|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2004) 2 ΑΑΔ 33
28 Iανουαρίου, 2004
[ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΚΑΛΛΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στές]
ΜΕΛΑΝΗ ΝΕΑΡΧΟΥ,
Εφεσείουσα,
v.
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
Εφεσίβλητης.
(Ποινική Έφεση Αρ. 7577)
Ποινική Κατηγορία ― Κατηγορητήριο ― Ελλιπές κατηγορητήριο ― Επιπτώσεις στη διεξαγωγή της δίκης ― Άρθρο 39(γ) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155 ― Ποίες παρατυπίες επηρεάζουν την εγκυρότητα του κατηγορητηρίου.
Δικαιώματα κατηγορούμενου ― Ο κατηγορούμενος έχει δικαίωμα να πληροφορηθεί αμέσως και λεπτομερώς τη φύση και τους λόγους της αποδιδόμενης σ' αυτόν κατηγορίας ― Κατοχύρωση του εν λόγω δικαιώματος από το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η εφεσείουσα καταδικάστηκε σε φυλάκιση όταν βρέθηκε ένοχη στην κατηγορία της κακομεταχείρισης προσώπου κάτω των 16 ετών κατά παράβαση του Άρθρου 54(1) του περί Παίδων Νόμου, Κεφ. 352.
Ο συνήγορος της εφεσείουσας υποστήριξε ότι από το κατηγορητήριο ελλείπει το ουσιωδέστερο συστατικό του αδικήματος, ήτοι η ενδεχόμενη πρόκληση περιττής ταλαιπωρίας ή βλάβης στην υγεία του ανηλίκου, με αποτέλεσμα να επηρεαστεί η υπεράσπισή της.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Για να διαπιστωθεί η τήρηση του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος κάθε κατηγορουμένου να πληροφορηθεί αμέσως τη φύση και τους λόγους της αποδιδόμενης σ' αυτόν κατηγορίας, δικαιώματος που επίσης προστατεύεται από το Άρθρο 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, θα πρέπει να εξετάζεται κατά πόσο ο κατηγορούμενος έχει στερηθεί, λόγω της παράλειψης από το κατηγορητήριο οιουδήποτε συστατικού του αδικήματος, της δυνατότητας να ετοιμάσει ικανοποιητικά την υπεράσπισή του. Και θα πρέπει να δίδεται σημασία σε οποιεσδήποτε περιστάσεις που δείχνουν ότι ο κατηγορούμενος είχε στην πραγματικότητα γνώση των ουσιωδών συστατικών του αδικήματος με το οποίο κατηγορείται.
2. Σύμφωνα με το Άρθρο 39(γ) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155, δεν είναι απαραίτητο στο κατηγορητήριο να εκτίθενται όλα τα ουσιώδη στοιχεία του ποινικού αδικήματος που αντιμετωπίζει ο κατηγορούμενος. Όπως αποφασίστηκε σε αριθμό υποθέσεων σε περίπτωση παράλειψης συμμόρφωσης με τις πρόνοιες του Άρθρου 39(γ) του Κεφ. 155, μόνο ουσιώδεις παρατυπίες που επιφέρουν βλάβη στον κατηγορούμενο και δυνατόν να οδηγήσουν σε παραπλάνησή του, επηρεάζουν την εγκυρότητα του κατηγορητηρίου.
3. Στην παρούσα υπόθεση, το ενδεχόμενο πρόκλησης βλάβης είναι ουσιώδες στοιχείο της κατηγορίας.
4. Η μη περίληψη του ουσιώδους αυτού συστατικού του αδικήματος έχει επηρεάσει την υπεράσπιση της εφεσείουσας. Το δικαστήριο δεν φαίνεται να έχει κατευθύνει τη σκέψη του προς το συγκεκριμένο συστατικό του αδικήματος, παραλείποντας γι' αυτό το λόγο να προβεί σε οποιαδήποτε σχετικά συμπεράσματα. Κι αυτό, παρά το ότι προβαίνει σε συγκεκριμένες διαπιστώσεις για τις κακώσεις που έφερε ο ανήλικος. Όμως δεν αποφασίζει, κατά πόσο οι κακώσεις αυτές ήταν ενδεχόμενο να του προκαλέσουν βλάβη στην υγεία, μέσα στα πλαίσια του Άρθρου 54.
Η έφεση επιτράπηκε.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Kannas alias Pombas v. Police (1968) 2 C.L.R. 29,
Chrysostomou v. Police (1971) 2 C.L.R. 176,
Ανδρέας Σ. Κοιλιάρης Λτδ ν. Επαρχιακού Λειτουργού Εργασίας (1998) 2 Α.Α.Δ. 295,
Constantinides v. Republic (1978) 2 C.L.R. 337,
Ηλία κ.ά. ν. Αστυνομίας (1999) 2 Α.Α.Δ. 395,
Χαραλάμπους ν. Αστυνομίας (1994) 2 Α.Α.Δ. 14.
Έφεση εναντίον Καταδίκης.
Έφεση από την εφεσείουσα εναντίον της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Υπόθεση Αρ. 18109/2002), ημερομηνίας 15/2/2003, με την οποία βρέθηκε ένοχη και καταδικάστηκε στην κατηγορία της κακομεταχείρισης προσώπου κάτω των 16 ετών κατά παράβαση του Άρθρου 54(1) του περί Παίδων Νόμου, Κεφ. 352, για λόγους οι οποίοι άπτονται ελαττωμάτων του εναντίον της κατηγορητηρίου.
Ε. Ευσταθίου, για την Εφεσείουσα.
Ν. Κέκκος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για την Εφεσίβλητη.
Η Εφεσείουσα είναι παρούσα.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: H εφεσείουσα καταδικάστηκε σε φυλάκιση από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, όταν βρέθηκε ένοχη στην κατηγορία της κακομεταχείρισης προσώπου κάτω των 16 ετών κατά παράβαση του άρθρου 54(1) του περί Παίδων Νόμου, Κεφ. 352.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος της εφεσείουσας υποστήριξε ότι από το κατηγορητήριο ελλείπουν τα συστατικά του αδικήματος, με αποτέλεσμα να επηρεαστεί η υπεράσπισή της.
Το κατηγορητήριο έχει ως ακολούθως:
«ΕΚΘΕΣΗ ΑΔΙΚΗΜΑΤΟΣ
Αρ. Κατηγορίας 1
Κακομεταχείριση προσώπου κάτω των 16 ετών κατά παράβαση του άρθρου 2,54(1) του Περί Παιδίων Νόμου Κεφ. 352.(*)
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΑΔΙΚΗΜΑΤΟΣ
Η κατηγορούμενη την 17η Ιανουαρίου 2003, στην Παλλουριώτισσα, της Επαρχίας Λευκωσίας, ενώ ήταν ιδρυματική λειτουργός και είχε την επίβλεψη και φροντίδα ανήλικων παιδιών στον Βρεφοκομικό Κρατικό Σταθμό Παλλουριώτισσας, σκόπιμα επιτέθηκε εναντίον του ανήλικου Παναγιώτη Λοΐζου 2 ½ ετών που είχε υπό την επίβλεψη της.»
Το άρθρο 54 του Περί Παίδων Νόμου, Κεφ. 352, πάνω στο οποίο στηρίχτηκε το κατηγορητήριο, προνοεί ότι οποιοδήποτε πρόσωπο άνω των δεκαέξι ετών που έχει τη φύλαξη, ευθύνη ή φροντίδα οποιουδήποτε παιδιού, κάτω των δεξαέξι, εκ προθέσεως επιτίθεται, κακοποιεί, αμελεί, εγκαταλείπει ή εκθέτει αυτό ή γίνεται αίτιος πρόκλησης ή συμβάλλει σε εναντίον του επίθεση, κακομεταχείριση, αμέλεια, εγκατάλειψη ή έκθεση, κατά τρόπο που ενδέχεται να του προκληθεί περιττή ταλαιπωρία ή βλάβη στην υγεία του, (περιλαμβανομένης βλάβης στην, ή απώλειας όρασης, ακοής, άκρου ή οργάνου του σώματος και οιασδήποτε ψυχικής διαταραχής), είναι ένοχο αδικήματος.
Είναι η θέση του ευπαίδευτου συνήγορου της εφεσείουσας ότι από το κατηγορητήριο ελλείπει το ουσιωδέστερο συστατικό, ήτοι η ενδεχόμενη πρόκληση περιττής ταλαιπωρίας ή βλάβης στην υγεία του ανήλικου. Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι το συγκεκριμένο θέμα δεν απασχόλησε το δικαστήριο σε καμιά περίπτωση, αφού δεν έχει προβεί σε οποιανδήποτε διαπίστωση ως προς αυτό. Περιορίστηκε μόνο σε αναφορά στη μαρτυρία, χωρίς όμως να καταλήξει σε οποιοδήποτε σχετικό συμπέρασμα. Ουσιαστικά είναι φανερό, καταλήγει το επιχείρημα, ότι το συγκεκριμένο σημείο δεν απασχόλησε καθόλου το δικαστήριο.
Το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα κάθε κατηγορούμενου να πληροφορηθεί αμέσως και λεπτομερώς σε καταληπτή σ' αυτόν γλώσσα, τη φύση και τους λόγους της αποδιδόμενης σ' αυτόν κατηγορίας, δικαίωμα που επίσης προστατεύεται από το άρθρο 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απασχόλησε τη νομολογία μας από πολύ νωρίς (βλέπε Kannas alias Pombas v. The Police (1968) 2 C.L.R. 29). Κρίθηκε ότι θα πρέπει να εξετάζεται κατά πόσο ο κατηγορούμενος έχει στερηθεί, λόγω της παράλειψης από το κατηγορητήριο οιουδήποτε συστατικού του αδικήματος, της δυνατότητας να ετοιμάσει ικανοποιητικά την υπεράσπισή του. Και θα πρέπει να δίδεται σημασία σε οποιεσδήποτε περιστάσεις που δείχνουν ότι ο κατηγορούμενος είχε στην πραγματικότητα γνώση των ουσιωδών συστατικών του αδικήματος με το οποίο κατηγορείται (βλέπε ακόμα Chrysostomou v. The Police (1971) 2 C.L.R. 176).
Σύμφωνα με το άρθρο 39 (γ) του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155, δεν είναι απαραίτητο στο κατηγορητήριο να εκτίθενται όλα τα ουσιώδη στοιχεία του ποινικού αδικήματος που αντιμετωπίζει ο κατηγορούμενος. Όπως αποφασίστηκε σε αριθμό υποθέσεων (Ανδρέας Σ. Κοιλιάρης Λτδ ν. Επαρχιακού Λειτουργού Εργασίας (1998) 2 Α.Α.Δ. 295, Constantinides v. The Republic (1978) 2 C.L.R. 337) σε περίπτωση παράλειψης συμμόρφωσης με τις πρόνοιες του άρθρου 39(γ) του Κεφ. 155, μόνο ουσιώδεις παρατυπίες που επιφέρουν βλάβη στον κατηγορούμενο και δυνατόν να οδηγήσουν σε παραπλάνησή του, επηρεάζουν την εγκυρότητα του κατηγορητηρίου.
Στην παρούσα υπόθεση το κατηγορητήριο είναι πράγματι ατελές. Η διαπίστωση όμως του ελαττώματος δεν ακυρώνει απαραίτητα τη δίκη (Ηλία κ.ά. ν. Αστυνομίας (1999) 2 Α.Α.Δ. 395). Το ερώτημα απαντάται ανάλογα με τα περιστατικά. Αν κριθεί πως το ελάττωμα δεν επηρέασε τον εφεσείοντα στην υπεράσπισή του ή γενικότερα πως δεν του προκάλεσε αδικία, η καταδίκη, παρά την ύπαρξη του ελαττώματος στο κατηγορητήριο, θα επικυρωθεί (βλέπε μεταξύ άλλων Χαραλάμπους ν. Αστυνομίας (1994) 2 Α.Α.Δ. 14).
Στην παρούσα υπόθεση, το ενδεχόμενο πρόκλησης βλάβης είναι ουσιώδες στοιχείο της κατηγορίας. Για να καταδικαστεί κάποιος για παράβαση του άρθρου 54 του Κεφ. 352, δεν αρκεί η σκόπιμη επίθεση, κακοποίηση, αμέλεια ή εγκατάλειψη. Απαιτείται αυτή να γίνει με τρόπο που ενδεχομένως να προκαλέσει στον ανήλικο άσκοπη βλάβη στην υγεία του.
Αφού εξετάσαμε όλα τα ενώπιόν μας στοιχεία, καταλήγουμε ότι η μη περίληψη του ουσιώδους αυτού συστατικού του αδικήματος έχει επηρεάσει την υπεράσπιση της εφεσείουσας. Το δικαστήριο δεν φαίνεται να έχει κατευθύνει τη σκέψη του προς το συγκεκριμένο συστατικό του αδικήματος, παραλείποντας γι' αυτό το λόγο να προβεί σε οποιαδήποτε σχετικά συμπεράσματα. Κι αυτό, παρά το ότι προβαίνει σε συγκεκριμένες διαπιστώσεις για τις κακώσεις που έφερε ο ανήλικος. Όμως δεν αποφασίζει, κατά πόσο οι κακώσεις αυτές ήταν ενδεχόμενο να του προκαλέσουν βλάβη στην υγεία, μέσα στα πλαίσια του άρθρου 54. Τελικά δε καταλήγει ότι η εφεσείουσα είναι ένοχη ως το κατηγορητήριο, το οποίο όμως είναι, όπως είδαμε, ατελές.
Κάτω από τις περιστάσεις δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η παράλειψη αναφοράς στο κατηγορητήριο του συγκεκριμένου συστατικού του αδικήματος, δεν επηρέασε την εφεσείουσα αρνητικά στην υπεράσπισή της και γι' αυτό αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να ακυρώσουμε την καταδίκη.
Η έφεση επιτυγχάνει και η εφεσείουσα απαλλάσσεται της εναντίον της κατηγορίας.
Η έφεση επιτυγχάνει.