|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(2009) 4 ΑΑΔ 636
7 Σεπτεμβρίου, 2009
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (ΚΥΠΡΟΥ) ΛΤΔ,
Αιτητές,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ
ΚΑΙ ΧΩΡΟΜΕΤΡΙΑΣ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 558/2008)
Ακίνητη Ιδιοκτησία ― Μεταβίβαση ― Μεταβίβαση ακινήτου, δυνάμει του περί Μεταβίβασης Τραπεζικών Εργασιών και Εξασφαλίσεων Νόμου του 1997 (Ν.64(Ι)/97) ― Ερμηνεία του Νόμου, σε συνδυασμό με το περιεχόμενο του περί Κτηματολογικού και Χωρομετρικού Τμήματος (Τέλη και Δικαιώματα) Νόμου, Κεφ. 219 ― Εφαρμογή των νομοθετικών προνοιών στα γεγονότα της κριθείσας περίπτωσης.
Οι αιτητές επεδίωξαν την ακύρωση της σε βάρος τους επιβολής μεταβιβαστικών τελών, σε σχέση με την εγγραφή επ' ονόματί τους ακινήτου, που τους μεταβιβάστηκε συνεπεία της ανάληψης εκ μέρους τους των εργασιών και της επιχείρησης της Arab Bank PLC.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας την προσφυγή, αποφάσισε ότι:
Δεν είναι άγνωστη στο νομικό μας σύστημα η απόκτηση ουσιαστικού δικαιώματος κυριότητας ακινήτου, ανεξάρτητα από εγγραφή. Η μεταβίβαση στην οποία αναφέρεται ο Νόμος 64(Ι)/97, είναι έννοια διακριτή από την εγγραφή, όπως αυτή διενεργείται δυνάμει του Κεφ. 219. Ήταν θέμα των αιτητών να θεωρήσουν πως η εγγραφή, ως τυπικότητα, δεν ήταν αναγκαία, αφού κατά το νόμο οι εργασίες και η επιχείρηση μεταβιβάστηκαν προς και αποκτήθηκαν από αυτούς. Δεν ήταν, όμως, αυτή η επιλογή τους, όπως προβλέφθηκε και στη σχετική συμφωνία προωθήθηκε η εγγραφή και, στην απουσία πρόνοιας στο Νόμο που θα επηρέαζε το Κεφ. 219 σε σχέση με τέτοια εγγραφή, δεν υπάρχει νομικό έρεισμα στη διεκδίκησή τους. Θα ήταν δυνατό να τίθεται ζήτημα μόνο αν ο Νόμος περιλάμβανε πρόνοια σε σχέση με την εγγραφή και όχι το αντίστροφο.
Ανεξάρτητα από τη συμφωνία για πώληση των εργασιών και της επιχείρησης, σε σχέση με την οποία ασφαλώς ισχύουν οι πρόνοιες του Νόμου, για τους σκοπούς του Κεφ. 219 έχουμε πώληση του ακινήτου όπως αυτή χαρακτηρίζεται και στην ίδια τη συμφωνία εν προκειμένων αλλά και στη δήλωση μεταβίβασης. Οι πρόνοιες του Κεφ. 219 δεν επηρεάζονται από τις πρόνοιες του Νόμου και η συμπερίληψη του ακινήτου στις εργασίες και επιχείρηση δεν αποχαρακτηρίζει την πράξη ως πώλησή του.
Η προσφυγή απορρίφθηκε με έξοδα.
Προσφυγή.
Γ. Τριανταφυλλίδης, για τους Αιτητές.
Α. Μαππουρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για τους Kαθ' ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Η Αrab Bank PLC κατέθεσε δήλωση μεταβίβασης του ακινήτου της με αρ. εγγραφής 4013, τεμ. 966, Τμήμα 25, Φ/Σχ. 21/540204, στην ενορία Τρυπιώτης στη Λευκωσία, προς εγγραφή του στο όνομα των αιτητών. Η δήλωση μεταβίβασης προσδιόριζε την πώληση ως το λόγο της και ανέφερε ως τίμημα αυτής της πώλησης το ποσό των €14.500.000. Ο Διευθυντής του Κτηματολογικού και Χωρομετρικού Τμήματος υπολόγισε ως αγοραία αξία του ακινήτου το ποσό των €18.794.615 και καθόρισε ως πληρωτέα τέλη και δικαιώματα το ποσό των €1.496.736,14. Ο αντιπρόσωπος των αιτητών υπέγραψε δήλωση που περιλαμβάνεται στη δήλωση μεταβίβασης, σύμφωνα με την οποία δεχόταν να πληρώσει δικαιώματα πάνω στην πιο πάνω βάση. Οι αιτητές κατέβαλαν το ποσό, ταυτόχρονα όμως δηλώνοντας, με την επιστολή τους ημερομηνίας 7.3.08, πως αμφισβητούν την απόφαση για επιβολή τελών μεταβίβασης και πως επιφυλάσσουν τα δικαιώματά τους. Με την παρούσα προσφυγή αμφισβητείται, ακριβώς, η νομιμότητα της απόφασης για επιβολή τελών και δικαιωμάτων σε σχέση με την εγγραφή που έγινε.
Ένα και συγκεκριμένο είναι το επιχείρημα των αιτητών. Συνοψίζεται ως ακολούθως: Για να ήταν δυνατό να τίθεται ζήτημα καταβολής τελών και δικαιωμάτων, θα έπρεπε να είχαμε είδος αιτίας από τις καθορισμένες στον περί Κτηματολογικού και Χωρομετρικού Τμήματος (Τέλη και Δικαιώματα) Νόμο, Κεφ. 219, όπως τροποποιήθηκε. Η περίπτωση δεν αφορούσε σε πώληση του ακινήτου αλλά σε μεταβίβαση δυνάμει του περί Μεταβίβασης Τραπεζικών Εργασιών και Εξασφαλίσεων Νόμου του 1997 (Ν. 64(Ι)/97 όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 38(Ι)/07 (ο Νόμος). Είχε δημοσιευθεί η προβλεπόμενη από το Άρθρο 3 του Νόμου γνωστοποίηση για τη μεταβίβαση των εργασιών και της επιχείρησης της Arab Bank PLC προς τους ίδιους και, συνεπώς, κατ' εφαρμογή του Άρθρου 4 του Νόμου, αυτομάτως αυτές οι εργασίες και επιχείρηση, όρος ο οποίος, κατά τις ερμηνευτικές διατάξεις του Νόμου, περιλαμβάνει και «περιουσιακά στοιχεία που ήταν εγγεγραμμένα ...... όπως καθορίζονται στη σχετική συμφωνία μεταξύ της εξαγορασθείσας Τράπεζας και της αποκτώσας Τράπεζας», εν προκειμένω, στην Arab Bank PLC, «μεταβιβάζονται προς και αποκτώνται από την αποκτώσα Τράπεζα» που ήταν οι ίδιοι. Μεταβίβαση δυνάμει του Νόμου δεν αποτελεί καθορισμένη αιτία επιβολής τελών και δικαιωμάτων για εγγραφή και, πάντως, αφού κατά το νόμο η μεταβίβαση των εργασιών και της επιχείρησης επέρχεται, χωρίς να απαιτείται οτιδήποτε άλλο, δυνάμει του Νόμου, η εγγραφή αποτελούσε πλέον τυπικότητα. Ο διευθυντής δε, στην πραγματικότητα, ενόψει του Νόμου, όφειλε ο ίδιος, ακόμα και χωρίς δήλωση μεταβίβασης, να προχωρήσει με την εγγραφή.
Κατά τη συζήτηση έγινε, βεβαίως, αναφορά στη συμφωνία μεταξύ της Arab Bank PLC και των αιτητών. Τιτλοφορείται ως «Συμφωνία για την πώληση και αγορά της επιχείρησης της Arab Bank PLC» και καθορίζεται σ' αυτή, ως συνολικό τίμημα αγοράς, το ποσό των €15.000.000. Από αυτό το ποσό, το συντριπτικό μέρος αφορούσε στην «περιουσία» (property) που συνίστατο ακριβώς, όπως ρητά ορίζεται, στο ακίνητο που αναφέρθηκε. Το οποίο προσδιορίζεται ως πωλούμενο και καθορίζεται ως τίμημα για την αγορά του το ποσό των €14.500.000. Μάλιστα, με ειδική υποχρέωση (παράγραφος 8 της συμφωνίας) για πώληση και μεταβίβαση στο Κτηματολόγιο έναντι τιμήματος αγοράς ίσου προς το καθορισθέν στη συμφωνία τίμημα αγοράς. Αυτά, όπως και η δήλωση μεταβίβασης που κατατέθηκε, κατά τους αιτητές, δεν έχουν σημασία. Εκείνο που μετρά είναι ο ίδιος ο Νόμος και συναφώς το Κεφ. 219. Πραγματοποιήθηκε, βεβαίως, πώληση αλλά αντικείμενό της δεν ήταν το ίδιο το ακίνητο ώστε να είναι δυνατό να τίθεται ζήτημα επιβολής τελών και δικαιωμάτων. Αντικείμενό της ήταν η επιχείρηση που έχει την έννοια που της αποδίδει ο Νόμος και το γεγονός ότι σ' αυτή περιλαμβάνεται και το ακίνητο, δεν διαφοροποιεί την κατάσταση. Κατά το Αρθρο 4, καταλήγει η εισήγηση των αιτητών, ο Νόμος υπερισχύει κάθε άλλου νόμου και εφαρμόζεται ανεξάρτητα από τις πρόνοιες οποιουδήποτε άλλου νόμου «περί του εναντίου» και «δεν αναφέρει οτιδήποτε για την πληρωμή οποιωνδήποτε δικαιωμάτων ή τελών για τη μεταβίβαση η οποία γίνεται βάσει του Νόμου».
Δεν είναι άγνωστη στο νομικό μας σύστημα η απόκτηση ουσιαστικού δικαιώματος κυριότητας ακινήτου, ανεξάρτητα από εγγραφή και, σε συμφωνία προς τη βασική εισήγηση των καθ' ων η αίτηση, καταλήγω πως η μεταβίβαση στην οποία αναφέρεται ο Νόμος είναι έννοια διακριτή από την εγγραφή, όπως αυτή διενεργείται δυνάμει του Κεφ. 219. Ήταν θέμα των αιτητών να θεωρήσουν πως η εγγραφή, ως τυπικότητα, δεν ήταν αναγκαία, αφού κατά το νόμο οι εργασίες και η επιχείρηση μεταβιβάστηκαν προς και αποκτήθηκαν από αυτούς. Δεν ήταν, όμως, αυτή η επιλογή τους, όπως προβλέφθηκε και στη σχετική συμφωνία προωθήθηκε η εγγραφή και, στην απουσία πρόνοιας στο Νόμο που θα επηρέαζε το Κεφ. 219 σε σχέση με τέτοια εγγραφή, δεν υπάρχει νομικό έρεισμα στη διεκδίκησή τους. Όπως αντιλαμβάνομαι το θέμα, θα ήταν δυνατό να τίθεται ζήτημα μόνο αν ο Νόμος περιλάμβανε πρόνοια σε σχέση με την εγγραφή και όχι το αντίστροφο. Επομένως, το Κεφ. 219, όπως και πάλιν ορθά εισηγήθηκαν οι καθ' ων η αίτηση, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως Νόμος «περί του εναντίου» ώστε να υποχωρεί. Οι καθ' ων η αίτηση επικαλέστηκαν, επικουρικά, όπως κατανοώ τη θέση τους, και το Αρθρο 5(γ) του Νόμου σε σχέση με τις «εξασφαλίσεις», όπως οι υποθήκες. Στην αρχική του μορφή πρόβλεπε πως στην περίπτωση εξασφαλίσεων που μεταβιβάζονται ή θεωρείται ότι μεταβιβάζονται σύμφωνα με το νόμο, η αποκτώσα τράπεζα απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα και προτεραιότητες και υπόκειται στις ίδιες υποχρεώσεις όπως και η εξαγορασθείσα τράπεζα, χωρίς την επιβολή τελών σε σχέση με αυτή τη μεταβίβαση. Με το Ν. 38(Ι)/07 η πρόνοια που υπογράμμισα απαλείφθηκε και είναι η θέση των καθ' ων η αίτηση πως, όσο και αν εδώ δεν έχουμε περίπτωση «εξασφάλισης» ούτε η θέσπιση ούτε η διαγραφή της πρόνοιας θα είχε νόημα αν η άποψη των αιτητών ήταν ορθή. Οι αιτητές διατύπωσαν τις δικές τους σκέψεις, ειδικά σε σχέση με τη διαφορετική κατά την εισήγηση τους ρύθμιση του ζητήματος των υποθηκών στο Κεφ. 219. Αλλά το σημαντικό είναι πως ειδικά σε σχέση με τέλη για υποθήκες ως εξασφαλίσεις, εκκρεμεί ήδη μεγάλος αριθμός προσφυγών, ενώπιον άλλων συναδέλφων μου. Δεν νομίζω πως θα ήταν ορθό να επεκταθώ στην εξέταση ζητήματος που αποτελεί το αντικείμενο άλλων εκκρεμουσών προσφυγών και θα αφήσω αυτό το θέμα μέχρις εδώ.
Κατά την κρίση μου, ανεξάρτητα από τη συμφωνία για πώληση των εργασιών και της επιχείρησης, σε σχέση με την οποία ασφαλώς ισχύουν οι πρόνοιες του Νόμου, για τους σκοπούς του Κεφ. 219 έχουμε πώληση του ακινήτου όπως αυτή χαρακτηρίζεται και στην ίδια τη συμφωνία αλλά και στη δήλωση μεταβίβασης. Οι πρόνοιες του Κεφ. 219 δεν επηρεάζονται από τις πρόνοιες του Νόμου και η συμπερίληψη του ακινήτου στις εργασίες και επιχείρηση δεν αποχαρακτηρίζει την πράξη ως πώλησή του.
Η προσφυγή απορρίπτεται με €1.200 έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.