|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(1999) 1 ΑΑΔ 687
30 Απριλίου, 1999
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ,
Εφεσείων,
v.
1. ΣΑΒΒΑ ΦΡΑΓΚΕΣΚΟΥ,
2. ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΦΡΑΓΚΕΣΚΟΥ,
Εφεσιβλήτων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 9320)
Αποζημιώσεις — Γενικές αποζημιώσεις — Τροχαίο ατύχημα — Άνδρας ηλικίας 54 χρόνων υπέστη μεγάλο αιμάτωμα στην ινιακή χώρα της κεφαλής, κάκωση της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, αιμάτωμα στον κορμό και θλάση της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, συντριπτικό κάταγμα του αριστερού γόνατος με κάταγμα της κεφαλής της περόνης, κάταγμα στον αριστερό αστράγαλο, κάταγμα του οπισθίου χείλους της κάτω αρθριτικής επιφάνειας της κνήμης και επιφανειακό αιμάτωμα του δεξιού γόνατος — Δύσκολη ανάρρωση με επιπλοκές που προκάλεσαν στον ενάγοντα μεγάλο πόνο και ψυχική ταλαιπωρία — Μόνιμα κατάλοιπα: Πλήρης αποδιοργάνωση της άρθρωσης του αριστερού γόνατος με πρόκληση δυσκολίας στη βάδιση και πλήρη αδυναμία βάδισης σε ανώμαλο έδαφος — Πιθανότητα ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας, η οποία ήδη παρατηρείται — Γενικές αποζημιώσεις £9.000,00 κρίθηκαν έκδηλα ανεπαρκείς και αυξήθηκαν σε £15.000,00 κατ' έφεση.
Αποζημιώσεις — Ειδικές αποζημιώσεις — Πρέπει να αποδεικνύονται με ακρίβεια.
Αποζημιώσεις — Γενικές αποζημιώσεις — Καθορισμός τους από το πρωτόδικο Δικαστήριο — Προϋποθέσεις επέμβασης του Εφετείου — Σταθερή άνοδος του επιπέδου των γενικών αποζημιώσεων — Η συνεχής μείωση της αξίας του χρήματος λαμβάνεται σοβαρά υπόψη.
Ο εφεσείων, Γεωργικός Λειτουργός Α στο Τμήμα Γεωργίας, ο οποίος υπέστη πολλαπλά τραύματα όταν κτυπήθηκε από αυτοκίνητο ενώ περπατούσε στο παγκέττο της Λεωφόρου Λ. Ακρίτα στη Λευκωσία με κατεύθυνση τον Άγιο Δομέτιο, εφεσίβαλε την πρωτόδικη απόφαση με την οποία του επιδικάσθηκαν γενικές αποζημιώσεις £9.000,00 και ειδικές αποζημιώσεις £5.052,10 σ. Υποστήριξε ότι οι εν λόγω γενικές αποζημιώσεις, ήταν, ενόψη των τραυμάτων και των άλλων σωματικών βλαβών και μονίμων ανικανοτήτων που υπέστη συνεπεία του ατυχήματος, έκδηλα ανεπαρκείς. Επίσης ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο έσφαλε αναφορικά με το ποσό των ειδικών αποζημιώσεων που του επεδίκασε.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Οι γενικές αποζημιώσεις είναι όντως ανεπαρκείς ενόψη των σωματικών βλαβών που υπέστη ο εφεσείων, ιδίως αν ληφθεί υπόψη η δύσκολη και παρατεταμένη ανάρρωση του, οι συνέπειες της εγκεφαλικής κάκωσης που υπέστη, όπως η δυσχέρεια στην έκφραση, και η μόνιμη ανικανότητα στο αριστερό του γόνατο, ενόψη, μάλιστα και του επαγγέλματος του. Το ποσό των £15.000,00 είναι το δίκαιο ποσό που πρέπει να επιδικασθεί στον εφεσείοντα υπό μορφή γενικών αποζημιώσεων.
2. Ο εφεσείων παρέλειψε να αποδείξει με καθαρή μαρτυρία τα κονδύλια που διεκδικεί ως ειδικές ζημιές. Η απόδειξη ειδικών ζημιών κινείται μέσα σε αυστηρά πλαίσια. Ως εκ τούτου, ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο επεδίκασε σ' αυτόν μόνο τις ζημιές που αποδείκτηκαν με καθαρότητα, ενώ εκεί που τα αποδεικτικά στοιχεία ήταν συγκεχυμένα ή αμφίβολα επεδίκασε κατ' αποκοπή ένα συνολικό ποσό εύλογης αποζημίωσης.
Η έφεση επιτράπηκε μερικώς με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Αριστοδήμου v. Θωμά, ανηλίκου διά του πατρός και φυσικού κηδεμόνος του Κωνσταντίνου Θωμά και Γεωργίας Κωνσταντίνου Θωμά (1998) 1 Α.Α.Δ. 2138,
Ηρακλέους v. Πίτρου (1994) 1 Α.Α.Δ. 239.
Έφεση.
Έφεση από τον ενάγοντα εναντίον της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Nικολαΐδης, Π.E.Δ.) που δόθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου, 1994 (Aγωγή Aρ. 5560/90) με την οποία επιδικάστηκαν υπέρ του εφεσείοντα £9.000,00 γενικές αποζημιώσεις πλέον τόκο 6% από 20 Nοεμβρίου, 1990 και £5.052,10 ειδικές αποζημιώσεις για σωματικές βλάβες και ειδικές ζημιές που υπέστη σε τροχαίο ατύχημα πλέον τόκο 3% από 20 Nοεμβρίου, 1990 μέχρι αποφάσεως και νόμιμο τόκο από την ημερομηνία αποφάσεως μέχρι εξοφλήσεως.
Μιχ. Τριανταφυλλίδης, για τον Eφεσείοντα.
Ι. Λοϊζίδου, για τους Eφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Γαβριηλίδης.
ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ.: Η έφεση στρέφεται εναντίον της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου να επιδικάσει υπέρ του εφεσείοντα £9.000,00 γενικές αποζημιώσεις και £5.052,10σ ειδικές αποζημιώσεις για σωματικές βλάβες και ειδικές ζημιές που υπέστη σε τροχαίο ατύχημα στο οποίο ενεπλάκη στις 9/1/1989 ενώ περπατούσε στο παγκέττο της Λεωφόρου Λ. Ακρίτα στη Λευκωσία με κατεύθυνση τον Άγιο Δομέτιο. Το ατύχημα συνέβη όταν ο εφεσίβλητος 1, που οδηγούσε το υπ' αριθμό UE103 αυτοκίνητο προς την ίδια κατεύθυνση, στην προσπάθεια του να προσπεράσει από τα αριστερά προπορευόμενο όχημα έπεσε στο παγκέττο και κτύπησε τον εφεσείοντα.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο απέδωσε πλήρη ευθύνη στον εφεσίβλητο 1, ενώ η εκ προστήσεως ευθύνη του εφεσίβλητου 2 δεν αμφισβητήθηκε.
Σύμφωνα με τον πρώτο λόγο έφεσης οι γενικές αποζημιώσεις που επεδίκασε το πρωτόδικο Δικαστήριο είναι, εν όψει των τραυμάτων και των άλλων σωματικών βλαβών και μόνιμων ανικανοτήτων που υπέστη ο εφεσείων συνεπεία του ατυχήματος, έκδηλα ανεπαρκείς, ενώ σύμφωνα με το δεύτερο λόγο το πρωτόδικο Δικαστήριο έσφαλε αναφορικά με το ποσό των ειδικών αποζημιώσεων που επεδίκασε στον εφεσείοντα.
Κατά την ημέρα του ατυχήματος ο εφεσείοντας ήταν 54 ετών, έγγαμος με δύο ανήλικα τέκνα. Εργαζόταν στο Τμήμα Γεωργίας του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος στη θέση του Γεωργικού Λειτουργού Α.
Αμέσως μετά το ατύχημα ο εφεσείων εισήχθη αναίσθητος στο νοσοκομείο. Ανέκτησε τις αισθήσεις του τέσσερις ώρες αργότερα αλλά παρέμεινε αποπροσανατολισμένος για τις επόμενες τέσσερις μέρες. Έφερε μεγάλο αιμάτωμα στην ινιακή χώρα της κεφαλής, κάκωση της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, αιμάτωμα στον κορμό και θλάση της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, συντριπτικό κάταγμα του αριστερού γόνατος με κάταγμα της κεφαλής της περόνης, κάταγμα στον αριστερό αστράγαλο, κάταγμα του οπίσθιου χείλους της κάτω αρθριτικής επιφάνειας της κνήμης και επιφανειακό αιμάτωμα του δεξιού γόνατος.
Με χειρουργική επέμβαση το αριστερό γόνατο ανατάχθηκε και ακινητοποιήθηκε σε γύψινο νάρθηκα. Σε μεταγενέστερο στάδιο ο εφεσείων προσβλήθηκε από πνευμονία. Λίγο αργότερα ανέπτυξε φλεβοθρόμβωση του αριστερού κάτω άκρου. Ακολούθως ανέπτυξε θρόμβωση στο δεξί πόδι. Αφού του αφαιρέθηκε ο γύψος άρχισε εντατική φυσιοθεραπεία. Τον Απρίλιο του 1989 παρουσίασε μόλυνση από μύκητες και στις δύο βουβονικές χώρες. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Ειδικού Ορθοπεδικού Χειρούργου Γ. Σαββίδη, μαρτυρία την οποία αποδέχθηκε το πρωτόδικο Δικαστήριο, οι κακώσεις που υπέστη ο εφεσείων έθεσαν σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή του. Είχε δύσκολη και παρατεταμένη ανάρρωση με επιπλοκές που του προκάλεσαν μεγάλο πόνο και ψυχική ταλαιπωρία. Επίσης του έγιναν μόνιμες αλλοιώσεις. Λόγω της εγκεφαλικής κάκωσης παραπονείται ότι ξεχνά εύκολα, είναι ευερέθιστος και συναντά δυσκολίες στην εξεύρεση λέξεων για να εκφραστεί. Το αριστερό του γόνατο είναι πλήρως αποδιοργανωμένο στην άρθρωση. Η ανικανότητα του αυτή είναι μόνιμη με αποτέλεσμα να μην μπορεί να στέκει για πολύ χρόνο ή να βαδίζει περισσότερο από μισή ώρα. Η βάδιση σε ανώμαλο έδαφος είναι εντελώς αδύνατη. Σχεδόν αδύνατη είναι και η εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας που συνδέεται άμεσα με γονάτισμα ή βαθύ κάθισμα στο έδαφος όπως είναι, συνήθως, οι γεωργικές εργασίες. Διατρέχει άμεσο κίνδυνο ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας, η οποία ήδη παρατηρείται. Δεν μπορεί να ασχοληθεί με την άρση βαρών, άθλημα με το οποίο ασχολείτο.
Σύμφωνα με τη νομολογία το Εφετείο παρεμβαίνει για διαφοροποίηση του ύψους των γενικών αποζημιώσεων που επιδικάστηκαν πρωτόδικα μόνο στις περιπτώσεις που αυτές κρίνονται ως υπερβολικά χαμηλές ή υπερβολικά ψηλές ή σε περιπτώσεις που καθορίστηκαν πάνω στη βάση λανθασμένης αρχής. Η ίδια νομολογία αποκαλύπτει σταθερή άνοδο του επιπέδου των γενικών αποζημιώσεων, τάση που αντανακλά μεγαλύτερη ευαισθησία για τον ανθρώπινο πόνο. Λαμβάνεται, επίσης, σοβαρά υπόψη η συνεχής μείωση της αξίας του χρήματος. (Βλ., μεταξύ άλλων, Μιχαλάκης Αριστοδήμου, εκ Λεμεσού ν. Μαρίνου Κωνσταντίνου Θωμά, ανηλίκου δια του πατρός και φυσικού κηδεμόνος του Κωνσταντίνου Θωμά, εκ Πύργου Λεμεσού, και Γεωργίας Κωνσταντίνου Θωμά, εκ Πύργου Λεμεσού (1998) 1 A.A.Δ. 2138.)
Έχουμε μελετήσει με προσοχή όλα τα στοιχεία που συνθέτουν την υπόθεση του εφεσείοντα. Θεωρούμε ότι οι γενικές αποζημιώσεις που του επιδικάστηκαν, ενόψει των σωματικών βλαβών που υπέστη, είναι όντως έκδηλα ανεπαρκείς ιδίως αν ληφθεί υπόψη η δύσκολη και παρατεταμένη ανάρρωση του, οι συνέπειες της εγκεφαλικής κάκωσης που υπέστη, όπως η δυσχέρεια στην έκφραση, και η μόνιμη ανικανότητα του στο αριστερό γόνατο, εν όψει, μάλιστα, και του επαγγέλματος του.
Κρίνουμε ότι το ποσό των £15.000,00 είναι το δίκαιο ποσό που πρέπει να επιδικασθεί στον εφεσείοντα υπό μορφή γενικών αποζημιώσεων.
Όσον αφορά το δεύτερο λόγο έφεσης, ότι δηλαδή το πρωτόδικο Δικαστήριο έσφαλε στο ποσό των ειδικών αποζημιώσεων που επεδίκασε στον εφεσείοντα, δεν έχουμε πειστεί ότι δικαιολογείται η επέμβαση μας. Σύμφωνα με τη νομολογία ο ενάγων βαρύνεται να αποδείξει με καθαρή μαρτυρία τα κονδύλια που διεκδικεί ως ειδικές ζημιές. Η απόδειξη ειδικών ζημιών κινείται μέσα σε αυστηρά πλαίσια. (Βλ., μεταξύ άλλων, Ηρακλέους ν. Πίτρου (1994) 1 Α.Α.Δ. 239.) Το πρωτόδικο Δικαστήριο επεδίκασε τις ζημιές που αποδείχτηκαν με καθαρότητα, ενώ εκεί που τα αποδεικτικά στοιχεία ήταν συγκεχυμένα ή αμφίβολα επεδίκασε κατ' αποκοπή ένα συνολικό ποσό εύλογης αποζημίωσης. Θεωρούμε ότι η λύση που έδωσε ήταν μέσα στα πλαίσια των νόμιμων επιλογών του.
Η έφεση επιτυγχάνει μερικώς.
Το ποσό των γενικών αποζημιώσεων παραμερίζεται και υποκαθίσταται με ποσό £15.000,00 με τόκο 6% από 20/11/1990 μέχρι εξοφλήσεως.
Τα έξοδα θα βαρύνουν τους εφεσίβλητους.
H έφεση επιτρέπεται μερικώς με έξοδα.