|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Συνεκδ. Υποθέσεις Αρ. 1672/2009 και 1673/09)
28 Φεβρουαρίου, 2012
[ΝΙΚΟΛΑЇΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
(Υπόθεση Αρ. 1672/2009)
HOVHANNES HAGOP MATOSSIAN,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ , ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ,
Καθ΄ων η αίτηση.
_______________
(Υπόθεση Αρ. 1673/2009)
NOURITZA MATOSSIAN,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ , ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ,
Καθ΄ων η αίτηση.
_______________
Κούσιος και Κορφιώτης, για τον αιτητή στην 1672/09.
Κούσιος και Κορφιώτης με Γ. Παπαπέτρου για Μοντάνιο και Μοντάνιο, για την αιτήτρια στην 1673/09.
Β. Χριστοφόρου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Με τις παρούσες προσφυγές οι αιτητές αξιώνουν την ακύρωση της απόφασης των καθ΄ ων η αίτηση να αρνηθούν να τους επιστρέψουν αριθμό ακινήτων που βρίσκονται στο Δήμο Αγλαντζιάς, τα οποία είχαν απαλλοτριωθεί με σκοπό την αναβάθμιση και επέκταση του ξενοδοχείου «Φιλοξένια» (στο εξής «το ξενοδοχείο») και της συνένωσής του με το Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο (στο εξής «το Συνεδριακό»). Οι αιτητές υποστηρίζουν ότι τα συγκεκριμένα τεμάχια δεν έχουν χρησιμοποιηθεί εντός των καθοριζομένων από το Σύνταγμα και το Νόμο χρονικών περιθωρίων, ενώ ο σκοπός για τον οποίο απαλλοτριώθηκαν έχει καταστεί ανέφικτος.
Προς επίτευξη του πιο πάνω σκοπού το Υπουργικό Συμβούλιο στη συνεδρία του ημερομηνίας 26.1.1995, εξουσιοδότησε τον Υπουργό Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού να υποβάλει σχετικό νομοσχέδιο για μεταβίβαση του Συνεδριακού και του ξενοδοχείου σε εταιρεία.
Ο περί Μεταβίβασης του Διεθνούς Συνεδριακού Κέντρου και του Ξενοδοχείου «Φιλοξένια» σε Εταιρεία Νόμος του 1998, Ν.101(Ι)/1998, προνοούσε τη μεταβίβαση του Συνεδριακού και του ξενοδοχείου σε εταιρεία, δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 14.12.1998 αλλά ουδέποτε εφαρμόστηκε, αφού αμέσως μετά τη ψήφισή του άρχισαν οι ενέργειες για τον τερματισμό της λειτουργίας του ξενοδοχείου. Στη συνέχεια, ύστερα από απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 10.1.1999, το ξενοδοχείο τερμάτισε τη λειτουργία του στις 30.6.1999, άνκαι το Συνεδριακό συνέχισε να λειτουργεί μέχρι τις 31.12.2007.
Ακολούθησε σειρά αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου σχετικά με την αξιοποίηση του ξενοδοχείου οι οποίες όμως, δεν υλοποιήθηκαν. Το Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, εν όψει και της ανάληψης της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης που θα κληθεί να αναλάβει η Κυπριακή Δημοκρατία κατά το 2012, στις 26.8.2008, υπέβαλε πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο για ενιαία αξιοποίηση του Συνεδριακού και του ξενοδοχείου ως Κέντρου Συνεδριακού Τουρισμού, από τον Περιφερειακό Φορέα Τουριστικής Ανάπτυξης Λευκωσίας, με καταβολή ενοικίου.
Στις 26.2.2009 το Υπουργικό Συμβούλιο έκρινε αναγκαία, για σκοπούς της Προεδρίας που θα κληθεί να αναλάβει η Κυπριακή Δημοκρατία το 2012, την αξιοποίηση του Συνεδριακού και του κτιρίου του ξενοδοχείου. Δρομολογήθηκαν διαδικασίες ανακαίνισης και αναβάθμισης του Κέντρου και χώρων του ξενοδοχείου, ενώ ολοκληρώθηκαν οι εργασίες για επιδιόρθωση των υπογείων χώρων στάθμευσης.
Εν τω μεταξύ οι αιτητές μέσω των δικηγόρων τους, στις 5.2.2009 αξίωσαν την ανάκληση της απαλλοτρίωσης και επιστροφή σ΄ αυτούς της υπό αναφορά ακίνητης ιδιοκτησίας, βάσει του ΄Αρθρου 23.5 του Συντάγματος και του περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμου του 1962, Ν.15/1962, όπως τροποποιήθηκε.
Στην προσπάθειά τους να αναγκάσουν τους καθ΄ ων η αίτηση να απαντήσουν στην επιστολή τους ημερομηνίας 5.2.2009, οι αιτητές προχώρησαν στην καταχώρηση των προσφυγών υπ΄ αρ. 350/09 και 351/09.
Το Υπουργείο Εμπορίου Βιομηχανίας και Τουρισμού, με επιστολή του ημερομηνίας 30.9.2009, ενημέρωσε τους δικηγόρους των αιτητών ότι δυνάμει των προαναφερόμενων αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, ο σκοπός για τον οποίο τα εν λόγω τεμάχια απαλλοτριώθηκαν, ούτε εγκαταλείφθηκε, αλλά ούτε και κατέστη ανέφικτος, ώστε να τίθεται θέμα επιστροφής της απαλλοτριωθείσας ιδιοκτησίας. Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω οι προσφυγές υπ΄ αρ. 350/09 και 351/09 αποσύρθηκαν με έξοδα εναντίον των καθ΄ ων η αίτηση και οι αιτητές προχώρησαν στην καταχώρηση των παρουσών προσφυγών.
Οι αιτητές βασίζονται στο ΄Αρθρο 23.5 του Συντάγματος το οποίο προβλέπει ότι αν εντός τριών ετών από της απαλλοτρίωσης δεν καταστεί εφικτός ο σκοπός της, η απαλλοτριούσα αρχή υποχρεούται να προσφέρει την ιδιοκτησία επί καταβολή της τιμής κτήσης στο πρόσωπο από το οποίο την απαλλοτρίωσε. Τα ίδια περίπου προβλέπει και το άρθρο 15 του περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμου του 1962, Ν.15/1962, το οποίο μάλιστα προσθέτει ότι η απαλλοτριούσα αρχή θα πρέπει να επιστρέψει το όλο ή μέρος της ιδιοκτησίας, το οποίο απεδείχθη ότι υπερβαίνει τις πραγματικές ανάγκες της απαλλοτριούσας αρχής.
Το θέμα έχει λυθεί από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Ζήνων Ευθυμιάδης Εστέϊτς Λτδ ν. Υπουργικού Συμβουλίου (2006) 3 Α.Α.Δ. 166, η οποία καθόρισε το εύρος του ΄Αρθρου 23.5 του Συντάγματος.
Σύμφωνα με την πιο πάνω απόφαση ο πρώην ιδιοκτήτης δεν φέρει το βάρος να αποδείξει ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης εγκαταλείφθηκε ή ότι κατέστη ανέφικτος, αλλά ότι η διοίκηση δεν προέβη στις ενέργειες εκείνες που, αναλόγως βεβαίως της περιπτώσεως, θα εκρίνοντο ευλόγως αναγκαίες προς υλοποίηση του έργου.
Το ΄Αρθρο 23.5 του Συντάγματος διασφαλίζει ότι οποτεδήποτε ακίνητη περιουσία έχει απαλλοτριωθεί αναγκαστικώς, αυτή θα χρησιμοποιηθεί για το σκοπό της απαλλοτρίωσης. Σκοπός της απαλλοτρίωσης στις παρούσες υποθέσεις ήταν η αναβάθμιση και επέκταση του ξενοδοχείου και η συνένωσή του με το Συνεδριακό. Είναι αλήθεια ότι στη Γνωστοποίηση Απαλλοτριώσεως γίνεται κάποια γενικόλογη αναφορά στην προαγωγή και ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού και της οικονομικής, πολιτιστικής και καλλιτεχνικής δραστηριότητας της Δημοκρατίας, καθώς επίσης και στην αναζωογόνηση και τόνωση της τουριστικής κίνησης της Λευκωσίας. Στη συνέχεια, όμως, ο σκοπός της απαλλοτρίωσης εξειδικεύεται, αφού γίνεται αναφορά στην αναβάθμιση και επέκταση του ξενοδοχείου και της συνένωσής του με το Συνεδριακό.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σημειώσω ότι ο σκοπός της απαλλοτρίωσης στη Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης θα πρέπει να είναι απόλυτα εξειδικευμένος, ούτως ώστε να καθορίζεται επακριβώς. Γενικόλογες και αόριστες αναφορές, όπως για παράδειγμα η ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού ή άλλες παρόμοιες διατυπώσεις, δεν νομίζω ότι ικανοποιούν την ακρίβεια και ευκρίνεια που απαιτούνται.
Η Γνωστοποίηση Απαλλοτρίωσης δημοσιεύθηκε στις 17.1.1992 και το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης στις 16.10.1992. Όμως το Υπουργικό Συμβούλιο στις 24.11.1993 αποφάσισε ανάκληση όλων των σχετικών αποφάσεών του, καθώς και την απόσυρση των νομοσχεδίων αναφορικά με το θέμα της κτιριακής συνένωσης του Συνεδριακού με το ξενοδοχείο, την αναβάθμιση και επέκταση του ξενοδοχείου, καθώς και την ανάθεση σε εξ υπουργών επιτροπή της εξέτασης των θεμάτων του Ανώτερου Ξενοδοχειακού Ινστιτούτου Κύπρου.
Αφού το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την ανάκληση του Διατάγματος, δεν μπορεί στη συνέχεια να το αναβιώσει. Η ανάκληση του Διατάγματος σημειοδοτεί το πέρας της διαδικασίας. Αν στη συνέχεια θα εκρίνετο αναγκαία η κτήση του συγκεκριμένου ακινήτου, θα έπρεπε να ακολουθήσει νέα Γνωστοποίηση και νέο Διάταγμα Απαλλοτρίωσης.
Δεν φτάνει όμως αυτό, πέρασαν έκτοτε πάρα πολλά χρόνια, σχεδόν είκοσι, και οι καθ΄ ων η αίτηση δεν φαίνεται να κάνουν στην ουσία θετικά βήματα προς υλοποίηση του σκοπού της απαλλοτρίωσης. Όπως έχει σημειωθεί και στην υπόθεση Ζήνων Ευθυμιάδης Εστέϊτς Λτδ, ανωτέρω, τίθεται, βεβαίως, και θέμα αύξησης της αξίας των απαλλοτριωθέντων κτημάτων μέσα από την πάροδο τόσου μεγάλου χρονικού διαστήματος. ΄Εχουν περάσει πέραν των δεκαεφτά χρόνων από τότε που έγινε η απαλλοτρίωση και η διοίκηση παραμένει αναποφάσιστη. Εξετάζει συνεχώς, αλλά χωρίς κανένα αποτέλεσμα, την τύχη του ξενοδοχείου και του Συνεδριακού. Χρειάστηκε η προοπτική ανάληψης της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης από την Κυπριακή Δημοκρατία για να αρχίσει σοβαρά το κράτος, όχι να υλοποιεί, αλλά να σκέφτεται πως θα εκμεταλλευτεί την ακίνητη περιουσία την οποία απαλλοτρίωσε τόσα χρόνια πριν.
Σε συμφωνία με όσα λέχθηκαν στην Ζήνων Ευθυμιάδης Εστέϊτς Λτδ, ανωτέρω, καταλήγω ότι η διοίκηση παρέλειψε να προβεί, μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, στις απαραίτητες εκείνες ενέργειες προς υλοποίηση του σκοπού της απαλλοτρίωσης. Χαρακτηριστικά είναι και όσα γράφτηκαν στην επιστολή της Νομικής Υπηρεσίας, ημερομηνίας 12.2.2009, προς το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, στην οποία ζητείται η σύγκλιση σύσκεψης γιατί η επιστροφή της ακίνητης ιδιοκτησίας φαίνεται αναπόφευκτη ύστερα από την αναστολή της λειτουργίας του ξενοδοχείου και του Συνεδριακού.
Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι τμήμα του χώρου του ξενοδοχείου έχει ενοικιαστεί στις Κυπριακές Αερογραμμές οι οποίες συνεχίζουν να αξιοποιούν τα τεμάχια ως χώρο στάθμευσης. Όσο κι΄ αν η συγκεκριμένη εταιρεία χαρακτηρίζεται από την ευπαίδευτη συνήγορο των καθ΄ ων η αίτηση ως ο εθνικός μας μεταφορέας, δεν παύει να είναι μια ιδιωτική εταιρεία στην οποία έχει παραχωρηθεί το δικαίωμα να χρησιμοποιεί τα επίδικα τεμάχια ως χώρο στάθμευσης, χρήση εκτός των πλαισίων του σκοπού της απαλλοτρίωσης.
Εν όψει όλων των πιο πάνω, καταλήγω ότι οι προσφυγές επιτυγχάνουν και η απόφαση των καθ΄ ων η αίτηση που κοινοποιήθηκε στους αιτητές με επιστολές ημερομηνίας 30.9.2009, με τις οποίες αρνούνται να τους επιστρέψουν την ακίνητη τους περιουσία που απαλλοτρίωσαν ως ανωτέρω, ακυρώνεται.
Τα έξοδα της παρούσας διαδικασίας, πλέον Φ.Π.Α. αν υπάρχει, θα βαρύνουν τους καθ΄ων η αίτηση.
Φρ. Νικολαΐδης, Δ.
/ΜΔ