|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(Υπόθεση Αρ. 234/2009)
21 Δεκεμβρίου, 2011
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ ΜΙΛΤΙΑΔΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ,
2. ΧΡΥΣΤΑΛΛΑ ΜΙΛΤΙΑΔΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ,
3. ΣΤΕΛΛΑ ΜΙΛΤΙΑΔΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ,
4. ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ,
Αιτητές,
ν.
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΗΣΕΩΣ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
- - - - - -
Γ. Ζαχαρίου, για τους Αιτητές.
Κ. Σταυρινός, για τους Καθ΄ ων η αίτηση.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: To ακίνητο με αρ. τεμαχίου 556/2 (σημερινό 1434), Φ/Σχ. XL40 στο χωριό Λειβάδια της επαρχίας Λάρνακας ήταν εγγεγραμμένο επ' ονόματι της μητέρας των αιτητών 1, 2 και 3 και συζύγου του αιτητή 4 όταν μέρος του απαλλοτριώθηκε με τη γνωστοποίηση απαλλοτρίωσης (ΑΔΠ 998/19.9.80) και το Διάταγμα Απαλλοτρίωσης (ΑΔΠ 133/28.1.80) για την κατασκευή αντιπλημμυρικού αναχώματος.
Οι αιτητές αποδέχθηκαν την προσφορά αποζημίωσης και το μέρος του τεμαχίου που απαλλοτριώθηκε με σημερινό αριθμό 782, ενεγράφη στο όνομα της Κυπριακής Δημοκρατίας ενώ το υπόλοιπο με αρ. 1434 το οποίο δεν έχει επηρεαστεί από τη απαλλοτρίωση παραμένει στην ιδιοκτησία των αιτητών. Οι αιτητές επιμόνως αξίωσαν την επιστροφή του απαλλοτριωθέντος μέρους του τεμαχίου τους δυνάμει του άρθρου 32 του Συντάγματος και του άρθρου 15 του περί Αναγκαστικής Απαλλοτρίωσης Νόμου, επειδή δεν χρησιμοποιήθηκε για το σκοπό για τον οποίο είχε απαλλοτριωθεί.
Σχετική επί του προκειμένου είναι και η τελευταία επιστολή του δικηγόρου τους ημερομηνίας 13.3.2008 μετά την οποία πραγματοποιήθηκε επιτόπια συνάντηση των εμπλεκόμενων τμημάτων στις 11.9.08 και σε σχέση με αίτημα άλλου ιδιοκτήτη για επιστροφή μέρους του τεμαχίου του που απαλλοτριώθηκε για τον ίδιο σκοπό. Ο μελετητής του έργου, ιδιώτης μηχανικός, ανέλυσε το ιστορικό των αντιπλημμυρικών έργων και την επιτόπια κατάσταση των ακινήτων που απαλλοτριώθηκαν με αναφορά σε χάρτη της περιοχής που εμφανίζει το αντιπλημμυρικό ανάχωμα. Σχετικό είναι το πιο κάτω απόσπασμα των πρακτικών και της απόφασης που λήφθηκε κατά την προαναφερόμενη συνάντηση:
Ο κ. Παπασωζόμενος παρουσίασε χάρτη της περιοχής ο οποίος επισυνάπτεται ως Παράρτημα 1. Σ΄ αυτήν φαίνονται με μπλε χρώμα το αντιπλημμυρικό κανάλι που έχει κατασκευαστεί και εκβάλλει στη θάλασσα παρά την ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ με κίτρινο χρώμα το αντιπλημμυρικό ανάχωμα, το οποίο προστατεύει από πλημμύρες (σε περίπτωση σοβαρών βροχοπτώσεων) την περιοχή των προσφυγικών συνοικισμών, αλλά και ευρύτερα την οικιστική περιοχή Λειβαδιών. Τμήμα της περιοχής απορροής στα νοτιοδυτικά του αντιπλημμυρικού καναλιού φαίνεται με κόκκινη διαγράμμιση στο συνημμένο χάρτη. Ο κ. Παπασωζόμενος εξήγησε ότι το επίμαχο αντιπλημμυρικό ανάχωμα εφάπτεται του τεμαχίου 1408, κάθετα του δρόμου Λειβάδια-Αραδίππου, (ο οποίος έχει στο μεταξύ ασφαλτοστρωθεί) και έχει επενδυθεί με σκυρόδεμα για περαιτέρω προστασία, σύμφωνα με τα σχέδια, που επισυνάπτονται ως Παράρτημα 2. Πρόσθεσε επίσης ότι τμήμα του αναχώματος που φέρει τον αριθμό 662 έχει καταστεί δρόμος, ενώ το τεμάχιο 1434 έχει επιχωματωθεί από τους ιδιοκτήτες του και βρίσκεται σήμερα στο ίδιο επίπεδο με αυτό του αναχώματος που φέρει τον αριθμό 782. Σημείωσε περαιτέρω ότι η περιοχή με κόκκινη διαγράμμιση είναι επίπεδη λιμνάζουσα περιοχή μεταξύ των δύο αναχωμάτων χωρίς ουσιαστικά να φαίνεται εγγεγραμμένη ροή νερών. Πρόσθεσε ότι το αντιπλημμυρικό κανάλι προστατεύεται στα βόρεια από άλλο αντιπλημμυρικό ανάχωμα, σε ψηλότερο επίπεδο από αυτό που φαίνεται με κίτρινο χρώμα, το οποίο περιλαμβάνεται μέσα στον απαλλοτριωθέντα χώρο του καναλιού.
Ο ίδιος εξέφρασε την άποψη πως από όσα περιγράφηκαν πιο πάνω είναι φανερό ότι δεν έχει εκλείψει ο λόγος για τον οποίο έχει γίνει η απαλλοτρίωση, δηλαδή η κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων (αναχώματος) προς προστασία των Συνοικισμών Αυτοστεγάσεως Εκτοπισθέντων εις Λειβάδια, αφού η περιοχή βόρεια και δυτικά των τεμαχίων με αρ. 653 (επίμαχο τεμάχιο) και 1434 δεν έχει επιχωματωθεί στο υψόμετρο του αντιπλημμυρικού αναχώματος.
Ολοι οι παρευρισκόμενοι συμφώνησαν με τα όσα παρουσίασε ο κ. Παπασωζόμενος.
Η κα Στυλιανού ανέφερε ότι όταν παρουσιαστούν τα πιο πάνω σε βάθος χρόνου, το αίτημα του κ. Ευαγόρα Λοϊζίδη ή και άλλων ιδιοκτητών που επηρεάστηκαν μπορεί να επανεξεταστεί ώστε να αποφασιστεί από το Υπουργικό Συμβούλιο η διάθεση της απαλλοτριωθείσας γης, αφού θα έχει εκλείψει το λόγος της απαλλοτρίωσης.»
Στις 3.12.08 οι καθ' ων η αίτηση απάντησαν στον δικηγόρο των αιτητών ότι το επίδικο τεμάχιο δεν μπορεί να επιστραφεί ως πλεονάζουσα ιδιοκτησία διότι δεν έχει εκλείψει ο σκοπός της απαλλοτρίωσης.
Με την παρούσα προσφυγή οι αιτητές ζητούν να κηρυχθεί άκυρη η παράλειψη των καθ' ων η αίτηση να επιστρέψουν το ακίνητο με αρ.1434,παλαιό τεμάχιο 556/2 το οποίο είχε απαλλοτριωθεί και να διαταχθεί η επανεγγραφή στους ίδιους. Κατόπιν σχετικών διευκρινήσεων που δόθηκαν και από τις δυο πλευρές προς άρση της ασάφειας του αιτητικού, διαφάνηκε ότι το μέρος που απαλλοτριώθηκε (επίδικο) ήταν το σημερινό τεμάχιο 782 το δε υπόλοιπο του αρχικού τεμαχίου με σημερινό αριθμό 1434 είναι εγγεγραμμένο επ΄ ονόματι των αιτητών.
Οι αιτητές επικαλούνται ως νομική βάση του αιτήματος τους το άρθρο 23 του Συντάγματος καθώς και το άρθρο 15(1) του περί Αναγκαστικής Απαλλοτρίωσης Νόμου Ν.15/62 το οποίο προνοεί τα εξής:
«Οσάκις ακίνητος ιδιοκτησία απηλλοτριώθη μετά την έναρξιν της ισχύος του Συντάγματος
και εντός τριών ετών, από της ημερομηνίας καθ΄ην η ιδιοκτησία περιήλθεν εις την απαλλοτριούσαν αρχήν, δεν επιτεύχθη ο σκοπός δι΄ ον εγένετο η απαλλοτρίωσις ή η επιτευξις του τοιούτου σκοπού εγκατελείφθη υπό της απαλλοτριούσης αρχής, ή το όλον ή μέρος της τοιαύτης ιδιοκτησίας απεδείχθη ότι υπερβαίνει τας πραγματικάς ανάγκας της απαλλοτριούσης αρχής, θα εφαρμόζονται αι ακόλουθοι διατάξεις ήτοι
(α) η απαλλοτριούσα αρχή δι΄ εγγράφου αυτής γνωστοποιήσεως προσφέρει την ιδιοκτησίαν εις ην τιμήν απέκτησε ταύτης, εις το πρόσωπον εις ο αύτη ανήκε προ της απαλλοτριώσεως.»
Οι αιτητές, επικαλούμενοι τις διευκρινίσεις και απόψεις που διατύπωσε ο μελετητής του έργου κατά την επιτόπια εξέταση, εισηγούνται ότι από όσα αυτός ανέφερε προκύπτει πως το μόνο έργο που κατασκευάστηκε στην περιοχή είναι ένα αντιπλημμυρικό ανάχωμα που δεν μπορεί να περιληφθεί στο σκοπό της απαλλοτρίωσης. Μέρος του αντιπλημμυρικού αναχώματος κατέστη δρόμος ενώ στο επίδικο τεμάχιο δεν έγινε οτιδήποτε που να φανερώνει την υλοποίηση του αντιπλημμυρικού έργου εκτός από την επιχωμάτωση του τεμαχίου 1434 που εφάπτεται του απαλλοτριωθέντος που έφερε τα δύο τεμάχια στο ίδιο επίπεδο.
Από την άλλη, ο δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση υποστηρίζει με αναφορά στα πρακτικά της επιτόπιας συνάντησης, ότι επίδικο τεμάχιο έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή του αντιπλημμυρικού έργου.
Η ορθή ερμηνεία του εδαφίου 5 του Άρθρου 23, θα πρέπει να συνάδει με το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ιδιοκτησίας και ότι η έννοια του εφικτού θα πρέπει να ερμηνεύεται όχι ως προς τις υποκειμενικές προθέσεις ή επιθυμίες της διοίκησης, αλλά ως προς τα αντικειμενικά δεδομένα που αφορούν στις ενέργειες της διοίκησης προς υλοποίηση του σκοπού. (Βλ. επίσης Ανδρέας Μοδέστου Εγγγλεζάκη κ.α. ν. Δημοκρατίας, ΑΕ 83/08, ημερ. 4.07.11).
Το έργο της δημιουργίας ενός αντιπλημμυρικού έργου επί εκτάσεως γης η οποία απαλλοτριώθηκε από πολλούς ιδιοκτήτες για την προστασία των προσφυγικών συνοικισμών αλλά και ευρύτερα της οικιστικής περιοχής Λειβαδιών, φαίνεται ότι ξεκίνησε το 1981 και ολοκληρωνόταν σε φάσεις. Αυτό επιμαρτυρούν τόσο η υδρολογική μελέτη όσο και τα κατασκευαστικά σχέδια που παρουσίασε ο μελετητής του έργου και εντοπίζονται στο διοικητικό φάκελο (Τεκμήριο 1) ως Κυανούν 36 (παραρτήματα 1, 2(1) και 2(2).)
Το σημαντικό για το επίδικο ακίνητο είναι ότι αυτό έχει χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες του αντιπλημμυρικού έργου, αφού αποτελεί το αντιπλημμυρικό ανάχωμα (εμφανίζεται με κίτρινη γραμμή στο χάρτη). Αυτό γίνεται δεκτό και με την ένορκη δήλωση του επιθεωρητή Κοινοτικού Συμβουλίου Λειβαδιών την οποία οι αιτητές προσκόμισαν, μετά το επανάνοιγμα της υπόθεσης. Κρίνω σκόπιμο να παραθέσω αυτούσιο το περιεχόμενο της.
1. «Είμαι επιθεωρητής στο Κοινοτικό Συμβούλιο Λειβαδιών, γνωρίζω τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης προσωπικά και είμαι δεόντως εξουσιοδοτημένος από τους αιτητές να προβώ στην παρούσα ένορκη δήλωση.
2. Αναφορικά με την απαλλοτρίωση του τεμαχίου γης με αριθμό 782, η οποία έγινε το 1980, εξ όσων γνωρίζω έγινε με σκοπό τη διενέργεια αντιπλημμυρικών έργων.
3. Το εν λόγω τεμάχιο γειτνιάζει με το τεμάχιο 1434, το οποίο έχει παραμείνει ιδιοκτησία των αιτητών, στους οποίους μεταβιβάστηκε δυνάμει κληρονομίας από την τότε εγγεγραμμένη ιδιοκτήτρια.
4. Μετά την απαλλοτρίωση, το τεμάχιο 782 είχε επιχωματωθεί δημιουργώντας μια υψομετρική διαφορά μεταξύ του τεμαχίου 1434 και του 782, με συνέπεια να σχηματιστεί ανάχωμα, το οποίο θα λειτουργούσε ως αντιπλημμυρικό έργο.
5. Στη συνέχεια, το Κοινοτικό Συμβούλιο Λειβαδιών, με την άδεια των εγγεγραμμένων ιδιοκτητών του τεμαχίου 1434, επιχωμάτωσε το εν λόγω ακίνητο, με αποτέλεσμα τα 2 τεμάχια ήτοι 1434 και 782 να έρθουν στο ίδιο επίπεδο. Με τον τρόπο αυτό δεν ανακόπτεται η ροή των υδάτων και το τεμάχιο 782 δε λειτουργεί ως αντιπλημμυρικό έργο.
6. Αυτά τα αναφέρω και μετά από επιτόπια επίσκεψη που διενήργησα πρόσφατα.»
Καθίσταται φανερό ότι το επίδικο τεμάχιο αποτελεί μέρος του ευρύτερου έργου και του σχεδιασμού που συνάδει και εντάσσεται μέσα στο σκοπό για τον οποίο απαλλοτριώθηκε. Διά της επιχωμάτωσης του κατέστη ανάχωμα και αποτέλεσε μέρος του ευρύτερου αντιπλημμυρικού έργου που έχει κατασκευαστεί στην περιοχή. Η μεταγενέστερη επιχωμάτωση του τεμαχίου 1434, που ενδεχομένως επηρεάζει τη λειτουργικότητα του επίδικου τεμαχίου ως αντιπλημμυρικού έργου ουδόλως μπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστά ματαίωση ή εξουδετέρωση του σκοπού της απαλλοτρίωσης ο οποίος έχει όντως υλοποιηθεί. Το ακυρωτικό Δικαστήριο δεν έχει λόγο να υπεισέρχεται και να αμφισβητεί κρίσεις της διοίκησης που άπτονται τεχνικών θεμάτων.
Συνεκτιμώντας όλα τα στοιχεία που έχω ενώπιόν μου διαπιστώνω ότι το επίδικο τεμάχιο χρησιμοποιήθηκε από τους καθ΄ ων η αίτηση προς υλοποίηση του σκοπού της απαλλοτρίωσης και συνεπώς η αιτιολογία που δόθηκε για τη διατήρησή του ως μέρους του ευρύτερου αντιπλημμυρικού έργου, κρίνεται ως ευλόγως ικανοποιητική.
Η προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται. Επιδικάζονται έξοδα υπέρ των καθ΄ ων η αίτηση.
Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.
ΣΦ.