ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
ECLI:CY:AD:2019:D174
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΙΤΗΣΗ ΑΡ. 162/2018
9 Μαΐου, 2019
[Π. ΠΑΝΑΓΗ, Δ/ΣΤΗΣ]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ 2018,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ xxxxx ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ, ΜΕ Α.Δ.Τ. xxxx ΓΙΑ ΑΔΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ CERTIORARI
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ TO ENTAΛMA ΣΥΛΛΗΨΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 12/10/2018, ΠΟΥ ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΔΥΝΑΜΕΙ ΤΟΥ ΚΕΦ. 155 (ΑΡΘΡΑ 17, 18 ΚΑΙ 44), ΣΤΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΡΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΑΣΤΥΦΥΛΑΚΑ ΧΧΧΧ Μ.Α.
------------------------------
Χάρης Γεωργίου με Γεωργία Βρυώνη (κα) για ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ & ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ ΔΕΠΕ, για τον Αιτητή.
Θεοδώρα Παπακυριακού (κα) με Κωνσταντίνο Τσιούτρα, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τον Καθ΄ ου η αίτηση.
------------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Π. ΠΑΝΑΓΗ, Δ.:- Ο αιτητής, Αρχιαστυφύλακας, συνελήφθη στη βάση εντάλματος σύλληψης που εξέδωσε το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας την 12.10.2018 σε σχέση με διάφορα διερευνόμενα από την Αστυνομία αδικήματα που φέρεται να διαπράχθηκαν κατά την περίοδο μεταξύ του Αυγούστου 2017 και της 11.9.2018 και σχετίζονταν, κυρίως, με την εμπορία και εκμετάλλευση προσώπων, καθώς επίσης με πράξεις διαφθοράς. Ο αιτητής, αφού συνελήφθη αυθημερόν, τέθηκε την επομένη σε διαθεσιμότητα.
Κατόπιν σχετικής μονομερούς αίτησης του αιτητή, η οποία περιορίστηκε κατά τη συζήτηση της σε ένα μόνο νομικό λόγο, ότι δεν υπήρχε αναγκαιότητα για τη σύλληψή του, χορήγησα τη σχετική άδεια και καταχωρήθηκε η παρούσα δια κλήσεως αίτηση (στο εξής «η αίτηση»), με την οποία επιδιώκεται η έκδοση εντάλματος certiorari προς ακύρωση του εν λόγω εντάλματος σύλληψης. Στο ζήτημα της μη αναγκαιότητας έκδοσης του επίδικου εντάλματος σύλληψης αναφέρεται ο 2ος νομικός λόγος που εκτίθεται στην Έκθεση που συνόδευε τη μονομερή αίτηση, ως ακολούθως:
«Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας εξέδωσε το επίδικο ένταλμα καθ' εξώφθαλμοφανή και έκδηλη πλάνη νόμου, αντίθετα στις πρόνοιες των Άρθρων 18 και 19 του Κεφ.155 και του Άρθρου 11.2(γ) του Συντάγματος, αφού δεν πληρούνται σωρευτικά οι δύο προϋποθέσεις για την έκδοση εντάλματος σύλληψης. Δεν υπάρχει η εύλογη υπόνοια, ως καταγράφεται και στον 1ο νομικό λόγο, και ταυτόχρονα δεν υπάρχει καμία αναγκαιότητα σύλληψης του. Είναι πασιφανές ότι το προσβαλλόμενο ένταλμα πάσχει, αφού εκδόθηκε κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας, στον βαθμό και την έκταση που τόσο η αίτηση όσο και το ένταλμα δεν καταδεικνύουν καμία αναγκαιότητα για την σύλληψη του Αιτητή. Τονίζεται ότι από την αίτηση, δεν τέθηκαν γεγονότα από τα οποία να προκύπτει η αναγκαιότητα σύλληψης του Αιτητή.»
Η ένσταση που καταχωρήθηκε από τους καθ' ων η αίτηση εκτείνεται σε ζητήματα πέραν αυτού της αναγκαιότητας έκδοσης του επίδικου εντάλματος. Προφανώς λόγω της διατύπωσης του 2ου νομικού λόγου, ανωτέρω, και ειδικότερα της αναφοράς στη μη ύπαρξη εύλογης υπόνοιας. Δεδομένου του περιορισμού της μονομερούς αίτησης ως έχει αναφερθεί, και της μη χορήγησης άδειας από το Δικαστήριο σε σχέση με τον 1ο νομικό λόγο που εκτίθεται στην Έκθεση, ο οποίος αφορά στη μη ύπαρξη εύλογης υπόνοιας, η εξέταση της παρούσας αίτησης θα περιοριστεί στο ζήτημα της αναγκαιότητας ή όχι έκδοσης του εντάλματος σύλληψης. Στο ζήτημα αυτό άλλωστε περιορίστηκε η αγόρευση του ευπαίδευτου συνηγόρου του αιτητή.
Το επίδικο ένταλμα σύλληψης, στρεφόταν εναντίον του αιτητή και δύο άλλων προσώπων, ο πρώτος ιδιοκτήτης μπυραρίας (ύποπτος 1) και ο δεύτερος αστυφύλακας (ύποπτος 2). Εκδόθηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο στη βάση του περιεχομένου ένορκης δήλωσης (ο όρκος) αστυφύλακα που συνόδευε τη σχετική αίτηση. Εναντίον του αιτητή εκδόθηκε επίσης ένταλμα έρευνας της οικίας του και των υποστατικών του σε συγκεκριμένη διεύθυνση και των μηχανοκίνητων οχημάτων του.
Σύμφωνα με τον όρκο, μετά από πληροφορίες για εκμετάλλευση γυναικών, την 1.8.2018 διενεργήθηκε έλεγχος από τον Ο.Π.Ε. Λευκωσίας, με τη συνδρομή του Γραφείου Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων, στην μπυραρία του 1ου υπόπτου. Μετά από συνεντεύξεις και τη λήψη καταθέσεων από διάφορες γυναίκες που εντοπίστηκαν στο μέρος, αυτές αναγνωρίστηκαν ως θύματα εμπορίας προσώπων. Οι καταθέσεις έφεραν τον 1ον ύποπτο να είχε εκμεταλλευτεί την ευάλωτη θέση των συγκεκριμένων γυναικών στη χώρα καταγωγής τους και στην Κύπρο, τις οποίες εργοδοτούσε ενώ είχαν φθάσει στην Κύπρο με τουριστικές θεωρήσεις εισόδου. Ο 2ος ύποπτος, είχε θεαθεί αρκετές φορές ως θαμώνας στην μπυραρία του 1ου υπόπτου, ενώ διαπιστώθηκε επίσης ότι ήταν ο Λειτουργός Ελέγχου κατά την άφιξη κάποιων από τις εν λόγω γυναίκες.
Μετά δε από έρευνα που έγινε στις 11.9.2018 στην μπυραρία και σε διαμέρισμα το οποίο βρίσκεται πάνω από αυτή, αναγνωρίστηκαν και κάποιες άλλες γυναίκες, οι οποίες διέμεναν στο διαμέρισμα, ως θύματα εμπορίας προσώπων, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία. Οι ύποπτοι 1 και 2, καθώς επίσης τρία άλλα πρόσωπα, συνελήφθησαν την ίδια μέρα και αφέθηκαν ελεύθεροι στις 19.9.2018.
Οι παραπονούμενες γυναίκες ήταν τέσσερεις και ο όρκος περιλαμβάνει λεπτομερή στοιχεία που αφορούν στο παράπονο της κάθε μίας από αυτές. Τα όσα καταλογίζονται στον αιτητή αφορούν την 1ην παραπονούμενη, η οποία είχε εντοπιστεί κατά τους ελέγχους της Αστυνομίας στην μπυραρία του 1ου υπόπτου και αναγνωρίστηκε στις 19.9.2018 ως θύμα εμπορίας προσώπων, σύμφωνα με τις πρόνοιες της σχετικής νομοθεσίας. Σύμφωνα με κατάθεσή της, την 14.12.2017 ενώ βρισκόταν στο αεροδρόμιο της Ουκρανίας, της ζήτησε ο 1ος ύποπτος με μήνυμα να βγάλει φωτογραφία του προσώπου της και να του την στείλει, όπως και έκανε. Όταν έφθασε στην Κύπρο τηλεφώνησε στον 1ον ύποπτο, κατόπιν οδηγιών του, ο οποίος της είπε να μείνει στο σημείο που βρισκόταν για διαβατηριακό έλεγχο γιατί θα ερχόταν κάποιος άντρας να την παραλάβει. Πράγματι την πλησίασε κάποιος ένστολος άντρας, ο οποίος πήρε τα χαρτιά της από τα χέρια της και την οδήγησε σε ένα γραφείο. Ακολούθως ο άντρας αυτός σφράγισε το διαβατήριο της και χωρίς να την ρωτήσει οτιδήποτε, πλησίασε τον 1ον ύποπτο, ο οποίος στεκόταν λίγο πιο κάτω από τα σημεία ελέγχου, και του έδωσε τα χαρτιά της. Ο άντρας αυτός συνομίλησε με τον 1ον ύποπτο και φάνηκε ότι οι δύο άντρες γνωρίζονταν.
Κατόπιν εξετάσεων που έγιναν μέσω του Μηχανογραφημένου Συστήματος της Αστυνομίας, διαπιστώθηκε ότι ο Λειτουργός Ελέγχου που προέβη σε έλεγχο του διαβατηρίου της 1ης παραπονούμενης κατά την άφιξή της στην Κύπρο στις 14.12.2017, ήταν ο αιτητής ο οποίος κατά το χρόνο εκείνο υπηρετούσε στο Κέντρο Ελέγχου Διαβατηρίων (Κ.Ε.Δ) Αερολιμένα Λάρνακας της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης. Η περιγραφή του συνήδε με αυτή του ένστολου άντρα που είχε δώσει η 1η παραπονούμενη στην Αστυνομία.
Αναφέρεται επίσης στον όρκο ότι ο αιτητής, ο οποίος φαίνεται να γνωρίζει τον 1ον ύποπτο, συμμετείχε και βοήθησε με τη συμπεριφορά του στην άφιξη της 1ης παραπονούμενης στη Κύπρο καθώς και «στην παραλαβή» της από τον 1ον ύποπτο. Σύμφωνα με καταθέσεις που λήφθηκαν από τον υπεύθυνο του Κ.Ε.Δ. Αερολιμένα Λάρνακας, από τους υπεύθυνους αλλαγών και άλλα μέλη του συγκεκριμένου Τμήματος, ο Λειτουργός Ελέγχου που εργάζεται στις αφίξεις, πρέπει να προβαίνει σε ανάκριση των αφικνούμενων από τρίτες χώρες προσώπων για να διαπιστώνεται αν πρόκειται για καλή τη πίστη επισκέπτες.
Αποτελεί κοινό τόπο ότι προτού ο αιτητής αφεθεί ελεύθερος, δηλαδή την επομένη της σύλληψής του, έγινε αναγνωριστική παράταξη στην οποία αυτός έλαβε μέρος εκούσια, χωρίς όμως η 1η παραπονούμενη να τον αναγνωρίσει ως το πρόσωπο το οποίο προέβη στο διαβατηριακό της έλεγχο κατά την άφιξή της στην Κύπρο στις 14.12.2017.
Αποτελεί θέση του ευπαίδευτου συνηγόρου του αιτητή ότι η έκδοση του επίδικου εντάλματος σύλληψης δεν ήταν ανάλογη του επιδιωκόμενου σκοπού και αναγκαία υπό τις περιστάσεις, ενώ το Επαρχιακό Δικαστήριο ενήργησε μηχανικά και χωρίς να εξάξει τα δικά του συμπεράσματα ή/και δικαστική κρίση επί της αναγκαιότητας έκδοσης του εντάλματος. Η αναγνωριστική δε παράταξη θα μπορούσε να γίνει χωρίς τη σύλληψη του αιτητή. Από την άλλη πλευρά, η ευπαίδευτη συνήγορος του καθ' ου η αίτηση υποστήριξε ότι ο σκοπός έκδοσης του επίδικου εντάλματος δεν ήταν μόνο η διενέργεια αναγνωριστικής παράταξης αλλά η λήψη καταθέσεων και η περαιτέρω διερεύνηση της υπόθεσης από την Αστυνομία. Η έκδοση του εντάλματος ήταν αναγκαία ενόψει των ιδιαίτερων περιστατικών της υπόθεσης. Η φύση δε των υπό διερεύνηση αδικημάτων είναι τέτοια που η επικοινωνία και λήψη κατάθεσης από τον αιτητή για τα εν λόγω αδικήματα, χωρίς τη σύλληψή του, θα επηρέαζε την όλη διερεύνηση τους και θα οδηγούσε σε επηρεασμό μαρτύρων και άλλων υπόπτων, περιλαμβανομένων των δύο άλλων υπόπτων που αναφέρονται στον όρκο, αλλά ταυτόχρονα και στην εξαφάνιση τυχόν τεκμηρίων για τα οποία εκδόθηκε ένταλμα έρευνας.
Για την έκδοση εντάλματος σύλληψης απαιτούνται σωρευτικά δύο προϋποθέσεις, εύλογη υπόνοια πως πρόσωπο διέπραξε αδίκημα και αναγκαιότητα σύλληψής του. Όπως τονίστηκε από τον Χατζηχαμπή, Δ στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση της Μάρθας Κυπριανού (2013) 1 ΑΑΔ 17:
«Ο δικαστής δεν ενεργεί μηχανικά σε τέτοιες περιπτώσεις αλλά πρέπει να λαμβάνει υπ' όψη του τις συνέπειες του εντάλματος σύλληψης και να ικανοποιείται απόλυτα ότι υπάρχει τόσο η εύλογη υπόνοια όσο και η αναγκαιότητα για τη σύλληψη. Έχει σε σωρεία υποθέσεων υποδειχθεί η σημασία των αρχών αυτών και δεν πρέπει να υποτιμάται ακόμα και στην ελάχιστη των υποθέσεων.»
Αφού λοιπόν ικανοποιηθεί για τη συνδρομή της πρώτης προϋπόθεσης, το Δικαστήριο προχωρά «στο δεύτερο στάδιο της έρευνας, η οποία αποσκοπεί στη διαπίστωση κατά πόσο τα ιδιαίτερα περιστατικά της υπόθεσης καθιστούν ή όχι την έκδοση του [εντάλματος σύλληψης] αναγκαία ή επιθυμητή» ( Πολυκάρπου (1991) 1 Α.Α.Δ. 207).
Όπως ορθά υπέδειξε ο ευπαίδευτος συνήγορος του αιτητή, τα όσα αναφέρονται στην ένορκη δήλωση που υποστηρίζει την ένσταση και προωθήθηκαν με την αγόρευση της ευπαίδευτης συνηγόρου για τους καθ' ων η αίτηση ως στοιχεία που καθιστούσαν αναγκαία την έκδοση του εντάλματος σύλληψης, δεν αναφέρονται στον όρκο. Ούτε προκύπτουν ως λογικά ενδεχόμενα λόγω των γεγονότων που καταγράφονται σε αυτόν σε σχέση με την κατ' ισχυρισμό εμπλοκή του αιτητή στα διερευνόμενα αδικήματα. Η σοβαρότητα δε των αδικημάτων από μόνη της δεν ήταν αρκετή, χωρίς οτιδήποτε άλλο, για να ικανοποιήσει την προϋπόθεση για αναγκαιότητα έκδοσης του εντάλματος, δεδομένου μάλιστα ότι ο 1ος ύποπτος, με τον οποίο ο αιτητής φερόταν να συνδέεται, αφέθηκε ελεύθερος στις 19.9.2018, μετά από σύλληψη και οκταήμερη κράτηση, δηλαδή την ίδια ημέρα που η 1η παραπονούμενη αναγνωρίστηκε ως θύμα εμπορίας προσώπων, και περίπου 24 μέρες πριν η Αστυνομία αποταθεί για το επίδικο ένταλμα σύλληψης. Τα περιστατικά της υπόθεσης δεν ήταν τέτοια που να ικανοποιούν τη δεύτερη δικαιοδοτικής φύσης προϋπόθεση για την αναγκαιότητα έκδοσης του εντάλματος σύλληψης.
Υπάρχει, όμως, και κάτι άλλο. Εκδίδοντας το ένταλμα σύλληψης το Επαρχιακό Δικαστήριο κατέγραψε τα ακόλουθα:
«Με βάση το περιεχόμενο του όρκου το οποίο έχω μελετήσει προσεκτικά κρίνω ότι υπάρχουν εύλογες υπόνοιες που δικαιολογούν την έκδοση του εντάλματος και ως εκ τούτου: Έχω ικανοποιηθεί λογικά για την ύπαρξη ανάγκης εκδόσεως του παρόντος εντάλματος».
Παρόμοιο λεκτικό είχε καταγραφεί από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας κατά την έκδοση εντάλματος σύλληψης, το οποίο με απασχόλησε στην αίτηση για certiorari του Μαρίου Μυλωνά, Πολ. Αίτηση 111/2016, ημερομηνίας 15.3.2017, ECLI:CY:AD:2017:D82. Το Επαρχιακό Δικαστήριο θεώρησε στην υπόθεση εκείνη, όπως και εδώ, πως η συνδρομή της πρώτης προϋπόθεσης οδηγούσε στην ικανοποίηση και της δεύτερης, χωρίς να το απασχολήσει κατά πόσο από τα στοιχεία που είχε ενώπιον του προέκυπτε πράγματι η αναγκαιότητα έκδοσης του εντάλματος. Έκρινα πως η διαπίστωση αυτή ήταν αρκετή για να οδηγήσει στην ακύρωση του εντάλματος σύλληψης. Το ίδιο ισχύει και εδώ.
Και για το λόγο αυτό, λοιπόν, η αίτηση πρέπει να επιτύχει.
Για τους πιο πάνω λόγους θεωρώ ότι δικαιολογείται η έκδοση του αιτούμενου με την αίτηση εντάλματος certiorari.
Η αίτηση επιτυγχάνει και εκδίδεται ένταλμα Certiorari με το οποίο ακυρώνεται το ένταλμα σύλληψης που εξεδόθη την 12η Οκτωβρίου 2018 εναντίον του αιτητή.
Τα έξοδα επιδικάζονται υπέρ του αιτητή και εναντίον του καθ' ου η αίτηση, όπως θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή.
Π. ΠΑΝΑΓΗ, Δ.
/ΣΓεωργίου