν βρίσκουμε ειδοποιό διαφορά της παρούσας από την υπόθεση Typye. Έγινε μεν, εν προκειμένω, αναφορά σε «μετάθεση του δικαστή ως αποτέλεσμα της καταγγελίας», χωρίς όμως να γίνει οποιαδήποτε αναφορά σε γεγονότα που να υποστηρίζουν ότι η μετάθεση έγινε στα πλαίσια πειθαρχικών μέτρων, κάτι που η δική μας γνώση το αποκλείει. Όσο κι αν τέθηκε ότι ο κ. Σιαηλής είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στις καταγγελίες του Δικηγορικού Συλλόγου, άσχετες με την υπό εκδίκαση υπόθεση, δεν μπορεί από το γεγονός αυτό και να προκληθεί εξ αντικειμένου δικαιολογημένος φόβος ή δικαιολογημένη εντύπωση περί της ύπαρξης πραγματικής πιθανότητας προκατάληψης του δικαστή και εν τέλει του Κακουργιοδικείου ως σύνολο εναντίον του εφεσείοντα επειδή αυτός είναι πελάτης ή αδελφός του κ. Σιαηλή. Σε ότι δε αφορά τους ισχυρισμούς για το μεταγενέστερο επεισόδιο, έχουμε ήδη αναπτύξει ανωτέρω το συλλογισμό μας.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, ο δέκατος λόγος έφεσης απορρίπτεται ομόφωνα.
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π.
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.
[1] (4) Αν στο τέλος της δίκης το ∆ικαστήριο είναι της γνώ΅ης ότι έχει αποδειχτεί ΅ε ΅αρτυρία ότι ο κατηγορού΅ενος διέπραξε ποινικό αδίκη΅α ή ποινικά αδική΅ατα που δεν περιλα΅βάνονται στο κατηγορητήριο ή το κατηγορητήριο που καταχωρίστηκε σε Κακουργιοδικείο και για τα οποία δεν δύναται να καταδικαστεί χωρίς τροποποίηση του κατηγορητηρίου ή του κατηγορητηρίου που καταχωρίστηκε σε Κακουργιοδικείο και για τα οποία καταδικαζό΅ενος δεν θα υπόκειτο σε ποινή ΅εγαλύτερη εκείνης στην οποία θα υπόκειτο αν καταδικαζόταν βάσει του κατηγορητηρίου ή του κατηγορητηρίου που καταχωρίστηκε σε Κακουργιοδικείο και ότι ο κατηγορού΅ενος δεν θα επηρεαζόταν ΅ε αυτό δυσ΅ενώς στην υπεράσπισή του, το ∆ικαστήριο δύναται να διατάξει την προσθήκη στο κατηγορητήριο ή το κατηγορητήριο που καταχωρίστηκε στο Κακουργιοδικείο κατηγορίας ή κατηγοριών εναντίον του κατηγορού΅ενου για τέτοιο ποινικό αδίκη΅α ή ποινικά αδική΅ατα, και το ∆ικαστήριο αποφασίζει για αυτά ωσάν η κατηγορία αυτή ή οι κατηγορίες αποτελούσαν ΅έρος του αρχικού κατηγορητηρίου ή του κατηγορητηρίου που καταχωρίστηκε σε Κακουργιοδικείο. Ακύρωση κατηγορητηρίου ή κατηγορητηρίου που καταχωρίστηκε σε Κακουργιοδικείο.
[2] Κυριάκου ν. Αστυνομίας (2001)2 Α.Α.Δ. 494 και Παφίτης ν. Ατυνομίας (2013) 2 Α.Α.Δ. 762