CyLaw | Αναφορικά μ'εμάς | Επικοινωνία

(2000) 1 ΑΑΔ 1680

Αίτηση για Αναθεώρηση στην

Ενάγοντες

Εναγομένου

Εναντίον του πιο πάνω πλοίου εκδόθηκε εκ συμφώνου απόφαση σε αγωγή ναυτοδικείου. Στη συνέχεια το πλοίο πωλήθηκε με δικαστικό διάταγμα και το εκπλειστηρίασμα κατατέθηκε στο Δικαστήριο. Η τράπεζα The Bank of Scotland που ήταν εξ αποφάσεως πιστωτής κατέθεσε ανακοπή και στις 20.6.1997 αίτηση για καθορισμό της προτεραιότητας πληρωμής από το εκπλειστηρίασμα. Δύο εταιρείες οι Caspi Shipping Limited και Natour Travel Association for Organised Tours Limited ήγειραν αγωγή εναντίον του εκπλειστηριάσματος του πλοίου και ταυτόχρονα καταχώρησαν ανακοπή εναντίον της πληρωμής από αυτό οποιουδήποτε ποσού. Την 1.8.1997 κατέθεσαν επίσης ένσταση στην αίτηση της τράπεζας. Η αίτηση εκδικάστηκε και το πρωτόδικο δικαστήριο αποφάσισε στις 25.1.1999 ότι η τράπεζα δικαιούται σε πληρωμή από το εκπλειστηρίασμα κατά προτεραιότητα.

Αντίθετα η τράπεζα προβάλλει τον ισχυρισμό ότι η απαίτησή της στηρίζεται σε ναυτική υποθήκη και η αγωγή της είναι πραγματοπαγής. Το ύψος της απαίτησής της κατά του πλοίου δεν αμφισβητήθηκε ούτε και έγινε εισήγηση για συνωμοσία μεταξύ της τράπεζας και των πλοιοκτητών του πλοίου για έκδοση της απόφασης. Σημειώνεται η ανάγκη διάκρισης μεταξύ του δικονομικού μέτρου της αγωγής in rem και της απόφασης in rem ή της απόφασης in personam που μπορεί να προκύψει από αυτήν. Σε αγωγή in rem εναντίον πλοίου, η απόφαση που εκδίδεται, είτε μετά από ακρόαση είτε εκ συμφώνου, θα είναι in rem μόνο αν αποφασίζει την τύχη του πλοίου, ενώ αντίθετα αν αποφασίζει τη διαφορά των μερών σε σχέση με το πλοίο, η απόφαση είναι in personam υπό την έννοια ότι λειτουργεί μόνο μεταξύ των μερών (inter partes). Αν έτσι είναι τα πράγματα, συνεχίζει το επιχείρημα της τράπεζας, τότε το μέρος της απόφασης προς όφελος ενός ενυπόθηκου δανειστή, όσον αφορά τη διαφορά του με τον πλοιοκτήτη επί της υποθήκης, είναι απόφαση in personam, είτε εξασφαλίστηκε μετά από ακρόαση είτε μετά από συμφωνία, ενώ το μέρος της απόφασης που αφορά την πώληση του πλοίου, απόφαση που ρυθμίζει την τύχη του, είναι απόφαση in rem.

Κάθε αγωγή ναυτοδικείου είναι είτε πραγματοπαγής (in rem) είτε προσωποπαγής (in personam) (βλέπε Κανόνα 7 των Κανονισμών Ναυτοδικείου). Η πραγματοπαγής αγωγή μπορεί να στραφεί εναντίον του πλοίου ή του φορτίου και του ναύλου. Τα αντικείμενα αυτά μπορούν να συλληφθούν και πωληθούν από το Δικαστήριο προς ικανοποίηση της αξίωσης του ενάγοντα ή των αξιώσεων πλειόνων εναγόντων, νοουμένου ότι η αξίωση ή αξιώσεις αποδεικνύονται τη ικανοποιήσει του δικαστηρίου (βλέπε The St. Merriel (1963) 1 Lloyd's Rep. 63. Βλέπε επίσης McGuffie, Fugeman και Gray, British Shipping Laws, Admiralty Practice, Volume 1, σελ.7). Aυτή είναι και η ουσία της διαδικασίας in rem.

Η πλέον σημαντική διάκριση μεταξύ της απόφασης in rem και της απόφασης in personam είναι ότι η μεν πρώτη δηλώνει, καθορίζει ή άλλως αποφασίζει το νομικό καθεστώς ενός προσώπου ή ενός αντικειμένου, δηλαδή τη νομική σχέση του προσώπου ή αντικειμένου με τον κόσμο γενικά και γι΄αυτό είναι δεσμευτική εναντίον οιουδήποτε, μη δυνάμενη να αμφισβητηθεί, ενώ η δεύτερη είναι απόφαση inter partes και σκοπό έχει τον καθορισμό της νομικής σχέσης μεταξύ των διαδίκων και των μεταξύ τους δικαιωμάτων (inter se) (Αναφορικά με τη Syn-Hi-Tek Electronics Ltd, Αίτηση 11/97, ημερ. 29.1.1997, Minna Craig Steamship Co ν. Chartered Merchantile Bank of India, London and China (1897) 1 Q.B. 460, C.A., Lazarus-Barlow v. Regent Estates Co Ltd [1949] 2 All E.R. 118, 122, C.A., Τhe Cella (1888) 13 PD 82 C.A. Bλέπε επίσης Halsbury's Laws of England, 4η έκδοση, τόμος 16, σελ. 854, παραγρ. 969).

΄Οταν εγερθεί αγωγή in rem, έστω κι΄ αν επακολουθήσει αλλαγή της ιδιοκτησίας του πράγματος, ο ενάγων μπορεί να συνεχίσει την αξίωσή του σε όλα τα στάδια περιλαμβανομένης της έκδοσης απόφασης εναντίον του πράγματος και της πληρωμής του εξ αποφάσεως χρέους από το προϊόν πώλησής του (Κατά το Δικαστή Brandon J. στην υπόθεση The Monica S (1967) 3 All E.R. 740, 761).

Καθοδήγηση επί του σημείου μπορούμε να αντλήσουμε και από την πρακτική στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στο The Supreme Court Practice του 1999, σελ. 1458, γίνεται αναφορά στο αγγλικό Οrder 75 rule 22, σύμφωνα με το οποίο όπου σε αγωγή in rem εναντίον πλοίου το δικαστήριο έχει διατάξει την πώληση του πλοίου, οιοσδήποτε διάδικος που έχει εξασφαλίσει απόφαση εναντίον του πλοίου ή εναντίον του εκπλειστηριάσματός του, δηλαδή ο εξ αποφάσεως in rem πιστωτής, μπορεί να καταχωρήσει αίτηση στο δικαστήριο για διάταγμα που να αποφασίζει τη σειρά προτεραιότητας των αξιώσεων (σχετικά βλέπε επίσης Nigel Meeson, Admiralty Jurisdiction and Practice, 2η έκδοση, παραγρ. 4-123).

Το επόμενο ερώτημα που χρήζει απάντησης είναι κατά πόσο απόφαση εκ συμφώνου μπορεί να θεωρηθεί ως απόφαση in rem. Στο σύγγραμμα των Spencer Bower, Turner and Handley, The Doctrine of Res Judicata, τρίτη έκδοση, παραγρ. 41, αναφέρεται ότι εκ συμφώνου απόφαση ή διάταγμα δεν έχει οποιανδήποτε ισχύ εναντίον οιουδήποτε τρίτου προσώπου ή εναντίον οιουδήποτε διαδίκου που δεν φαίνεται να έχει συγκατατεθεί (Goucher v. Clayton (1865) 13 WR 336, Wytcherley v. Andrews (1871) LR 2 P & D 327, 329, Munster v. Cox (1885) 10 App Cas 680).

Δεν μπορεί να υπάρξει, συνεχίζουν οι πιο πάνω συγγραφείς, απόφαση in rem εκ συμφώνου και εν πάση περιπτώσει όπου το δικαστήριο προτίθεται να εκδώσει τέτοια απόφαση, αυτή δεν δεσμεύει τους πάντες, άνκαι οι διάδικοι στη συγκεκριμένη απόφαση μπορεί να δεσμεύονται μεταξύ τους (Jenkins v. Robertson (1867) LR 1 Sc & Div 117).

Την αρχή ότι για να τεθεί θέμα προτεραιότητας στην είσπραξη μιας αξίωσης είναι απαραίτητο όπως αποδειχθεί η απαίτηση και η φύση της, υιοθέτησε και το Ανώτατο Δικαστήριο στην υπόθεση Αραβοελληνική Τράπεζα Α.Ε. ν. του πλοίου Wilhelmina (1982) 1 C.L.R. 256. Στην ίδια απόφαση αναφέρθηκε και το πρωτόδικο Δικαστήριο, το οποίο όμως θεώρησε ότι εκεί ήταν καθαρά διαδικασία πρακτικής ωφελιμότητας η οποία δεν έθετε κανόνα ουσιαστικού δικαίου. Με όλο το σεβασμό δεν υιοθετούμε την αντιμετώπιση αυτή. Σαφώς το Δικαστήριο είχε καταλήξει ότι για σκοπούς καθορισμού της προτεραιότητας στην είσπραξη των διάφορων απαιτήσεων είναι απαραίτητο όπως η απαίτηση και η φύση της αποδεικνύονται. Είναι φανερό ότι η πιο πάνω αντιμετώπιση καταλήγει στο ότι σε αποφάσεις εκ συμφώνου δεν ικανοποιείται η πιο πάνω προϋπόθεση, μια και ούτε η απαίτηση ούτε και η φύση της αποδεικνύονται χωρίς την προσαγωγή μαρτυρίας.

Απόφαση in rem εκ συμφώνου δεν μπορεί να εξασφαλιστεί (Spencer Bower, Turner and Handley, The Doctrine of Res Judicata, ανωτέρω, παραγρ. 235). Απόφαση επί σημείου το οποίο σε περίπτωση ακρόασης θα ενεργούσε in rem, έχει την ισχύ μόνο απόφασης in personam, αν η απόφαση εκδοθεί εκ συμφώνου (Ritchie v. Malcolm (1902) 2 IR 403). Αμφιβολίες για τη δεσμευτικότητα έναντι μη διαδίκων αποφάσεων in rem που εξασφαλίστηκαν εκ συμφώνου, επαναλαμβάνονται και στο Halsbury's Laws of England, τέταρτη έκδοση, τόμος 16, σελ. 73, παραγρ. 988. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι απόφαση in rem εκ συμφώνου, δημιουργεί σε κάποιο βαθμό αντίφαση, αφού η συμφωνία των διαδίκων μετατρέπει την απόφαση in rem σε απλή συμφωνία μεταξύ διαδίκων (inter partes). Εκ συμφώνου απόφαση δεν δημιουργεί δεδικασμένο, ούτως ώστε να δεσμεύει το κοινό ή απόντες διάδικους (Jenkins v. Robertson (1867) L R 1 Sc & Div 117, H.L.).