|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1239/2010)
20 Μαρτίου, 2012
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΧΡΙΣΤΟΦΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΗ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΩΣ ΕΠΙΣΥΝΗΜΜΕΝΟΣ ΩΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α΄ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΦΟΡΟΥ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΚΑΙ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ
(ΜΕΣΩ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ),
Καθ΄ου η Αίτηση.
Στ. Σκορδής, για τους Αιτητές.
Μ. Λοΐζου (κα), για τον Καθ΄ου η Αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Με την παρούσα προσφυγή οι 20 Αιτητές ζητούν ακύρωση της απόφασης των Καθ' ων η αίτηση, ημερ. 9.6.2010, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά τους για εγγραφή Σωματείου.
Τα γεγονότα της υπόθεσης
Οι Αιτητές είναι απόφοιτοι Τ.Ε.Ι. Αθήνας στον Κλάδο «Τοπογραφίας-Μηχανικής» και ο τίτλος τους, όπως οι ίδιοι ισχυρίζονται, αναγνωρίζεται από το ΚΥΣΑΤΣ «ως τίτλος ισότιμος και αντίστοιχος προς τίτλο Ανώτατης Εκπαίδευσης Τεχνολογικού Τομέα στον Κλάδο/Ειδίκευση "Τοπογράφος/Μηχανικός" όπως ορίζεται από τους σχετικούς Κανονισμούς». Στις 17.11.2008 υπέβαλαν, μέσω του δικηγόρου τους, αίτηση για εγγραφή Σωματείου με την επωνυμία «Επιστημονικός Σύνδεσμος Τεχνολόγων Τοπογράφων και Μηχανικών Κύπρου». Στα πλαίσια της εξέτασης του αιτήματός τους, ζητήθηκαν οι απόψεις, μεταξύ των άλλων εμπλεκομένων φορέων και του ΕΤΕΚ.
Η άποψη του ΕΤΕΚ, ήταν η ακόλουθη:-
«Το Επιμελητήριο ενθαρρύνει τις προσπάθειες επιστημόνων να οργανωθούν με στόχο την προώθηση των ζητημάτων που αφορούν τη Μηχανική Επιστήμη. Ωστόσο, βάσει του καταστατικού δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο τα ακαδημαϊκά προσόντα που θα πρέπει να κατέχουν τα μέλη του Συνδέσμου είναι τέτοια που να επιτρέπουν την εγγραφή στο Μητρώο Μελών του ΕΤΕΚ.
Ενόψει των πιο πάνω θα πρέπει είτε να προστεθεί σχετική διευκρίνιση στο καταστατικό είτε σε αντίθετη περίπτωση να απαλειφθεί κάθε αναφορά σε Μηχανική τόσο στο όνομα του Συνδέσμου όσο και στο καταστατικό.
Σημειώστε ότι το άρθρο 25 (1) του περί ΕΤΕΚ Νόμου αναφέρει σχετικά:
«25 - (1) Ύστερα από την παρέλευση δεκαοκτώ μηνών από την έναρξη της ισχύος του παρόντος Νόμου κανένας δε θα δικαιούται να ασκεί το επάγγελμα σε οποιοδήποτε κλάδο μηχανικής επιστήμης εκτός αν -
(α) Είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο του εν λόγω κλάδου ως μηχανικός στον εν λόγω κλάδο δυνάμει του παρόντος Νόμου και
(β) του έχει εκδοθεί ετήσια άδεια άσκησης επαγγέλματος υπό τύπο τον οποίο θα καθορίσει το Επιμελητήριο..».
Τα πιο πάνω κοινοποιήθηκαν στο δικηγόρο των Αιτητών, με επιστολή των Καθ' ων η αίτηση ημερ. 14.4.2009.
Στην αλληλογραφία που ακολούθησε με τους Καθ' ων η αίτηση, ο δικηγόρος των Αιτητών εξέφρασε την αντίθεσή του στην εκφρασθείσα θέση του ΕΤΕΚ. Όπως αναφέρεται στην επιστολή του ημερ. 23.11.2009:-
«(α) η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι είναι θεμελιώδες και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα κάθε πολίτη της δημοκρατίας μας το περιεχόμενο του οποίου οφείλετε σαν αρμόδια αρχή να προασπίζεστε.
(β) ουδένα «μονοπωλιακό» δικαίωμα διατηρεί το ΕΤΕΚ επί της ονομασίας/λέξης «μηχανική» και/ή ουδένα δικαίωμα διατηρεί το ΕΤΕΚ να απαγορεύει σε άλλα πρόσωπα να χρησιμοποιούν την εν λόγω ονομασία/λέξη. Ο νόμος στον οποίο το ΕΤΕΚ αναφέρεται δεν του δίνει τέτοιο δικαίωμα και το ΕΤΕΚ ως αρχή έχει συσταθεί για να πράττει εντός των αρμοδιοτήτων (και μόνο αυτών) που του δίνει ο νόμος και σε καμία περίπτωση είναι υπεράνω του συντάγματος και των κατοχυρωμένων/κεκτημένων δικαιωμάτων των πολιτών αυτής της δημοκρατίας τα οποία οφείλει να σέβεται.
(γ) οι πελάτες μου (μέλη του σωματείου) είναι κάτοχοι πτυχίων τα οποία αναγνωρίζονται από την αρμόδια αρχή της δημοκρατίας μας (ΚΥΣΑΤΣ) ως πτυχία «Τοπογράφου/Μηχανικού» και βάσει αυτού και των συνταγματικών τους δικαιωμάτων ΔΙΚΑΙΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΛΕΞΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΤΟΥΣ.
(δ) στο παρελθόν έχει εγκριθεί και εγγραφεί Σωματείο με ονομασία που περιλαμβάνει την μηχανική και το οποίο αποτελείται και πάλι από απόφοιτους των Τ.Ε.Ι. (Σωματείο «ΣΥ.ΤΕ.Μ.»).
Βάσει των πιο πάνω σας καλώ όπως αναθεωρήσετε την θέση σας ως αυτή εκφράζετε στην ως άνω επιστολή σας, ΑΓΝΟΗΣΕΤΕ ΤΗΝ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΤΕΚ, και όπως προχωρήσετε με την άμεση ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΕΩΣ ΤΩΝ ΠΕΛΑΤΩΝ ΜΟΥ ΚΑΙ ΕΓΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ με την επωνυμία που σας είχε αποσταλεί.»
Οι πιο πάνω θέσεις κοινοποιήθηκαν από τους Καθ' ων η αίτηση στο ΕΤΕΚ, το οποίο, εκφράζοντας τις έντονες διαφωνίες του, ανέφερε τα εξής στην τελευταία απαντητική του επιστολή, ημερ. 13.5.2010:-
«Το Επιμελητήριο ενίσταται έντονα στην εγγραφή Σωματείου με την υπ' αναφοράν επωνυμία.
Το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου αποτελεί νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και συστάθηκε με κύριο σκοπό και αρμοδιότητα την εποπτεία, έλεγχο και ρύθμιση της άσκησης του επαγγέλματος σε κλάδους της μηχανικής επιστήμης.
Όπως έχουμε ήδη υποδείξει η άσκηση επαγγέλματος σε κλάδο της μηχανικής επιστήμης απαιτεί την εγγραφή στο Μητρώο Μελών του Επιμελητηρίου και την έκδοση άδειας άσκησης επαγγέλματος στο συγκεκριμένο κλάδο της μηχανικής επιστήμης. Άσκηση επαγγέλματος σε κλάδο της μηχανικής επιστήμης χωρίς τις πιο πάνω προϋποθέσεις συνιστά ποινικό αδίκημα (βλ. άρθρο 25(4) του περί Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Νόμου, Ν. 224/90, όπως τροποποιήθηκε).
Με βάση το άρθρο 2 του Νόμου του Επιμελητηρίου η τοπογραφική μηχανική αποτελεί κλάδο της μηχανικής επιστήμης.
Είναι ολοφάνερο πως η ενδεχόμενη εγγραφή Σωματείου όπως επιζητείται ουσιαστικά θα επιτρέψει την εγγραφή ενός Σωματείου στο οποίο όλα τα μέλη του θα παρανομούν (για τους λόγους που εξηγούνται πιο πάνω) και ειδικά αφού δεν θα είναι εγγεγραμμένα μέλη στο ΕΤΕΚ και πρόσθετα οι σκοποί του Σωματείου θα είναι παράνομοι.
Περαιτέρω ή/και διαζευκτικά και ανεξάρτητα από τα πιο πάνω είναι ολοφάνερο ότι η επωνυμία θα προκαλέσει σύγχυση στο κοινό. Και τούτο γιατί δίνει την εντύπωση ενός Επιστημονικού Σωματείου με μέλη τα οποία ασκούν νόμιμα το επάγγελμα σε κλάδο της μηχανικής επιστήμης.
Η ενδεχόμενη αναγνώριση των προσόντων των μελών από το ΚΥΣΑΤΣ δεν προσδίδει οποιαδήποτε νομιμότητα αφού όπως προαναφέρεται ο Νόμος απαιτεί εγγραφή στο Μητρώο του Επιμελητηρίου και έκδοση ετήσιας άδειας άσκησης από το Επιμελητήριο.
Το Επιμελητήριο δεν διεκδικεί ούτε μονοπωλιακά δικαιώματα ούτε αντισυνταγματική συμπεριφορά. Διεκδικεί, απλά και μόνο την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας και την άσκηση της ανατεθείσας σε αυτό εξουσίας και αρμοδιότητας.
Σημειώνεται ακόμη ότι η ελευθερία του συνεταιρίζεσαι αποτελεί θεμελιώδες και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα με την προϋπόθεση ότι ο συνεταιρισμός γίνεται νομίμως ή για νόμιμο σκοπό ή δεν παραβιάζεται οποιαδήποτε εν ισχύ νομοθεσία.»
Τελικά οι Καθ' ων η αίτηση αφού έλαβαν υπόψη τις τελικές θέσεις του ΕΤΕΚ, με επιστολή τους ημερ. 9.6.2010 απέρριψαν το αίτημα για εγγραφή του Σωματείου. Πλην της παράθεσης αυτούσιου του περιεχομένου της πιο πάνω επιστολής του ΕΤΕΚ ημερ. 13.5.2010 προς τους Καθ' ων η αίτηση, τα μόνα άλλα που αναφέρει η απορριπτική επιστολή των Καθ' ων η αίτηση είναι τα εξής:-
«Ο Έφορος Σωματείων επιθυμεί να αναφερθεί στο πιο πάνω θέμα και να σας πληροφορήσει ότι ύστερα από εξέταση της υπό αναφορά αίτησης, και, αφού ζητήθηκαν και οι τελικές απόψεις του Ε.Τ.Ε.Κ., με τις οποίες συμφωνεί αποφάσισε απόρριψη της.
Συγκεκριμένα το Ε.Τ.Ε.Κ πληροφόρησε τον Έφορο Σωματείων ότι .. (ακολουθεί αυτούσιο το περιεχόμενο της επιστολής του ΕΤΕΚ ημερ. 13.5.2012) ..».
Προς ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης, οι Αιτητές προβάλλουν 4 λόγους ακύρωσης.
Κατά πόσον η προσβαλλόμενη απόφαση παραβιάζει τα άρθρα 3(1) και 6 του Νόμου 15/1972 και δεν είναι δεόντως αιτιολογημένο - Λόγοι ακύρωσης 1 και 4
Συγκεκριμένα ο συνήγορος των Αιτητών, προβάλλει ότι ενώ συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις των συγκεκριμένων άρθρων του περί Εγγραφής Σωματείων και Ιδρυμάτων Νόμου του 1972 (Ν. 52/1972), στο εξής «ο Νόμος» και ενώ οι Καθ' ων η αίτηση είχαν δέσμια αρμοδιότητα, δεν προχώρησαν στην αιτούμενη εγγραφή.
Το άρθρο 3(1) του Νόμου, προβλέπει ότι:-
«3.-(1) Σωματείον ή ίδρυμα του οποίου ο σκοπός ή η λειτουργία τείνει να υπονομεύση την ασφάλειαν της Δημοκρατίας ή την δημοσίαν τάξιν ή την δημοσίαν ασφάλειαν ή την δημοσίαν υγείαν ή τα δημόσια ήθη ή τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίας του ατόμου ουδεμίαν νομικήν υπόστασιν κέκτηται, δεν δύναται να εγγραφή ή εάν ήδη ενεγράφη, δύναται να διαλυθή δια διατάγματος του Δικαστηρίου.»
Ο δικηγόρος των Αιτητών εισηγείται, ότι η περίπτωση των Αιτητών δεν εμπίπτει σε μία από τις πιο περιοριστικές κατηγορίες του άρθρου 3(1) του Νόμου και από τη στιγμή που συνέτρεχαν οι υπόλοιπες προϋποθέσεις του Νόμου (άρθρο 6), οι Καθ' ων η αίτηση είχαν δέσμια υποχρέωση να εγκρίνουν την αίτηση.
Ο λόγος ακύρωσης ευσταθεί.
Είναι φανερό ότι το άρθρο 3(1) του Νόμου καθορίζει συγκεκριμένους λόγους για τους οποίους ένα Σωματείο δεν δύναται να εγγραφεί. Στην προκειμένη περίπτωση, δεν φαίνεται να υπάρχει οποιοσδήποτε λόγος που να εμπίπτει στις απαγορευτικές πρόνοιες του άρθρου 3(1) του Νόμου. Από τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον μου, δεν φαίνεται να τίθεται θέμα ασφάλειας της Δημοκρατίας ή της δημόσιας τάξης ή της δημόσιας ασφάλειας ή της δημόσιας υγείας ή τα δημόσια ήθη ή τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίας του ατόμου.
Εν πάση περιπτώσει, ακόμη και αν η απόρριψη του αιτήματος θα μπορούσε να ενταχθεί σε κάποιο από τα κριτήρια του άρθρου 3(1) του Νόμου και πάλιν η απόφαση δεν θα περισώζετο, αφού ο Έφορος στην απόφασή του δεν επικαλέστηκε κάποιο από τα κριτήρια του άρθρου 3(1) για να απορρίψει το αίτημα για εγγραφή. Η προσβαλλόμενη απόφαση, αν αφαιρεθεί το απόσπασμα της επιστολής του ΕΤΕΚ, είναι τόσο λιτή που θα έλεγα ότι στερείται παντελώς οποιασδήποτε αιτιολογίας. Όμως και αν ακόμα ληφθούν υπόψη οι απόψεις του ΕΤΕΚ, τις οποίες υιοθετούν οι Καθ' ων η αίτηση και πάλιν δεν οδηγούμαστε πουθενά, εφόσον το ΕΤΕΚ επικεντρώνει την προσοχή του στην άσκηση επαγγέλματος στον κλάδο της μηχανικής επιστήμης, χωρίς εγγραφή στο Μητρώο Μελών του ΕΤΕΚ, κάτι που όπως ισχυρίζεται, συνιστά ποινικό αδίκημα. Όμως το καταστατικό του Σωματείου που ήθελαν να εγγράψουν οι Αιτητές, δεν αφορά στην άσκηση οποιουδήποτε επαγγέλματος και ιδιαίτερα αυτού του Μηχανικού. Όπως φαίνεται από το αντίγραφο του Καταστατικού που υπέβαλαν οι Αιτητές και το οποίο επισυνάπτεται στην ένσταση, οι σκοποί του Σωματείου είναι:-
«(1) Η προώθηση των δικαιωμάτων και/ή διεκδικήσεων των μελών του και η κατοχύρωση του επαγγέλματος των τοπογράφων και/ή τεχνολόγων τοπογράφων μηχανικών.
(2) Η ανάπτυξη κάθε είδους επιμορφωτικής και επαγγελματικής δραστηριότητας, όπως η διοργάνωση διαλέξεων και σεμιναρίων, η έκδοση εντύπων ενημερωτικού και επιμορφωτικού σκοπού που μπορούν να συμβάλουν στην ενημέρωση επί θεμάτων που αφορούν τους τοπογράφους και/ή τεχνολόγους τοπογράφους μηχανικούς και η εν γένει διεξαγωγή ή υποστήριξη για την προβολή και ανάπτυξη των σκοπών του Σωματείου.
(3) Ο συντονισμός των δραστηριοτήτων του Σωματείου για την ενθάρρυνση και προώθηση της διαρκούς επαφής μεταξύ των μελών του στα πλαίσια της ανταλλαγής γνώσεων και εμπειριών, η ανάπτυξη της συνεργασίας και της φιλίας μεταξύ των μελών του Σωματείου.
(4) Τέλος, η συνεργασία με άλλους, Σωματεία και/ή Συλλόγους στην Κύπρο για οποιοδήποτε θέμα που αφορά τους σκοπούς του Σωματείου κατά την κρίση του Σωματείου και έπειτα από έγκριση του Διοικητικού Συμβουλίου μπορεί να συμβάλει στην προώθηση των σκοπών του Σωματείου.»
Κατά πόσον η προσβαλλόμενη απόφαση εκδόθηκε από αναρμόδιο όργανο και καθ' υπέρβαση εξουσίας - Λόγος ακύρωσης 2
Ο συνήγορος των Αιτητών, προβάλλει ότι η προσβαλλόμενη απόφαση ουσιαστικά εκδόθηκε από το ΕΤΕΚ, αφού ο Έφορος απλώς υιοθέτησε το περιεχόμενο των ενστάσεων του ΕΤΕΚ, χωρίς ο ίδιος να αποφασίσει και να αιτιολογήσει δεόντως την απόφασή του.
Οι λόγοι ακύρωσης δεν ευσταθούν.
Το κάθε αποφασίζον όργανο, κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων του και πριν προχωρήσει στην έκδοση της απόφασής του, μπορεί να ζητήσει τις απόψεις οποιουδήποτε μονομελούς ή συλλογικού οργάνου το οποίο κρίνει, κατά περίπτωση, ότι μπορεί να υποβοηθήσει το έργο του. Περαιτέρω, μέρος των απόψεων άλλου οργάνου, μπορεί να υιοθετηθεί στην απόφασή του. Όπως ανέφερα, στην υπόθεση Shah Alam v. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 1516/06, ημερ. 9.4.2008, δεν υπάρχει οτιδήποτε το μεμπτό για την υιοθέτηση απόψεων λειτουργών ή άλλων οργάνων, αν μετά από έρευνα το αποφασίζον όργανο συμφωνεί με αυτές. Στην προκειμένη περίπτωση, ο Έφορος ασκώντας τις αρμοδιότητες που του ανάθεσε ο νομοθέτης, εύλογα ζήτησε τις απόψεις του ΕΤΕΚ, αφού η επίδικη αίτηση άπτεται της ομαλής λειτουργίας του ΕΤΕΚ και των μελών του. Κατά την άποψή μου εύλογα έλαβε σοβαρά υπόψη τις απόψεις του ΕΤΕΚ.
Με δεδομένο ότι ο Έφορος είχε τη δυνατότητα να υιοθετήσει στην απόφασή του, μέρος των ενστάσεων του ΕΤΕΚ, δεν μπορώ να δεχθώ ότι η απόφαση του Εφόρου εκδόθηκε από αναρμόδιο όργανο. Όμως, όπως έχω εξηγήσει, το πρόβλημα δεν είναι τόσο υιοθέτησης των απόψεων του ΕΤΕΚ, αλλά δέουσας αιτιολογίας, αφού η προσβαλλόμενη απόφαση δεν είναι σαφής ως προς τους πραγματικούς και νομικούς λόγους που οδήγησαν τον Έφορο να απορρίψει το αίτημα για εγγραφή. Η απόφαση του Εφόρου είναι κατά την κρίση μου αόριστη ως προς τους νομικούς λόγους που απορρίφθηκε το αίτημα, με αποτέλεσμα να είναι ανέφικτος ο δικαστικός έλεγχος.
Ενόψει του ότι οι λόγοι ακύρωσης 1, 2 και 4 γίνονται δεχτοί, καθίσταται αχρείαστο να εξετάσω το λόγο ακύρωσης 3 που άπτεται της παραβίασης των Άρθρων 20, 21 και 28 του Συντάγματος.
Η προσφυγή επιτυγχάνει, με €1.400 έξοδα, πλέον ΦΠΑ, υπέρ των Αιτητών. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται δυνάμει του Άρθρου 146.4(β) του Συντάγματος.
(Υπ.) Γ. Ερωτοκρίτου, Δ.
/ΕΠς