ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

 

                                                (Υπόθεση Αρ. 1118/2009)

 

 13 Απριλίου, 2011

 

[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]

 

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

 

ΔΡ. ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΤΣΑΠΠΗΣ,

Αιτητής,

ν.

 

ΔΗΜΟΥ ΙΔΑΛΙΟΥ,

Καθ΄ων  η Αίτηση.

 

Ο Αιτητής παρουσιάζεται προσωπικά.

Π. Παπαγεωργίου, για τους Καθ΄ων η Αίτηση.

 

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

 

ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.:  Ο Αιτητής, με την παρούσα προσφυγή ζητά ακύρωση της απόφασης ημερ. 3.6.2009 των Καθ' ων η αίτηση, στο εξής «ο Δήμος», με την οποία καθορίστηκε ο τρόπος πρόσβασής του, στα τεμάχια του 460 και 491.  Επίσης όπως αναφέρει στην προσφυγή του, ζητά από το Δικαστήριο όπως εκδώσει εναντίον του Δήμου διάταγμα το οποίο να τον υποχρεώνει να εκτελέσει εντός καθορισμένου από το Δικαστήριο χρονικού διαστήματος, τα εξής έργα:-

«2.1. Επαναφορά του  παλιού  δρόμου  Λευκωσίας/Λεμεσού  που  εφάπτεται  τα τεμάχια 460 και 491 στο ίδιο επίπεδο με αυτά ως είχεν.

2.2. Αφαίρεση του πεζοδρομίου και κατασκευή τοίχου αντιστήριξης κατά μήκος των οικοπέδων 2389 και 2390 (παράρτημα 2).

2.3. Αφαίρεση μέρους του πεζοδρομίου που εμποδίζει την είσοδο στα τεμάχια 460 και 491 από τον δρόμο Τάσου Ισαάκ (παράρτημα 10).

2.4. Ασφαλτόστρωση του «δρόμου».»

      

Τα γεγονότα της υπόθεσης

Κατόπιν αίτησης της εταιρείας Νέμεσις, τον Φεβρουάριο του 2001 εκδόθηκε πολεοδομική άδεια για τον διαχωρισμό του τεμαχίου 264 (Φυλ/Σχ ΧΧΧ47Ε1) σε 12 οικόπεδα.  Στους όρους που επιβλήθηκαν ήταν ο όρος 500, ο οποίος προέβλεπε ότι τμήμα του παλαιού εγκαταλελειμμένου δρόμου Λευκωσίας-Λεμεσού, θα μετατρεπόταν σε πεζοδρόμιο και χώρο πρασίνου.

 

Τα δύο κτήματα του Αιτητή εφάπτονταν του παλαιού δρόμου και βρίσκονταν απέναντι από το κτήμα της Νέμεσις.  Ο Αιτητής τον Σεπτέμβριο του 2002, χρονικό διάστημα κατά το οποίο ήταν κάτοικος Αγγλίας, διαπίστωσε ότι οι κατασκευές που έγιναν για τον διαχωρισμό του τεμαχίου 264, είχαν αποτέλεσμα να γίνει επέμβαση στα δικά του τεμάχια (460 και 491), ήτοι ο επίπεδος δημόσιος παλιός δρόμος Λευκωσίας/Λεμεσού που εφαπτόταν αυτών, διαμορφώθηκε σε πεζόδρομο και στα τεμάχιά του τοποθετήθηκε σωρός χωμάτων με κλίση και ύψος από 0 ως 1.90 μ..  Θεώρησε ότι ως αποτέλεσμα των πιο πάνω, η πρόσβαση στην ιδιοκτησία του μέσω του δρόμου, ήταν αδύνατη.  Έκτοτε αγωνίζεται για να πείσει τις αρχές για το λανθασμένο και παράνομο των ενεργειών τους, όπως ο ίδιος διατείνεται.

 

Στις 18.12.2002 και αφού προηγήθηκαν σχετικές επιστολές και παράπονα του Αιτητή, ο Δήμος Ιδαλίου τον πληροφόρησε ότι πρόκειται να κατασκευαστεί τοίχος αντιστήριξης κατά μήκος του χώρου πρασίνου που συνορεύει με τα επίδικα τεμάχια του και ότι με την αποπεράτωση του έργου θα μετακινηθεί και ο σωρός των χωμάτων από τα ακίνητά του. Στην ίδια επιστολή τον πληροφορούσαν ότι το ζήτημα της εξασφάλισης δικαιώματος διόδου προς το τεμάχιο του με αρ. 460, δεν είναι αρμοδιότητα δική τους, αλλά της Πολεοδομικής Αρχής.

 

Ο Αιτητής που δεν ικανοποιήθηκε, παραπονέθηκε προς την Πολεοδομία για την παράνομη, κατά την άποψή του, επέμβαση της Νέμεσις στο δημόσιο δρόμο και ζήτησε να εξεταστεί η νομιμότητα των αλλαγών στο δρόμο, καθότι επηρεάζονταν τα κτήματά του.  Παρά τις συνεχείς διαμαρτυρίες του, στις οποίες μέχρι το 2003 δεν πήρε ικανοποιητική απάντηση, πληροφορήθηκε στη συνέχεια ότι στις 2.3.2004 δόθηκε στη Νέμεσις τελική έγκριση, βάσει της οποίας εκδόθηκαν οι σχετικοί τίτλοι από το Κτηματολόγιο.  Και αυτό παρά το γεγονός ότι, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται, δεν είχαν ικανοποιηθεί οι όροι 85 (πεζόδρομος, πλακόστρωτο κ.α.), 99 (προστατευτική λωρίδα) και 101 (χώρος πρασίνου), που τέθηκαν στην άδεια της Νέμεσις.  Φαίνεται ότι παρά την έκδοση τίτλων για την ανάπτυξη της Νέμεσις, ο Δήμος Ιδαλίου αναγκάστηκε, λόγω των συνεχών οχλήσεων του Αιτητή, αλλά και ενεργειών του Κτηματολογίου, να αντικαταστήσει στις 17.11.2004 τον όρο 500[1] στην πιο πάνω άδεια διαχωρισμού προς την εταιρεία Νέμεσις, με τον όρο 504, με τον οποίο επαναφέρετο ο δρόμος από «πράσινο», σε δρόμο όπως ήταν προηγουμένως και πεζοδρόμιο.

 

Όμως, επειδή το πρόβλημα πρόσβασης στο κτήμα του Αιτητή δεν είχε επιλυθεί, ο ίδιος συνέχισε τις διαμαρτυρίες του, προβάλλοντας ότι δεν υλοποιήθηκαν διάφοροι όροι που τέθηκαν στην άδεια της Νέμεσις, συμπεριλαμβανομένου και του όρου 504.  Ισχυρίζεται ότι στις 7.11.2006 έστειλε επιστολή προς το Δήμο για τα πιο πάνω, καταγράφοντας την θεραπεία που επιζητούσε, αλλά δεν έλαβε καμία απάντηση.

 

Ο Αιτητής στις 20.5.2007 απέστειλε επιστολή διαμαρτυρίας και προς τον Επαρχιακό Κτηματολογικό Λειτουργό Λευκωσίας, ο οποίος σε απάντηση του ημερ. 31.5.2007 τον πληροφόρησε ότι αρμόδιοι να επιληφθούν του παραπόνου του, είναι το Τμήμα Πολεοδομίας και η τοπική αρχή, δηλαδή ο Δήμος Ιδαλίου.   Ο Αιτητής με επιστολή του ημερ. 18.6.2007 διαφώνησε με τις αρμοδιότητες των διαφόρων εμπλεκομένων Τμημάτων, όπως τις καθόρισε ο Διευθυντής του Κτηματολογίου στην επιστολή του και επέμεινε ότι ο Δήμος Ιδαλίου δεν είχε καμιά εξουσία να αλλάζει το υψόμετρο και την επιφάνεια του δρόμου, ενέργεια η οποία είχε δυσμενή αποτελέσματα στην πρόσβαση με όχημα στην ιδιοκτησία του.  Ο Διευθυντής σε απάντηση επέμεινε στις αρχικές του θέσεις.  Ο Αιτητής επανήλθε και με νέα επιστολή ημερ. 20.7.2007, κοινοποίησε στο Διευθυντή του Κτηματολογίου όλη την αλληλογραφία, προφανώς επειδή θεώρησε ότι δεν είχε υπόψη του όλα τα γεγονότα.  Στην επιστολή του εξηγεί για άλλη μια φορά τα παράπονά του, τα οποία διατυπώνει ως εξής:-

«1. Το πράσινο δεν κατασκευάστη.

2. Ο πεζόδρομος για εξυπηρέτηση του διαχωρισμού έχει κατασκευαστή πάνω σε κρατική γη αντί στην γη του ιδιοκτήτη.

3. Η είσοδος στον «δρόμο» έγινε αδύνατος.

4. Τοίχοι στήριξης των δύο οικοπέδων απέναντι από το 460 (ιδιοκτησία μου) δεν κατασκευάστηκε.

5. Το υψόμετρο του δημόσιου δρόμου υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης έχει αλλαγή από τον Δήμο και η άσφαλτος έγινε χωματόδρομος χωρίς ο Δήμος να έχει την νόμιμη εξουσία.

6. Ο Δήμος αρνείται να κάνει τις μετατροπές για την επαναφορά του δρόμου στην πρώην του κατάσταση.

7. Η τελική έγκριση από τον Δήμο δεν έπρεπε να εκδωθή.

8. Η κατάστασης είναι εκκρεμής από το 2003.»

 

Στις 7.9.2007 με επιστολή του ο Διευθυντής του Κτηματολογίου τον πληροφορούσε ότι μελέτησε εκ νέου το φάκελο που αφορούσε στο διαχωρισμό των 12 οικοπέδων της Νέμεσις.  Εξηγεί στον Αιτητή το όλο ιστορικό, δηλαδή ότι μετά την αντικατάσταση του όρου 500 με τον όρο 504, συμπληρώθηκε η χωρομετρική και σχεδιαστική εργασία για την επαναφορά του δρόμου και το Κτηματολόγιο ενημέρωσε τη Νέμεσις, καλώντας την να προσκομίσει από το Δήμο Ιδαλίου πιστοποιητικά έγκρισης των εργασιών για τη διαίρεση των οικοπέδων, προκειμένου το Κτηματολόγιο να προχωρήσει στην έκδοση τίτλων.  Εξηγεί στον Αιτητή ότι η εταιρεία Νέμεσις στις 2.3.2004 προσκόμισε τα σχετικά πιστοποιητικά.  Στη συνέχεια της επιστολής, αναφέρεται ότι η έκδοση τέτοιων πιστοποιητικών έγκρισης, ερμηνεύθηκε από το Κτηματολόγιο ότι η αρμόδια αρχή (Δήμος Ιδαλίου) είχε ικανοποιηθεί, ότι έτυχαν εφαρμογής οι όροι που τίθεντο στις άδειες διαίρεσης.  Γι' αυτό το Κτηματολόγιο, όπως αναφέρεται στην επιστολή, προχώρησε στην έκδοση των σχετικών τίτλων στη Νέμεσις.  Το Κτηματολόγιο υπέδειξε εκ νέου στον Αιτητή ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σε σχέση με την πρόσβαση στα ακίνητά του, αφορούν αποκλειστικά το Δήμο Ιδαλίου, αφού συνδέονται με τον τρόπο που έγιναν τα κατασκευαστικά έργα στα παρακείμενα οικόπεδα του τεμαχίου 264, το οποίο ανήκε στη Νέμεσις.

 

Ενόψει των όσων πληροφόρησε ο Διευθυντής του Κτηματολογίου τον Αιτητή, ο τελευταίος έστρεψε εκ νέου τα πυρά του προς το Δήμο Ιδαλίου, ο οποίος αυτή τη φορά παρέπεμψε το θέμα στην Τεχνική Επιτροπή του Κεντρικού Φορέα για την Επίλυση Κυκλοφοριακών Προβλημάτων του Υπουργείου Συγκοινωνιών, στο εξής «ο Φορέας Επίλυσης Κυκλοφοριακών Προβλημάτων».  Ο λόγος για την πιο πάνω ενέργεια του Δήμου, σύμφωνα με την επιστολή του ημερ. 22.10.2007, είναι ότι το θέμα άπτεται άμεσα της ασφάλειας του δρόμου.  Στο μεταξύ, στις 30.6.2008 εκδόθηκε προς τον Αιτητή, Πολεοδομική άδεια για ενοποίηση των τεμαχίων του 460 και 491, σε ένα οικόπεδο, η οποία δείχνει πρόσβαση στο οικόπεδο μέσω του δρόμου.  Στις 7.10.2008 ο Αιτητής είχε συνάντηση με το τεχνικό τμήμα του Δήμου, σε σχέση με το θέμα της πρόσβασης στο κτήμα του, κατά την οποία πληροφορήθηκε ότι για το Δήμο το θέμα έκλεισε, αφού ο Φορέας για την Επίλυση Κυκλοφοριακών Προβλημάτων, στις 3.3.2008, αποφάσισε ότι η διευθέτηση από το Δήμο Ιδαλίου, αναφορικά με την πρόσβαση που έγινε κατά τον επίδικο διαχωρισμό του τεμαχίου 264, θα πρέπει να παραμείνει ως έχει και ότι ο Φορέας διαφωνεί με τις θέσεις του Αιτητή.  Σύμφωνα με τον Φορέα, η επαναφορά του δρόμου στην αρχική του μορφή θα δημιουργούσε προβλήματα οδικής ασφάλειας και λειτουργικότητας. 

 

Ο Αιτητής, με νέα επιστολή του ημερ. 11.10.2008 προς τον Διευθυντή του Τμήματος Δημοσίων Έργων, διαμαρτυρήθηκε για την απόφαση του Φορέα Επίλυσης Κυκλοφοριακών Προβλημάτων.  Συγκεκριμένα διατύπωσε τα εξής παράπονα:- (α) ότι ο παλαιός δρόμος που παρείχε τη μόνη φυσική πρόσβαση στο κτήμα του, παράνομα διαμορφώθηκε με την έγκριση του Δήμου σε πράσινο και πεζόδρομο, (β) ο Φορέας δεν εξέτασε επί τόπου την κατάσταση, (γ) δεν δόθηκε η ευκαιρία στον ίδιο να παρουσιάσει τα επιχειρήματά του, (δ) ότι ο Δήμος προφασιζόμενος λόγους οδικής ασφάλειας αποφεύγει να προβεί στα αναγκαία κατασκευαστικά έργα ώστε να συμμορφωθεί με τον όρο 504 για επαναφορά του δρόμου στην αρχική του κατάσταση.  Ο Διευθυντής του απάντησε ότι ο Φορέας για την Επίλυση Κυκλοφοριακών Προβλημάτων, έχει μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα και τελική απόφαση για το θέμα θα ληφθεί από το Δήμο Ιδαλίου.  

 

Ο Αιτητής επέμεινε.  Κατόπιν νέας επιστολής του ημερ. 4.3.2009, ο Δήμος Ιδαλίου στις 3.6.2009 του απάντησε ως εξής:-

«(ΙΙ) Επιστολή ημερ. 4/3/09.

Το θέμα της ρύθμισης της τροχαίας στην συμβολή των οδών Στέλιου Μασιήνη και Τάσου Ισαάκ παραπέμφθηκε από τον Δήμο Ιδαλίου στην Τεχνική Επιτροπή του Φορέα Επίλυσης Κυκλοφοριακών Προβλημάτων για μελέτη.  Η Επιτροπή εξέτασε το θέμα στην συνεδρία της ημερ. 3/3/08.  Η Τεχνική Επιτροπή συμφώνησε πλήρως με την υφιστάμενη λειτουργία του οδικού δικτύου παρά την πιο πάνω συμβολή όπως έχει διαμορφωθεί σύμφωνα με τις άδειες διαχωρισμού που έχουν εκδοθεί και υλοποιηθεί.  Η Τεχνική Επιτροπή παρατηρεί ότι το τμήμα του αρχικού παλαιού δρόμου Λευκωσίας - Λεμεσού το οποίο σύμφωνα με τις εκδοθείσες άδειες έχει περιέλθει σε αχρηστία έχει διαμορφωθεί σε πεζοδρόμιο και χώρο πρασίνου και η διευθέτηση αυτή έχει συμβάλει ουσιαστικά στη δημιουργία μιας λειτουργικής και ασφαλούς διαμόρφωσης των συμβολών του επηρεαζόμενου οδικού δικτύου. (Συμβολές Τάσου Ισαάκ / Στ. Μασιήνη και Στ. Μασιήνη / παλαιός δρόμος Λευκωσίας - Λεμεσού).

 

Η Τεχνική Επιτροπή διαφώνησε με το αίτημα του Φ. Τσαππή για επαναφορά του υπό αναφορά τμήματος του παλαιού δρόμου Λευκωσίας - Λεμεσού στην αρχική του χρήση και κατάσταση αφού σε τέτοια περίπτωση θα δημιουργηθούν προβλήματα οδικής ασφάλειας και λειτουργικότητας.

 

Τα πορίσματα - συστάσεις της Τεχνικής Επιτροπής του Φορέα Επίλυσης Κυκλοφοριακών Προβλημάτων τέθηκαν ενώπιον της Αρμόδιας Επιτροπής του Δημοτικού Συμβουλίου ήτοι της Επιτροπής Ανάπτυξης και Τεχνικών Θεμάτων σε συνεδρία της ημερ. 12/11/08.  Η Επιτροπή αφού μελέτησε το θέμα αποφάσισε:

 

(α) Να υιοθετήσει τις συστάσεις της Τεχνικής Επιτροπής του Φορέα Επίλυσης Κυκλοφοριακών Προβλημάτων και να απαγορευτεί η χρήση του τμήματος του αρχικού παλαιού δρόμου Λ/σίας - Λ/σού από την συμβολή του με τις οδούς Στέλιου Μασιήνη και Τάσου Ισαάκ μέχρι το νότιο σύνορο του τεμ. αρ. 460 από τροχοφόρα οχήματα, να ασφαλτοστρωθεί ή κατασκευαστεί με μπετόν οδόστρωμα πλάτους 4μ στο τμήμα του αρχικού παλαιού δρόμου Λ/σίας - Λ/σού από τον υφιστάμενο υπηρεσιακό δρόμο μέχρι το νότιο σύνορο του τεμ. αρ. 460 για αποκατάσταση της προσπέλασης του τεμ. αρ. 460 από τον δρόμο αυτό.

 

Λεπτομερή κατασκευαστικά σχέδια για την πιο πάνω κατασκευή δεν έχουν ετοιμαστεί ακόμα.»

 

Ο Αιτητής ουσιαστικά προσβάλλει την πιο πάνω απόφαση του Δήμου Ιδαλίου ημερ. 3.6.2009, να υιοθετήσει την εισήγηση της Τεχνικής Επιτροπής του Φορέα Επίλυσης Κυκλοφοριακών Προβλημάτων (βλ. σχετικά στην σελίδα 7 παρ.7.2 της γραπτής του αγόρευσης).  Κεντρικός άξονας της επιχειρηματολογίας του είναι ότι η απόφαση είναι αποτέλεσμα:- (1) Μη δέουσας έρευνας αλλά απλής υιοθέτησης από το Δήμο των υποδείξεων της Τεχνικής Επιτροπής του Φορέα Επίλυσης Κυκλοφοριακών Προβλημάτων, η οποία έχει μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα και (2) πλάνης περί τα πράγματα.  Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Αιτητής ενεργεί χωρίς τη βοήθεια δικηγόρου και επομένως στην περίπτωσή του, δεν τυγχάνει εφαρμογής ο Καν. 7 των Διαδικαστικών Κανονισμών του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου του 1962, ο οποίος αφορά στην πλήρη αιτιολόγηση των νομικών σημείων που εγείρονται.   

 

Η νομική πτυχή

Οι Καθ' ων η αίτηση απορρίπτουν τους ισχυρισμούς του Αιτητή και προβάλλουν τις ακόλουθες προδικαστικές ενστάσεις:-

«1. Ο Αιτητής, με την Προσφυγή του, συμπροσβάλλει, απαράδεκτα, περισσότερες της μιας ή/και πολλές ισχυριζόμενες διοικητικές πράξεις και οι αιτούμενες θεραπείες είναι πολλαπλές, γενικές και αόριστες.

2. Η αιτούμενη θεραπεία της παραγράφου 1 της Αίτησης είναι εκπρόθεσμη ή/και παρήλθε προ πολλού η προβλεπόμενη από το Άρθρο 146 του Συντάγματος προθεσμία των 75 ημερών.

3. Η προσβαλλόμενη στην παράγραφο 1 της Αίτησης ισχυριζόμενη απόφαση στερείται εκτελεστότητας ή/και δεν προσβάλλεται εκτελεστή διοικητική πράξη.

4. Η προσβαλλόμενη στην παράγραφο 1 της Αίτησης απόφαση είναι βεβαιωτική.

5. Η προσβαλλόμενη στην παράγραφο 1 της Αίτησης απόφαση είναι πληροφοριακού περιεχομένου.

6. Οι αιτούμενες θεραπείες των παραγράφων 2 και 2.1 μέχρι και 2.4 δεν έχουν οποιαδήποτε συνάφεια με την αιτούμενη θεραπεία της παραγράφου 1 της Αίτησης ή/και μεταξύ τους.

7. Σε τέτοια περίπτωση το Δικαστήριο εξετάζει μόνο την πρώτη προσβαλλόμενη πράξη στο δικόγραφο της Αίτησης.

8. Το Αναθεωρητικό Δικαστήριο δεν εκδίδει διατάγματα της φύσης και μορφής όπως αυτά που ζητά ο Αιτητής στην παράγραφο 2 των αιτουμένων θεραπειών της Αίτησης και συνεπώς δεν μπορεί να εκδώσει οποιοδήποτε από τα αιτούμενα αυτά διατάγματα ή/και οποιοδήποτε παρόμοιας φύσης προστακτικό ή άλλο διάταγμα.

9. Και οι αιτούμενες θεραπείες της παραγράφου 2 της Αίτησης, ακόμα και αν ήταν εκτελεστές διοικητικές πράξεις και προσβλητέες δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, πράγμα που οι Καθ' ων η Αίτηση αμφισβητούν και δεν αποδέχονται, ή/και εάν μπορούσαν να εξεταστούν μετά από διαχωρισμό δικογράφου και καταχώρηση νέας προσφυγής ή/και νέων προσφυγών, που κάτω από τις δοσμένες συνθήκες και περιστάσεις δεν μπορούν να διαχωριστούν, είναι εκπρόθεσμες.

10. Η Προσφυγή δεν στρέφεται εναντίον όλων των εμπλεκόμενων μερών ή/και του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως ή/και του Υπουργείου Εσωτερικών ή/και του Τμήματος Δημοσίων Έργων ή/και του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων ή/και του Κεντρικού Φορέα για την Επίλυση Κυκλοφοριακών Προβλημάτων.

11. Τα εγειρόμενα θέματα είναι δημόσιας τάξης, που σχετίζονται και με τη δικαιοδοσία και αρμοδιότητα του Δικαστηρίου να τους επιληφθεί και εξετάζονται και αυτεπάγγελτα από το Αναθεωρητικό Δικαστήριο.»

 

Αναμφίβολα ο αριθμός των προδικαστικών ενστάσεων που ηγέρθηκαν, είναι ασυνήθιστα μεγάλος.  Ανέμενα ότι ο ευπαίδευτος δικηγόρος για το Δήμο, στη γραπτή αγόρευσή του θα επεξηγούσε την κάθε μια, ώστε να βοηθήσει το Δικαστήριο.  Δυστυχώς δεν δόθηκε η αναμενόμενη βοήθεια.  Στη γραπτή του αγόρευση, ο δικηγόρος του Δήμου καταπιάνεται εκτεταμένα με το θέμα της συνάφειας των πράξεων και των θεραπειών που ζητούνται, που αφορά στις προδικαστικές ενστάσεις 1, 6, 7 και 8, στις οποίες αφιερώνει 12 ολόκληρες σελίδες.  Για τις υπόλοιπες προδικαστικές ενστάσεις, η αναφορά είναι σχεδόν υποτυπώδης.  Το μόνο που αναφέρεται είναι το εξής:-

«Επί των πιο πάνω υπόλοιπων προδικαστικών ενστάσεων, υπάρχει πληθώρα αποφάσεων, νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου και άλλες αυθεντίες.  Χρήσιμη παραπομπή, ευσεβάστως υποβάλλω, μπορεί να γίνεις την πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Γανωματής ν. Δημοκρατίας (2008) 3 Α.Α.Δ. 133 στην οποία συμμετείχε και η Εντιμότητα σας και την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου εξέδωσε ο Έντιμος Δικαστής κ. Ναθαναήλ, όπου στη σελ. 136 λέχθηκαν τα ακόλουθα:

 

«Οι ως άνω αιτιάσεις του εφεσείοντα στερούνται οποιουδήποτε ερείσματος.  Με δεδομένο ότι η απόλυση είχε περιέλθει στη γνώση του εφεσείοντα στις 23.1.02, η καταχώρηση της προσφυγής στις 2/12/04 ήταν σαφώς εκπρόθεσμη και όπως ορθά σημειώνει το πρωτόδικο Δικαστήριο με βάση καλώς εγνωσμένη νομολογία, η προθεσμία εντός της οποίας πρέπει να καταχωρείται προσφυγή είναι ανατρεπτική ως ζήτημα δημόσιας τάξης, ερμηνεύεται δε αυστηρά (Potamitis v. Water Board of Limassol (1985) 3 C.L.R. 260 και Ν. Χαραλάμπους: Η δράση και ο Έλεγχος της Δημόσιας Διοίκησης, 2^η έκδ. σελ. 162).» (Οι υπογραμμίσεις στο πιο πάνω απόσπασμα είναι δικές μας).

 

Και πάνω στις προδικαστικές ενστάσεις των Καθ' ων η αίτηση με αριθμούς 3), 4) και 5) στη σελίδα 2 πιο πάνω, υπάρχει πληθώρα πρόσφατων αποφάσεων της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, θεωρώ όμως ότι δεν χρειάζεται ή/και είναι εκ του περισσού οποιαδήποτε παράθεση και παραπομπή στην παρούσα Γραπτή Αγόρευση των Καθ' ων η αίτηση.  Το ίδιο ισχύει και για τις υπόλοιπες προδικαστικές ενστάσεις των Καθ' ων η αίτηση με αριθμούς 10) και 11) στις σελίδες 2 και 3 πιο πάνω.»

 

Παρά τον ελλειπτικό τρόπο που ο δικηγόρος των Καθ' ων η αίτηση υποστήριξε ορισμένες από τις προδικαστικές ενστάσεις, είμαι υποχρεωμένος να τις εξετάσω, αφού οι περισσότερες αφορούν σε θέματα δημόσιας τάξης, ήτοι το εκπρόθεσμο της προσφυγής (ενστάσεις 2 και 9) και την εκτελεστότητα της πράξης (ενστάσεις 3, 4 και 5).

 

Κατά πόσον προσβάλλονται δύο ξεχωριστές πράξεις, χωρίς να υπάρχει μεταξύ τους συνάφεια - Προδικαστικές ενστάσεις 1, 6, 7 και 8

Οι Καθ' ων η αίτηση ισχυρίζονται ότι οι αιτούμενες θεραπείες 1 και 2 στο αιτητικό της προσφυγής δεν έχουν μεταξύ τους οποιαδήποτε συνάφεια και ως εκ τούτου δεν μπορούν να προσβληθούν με το ίδιο δικόγραφο.

 

Έχω εξετάσει τα όσα ανέφερε ο ευπαίδευτος δικηγόρος για τους Καθ' ων η αίτηση στη γραπτή του αγόρευση σε σχέση με το θέμα της συνάφειας, αλλά δεν συμφωνώ με τα επιχειρήματά του.  Κατ' αρχάς, με την προσφυγή προσβάλλεται μόνο μια πράξη, αυτή που περιλαμβάνεται στην επιστολή του Δήμου ημερ. 3.6.2009 και η οποία επισυνάπτεται στην αίτηση, ως Τεκμήριο 14.  Η δεύτερη θεραπεία που ζητά ο Αιτητής, δεν αφορά σε προσβολή διοικητικής πράξης, αλλά στη διεκδίκηση προστακτικών διαταγμάτων υπό μορφή δευτερεύουσας θεραπείας.  Θα πρέπει αμέσως να διευκρινίσω ότι ο Αιτητής δεν δικαιούται να αιτείται με την προσφυγή του, υπό τύπο τελικής θεραπείας, διατάγματα που να υποχρεώνουν τη διοίκηση να προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες.  Ενίοτε ζητούνται θεραπείες υπό τύπο ενδιάμεσων διαταγμάτων τα οποία υπόκεινται στις αυστηρές προϋποθέσεις που θέτει η νομολογία.  Δεν είναι όμως η περίπτωση εδώ.  Σκοπός του δικαστικού ελέγχου, δυνάμει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος, είναι ο έλεγχος της νομιμότητας της επίδικης διοικητικής πράξης ή παράλειψης.  Το διοικητικό Δικαστήριο, πλην των περιπτώσεων που καλύπτονται από το Άρθρο 29 του Συντάγματος, δεν έχει εξουσία ούτε να διατάξει τη διοίκηση να προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες, ούτε να αντικαταστήσει την απόφαση της διοίκησης με δική του.  Κατά συνέπεια, η θεραπεία που ζητείται με την παράγραφο 2 δεν είναι δυνατό να εγκριθεί και θα πρέπει να απορριφθεί.  Παραμένει η πρώτη θεραπεία για την οποία, πλην του εκπροθέσμου, δεν διατυπώνεται αυτοτελώς οποιαδήποτε άλλη ένσταση.  Με τον προσδιορισμό της συγκεκριμένης πράξης ως της μόνης που προσβάλλεται με την προσφυγή, οι προδικαστικές ενστάσεις 1, 6, 7 και 8 καθίστανται άνευ αντικειμένου.

 

Κατά πόσον η προσφυγή αναφορικά με τη θεραπεία 1 είναι εκπρόθεσμη - Προδικαστικές ενστάσεις 2 και 9

Ο δικηγόρος των Καθ' ων η αίτηση, πέραν της γραπτής διατύπωσης των δύο προδικαστικών ενστάσεων αναφορικά με το εκπρόθεσμο της προσφυγής, δεν επεξηγεί τη θέση των πελατών του.  Ούτε αυτές οι προδικαστικές ενστάσεις ευσταθούν.  Η προσβαλλόμενη πράξη φέρει ημερ. 3.6.2009 και φαίνεται να κοινοποιήθηκε στον Αιτητή λίγες μέρες αργότερα.  Ακόμη και αν ληφθεί υπόψη η ημερομηνία της συγκεκριμένης επιστολής, η προσφυγή καταχωρίστηκε στις 13.8.2009, ήτοι 5 μέρες πριν παρέλθει η περίοδος των 75 ημερών που προβλέπεται στο Άρθρο 146.3 του Συντάγματος.

 

Κατά πόσον η προσβαλλόμενη απόφαση είναι εκτελεστή πράξη - Προδικαστικές ενστάσεις 3, 4 και 5

Σύμφωνα με το δικηγόρο των Καθ' ων η αίτηση, η προσβαλλόμενη απόφαση στερείται εκτελεστότητας, καθότι πρόκειται για βεβαιωτική ή πληροφοριακού χαρακτήρα πράξη.  Ούτε εδώ προσφέρεται οποιαδήποτε επιχειρηματολογία που να υποστηρίζει ή να επεξηγεί την προδικαστική ένσταση των Καθ' ων η αίτηση.

 

Οι προδικαστικές δεν ενστάσεις ευσταθούν.  Είναι γεγονός ότι η αλληλογραφία μεταξύ των μερών διήρκεσε από το 2002 μέχρι το 2009.  Στο διάστημα αυτό, λόγω της επιμονής και υπομονής του Αιτητή, αντηλλάγησαν πάρα πολλές επιστολές, τόσο με το Δήμο Ιδαλίου, όσο και με άλλα αρμόδια Τμήματα του κράτους.  Ως αποτέλεσμα των παρεμβάσεων, τόσο του Αιτητή όσο και του Διευθυντή του Κτηματολογίου, φαίνεται να έγιναν μερικώς δεχτές οι θέσεις του Αιτητή, με αποτέλεσμα να αντικατασταθεί ο όρος 500 που τέθηκε κατά το διαχωρισμό των οικοπέδων της εταιρείας Νέμεσις, με τον όρο 504 που προέβλεπε για την επαναφορά του δημόσιου δρόμου στην κατάσταση που ήταν προηγουμένως.  Ως αποτέλεσμα, αναμένετο η συμμόρφωση από την εταιρεία Νέμεσις με τον νέο όρο, ώστε, μεταξύ άλλων, να επαναφερθεί ο δρόμος στην προτέρα κατάστασή του.  Η εταιρεία Νέμεσις παρουσίασε πιστοποιητικά έγκρισης ότι οι εργασίες εκτελέστηκαν.  Τουλάχιστον από τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιόν μου, δεν προκύπτει ότι υπήρξε τέτοια συμμόρφωση.  Παρά ταύτα, ο Δήμος, για λόγους που δεν εξηγούνται, φαίνεται να ικανοποιήθηκε ότι υπήρξε συμμόρφωση με τον όρο 504, με αποτέλεσμα να εκδώσει πιστοποιητικά έγκρισης της άδειας διαίρεσης των 12 οικοπέδων της Νέμεσις.  Το Κτηματολόγιο ερμηνεύοντας την έκδοση των πιστοποιητικών έγκρισης από το Δήμο, ως ένδειξη ότι υπήρξε συμμόρφωση με τον όρο 504, προχώρησε στην έκδοση τίτλων.  Ο Αιτητής που θεωρούσε ότι δεν υπήρξε συμμόρφωση με τον όρο 504, συνέχισε να διαμαρτύρεται εφόσον ο δρόμος δεν αποκαταστάθηκε, με αποτέλεσμα να συνεχίζει ο επηρεασμός της πρόσβασης στα κτήματά του. 

 

Ενόψει των νέων διαμαρτυριών του Αιτητή, ο Δήμος, εγείροντας θέμα τροχαίας ρύθμισης και ασφάλειας, παρέπεμψε το θέμα στον Φορέα Επίλυσης Κυκλοφοριακών Προβλημάτων.  Ο Αιτητής θεωρεί ότι η  ενέργεια του Δήμου αποτελεί προσπάθεια επισκίασης του παραπόνου που διατύπωσε.  Εν πάση περιπτώσει, ο Φορέας στις 3.3.2008 αποφάνθηκε ότι οι διευθετήσεις που έγιναν από το Δήμο θα έπρεπε να παραμείνουν ως έχουν για λόγους οδικής ασφάλειας.  Τελικά, η Επιτροπή Ανάπτυξης και Τεχνικών Θεμάτων του Δήμου Ιδαλίου, στις 12.11.2008 υιοθέτησε την εισήγηση του Φορέα για την Επίλυση Κυκλοφοριακών Προβλημάτων.  Επίσης, αποφάσισε όπως ασφαλτοστρωθεί το οδόστρωμα του παλαιού δρόμου για αποκατάσταση της προσπέλασης στο κτήμα του Αιτητή.  Για τη συγκεκριμένη απόφαση, ο Αιτητής ενημερώθηκε με την επιστολή του Δήμου ημερ. 3.6.2009, η οποία αποτελεί και την προσβαλλόμενη απόφαση. 

 

Με αυτά τα δεδομένα, δεν βλέπω πώς η απόφαση του Δήμου είναι βεβαιωτική ή πληροφοριακού χαρακτήρα.  Η σχετική απόφαση του Δήμου με την οποία υιοθετούνται οι εισηγήσεις της Επιτροπής του Φορέα και λαμβάνετο απόφαση για τον τρόπο που θα διαμορφωνόταν ο δρόμος, δεν ήταν επιβεβαιωτική οποιασδήποτε προηγούμενης απόφασης του Δήμου, αφού ουδέποτε γνωστοποιήθηκε στον Αιτητή μια τέτοια απόφαση που αφορούσε στη ρύθμιση της τροχαίας κίνησης.  Ακόμη και αν θεωρηθεί ότι η Επιτροπή συμφωνούσε με τις ρυθμίσεις του Δήμου και πάλιν η απόφαση δεν μετατρέπεται σε βεβαιωτική, αφού στην τελική λήψη της από το Δήμο, λήφθηκαν υπόψη νέα στοιχεία (εισήγηση Φορέα).  Πέραν τούτου, λήφθηκε πρόσθετα και απόφαση για τον τρόπο εκτέλεσης συγκεκριμένων έργων που αφορούσαν την επαναφορά του δημόσιου δρόμου.  Υπό αυτές τις συνθήκες δεν μπορεί να θεωρηθεί βεβαιωτική.

 

Κατά πόσον είναι ενώπιον του Δικαστηρίου όλα τα εμπλεκόμενα πρόσωπα - Προδικαστική ένσταση 10

Οι Καθ' ων η αίτηση αναφέρονται στο Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, στο Υπουργείο Εσωτερικών, το Τμήμα Δημοσίων Έργων και στο Υπουργείο Συγκοινωνιών, διά του Κεντρικού Φορέα Επίλυσης Κυκλοφοριακών Προβλημάτων.

 

Ούτε αυτή η προδικαστική ένσταση ευσταθεί.  Είναι σαφές ότι ο Αιτητής προσβάλλει τη συγκεκριμένη απόφαση του Δήμου Ιδαλίου ημερ. 3.6.2008 και όχι οποιαδήποτε άλλη απόφαση.  Από αυτή την απόφαση δεν φαίνεται να επηρεάζονται τα Τμήματα στα οποία αναφέρονται οι Καθ' ων η αίτηση, ώστε να καταστούν Ενδιαφερόμενα Μέρη.

 

Η ουσία της προσφυγής

Έρχομαι τώρα στην ουσία της προσφυγής.  Ο Αιτητής ισχυρίζεται ότι η απόφαση της Επιτροπής του Φορέα και κατ' επέκταση η απόφαση του Δήμου που την υιοθέτησε, είναι το αποτέλεσμα έλλειψης έρευνας και πλάνης σε σχέση με τα πιο κάτω:-

«7.2.1. Ελήφθει υπό το κράτος πλάνης των γεγονότων και λανθασμένες πληροφορίες που κοινοποίησε ο καθ' ου με την επιστολή του (παρ. 12) αναφερόμενος στον όρο 500 αντί στον όρο 504 και ότι το οδικό δίκτυο συμφωνεί με την άδεια διαχωρισμού.

7.2.2. Ο «δρόμος» δεν είναι άχρηστος όπως ισχυρίζεται ο καθ' ου αλλά προσφέρει την λογική πρόσβαση προς τα τεμάχια 460/491 και τώρα το τεμάχιο 2912 που προέκυψε από την διαίρεση τουο 494 (Δέστε παρ. Α).

7.2.3. Η επιτροπή του Φορέα δεν είχε γνώση των υψομέτρων.

7.2.4. Η βεβαίωση του καθ' ου στην παράγραφο 18.3 ότι υπάρχει ικανοποιητική πρόσβαση, λαμβάνοντας υπόψη τα υψόμετρα και ενχωμάτωση του «δρόμου» δεν υφίσταται στην πραγματικότητα (Δέστε και παρ. Α).

7.2.5. Η επιτροπή του Φορέα δεν είχε γνώση ότι ο «δρόμος» ως αποτέλεσμα του διαχωρισμού του 264 έγινε αδιέξοδος.

7.2.6. Η επιτροπή του Φορέα δεν προέβει στην διεξαγωγή οποιασδήποτε ανεξάρτητης έρευνας αναφορικά με τις τοπικές συνθήκες αλλά απλώς συμφώνησε με τις υποδείξεις και συστάσεις του καθ' ου.

8.  Ο αιτητής ευσεβάστως υποβάλλει ότι η συμβολή Τάσου Ισαάκ και του «δρόμου» δεν δημιουργεί θέμα ασφάλειας για τους λόγους ότι:

8.1. Ο «δρόμος» δεν είναι περαστικός αλλά αδιέξοδος.

8.2. Μελλοντικά η μόνη τροχαία θα είναι από οχήματα που θα σχετίζονται με την οικοδομή στο οικόπεδο 460/491 και το οικόπεδο που θα προέλθει από το μέρος του 494 με αριθμό 2912 (παρ. Α).

8.3. Η συμβολή του «δρόμου» με του Τ. Ισαάκ αντιστοιχεί με την μέθοδο πρόσβασης των γειτονικών οικοπέδων εκτός του ότι οι διαστάσεις του «δρόμου» επιτρέπουν το αυτοκίνητο να εξέρχεται προς τα εμπρόσθεν και επομένως είναι ποιο ασφαλής έξοδος από συνηθισμένα οικόπεδα (δέστε παρ. Ε).»[2]

 

Οι λόγοι ακύρωσης ευσταθούν.  Το αρχικό παράπονο του Αιτητή ήταν:- (α) η επαναφορά του χώρου πρασίνου σε δημόσιο δρόμο, όπως ήταν προηγουμένως, ώστε ο Αιτητής να ανακτήσει την προϋπάρχουσα πρόσβαση στο κτήμα του και (β) η απομάκρυνση των χωμάτων που τοποθετήθηκαν στο κτήμα του.

 

Μετά από πάροδο 7 περίπου ετών και πολλών ενεργειών εκ μέρους του Αιτητή, η Επιτροπή Ανάπτυξης και Τεχνικών Θεμάτων του Δήμου, προσπάθησε να δώσει λύση.  Η απόφαση της που περιέχεται στην επιστολή ημερ. 3.6.2009, στην ουσία αποτελείται από δύο σκέλη:-

(α) Ότι δεν θα επαναφερθεί η χρήση του τμήματος του παλαιού δρόμου, καθότι θα δημιουργηθούν προβλήματα οδικής ασφάλειας και λειτουργικότητας και

(β) ότι θα ασφαλτοστρωθεί ή κατασκευαστεί από μπετόν ένα μέρος του τμήματος του παλαιού δρόμου για αποκατάσταση της προσπέλασης του κτήματος του Αιτητή.

Σε ό,τι αφορά το πρώτο σκέλος, η Επιτροπή Ανάπτυξης του Δήμου υιοθέτησε την εισήγηση του Φορέα.  Όμως ο Φορέας δεν φαίνεται από τα όσα τέθηκαν ενώπιόν μου ότι διενήργησε δική του έρευνα.  Φαίνεται ότι απλώς στηρίχθηκε στα όσα ο Δήμος Ιδαλίου του διαβίβασε με την επιστολή του ημερ. 22.10.2007.  Όμως σ' αυτή την επιστολή περιέχονται στοιχεία τα οποία έχρηζαν έρευνας.  Για παράδειγμα, ότι το επίδικο τμήμα του δρόμου έχει περιέλθει σε αχρησία.  Από την πολεοδομική άδεια που εκδόθηκε για το διαχωρισμό των 12 οικοπέδων της Νέμεσις, δεν προκύπτει, τουλάχιστον ευθέως, κάτι τέτοιο.  Πέραν τούτου, ο όρος 500 αντικαταστάθηκε από τον όρο 504.  Ούτε σ' αυτόν αναφέρεται οτιδήποτε περί αχρησίας του δημόσιου δρόμου.  Κατά την άποψή μου, ο Φορέας υιοθέτησε χωρίς δέουσα έρευνα τις δηλώσεις που έγιναν στην επιστολή του Δήμου ημερ. 22.10.2007. 

 

Περαιτέρω, ο Φορέας διαφώνησε με την επαναφορά της χρήσης του δρόμου, επειδή θα δημιουργούνταν προβλήματα οδικής ασφάλειας και λειτουργικότητας.  Όμως, δεν φαίνεται από τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιόν μου να υπήρξε οποιαδήποτε έρευνα αναφορικά με το θέμα της ασφάλειας και της λειτουργικότητας του δρόμου.  Ούτε βέβαια αιτιολογείται επαρκώς η κατάληξη του Φορέα.  Πέραν τούτου, δεν φαίνεται να έγινε η δέουσα έρευνα αναφορικά με την προϋπάρχουσα και μελλοντική προσπέλαση του Αιτητή στα κτήματά του.  Φαίνεται από το πρακτικό ημερ. 3.3.2008 του Φορέα, ότι πήρε τηλεφωνική διαβεβαίωση από τον Δημοτικό Γραμματέα του Δήμου ότι το τεμάχιο 640 θα έχει ασφαλή νόμιμη πρόσβαση στο δευτερεύον οδικό δίκτυο.  Όμως το τεμάχιο αυτό δεν φαίνεται να σχετίζεται με τα δύο τεμάχια του Αιτητή, τα οποία φέρουν διαφορετικούς αριθμούς (τεμάχια 460 και 491).  Ούτε φαίνεται ότι τέθηκε υπόψη του Φορέα η άποψη του Αιτητή, όπως αυτές εκφράστηκαν μέσα από την πολυάριθμη αλληλογραφία με τα διάφορα Τμήματα.  Ούτε η Επιτροπή αναζήτησε τις απόψεις του, τουλάχιστον για το θέμα της λειτουργικότητας των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων για τους περίοικους, ένας από τους οποίους ήταν και ο Αιτητής, του οποίου επηρεαζόταν η πρόσβαση με αυτοκίνητο στο ακίνητό του.

 

Ενόψει της ελλιπούς έρευνας, δεν είναι δυνατό να αποκλειστεί το ενδεχόμενο πλάνης, με αποτέλεσμα να ανατρέπεται το τεκμήριο υπέρ της ορθότητας των διαπιστώσεων, τόσο του Φορέα, όσο και της Επιτροπής Ανάπτυξης του Δήμου, η οποία υιοθέτησε την εισήγηση του Φορέα, χωρίς περαιτέρω δική της έρευνα.

 

 

 

 

Ενόψει όλων των πιο πάνω, η προσφυγή επιτυγχάνει.  Δεν επιδικάζονται έξοδα, εφόσον ο Αιτητής ενεργούσε χωρίς δικηγόρο.  Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται, δυνάμει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.  

    

 

 

 

 (Υπ.) Γ. Ερωτοκρίτου, Δ.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

/ΕΠς