|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
[Υπόθεση Αρ. 1621/2009]
18 Οκτωβρίου, 2011
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
Αιτήτρια
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ
ΔΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Καθ' ων η αίτηση
Χρίστος Σ. Χριστοφόρου για την αιτήτρια.
Λουϊζα Γρηγορίου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ' ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Η αιτήτρια είναι συνταξιούχος και δικαιούχος δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Προσβάλλει την απόφαση των καθ' ων η αίτηση, ημερομηνίας 16.10.08,
«δια της οποίας αρνήθηκαν και/ή δεν ενέκριναν και/ή απορρίψαν το αίτημα της αιτήτριας να της παραχωρήσουν και/ή χορηγήσουν δωρεάν το φάρμακο με την ονομασία valsartan (Diovan)».
Διευκρινίστηκε, όμως πως δεν υπέβαλε, στην πραγματικότητα κάποιο τυπικό αίτημα. Ζήτησε από το φαρμακείο του Γενικού Νοσοκομείου Λεμεσού το πιο πάνω φάρμακο αλλά αυτό δεν περιλαμβανόταν στο κρατικό συνταγολόγιο και δεν ήταν διαθέσιμο. Στη θέση του, ως αντίστοιχο, διατίθετο άλλο φάρμακο για την υπέρταση. Η αιτήτρια αντέδρασε. Υπέβαλε παράπονο στην Επιτροπή Εξέτασης Παραπόνων και εκείνη το έκρινε δικαιολογημένο. Εφόσον ήταν δικαιούχος, κατά άνιση μεταχείριση υποχρεωνόταν να αγοράσει το Diovan από ιδιωτικό φαρμακείο, με μερική μόνο επιχορήγηση. Όπως εξήγησε, ο ασθενής έχει δικαίωμα να χρησιμοποιεί «τα φάρμακα που τον βοηθούν περισσότερο και τα συνιστά ο θεράπων ιατρός του και όχι οποιαδήποτε άλλα τα οποία έχουν επιλεγεί με οικονομικά κριτήρια ή άλλως πως.»
Η Επιτροπή Εξέτασης Παραπόνων απέστειλε, με το έγγραφο της ημερομηνίας 11 Ιουλίου 2008, το παράπονο και τη δική της άποψη στο Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Υγείας και η απάντηση προς αυτή, ημερομηνίας 16 Oκτωβρίου 2008, ενσωματώνει την προσβαλλόμενη απόφαση. Την παραθέτω:
«Θέμα: Aίτημα κας Αντιγόνης Αλεξάνδρου για δωρεάν χορήγηση του φαρμάκου Valsartan (Diovan®) από τα Κρατικά Νοσηλευτήρια
Έχω οδηγίες να αναφερθώ στην επιστολή σας προς το Γενικό
Διευθυντή Υπουργείου Υγείας, με ημερομηνία 11 Ιουλίου 2008 σχετικά με το πιο πάνω θέμα και να σας πληροφορήσω τα ακόλουθα:
1. Σύμφωνα με τους περί Κυβερνητικών Ιατρικών Ιδρυμάτων και Υπηρεσιών Γενικούς Κανονισμούς του 2000 έως 2007, η φαρμακευτική περίθαλψη που παρέχεται προς τους δικαιούχους δωρεάν περίθαλψης ασθενείς είναι αυτή που περιλαμβάνεται στο Συνταγολόγιο των Κρατικών Νοσηλευτηρίων το οποίο εγκρίνεται από τον Υπουργό Υγείας.
2. Επιπλέον κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι σύμφωνα με το άρθρο 6 του Νόμου 1 του 2005 για τα δικαιώματα των ασθενών, οι προσφερόμενες υπηρεσίες υγείας είναι «σύμφωνα με τις δυνατότητες του ισχύοντος Συστήματος Υγείας και τους διαθέσιμους οικονομικούς, ανθρώπινους και υλικούς πόρους του κράτους».
3. Το φάρμακο valsartan (Diovan®) δεν περιλαμβάνεται στο Κρατικό Συνταγολόγιο και ως εκ τούτου δεν είναι διαθέσιμο στους δικαιούχους ασθενείς. Το Κρατικό Συνταγολόγιο διαθέτει άλλα φάρμακα της ίδιας κατηγορίας για την αντιμετώπιση της υπέρτασης.
4. Ωστόσο το φάρμακο Diovan® περιλαμβάνεται στον κατάλογο των επιδοτουμένων φαρμάκων και οι δικαιούχοι ασθενείς μπορούν να το προμηθεύονται από τα ιδιωτικά φαρμακεία, με επιδότηση 35%, κατόπιν συνταγής κυβερνητικού ιατρού.
5. Εξειδικευμένα περιστατικά ασθενών τα οποία παρουσιάζουν δυσανεξία στα διαθέσιμα φάρμακα του Κρατικού Συνταγολογίου εξετάζονται επί ονομαστικής βάσης από την Επιτροπή Φαρμάκων, εφόσον υποβληθεί τεκμηριωμένη έκθεση από τον θεράποντα ιατρό, στον Τομέα Κλινικής Φαρμακευτικής (Φαρμακευτικές Υπηρεσίες) στην οποία να αναφέρονται τα φάρμακα του Κρατικού Συνταγολογίου που έλαβε ο ασθενής και οι ανεπιθύμητες ενέργειες που παρουσίασε.
6. Ως εκ τούτου επί του παρόντος το αίτημα της κας Αλεξάνδρου δεν μπορεί να ικανοποιηθεί.
Καταλήγοντας κρίνω σκόπιμο να επισημάνω ότι οι Φαρμακευτικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας έχοντας πάντοτε σαν γνώμονα τους την απρόσκοπτη εξυπηρέτηση των ασθενών παραμένουν στη διάθεση σας για οποιοδήποτε θέμα εντός των δυνατοτήτων και αρμοδιοτήτων τους, σας απασχολεί.».
Η αιτήτρια, με την αγόρευσή της, δεν ασχολείται με την αιτιολογία που περιλαμβάνεται στην πιο πάνω επιστολή αλλά, ουσιαστικά, επικαλείται όσα η Επιτροπή Εξέτασης Παραπόνων εισηγήθηκε. Όπως δε υποστηρίζει, δεν είναι δυνατό το ύψιστο αγαθό της υγείας να θυσιάζεται στο βωμό οποιωνδήποτε οικονομικών συμφερόντων.
Οι καθ' ων η αίτηση επικαλούνται κατ' αρχάς το άρθρο 6 του περί την Κατοχύρωση και την Προστασία των δικαιωμάτων των Ασθενών Νόμου του 2005 [Ν. 1(Ι)/2005] σύμφωνα με το οποίο οι προσφερόμενες υπηρεσίες υγείας είναι «σύμφωνα με τις δυνατότητες του ισχύοντος Συστήματος Υγείας και τους διαθέσιμους οικονομικούς, ανθρώπινους και υλικούς πόρους του κράτους». Εισηγούνται, συνεπώς, πως είναι αδύνατο να διαθέτει το κράτος όλα τα φάρμακα και πως, ακριβώς, δυνάμει των περί Κυβερνητικών Ιατρικών Ιδρυμάτων και Υπηρεσιών Γενικών Κανονισμών του 2000 (ΚΔΠ 225/2000 όπως τροποποιήθηκαν) παρέχονται στους δικαιούχους δωρεάν τα φάρμακα που περιλαμβάνονται στο συνταγολόγιο των κρατικών νοσηλευτηρίων, όπως αυτό εγκρίνεται από τον Υπουργό Υγείας και παραπέμπουν συναφώς στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 14.2.07 και στο συνταγολόγιο που εγκρίθηκε. Δεν περιλαμβάνεται σ' αυτό το Diovan, το οποίο, όμως, όπως αναφέρεται και στην προσβαλλόμενη απόφαση, θα μπορούσε να αγοραστεί από ιδιωτικό φαρμακείο, με επιδότηση 35%. Αυτό, όμως, μετά από συνταγή κυβερνητικού ιατρού αφού ήδη χορηγείτο δωρεάν φάρμακο, για την υπέρταση, που περιλαμβανόταν στο συνταγολόγιο.
Συνοψίζω και την απαντητική αγόρευση για την αιτήτρια. Οι Κανονισμοί που επικαλούνται οι καθ' ων η αίτηση δεν υπάρχουν ή, πάντως, δεν εγκρίθηκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Το συνταγολόγιο δημιουργεί αβάσταχτες διακρίσεις όταν ένα φάρμακο δεν περιέχεται σ' αυτό και «είναι το μόνο που είναι συμβατό με την ασθένεια την οποία αντιμετωπίζει ο ασθενής». Η θέση δε των καθ' ων η αίτηση για τον τρόπο αντιμετώπισης εξειδικευμένων περιστατικών τα οποία παρουσιάζουν δυσανεξία στα διαθέσιμα φάρμακα του κρατικού συνταγολογίου, στη βάση τεκμηριωμένης έκθεσης από το θεράποντα ιατρό στις φαρμακευτικές υπηρεσίες, είναι μια θέση παντελώς αστήριχτη και αβάσιμη και χωρίς νομικό έρεισμα. Δεν προβλέπεται οπουδήποτε και, πάντως, «αντικρούει τις ρητές διατάξεις του Νόμου 1(Ι)/2005, το άρθρο 4(5) του οποίου, όμως, όπως το παραθέτει η ίδια, προβλέπει πως η απόφαση «για επιλογή ανάμεσα σε διάφορες θεραπείες και φροντίδα λαμβάνεται από τον παροχέα υπηρεσιών υγείας και επικεντρώνεται πρώτιστα στο συμφέρον του ασθενούς.»
Η εικόνα των θέσεων των μερών συμπληρώθηκε κατά τις διευκρινήσεις. Αφού εγκαταλείφθηκαν ορισμένοι ισχυρισμοί της αιτήτριας σε σχέση με ασθενείς που υπερβαίνουν το 65 έτος της ηλικίας τους, και αφού οι καθ' ών η αίτηση επικαλέστηκαν εκ νέου τους πιο πάνω Κανονισμούς και συναφώς την αναφερθείσα απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, της 14ης Φεβρουαρίου 2007. Η αιτήτρια, σε εκείνο το στάδιο, διευκρίνησε πως εκείνο που έπρεπε να γίνει με Κανονισμούς που θα εγκρίνονταν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων ήταν η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Επομένως, η αρχική θέση για ανυπαρξία Κανονισμών ή μη έγκρισής τους από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, άλλο το ποια θα μπορούσε να ήταν η επίπτωση στο πλαίσιο του ειδικού ζητήματος που εγείρεται, αντικαταστάθηκε με εισήγηση για ανάγκη να ήταν το συνταγολόγιο το ίδιο που έπρεπε να πάρει τη μορφή Κανονισμών. Εισήγηση που είναι και εντελώς ατεκμηρίωτη αφού υποβλήθηκε χωρίς αναφορά στις εξουσιοδοτικές διατάξεις των Κανονισμών στις οποίες ρητά η προσβαλλόμενη απόφαση παραπέμπει.
Το αίτημα, όπως τελικά αντιμετωπίστηκε, της αιτήτριας δεν απορρίφθηκε οριστικώς. Υπήρχε δυνατότητα να εγκριθεί το Diovan. Αν εγκρινόταν, βεβαίως, θα ήταν νοητό να εγείρεται ζήτημα ως προς το κατά πόσο θα ήταν νόμιμο να μη χορηγείται δωρεάν αλλά μόνο με μερική επιχορήγηση. Δεν έφτασαν όμως τα πράγματα μέχρις εκεί και δεν υπάρχει υπόβαθρο για τη συζήτηση της περίπτωσης πάνω σε τέτοια βάση. Εν προκειμένω, δεν είχε, όπως εξηγήθηκε, τεκμηριωθεί η ανάγκη για Diovan ως υποκατάστατο των φαρμάκων για την υπέρταση που περιλαμβάνονταν στο κρατικό συνταγολόγιο και παρέχονταν δωρεάν. Χρειαζόταν «τεκμηριωμένη έκθεση από τον θεράποντα ιατρό στον Τομέα Κλινικής Φαρμακευτικής (Φαρμακευτικές Υπηρεσίες)» και τέτοια έκθεση δεν υπήρχε. Η αιτήτρια εννοούσε να της χορηγηθεί το Diovan επειδή το ζήτησε, για να αναφερθεί στην ακαταλληλότητα των άλλων στην περίπτωσή της, μόνο με το παράπονο που υπέβαλε που και αυτό δεν συνοδευόταν από κατάλληλη ιατρική έκθεση. Θεωρώ πως, κάτω από τις περιστάσεις, η προσβαλλόμενη απόφαση ήταν ευλόγως επιτρεπτή. Δεν έχει στοιχειοθετηθεί λόγος ακυρότητας και η προσφυγή απορρίπτεται, με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
Γ. Κωνσταντινίδης, Δ.
/μσιαμπαρτά