|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ECLI:CY:AD:2014:A936
(2014) 1 ΑΑΔ 2746
8 Δεκεμβρίου, 2014
[ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ/στές]
C. ROUSHAS TRADING AND DEVELOPMENT LTD,
Εφεσείουσα-Εναγόμενη,
v.
ΜΙΧΑΛΗ ΜΩΣΑΪΚΟΥ,
Εφεσιβλήτου-Ενάγοντα.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 98/2010)
Απόδειξη ― Αξιολόγηση μαρτυρίας ― Έφεση εναντίον απορριπτικής πρωτόδικης απόφασης σε ανταπαίτηση με την οποία αξιωνόταν χρηματικό ποσό ως αχρεωστήτως καταβληθέν, προκύψαν εκ συμβάσεως για εκτέλεση εργασιών ― Επέμβαση Εφετείου σε πρωτόδικα ευρήματα λόγω πλημμελούς αξιολόγησης μαρτυρίας ― Τα αναμφισβήτητα δεδομένα δεν άφηναν άλλη διέξοδο, παρά την αποδοχή συγκεκριμένης προσαχθείσας μαρτυρίας για το εξεταζόμενο θέμα.
Απόδειξη ― Αξιολόγηση μαρτυρίας ― Η εντύπωση που αποκομίζει από τους μάρτυρες το πρωτόδικο Δικαστήριο φέρει μαζί της το ευεργέτημα της επισταμένης παρακολούθησης των όσων οι μάρτυρες καταθέτουν, τον τρόπο με τον οποίο καταθέτουν, τη λογική που η μαρτυρία τους εκπέμπει, σε συνδυασμό με την ανάλογη αντιπαραβολή με τη δικογραφία στις πολιτικές υποθέσεις ή τις καταθέσεις στις ποινικές υποθέσεις και τα εν γένει τεκμήρια ― Η ανθρώπινη εμπειρία εν πολλοίς, είναι οδηγός ως προς τη λογική των πραγμάτων.
Απόδειξη ― Αξιολόγηση μαρτυρίας ― Επέμβαση του Εφετείου στα πρωτόδικα ευρήματα είναι δυνατή όταν τα ευρήματα στα οποία κατέληξε το πρωτόδικο Δικαστήριο αντιστρατεύονται τη λογική των πραγμάτων ή συγκρούονται με άλλη αποδεκτή μαρτυρία ή διαπιστώνεται ότι η αξιολόγηση των δεδομένων ήταν πλημμελής.
[Πέραν των ως άνω αναφερομένων τίτλων, η απόφαση διαβάζεται στο σύνολο της.]
Η έφεση επιτράπηκε με έξοδα.
Εκδόθηκε απόφαση επί της ανταπαίτησης, υπέρ της εφεσείουσας.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Pal κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2010) 2 Α.Α.Δ. 551,
Bullows v. Νεοφύτου (1994) 1 Α.Α.Δ. 41,
Αδαμίδης & Συνεργάτες ν. Δ. Κυθρεώτη & Συνεργάτες (2011) 1 Α.Α.Δ. 2106,
Αττεσλή κ.ά. ν. Τράπεζας Κύπρου Δημόσια Εταιρεία Λτδ. (2013) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2222.
Έφεση.
Έφεση από την εναγόμενη εναντίον της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Λοΐζου, Ε.Δ.), (Αγωγή Αρ. 10084/05), ημερομηνίας 25/2/2010.
Ελ. Νικολαϊδου (κα), για την Εφεσείουσα.
Μ. Μούρος, για τον Εφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα
δώσει ο Δικαστής Παρπαρίνος.
ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.: Μια απλή διαφορά μεταξύ των διαδίκων που αφορούσε μικρά ποσά και ουσιαστικά ένα και μοναδικό επίδικο θέμα χρειάστηκε πέντε χρόνια να εκδικασθεί πρωτόδικα και σχεδόν άλλα τόσα ενώπιον του Εφετείου. Συγκεκριμένα ο εφεσίβλητος/ενάγων καταχώρησε την αγωγή του (ειδικώς οπισθογραφημένο κλητήριο Δ.2 θ. 6) στις 30/12/2005 και αξίωνε εναντίον της εφεσείουσας/εναγόμενης εταιρείας το ποσό των £2.687,50 ως υπόλοιπο οφειλόμενο γι' εκτελεσθείσα εργασία. Αφορούσε εργασίες πογιατίσματος. Με την τροποποιημένη έκθεση υπεράσπισης και ανταπαίτηση, η εφεσείουσα/εναγόμενη αρνήθηκε τους ισχυρισμούς της άλλης πλευράς και ανταπαίτησε το ποσό των £4.458 (€7.617) ως αχρεωστήτως καταβληθέν πλέον τόκο 8%, £5000 ως αποζημιώσεις για ζημιές που υπέστη λόγω της συμπεριφοράς του εφεσίβλητου/ενάγοντα ως και Γενικές Αποζημιώσεις. Διαρκούσης της εκκρεμοδικίας στις 18/9/2008 οι διάδικοι, μέσω των δικηγόρων τους, δήλωσαν στο Δικαστήριο ότι συμφώνησαν να «μετρήσουν την ποσότητα και τις τιμές μονάδος», πράγμα το οποίο έκαναν κατά το ήμισυ ήτοι καταμέτρησαν και συμφώνησαν τις ποσότητες της εκτελεσθείσας εργασίας. Αυτό καταγράφηκε και στην τροποποιημένη έκθεση υπεράσπισης. Δυστυχώς δεν επήλθε συμβιβασμός με αποτέλεσμα η διαφορά να οδηγηθεί σε ακρόαση. Στις 28/9/2009 ότε η υπόθεση ήταν ορισμένη γι' ακρόαση, μετά που το Δικαστήριο απέρριψε προφορικό αίτημα του εφεσίβλητου/ενάγοντα για τροποποίηση της έκθεσης απαίτησης, ο τελευταίος δεν πρόσφερε μαρτυρία για την αξίωση του και προχώρησε τότε η εφεσείουσα/εναγόμενη να παρουσιάσει την ανταπαίτηση της ότε και αποσύρθηκε η αξίωση για αποζημιώσεις ύψους £5000. Παρέμεινε ουσιαστικά γι' εκδίκαση μόνο το θέμα της τιμής μονάδος. Παρ' όλα τούτα η εκδίκαση της υπόθεσης χρειάστηκε 5 δικάσιμους από 28/9/2009 μέχρι 3/11/2009 προκειμένου να καταθέσουν τρεις (3) μάρτυρες και η απόφαση δόθηκε στις 25/2/2010. Με αυτή το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε τη μαρτυρία των δυο μαρτύρων που κατέθεσαν για την εφεσείουσα/εναγόμενη και του εφεσίβλητου/ενάγοντα ως αναξιόπιστη και ως αποτέλεσμα απέρριψε τόσο την αγωγή (λόγω μη προσφοράς μαρτυρίας) όσο και την ανταπαίτηση.
Η εφεσείουσα/εναγόμενη εταιρεία με οκτώ (8) λόγους έφεσης προσβάλλει την πρωτόδικη απόφαση ως εσφαλμένη. Οι περισσότεροι λόγοι αφορούν βασικά την αξιολόγηση της μαρτυρίας που προέβη το πρωτόδικο Δικαστήριο, ενώ οι τρεις τελευταίοι αφορούν την κρίση του Δικαστηρίου απόρριψης της ανταπαίτησης της εφεσείουσας που σύμφωνα με αυτήν είναι λανθασμένη, ενώ ο όγδοος και τελευταίος λόγος την επιδίκαση των εξόδων της ανταπαίτησης σε βάρος της εφεσείουσας.
Θα εξετάσουμε πρώτα τους λόγους έφεσης 6 και 7 που αφορούν την απόρριψη από το πρωτόδικο Δικαστηριο της μαρτυρίας της εφεσείουσας και ειδικότερα του Διευθυντή τους (Μ.Υ.1) σχετικά με την τιμή μονάδος της εκτελεσθείσας εργασίας και ως αποτέλεσμα την απόρριψη των αιτούμενων θεραπειών με την ανταπαίτηση, για επιστροφή του ποσού των €7617 ως αχρεωστήτως καταβληθέντος και γενικές αποζημιώσεις.
Σταθερή είναι η νομολογία ότι το Εφετείο δεν επεμβαίνει με ευκολία στην πρωτόδικη αξιολόγηση. Αυτή συναποτελεί το αποτέλεσμα της κρίσης του Δικαστηρίου επί της μαρτυρίας που δίδεται ενώπιον του δια ζώσης (viva voce). Στην Pal κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2010) 2 Α.Α.Δ. 551, 555 λέχθηκαν τ' ακόλουθα από το Εφετείο:
«Η εντύπωση που αποκομίζει από τους μάρτυρες το πρωτόδικο Δικαστήριο φέρει μαζί της το ευεργέτημα της επισταμένης παρακολούθησης των όσων οι μάρτυρες καταθέτουν, τον τρόπο με τον οποίο καταθέτουν, τη λογική που η μαρτυρία τους εκπέμπει και όλα αυτά σε συνδυασμό με την ανάλογη αντιπαραβολή με τη δικογραφία στις πολιτικές υποθέσεις ή τις καταθέσεις στις ποινικές υποθέσεις και τα εν γένει τεκμήρια. Η ανθρώπινη εμπειρία εν πολλοίς είναι οδηγός ως προς τη λογική των πραγμάτων (δέστε Baloise Insurance Co Ltd ν. Kατωμονιάτη κ.ά. (2008) 1 Α.Α.Δ. 1275).»
Παρ' όλα ταύτα επέμβαση είναι δυνατή όταν τα ευρήματα που κατέληξε το πρωτόδικο Δικαστήριο αντιστρατεύονται τη λογική των πραγμάτων ή συγκρούονται με άλλη αποδεκτή μαρτυρία ή διαπιστώνεται ότι η αξιολόγηση των δεδομένων ήταν πλημμελής (βλ. Bullows v. Νεοφύτου (1994) 1 Α.Α.Δ. 41, Αδαμίδης & Συνεργάτες ν. Δ. Κυθρεώτη & Συνεργάτες (2011) 1 Α.Α.Δ. 2106, Αττεσλή κ.ά. ν. Τράπεζας Κύπρου Δημόσια Εταιρεία Λτδ. (2013) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2222.
Διεξήλθαμε με προσοχή τη μαρτυρία από πλευράς της εφεσείουσας και κρίνουμε ότι η αξιολόγηση της από το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν είναι ορθή. Τα αναμφισβήτητα δεδομένα δεν άφηναν άλλη διέξοδο παρά την αποδοχή της μαρτυρίας του Διευθυντή της, Μ.Υ.1 κ. Ρουσιά, για το εξεταζόμενο θέμα. Η μαρτυρία του αναφορικά με τις τιμές μονάδος των εργασιών που είχαν εκτελεσθεί ήταν ότι αυτές συμφωνήθηκαν με τον ενάγοντα και παρουσιάζονται στην 3η σελίδα του τεκμ. 1.
Η δικογραφημένη θέση του ενάγοντα στην έκθεση απαίτησης και στην υπεράσπιση στην ανταπαίτηση του είναι ότι συμφώνησε με την εναγομένη στην εκτέλεση των εργασιών «βάσει καταλόγου προσφοράς τιμής μονάδος». Κατά την ακροαματική διαδικασία ο ενάγοντας δέχτηκε χωρίς δισταγμό ότι ο κατάλογος αυτός αποτυπώνεται στην τρίτη σελίδα του τεκμ. 1. Επίσης δέχτηκε ότι η εναγομένη για τις επίδικες εργασίες του κατέβαλε το ποσό των £9.200, θέση που είναι δικογραφημένη από αμφοτέρους τους διαδίκους. Το πρωτόδικο Δικαστήριο παρ' όλο που εντόπισε και καταγράφει τα πιο πάνω στην απόφαση του, εντούτοις απέρριψε τη σχετική μαρτυρία του Μ.Υ.1 με το δικαιολογητικό ότι «σε σχέση με την τρίτη σελίδα (τεκμ. 1) διαπιστώνω και εκεί διαφορές.» Η αξιολόγηση αυτή από το πρωτόδικο Δικαστήριο κρίνεται πλημμελής και επιφανειακή με αποτέλεσμα να είναι αναγκαία η επέμβαση μας.
Η επίλυση του μοναδικού ζητήματος που παρέμεινε είναι απλή. Οι συμφωνηθείσες τιμές μονάδας των εκτελεσθέντων εργασιών εμφαίνονται στο τεκμ. 1, σελ. 3. Αφού γίνουν οι σχετικές αριθμητικές πράξεις με τις καταμετρηθείσες και συμφωνηθείσες εργασίες και τιμές μονάδος του καταλόγου προσφοράς, όπως εμφαίνονται στη σελ. 3 του τεκμ. 1, το σύνολο της εκτελεσθείσας εργασίας είναι £5.208 ήτοι €8,898,40. Εάν αφαιρεθεί αυτό το ποσό από το ποσό των €15.719,13 (£9.200) που είναι παραδεκτό ότι εισπράχθηκε από τον εφεσίβλητο, παραμένει το ποσό των €6.820,74 (£3.992), ποσό το οποίο όπως κατέθεσε και ο Διευθυντής της εναγομένης εταιρείας (Μ.Υ.1) είναι το οφειλόμενο.
Με αυτά τα δεδομένα αλλά και της απόρριψης της μαρτυρίας του ενάγοντα επί όλων των υπολοίπων θεμάτων, η ανταπαίτηση της εναγόμενης αναφορικά με το ποσό που πληρώθηκε αχρεωστήτως είναι €6.820,74 [(£3.992). Η ορθή μετατροπή σε λίρες είναι £3.992 και όχι £4.458, όπως λανθασμένα αναφέρεται στην ανταπαίτηση) η οποία αναπόφευκτα θα πρέπει να πετύχει. Για τις θεραπείες (Β) και (Δ) της ανταπαίτησης ουδεμία μαρτυρία δόθηκε από πλευράς εναγόμενης.
Για τους πιο πάνω λόγους η έφεση επιτυγχάνει και η πρωτόδικη απόφαση που αφορά την ανταπαίτηση και έξοδα παραμερίζεται.
Εκδίδεται απόφαση επί της ανταπαίτησης υπέρ της εφεσείουσας και εναντίον του εφεσίβλητου για €6.820,74 (£3.992) με €500 έξοδα υπέρ της εφεσείουσας. Τα έξοδα της πρωτόδικης διαδικασίας, κατά το μέρος που αφορούν την ανταπαίτηση, επιδικάζονται υπέρ της εφεσείουσας/εναγόμενης, όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή στην ανάλογη κλίμακα και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Η έφεση επιτρέπεται με έξοδα.
Εκδίδεται απόφαση επί της ανταπαίτησης, υπέρ της εφεσείουσας.