CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(2000) 1 ΑΑΔ 1899

Κατά τον Μάϊο του 1997 η Γενική Εισαγγελία της Ρωσικής Ομοσπονδίας ζήτησε την έκδοση του αιτητή, βάσει της Συνθήκης μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών για Παροχή Νομικής Συνδρομής σε θέματα Αστικού και Ποινικού Δικαίου η οποία κυρώθηκε με το Ν. 172/1986, ώστε να δικασθεί για αδίκημα δωροδοκίας. Ας σημειωθεί ότι μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης η Συνθήκη παρέμεινε σε ισχύ μεταξύ Κύπρου και Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως εξέδωσε αμέσως εξουσιοδότηση προς έναρξη διαδικασίας έκδοσης του αιτητή ο οποίος είχε ήδη συλληφθεί από τις 14 Απριλίου 1997 στη Λεμεσό δυνάμει προσωρινού εντάλματος που εξέδωσε Πρόεδρος Επαρχιακού Δικαστηρίου. Ακολούθησε η Αίτηση αρ. 1/97 του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού για την έκδοση. Καθυστέρησε πολύ η ακρόαση· απόφαση, με την οποία εγκρίθηκε η αίτηση, εκδόθηκε στις 15 Νοεμβρίου 1999. Ο αιτητής, που αμφισβήτησε την ορθότητα της απόφασης, αποτάθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο για ένταλμα habeas corpus. Ο Δικαστής του Ανωτάτου, ο οποίος εξέτασε το ζήτημα, απεφάνθη στις 25 Φεβρουαρίου 2000 ότι δεν επληρούτο η προϋπόθεση της διπλής εγκληματικότητας, που τίθεται με το Άρθρο 37(2) της Συνθήκης, γιατί τα αδικήματα στα οποία αναφέρονται τα άρθρα 100-102 του Κυπριακού Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, τα οποία η Δημοκρατία επικαλέστηκε ως αντίστοιχα του αδικήματος για το οποίο ζητήθηκε η έκδοση του αιτητή, δεν κάλυπταν τη δική του περίπτωση αφού αφορούσαν μόνο σε "δημόσιο λειτουργό" και όχι σε Βουλευτή, που ήταν το αξίωμα του αιτητή κατά τον ουσιώδη χρόνο. Επομένως εκδόθηκε το ένταλμα habeas corpus και ο αιτητής αφέθηκε ελεύθερος.

Τρεις ημέρες αργότερα εξεδόθη από Πρόεδρο Επαρχιακού Δικαστηρίου νέο προσωρινό ένταλμα σύλληψης του αιτητή, το οποίο εκτελέστηκε στις 3 Μαρτίου 2000. Ακολούθησε, στις 4 Απριλίου 2000, νέα εξουσιοδότηση του αρμόδιου Υπουργού προς έναρξη διαδικασίας έκδοσης και στις 28 Φεβρουαρίου 2000 καταχωρήθηκε η Αίτηση αρ. 1/2000 Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού. Αυτή τη φορά τέθηκε ως αντίστοιχο του αδικήματος για το οποίο εζητείτο η έκδοση, το αδίκημα βάσει του άρθρου 3 του περί Αθεμίτου Κτήσεως Περιουσιακού Οφέλους υπό Ορισμένων Αξιωματούχων της Πολιτείας Νόμου του 1965 (Ν. 65/65) το οποίο καλύπτει Βουλευτές. Με απόφαση ημερ. 29 Σεπτεμβρίου 2000 το Επαρχιακό Δικαστήριο έκρινε ότι πληρούνταν όλες οι προϋποθέσεις για την έκδοση του αιτητή και εξέδωσε διάταγμα ανάλογα. Ο αιτητής υπέβαλε, στις 16 Οκτωβρίου 2000, την παρούσα αίτηση για habeas corpus, η ακρόαση της οποίας διεξήχθη στις 17 Νοεμβρίου 2000.

Η αίτηση για έκδοση περιείχε, σε μετάφραση, το Άρθρο 173 ως απόσπασμα του Ποινικού Κώδικα της πρώην ΡΣΟΣΔ. Καθώς διευκρινίστηκε, το εν λόγω Άρθρο είχε πλέον ως αντίστοιχο το Άρθρο 290 του Ποινικού Κώδικα της Ρωσικής Ομοσπονδίας αλλά το Άρθρο 173 ήταν που ενδιέφερε· κι αυτό δεν αμφισβητήθηκε. Παραθέτω το Άρθρο 173:

Η συνήγορος της Δημοκρατίας εισηγήθηκε κατ΄ αρχάς ότι το κείμενο του νόμου που ενδιαφέρει είναι μόνο εκείνο του Άρθρου 173 το οποίο διαβιβάστηκε. Πρόσθεσε όμως πως στο βαθμό που και το Άρθρο 285 ενδιέφερε, ήταν αρκετή η αναφορά που γινόταν στις πρόνοιές του από το έγγραφο ημερ. 22 Μαρτίου 2000 το οποίο η συνήγορος χαρακτήρισε επίσημο έγγραφο και μάλιστα "πιο επίσημο από το να είχε σταλεί ένα αντίγραφο ενός νόμου". Ως προς την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Ρωσικής Ομοσπονδίας σε σχέση με τους Βουλευτές και το Άρθρο 285, η συνήγορος υπέδειξε πως η Συνθήκη δεν απαιτεί τη διαβίβαση νομολογίας.

Απασχόλησε κατά τον ίδιο τρόπο και μια άλλη νομοθετική διάταξη, κείμενο της οποίας επίσης δεν περιλαμβανόταν στην αίτηση για την έκδοση του αιτητή. Επρόκειτο για το Άρθρο 12 του Ποινικού Κώδικα της Ρωσικής Ομοσπονδίας το οποίο αφορούσε την ποινικοποίηση πράξεων Ρώσων υπηκόων εκτός επικράτειας. Εκείνη όμως η διάταξη έπαυσε να έχει σημασία στη δεύτερη διαδικασία ενόψει της διευκρίνισης στην οποία προέβη η Ρωσική Ομοσπονδία αναφορικά με τα προβληθέντα ως γεγονότα· για τα οποία, σημειώνω, η Συνθήκη δεν επιτρέπει αμφισβήτηση. Βάσει των εν τέλει τεθέντων, μέρος του ποσού της δωροδοκίας καταβλήθηκε εντός της Ρωσικής Ομοσπονδίας και έτσι το αδίκημα δωροδοκίας - εφόσον κρινόταν ότι κάλυπτε και την περίπτωση του αιτητή ως Βουλευτή - συντελέστηκε οπωσδήποτε εντός της επικράτειας παρόλο που ένα άλλο μέρος του ποσού εισπράχθηκε στην Αγγλία.

Απομένει το ζήτημα σχετικά με το Άρθρο 285 του Ποινικού Κώδικα της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Κατά την κρίση μου, το κείμενο του Άρθρου 173 δεν ήταν από μόνο του αρκετό ως το νομικό θεμέλιο πράξης που να καθορίζεται ως αδίκημα στην περίπτωση του αιτητή ως Βουλευτή, αφού η εν λόγω διάταξη αφορά σε υπηρεσιακά πρόσωπα και δεν θα μπορούσε να υποστηριχθεί πως το αξίωμα Βουλευτή εμπίπτει αυτονόητα σε εκείνη την τάξη. Στην πραγματικότητα, όπως έχει διευκρινιστεί, υπάρχει και το Άρθρο 285, που ορίζει ποιοι θεωρούνται ότι ανήκουν στην εν λόγω τάξη. Και ότι μάλιστα, με αναφορά στο Άρθρο 285, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ρωσικής Ομοσπονδίας συμπεριέλαβε σε αυτή την τάξη και τους Βουλευτές. Είναι νομίζω προφανές πως η εμβέλεια του Άρθρου 173 αναφορικά με την πράξη που καθορίζεται ως αδίκημα εξαρτάται από το τι ορίζει το Άρθρο 285 σε σχέση με την ιδιότητα. Επομένως, το κείμενο του Άρθρου 285 δεν μπορεί παρά να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του κειμένου του νόμου που απαιτεί το Άρθρο 42.1(2) της Συνθήκης. Δεν ισχύει βέβαια το ίδιο για τη νομολογία και έτσι, αν υπήρχε το κείμενο του Άρθρου 285, η προσφερθείσα εξήγηση για την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα ήταν αρκετή. Παρατηρώ και κάτι άλλο. Στο έγγραφο της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ημερ. 23 Μαρτίου 2000, εξηγείται σχετικά με το Άρθρο 173, στο απόσπασμα που εξέθεσα, ότι "η έκφραση 'υπηρεσιακά πρόσωπα' δεν είναι ακριβής σ΄ αυτή την περίπτωση" και ότι θα έπρεπε να ήταν "αξιωματούχοι". Δεν τέθηκε όμως αυτή η πτυχή και επομένως δεν θα με απασχολήσει το κατά πόσο η εν λόγω διαφοροποίηση θα μπορούσε να επιδράσει στην επάρκεια ακόμα και του προσκομισθέντος κειμένου του Άρθρου 173· θα θεωρήσω, με ερμηνευτική ευρύτητα, ότι πρόκειται για μόνο πρόβλημα μετάφρασης. Την αναγκαιότητα για ευρεία ερμηνεία διεθνών Συμβάσεων, ώστε αποτελεσματικά να προωθούνται οι σκοποί τους, την αναγνωρίζει η νομολογία μας: βλ. Petrov ν. Διευθυντή Κεντρικών Φυλακών (1996) 1 Α.Α.Δ. 856 στη σελ. 859. Η όποια όμως ευρύτητα στην ερμηνεία δεν επιτρέπει εδώ, σε σχέση με το Άρθρο 285, διαπίστωση είτε ότι το κείμενο του δεν χρειάζεται είτε ότι, αν χρειάζεται, η περιγραφή των προνοιών του χωρίς το κείμενο του ικανοποιεί το Άρθρο 42.1(2) της Σύμβασης. Καταλήγω λοιπόν ότι δεν εδικαιολογείτο η κράτηση του αιτητή ώστε να καταστεί δυνατή η έκδοσή του.