|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ANΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1167/2005)
9 Νοεμβρίου, 2007
[Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
1. ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΤΑΞΑ
2. ΚΩΣΤΑΚΗ ΜΕΤΑΞΑ
Αιτητές
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ ΤΟΥ
ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ
Καθ' ων η αίτηση
Παναγιώτης Κλεοβούλου για τους αιτητές.
Λαμπρινή Λάμπρου-Ουστά, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ' ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών, με Ανακοίνωσή του ημερομηνίας 30.6.04, ζήτησε αιτήσεις από δικαιούχους παθόντες για φοίτηση, μεταξύ άλλων, σε αναγνωρισμένα πανεπιστήμια του εξωτερικού. Η αιτήτρια, με αίτησή της ζήτησε υποτροφία για φοίτηση από το 2004 στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Κλάδος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού) και δεν αμφισβητείται πως, ως θυγατέρα παθόντος θα μπορούσε να εξασφαλίσει υποτροφία. Η αίτησή της, όμως, απορρίφθηκε αφού ήδη τύγχανε υποτροφίας ύψους £2.000 ετησίως και διάρκειας τριών ετών από το 2004, από την ιδιωτική εταιρεία Hanseatic. Aυτό, με βάση τον όρο της Ανακοίνωσης πως «οι υποτροφίες θα παρέχονται σε φοιτητές/σπουδαστές που έχουν αρχίσει τις σπουδές τους το ακαδημαϊκό έτος 2004/2005 και δεν τυγχάνουν υποτροφίας/βοήθειας για σκοπούς σπουδών, από οποιαδήποτε άλλη πηγή». Επειδή η υποτροφία της Hanseatic ήταν τριετής, ενημερώθηκε η αιτήτρια πως θα μπορούσε να επανέλθει σε σχέση με το τέταρτο έτος σε μεταγενέστερο στάδιο, νοουμένου ότι δεν θα τύγχανε όμοιας υποτροφίας και γι' αυτό, στη συνέχεια.
Η αιτήτρια, με συναιτητή τον πατέρα της, άσκησε την παρούσα προσφυγή. Τέθηκε θέμα σε σχέση με τη νομιμοποίηση του πατέρα της αιτήτριας αλλά δεν νομίζω πως χρειάζεται να επεκταθώ στη συζήτηση του κατά πόσο, παρά την ενηλικίωση της αιτήτριας, διατηρεί ο πατέρας, ως επιβαρυμένος από τα έξοδα των σπουδών της, δικό του έννομο συμφέρον. Ούτως ή άλλως η προσφυγή θα εξεταστεί και η ενασχόληση με αυτό το θέμα μόνο ακαδημαϊκή σημασία θα μπορούσε να έχει.
Εκκρεμούσας της προσφυγής, κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους των σπουδών της, στις 21.4.05, διαπιστώθηκε πως το ποσοστό της αναπηρίας του πατέρα της αιτήτριας αυξήθηκε στο 50% και, συνακολούθως, πως το ποσό στο οποίο θα εδικαιούτο δυνάμει της Ανακοίνωσης, ανερχόταν στις £2.300. Αφού δε αυτό υπερέβαινε τις £2.000 της Hanseatic πληροφορήθηκε πως αποφασίστηκε να της χορηγηθεί υποτροφία ύψους £300 αναδρομικώς για το ακαδημαϊκό έτος 2004/2005 όπως και για τα ακαδημαϊκά έτη 2005/2006 και 2006/2007. Περαιτέρω, της εγκρίθηκε πλήρης υποτροφία ύψους £2.300 για το τέταρτο έτος, δηλαδή για το ακαδημαϊκό έτος 2007/2008 που δεν καλυπτόταν από την υποτροφία της Ηanseatic.
Oι καθ' ων η αίτηση, με προδικαστική τους ένσταση, εισηγήθηκαν πως πλέον η προσφυγή έχει χάσει το αντικείμενό της αφού με τη νέα απόφαση, η προσβληθείσα εξαφανίστηκε. Οι αιτητές θεωρούν πως η νέα απόφαση είναι απλώς βεβαιωτική της προσβληθείσας αφού και αυτή εκδόθηκε πάνω στη βάση της αντίληψης ότι η υποτροφία της Hanseatic θα μπορούσε νόμιμα να τους στερήσει το δικαίωμα που κατά τα άλλα είχαν.
Aντικείμενο της προσφυγής είναι η απορριπτική απόφαση σε σχέση με τα πρώτα τρία έτη. Ούτως ή άλλως η διεκδίκηση ως προς το τέταρτο έτος έχει εγκριθεί πλήρως και αυτή δεν θα μπορούσε να συνιστά επίδικο ζήτημα. Η απόρριψη του αιτήματος για τα τρία πρώτα έτη, συναρτημένη προς τη θεώρηση ότι η περίπτωση δεν ικανοποιεί τον πιο πάνω όρο της Ανακοίνωσης, παρέμεινε άθικτη. Ό,τι άλλαξε ήταν η εφαρμογή της ενόψει της αλλαγής σε σχέση με το ποσοστό της αναπηρίας του πατέρα της αιτήτριας. Η διαπίστωση ως προς αυτό, που προσδιόριζε αναδρομικώς το πρακτέο, στην πραγματικότητα συνιστούσε διόρθωση της πρώτης απόφασης, ώστε αυτή να συνάδει προς τα αναντίλεκτα πραγματικά δεδομένα. Μου φαίνεται πως η εισήγηση για νέα εκτελεστή πράξη που εξαφάνισε την αρχική ώστε να μην παραμένει πλέον αντικείμενο στην προσφυγή, είναι ιδιαιτέρως αυστηρή και πως, στη βάση της νομολογίας, η αντίθετη άποψη έχει έρεισμα. Αναφέρονται στη νομολογία οι Καλλής, Δ., και Κραμβής, Δ., στις Γεώργιος Αλεξάνδρου ν. Δήμου Αγίας Νάπας, Προσφυγή 148/2001, ημερομηνίας 4.2.02 και Χρυσόστομος Σοφιανός ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Προσφυγή 888/03, ημερομηνίας 15.3.05 (βλ. όμως και την απόφαση του Χατζηχαμπή Δ., στην Μ & C Αlexandrou Investments Ltd v. Δήμου Αγίας Νάπας, Προσφυγή 153/01, ημερομηνίας 10.12.01) στις οποίες επεξηγούνται οι αρχές ως προς τη σιωπηρή ανάκληση πράξεων με την έκδοση νέας, διαφορετικού περιεχομένου, αλλά εκείνο που εδώ προσλαμβάνει ιδιαίτερη σημασία είναι τα αναγνωρισθέντα στη βάση του πιο κάτω αποσπάσματος από το Δίκαιον των Διοικητικών Πράξεων του Μιχ. Δ. Στασινόπουλου 1982, Ανατύπωση, σελ. 384:
«Ερμηνεία και διόρθωσις - Προς ανάκλησιν δεν ταυτίζεται η δια νέας πράξεως ερμηνεία και διασάφησις της προηγουμένης, ουδέ η διόρθωσις προφανών γραφικών ή λογιστικών λαθών, υπό την αυτονόητον επιφύλαξιν, όπως μη υπό το ένδυμα της ερμηνείας ή διορθώσεως επέλθη ουσιαστική μεταρρύθμισις του περιεχομένου της ερμηνευομένης ή διορθουμένης πράξεως(2).
Η αληθής έννοια της διορθώσεως περιορίζεται αυστηρώς εις την απομάκρυνσιν των γραφικών ή λογιστικών σφαλμάτων, αποκλείει δε την δημιουργίαν νέου τινός στοιχείου εν τη πράξει. Διά τούτο, η τυχόν νέα κοινοποίησις της διοικητικής πράξεως, διωρθωμένης, ήτοι απηλλαγμένης των εν τω αρχικώ κειμένω αυτής υπαρξάντων γραφικών ή αριθμητικών σφαλμάτων, δεν έχει κατ' αρχήν την δύναμιν ίνα εκ νέου κινήση ιδίαν προθεσμίαν ασκήσεως ενδίκου κατ' αυτής μέσου(3).
-------------------------
(2) W. Jellinek, Verwaltungsrecht, σ. 272, 283. Σ.Ε. 192, 669 (1930, 81, 133 (1931), 57, 105, 259, 424, 441, 500, 1186 (1934). Ρητώς επιτρέπει την τοιαύτην διόρθωσιν ο αγροτικός νόμος (Δ.31 Αυγ. 1935), εν άρθρω 67, προκειμένου περί πράξεων χαρακτηριζομένων υπ' αυτού ως οριστικών και αμετακλήτων.
(3) Κοrmann, System, σ. 214. »
Εν προκειμένω, δεν έχουμε κάποιας μορφής γραφικό ή λογιστικό λάθος στη βάση των δεδομένων όπως αυτά είχαν κατά το χρόνο της αρχικής απόφασης. Ούτε, βέβαια, κάποια ασάφεια στο κείμενο επιδεκτική ερμηνείας ή διασάφησης. ΄Εχουμε όμως διαπίστωση πως τα δεδομένα δικαιολογούσαν την παροχή £300 ετησίως. Αυτό, με αναδρομική δύναμη και αποκλίνω υπέρ της άποψης πως, με άθικτη την αιτιολογική βάση της απόρριψης, την οποία πράγματι ουσιαστικά επιβεβαιώνει η διοίκηση, η νέα ρύθμιση, προς διόρθωση της εφαρμογής στην περίπτωση, με τρόπο ευνοϊκό για την αιτήτρια, δεν συνιστά ανάκληση της αρχικής ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι η προσφυγή έχει χάσει το αντικείμενό της. Την ουσία της διοικητικής διαφοράς συνέθετε το αίτημα για υποτροφία, ανεξάρτητα από την ιδιωτική και η απόφαση πως αυτό δεν ήταν επιτρεπτό παρέμεινε αναλλοίωτη και εξ αρχής προσδιοριστική ως προς την τύχη του αιτήματος.
Δεν αμφισβητείται πως ο αναφερθείς όρος της Aνακοίνωσης, με την ευρύτητα που είναι διατυπωμένος, εφαρμοζόμενος στην περίπτωση, αποκλείει τη χορήγηση της υποτροφίας κατά το ποσό της υποτροφίας της Hanseatic. Βάλλουν, επομένως, οι αιτητές κατά του όρου της Ανακοίνωσης ως παρανόμως εισαχθέντος. Υποστηρίζουν ότι αυτός ο όρος είναι αντίθετος προς τα άρθρα 6(2) αλλά και 8(ζ) του περί Ανακουφίσεως Παθόντων Νόμου του 1988 (Ν. 114/88). Θεωρούν, με αναφορά ακόμα και στο Άρθρο 9 του Συντάγματος που κατοχυρώνει το δικαίωμα της αξιοπρεπούς διαβίωσης, πως προκύπτει δικαίωμα στην υποτροφία, ανεξάρτητα από την ευπορία ή τους άλλους παράλληλους πόρους του δικαιούχου, όταν μάλιστα, οι τελευταίοι οφείλονται στην, όπως εν προκειμένω, άριστη επίδοση της αιτήτριας. Κατά την εισήγησή τους, η παροχή της υποτροφίας «δυνάμει του Ν. 114/88 έχει χαρακτήρα δέσμιας αρμοδιότητας της διοίκησης». Και ο όρος της Ανακοίνωσης κινείται «καθ' υπέρβαση των εξουσιών, οι οποίες οριοθετούνται τόσο δυνάμει του άρθρου 6(2) όσο και του άρθρου 8(ζ) του Ν. 114/88». Ενώ, παράλληλα, παραβιάζει και τις αρχές της χρηστής διοίκησης, κατά παράβαση του άρθρου 50 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)/99) και αποτυγχάνει να ανταποκριθεί στην υποχρέωση της Δημοκρατίας, «να εκπληρώσει το αντάλλαγμα της προς τον αιτητή 2, για την προσφορά του προς το κράτος και το κοινωνικό σύνολο, κατά την οποία προσφορά προσεβλήθη η σωματική ακεραιότητα του αιτητή, με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να υποστηρίζει οικονομικά τις σπουδές της θυγατέρας του».
Η σύντομη απάντηση των καθ' ων η αίτηση πως ο Ν. 114/88 δεν αφορά στην περίπτωση και πως το θέμα εξετάζεται τηρουμένων των όρων της Ανακοίνωσης, είναι ορθή. Ο Ν. 114/88 που πράγματι αποσκοπεί, όπως βέβαια δηλώνει και ο ίδιος ο τίτλος του, στην ανακούφιση των παθόντων, όπως τους καθορίζει, προσδιορίζει και τον τρόπο της βοήθειας. Αυτή, σύμφωνα ακριβώς με το άρθρο 6, στο οποίο αναφέρθηκαν οι αιτητές, συνίσταται στη χορήγηση ειδικής μηνιαίας σύνταξης μετά από απόφαση της Επιτροπής Ανακούφισης Παθόντων που καθιδρύεται, τηρουμένου και του άρθρου 8(ζ) που ακριβώς αφορά στην εξουσία της να προβαίνει σε έρευνα και να αποφασίζει. Και, περαιτέρω, «εις έτερα χρηματικά ωφελήματα εκ του Ταμείου υπό μορφήν ειδικών μηνιαίων χορηγημάτων ή εκτάκτων επιδομάτων τα οποία καθορίζονται διά Κανονισμών εκδιδομένων συμφώνως προς το άρθρον 18».
Ούτε ο Νόμος ούτε οι Κανονισμοί που εκδόθηκαν (Βλ. τους περί Ανακουφίσεως Παθόντων Κανονισμούς του 1988 (ΚΔΠ 186/88) όπως τροποποιήθηκαν) αφορούν σε υποτροφίες και, όσο και αν υποθέτουμε πως ο όρος «παθόντες» στην Ανακοίνωση έχει την έννοια του αντίστοιχου στον πιο πάνω Νόμο, δεν προκύπτει από το Νόμο, τους Κανονισμούς ή τα άλλα που αναφέρθηκαν, δικαίωμα σε τέτοια υποτροφία. Η χορήγησή της διέπεται από τον όρο που αρμοδίως, δηλαδή από το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών, τέθηκε και αφού τα περί τη σοφία ή τη σκοπιμότητα της εισαγωγής τέτοιου όρου, κατά διακριτική εξουσία, δεν υπόκεινται εν προκειμένω σε αναθεώρηση από το Ανώτατο Δικαστήριο, η προσφυγή πρέπει να απορριφθεί.
Η προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται. Ενόψει και της συζήτησης που έγινε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ως προς τα έξοδα, δεν θα εκδώσω διαταγή για έξοδα.
Γ. Κωνσταντινίδης, Δ.
ΜΣι.