|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 50/2006)
4 Ιουνίου 2007
[ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δικαστής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤO ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΙΩΣΗΦ ΑΝΔΡΕΟΥ,
Αιτητής,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕΣΩ ΤΟΥ
ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΜΥΝΑΣ,
Καθ΄oυ η Αίτηση
_________
Χρ. Χριστούδιας, για τον Αιτητή.
Α. Χριστοφόρου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τον Καθ΄Ου η Αίτηση.
_________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Το άρθρο 4(3)(β) του περί Εθνικής Φρουράς Νόμου προνοεί ότι της υποχρέωσης υπηρεσίας στην Εθνική Φρουρά εξαιρούνται «οι κληρικοί». Η Αποστολική Εκκλησία του Ιησού Χριστού, με επιστολή της ημερομηνίας 31.5.2005 προς τον Υπουργό Άμυνας ζήτησε
«.την πλήρη απαλλαγή του Ιωσήφ Αντρέου (αρ. ταυτότητας 1014653) από τη στρατιωτική θητεία, λόγω των ανειλημμένων καθηκόντων του στην Αποστολική Εκκλησία του Ιησού Χριστού στη Λεμεσό και Λευκωσία.»
Στην επιστολή αναφέρετο ότι ο κ. Ανδρέου
«. είναι εγγεγραμμένο μέλος και Διάκονος Μουσικής στην Αποστολική Εκκλησία του Ιησού Χριστού και άνθρωπος ακέραιου χαρακτήρα. Είναι ο πρώτος βασικός μουσικός που παραβρίσκεται και λαμβάνει μέρος σε όλες τις συναθροίσεις (τέσσερεις-πέντε εβδομαδιαία) και χωρίς την παρουσία του στις συναθροίσεις μας προκαλείται δυσλειτουργία στη νενομισμένη ροή των εκκλησιαστικών μας συναθροίσεων.»
Το αίτημα εξετάσθηκε στη βάση του άρθρου 4(3)(β) και ζητήθηκε γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα. Σε αυτή, ημερομηνίας 31.5.2005, αναφέρετο ότι:
«Δεν υπάρχει ορισμός τι είναι κληρικός. Σίγουρα ο διάκονος μουσικής όπως ο εν θέματι στρατεύσιμος δεν είναι κληρικός.»
Υποδεικνύετο όμως ότι η ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου σε κάθε περίπτωση ήταν αρμοδιότητα του Υπουργού Άμυνας δυνάμει του άρθρου 4(4).
Ο Υπουργός Άμυνας αποτάθηκε περαιτέρω στο Υπουργείο Εσωτερικών ζητώντας να πληροφορηθεί κατά πόσο ο κ. Ανδρέου ήταν εγγεγραμμένος ως Ιερέας στο αρχείο που τηρείται στο Υπουργείο δυνάμει των προνοιών του περί Γάμων Νόμου. Η απάντηση ήταν ότι δεν ήταν εγγεγραμμένος, στο δε σχετικό κατάλογο που επισυνάφθηκε αναγράφονται τα ονόματα μόνο δύο άλλων λειτουργών της Αποστολικής Εκκλησίας που έχουν το αξίωμα του Ιερέα. Κατόπιν τούτου, ο Υπουργός απέρριψε το αίτημα αναφέροντας τα ακόλουθα:
«(α) Το Υπουργείο μας, προς εξακρίβωση των πραγματικών γεγονότων, ζήτησε από το Υπουργείο Εσωτερικών για να το πληροφορήσει κατά πόσο ο πιο πάνω στρατεύσιμος, που είναι Διάκονος Μουσικής, στην Εκκλησία σας, είναι εγγεγραμμένος ιερέας στο αρχείο που τηρείται στο εν λόγω Υπουργείο με βάση τις Πρόνοιες του περί Γάμου Νόμου του 2003. Η απάντηση τους ήταν αρνητική.
(β) Με βάση το άρθρο 4(3)(β) του Νόμου περί Εθνικής Φρουράς, εξαιρούνται από την υποχρέωση για θητεία οι κληρικοί.»
Αυτή την απόφαση προσβάλλει η προσφυγή με αιτητή τον ίδιο τον κ. Ανδρέου.
Μετά την καταχώριση των αγορεύσεων το Δικαστήριο έδωσε οδηγίες για την καταχώριση συμπληρωματικών αγορεύσεων επί θέματος το οποίο εκρίθη ορθό να δικασθεί προδικαστικά, εφ΄όσον ηγέρθη ως προδικαστικό θέμα στην αγόρευση της Δημοκρατίας. Τούτο είναι κατά πόσο ο Αιτητής έχει έννομο συμφέρον να προωθεί την προσφυγή, δεδομένου ότι ο ίδιος δεν ενεπλάκη καθόλου στη διαδικασία καθ΄όσον το αίτημα για εξαίρεση του υπεβλήθη όχι από εκείνο αλλά από την Εκκλησία προς την οποία και εδόθη η αρνητική απάντηση που προσβάλλεται με την προσφυγή. Η Δημοκρατία παρατηρεί μάλιστα ότι ο ίδιος κατετάγη στην Εθνική Φρουρά ανεπιφύλακτα χωρίς να αμφισβητήσει τη νομιμότητα της κλήσης να καταταγεί ως της μόνης εκτελεστής διοικητικής πράξης που τον αφορούσε ατομικά. Ο Αιτητής απαντά ότι το αίτημα της Εκκλησίας έτυχε χειρισμού ως να ήταν δικό του αίτημα έστω και αν υπεβλήθη από την Εκκλησία η οποία τον εκπροσωπούσε ως εξ άλλου ανήλικος που ήταν, η δε απόφαση τον επηρέαζε προσωπικώς.
Από τις εισηγήσεις της Δημοκρατίας προέκυψε περαιτέρω θέμα εκτελεστότητας της προσβαλλόμενης απόφασης καθ΄όσον η κατάταξη του Αιτητή στην Εθνική Φρουρά χωρίς να προσβάλει την προς τούτο κλήση του θα σήμαινε ότι δεν προσέβαλε την εκτελεστή διοικητική πράξη της κλήσης του, με την προσβαλλόμενη απόφαση να αναδεικνύεται ως πληροφοριακή μάλλον παρά εκτελεστή διοικητική πράξη, συγχρόνως δε θα ετίθετο και θέμα επιδοκιμασίας της απόφασης, και αν αυτή ήταν εκτελεστή, την οποία προσβάλλει με την προσφυγή. Θεώρησα ορθό να καλέσω τα μέρη να εκφράσουν και επ΄αυτών τις απόψεις τους. Ο ευπαίδευτος συνήγορος για τον αιτητή, επεξηγώντας ότι το αίτημα για εξαίρεση του Αιτητή υπεβλήθη ακριβώς αφού ο Αιτητής εκλήθη να καταταγεί στην Εθνική Φρουρά και πριν αυτός καταταγεί, εισηγήθηκε ότι η επ΄αυτού απόφαση συνιστούσε εκτελεστή διοικητική πράξη αφορώσα την υποχρέωση του να καταταγεί.
Τα πράγματα έχουν τη σειρά τους. Η κλήση του Αιτητή να καταταγεί στην Εθνική Φρουρά ήταν όντως εκτελεστή διοικητική πράξη. Ο Αιτητής δεν την προσέβαλε αλλά και κατετάγη στην Εθνική Φρουρά τον Ιούλιο του 2005 με αποτέλεσμα να παρέμενε νόμιμη. Η υποβολή του αιτήματος της Εκκλησίας για εξαίρεση του πριν αυτός καταταγεί όμως ουσιαστικά συνιστούσε αίτημα για επανεξέταση της περίπτωσης του Αιτητή με βάση το στοιχείο, που ασφαλώς δεν ήταν υπ΄όψη της διοίκησης όταν τον κάλεσε να καταταγεί, ότι αυτός ήταν ιερέας δικαιούμενος να εξαιρεθεί. Το ότι ο Αιτητής στη συνέχεια κατετάγη στην Εθνική Φρουρά δεν συνιστούσε, υπό αυτές τις συνθήκες, αποδοχή της υποχρέωσής του να καταταγεί. Το αίτημα και εξέτασε η διοίκηση, η δε απόφαση της συνιστούσε νέα διοικητική πράξη κατόπιν επανεξέτασης στη βάση νέων στοιχείων.
Επανερχόμενος τώρα στο αρχικό προδικαστικό θέμα, φρονώ ότι και επ΄αυτού ο Αιτητής ορθά εισηγείται ότι ουσιαστικά το αίτημα του, αν και υπεβλήθη από την Εκκλησία, εξετάσθηκε και εκρίθηκε ως να είχε υποβληθεί από τον ίδιο με αναφορά στα στοιχεία που αφορούσαν το καίριο ερώτημα κατά πόσο ο ίδιος ήταν «κληρικός» με βάση τα αφορώντα τα καθήκοντα του στην Εκκλησία.
Εξετάζοντας λοιπόν τώρα την ουσία της προσφυγής, που είναι κατά πόσο το Υπουργείο Άμυνας προέβη σε δέουσα έρευνα έχοντας ορθή αντίληψη της έννοιας του όρου «κληρικός», παρατηρώ ότι ορισμός του όρου «κληρικός» δεν υπάρχει στο νόμο, ούτε έχω παραπεμφθεί σε άλλο νόμο που ενδεχομένως να ήταν σχετικός. Η εμβέλεια του εν λόγω όρου δεν διερευνήθηκε ώστε να ήταν δεδομένο το κριτήριο της εξέτασης. Η μόνη έρευνα στην οποία προέβη το Υπουργείο Άμυνας, πλην του να αποταθεί στο Γενικό Εισαγγελέα ο οποίος, χωρίς να το αιτιολογεί καθόλου, εξέφρασε την άποψη ότι «σίγουρα ο διάκονος μουσικής όπως ο εν θέματι στρατεύσιμος δεν είναι κληρικός», ήταν να αποταθεί στο Υπουργείο Εσωτερικών για να πληροφορηθεί κατά πόσο ο Αιτητής ήταν εγγεγραμμένος ως ιερέας στο αρχείο που τηρείται για σκοπούς των περί Γάμων Νόμων και στον οποίο περιλαμβάνονται οι λειτουργοί και ιερείς των Εκκλησιών οι οποίοι έχουν δικαίωμα να τελούν γάμους. Ο Αιτητής, ήταν η απάντηση, δεν ήταν στον κατάλογο, σε αυτό δε και μόνο εβασίσθη και η απορριπτική απόφαση του Υπουργείου Άμυνας. Η διερεύνηση αυτή όμως δεν ήταν επαρκής. Μοναδικό κριτήριο του όρου «κληρικός» δεν μπορεί να είναι η εγγραφή στον κατάλογο του περί Γάμων Νόμου. Στο πιστοποιητικό χειροτονίας του Αιτητή αναφέρεται ότι:
«Πιστοποιείται δια του παρόντος ότι Ιωσήφ Αντρέου είναι αναγνωρισμένος, χειροτονημένος, αδειούχος Κληρικός/Διάκονος στην Αποστολική Εκκλησία Του Ιησού Χριστού και εξουσιοδοτείται να οδηγά την Εκκλησία σε Πνευματική Δοξολογία & Λατρεία, να κηρύττει και να διδάσκει το Λόγο του Θεού, και να κάνει ο,τιδήποτε χρειάζεται για να εκπληρώσει τη Μεγάλη Εντολή/Αποστολή του Κυρίου και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού (Ματθαίος 28:19, Μάρκος 16:15).»
Περαιτέρω, τόσο στην επιστολή με την οποία υπεβλήθη το αίτημα όσο και σε μετέπειτα επιστολή ημερομηνίας 25.8.2005, εδίδοντο στοιχεία ως προς την ιδιότητα και τα καθήκοντα του Αιτητή και δη:
«Είναι ο πρώτος βασικός μουσικός Ιερής/Εκκλησιαστικής Μουσικής και επίσης κηρύττει το Λόγο του Θεού και να προτρέπει το εκκλησίασμα όποτε του ζητηθεί από μένα προσωπικά, σαν ο Πρώτος Ποιμένας της Εκκλησίας. Παραβρίσκεται και λαμβάνει μέρος σε όλες τις συναθροίσεις και τελετές της Εκκλησίας μας, ταξιδεύει μαζί μου στο εξωτερικό στην Εκκλησία μας στη Ρόδο, στην Ελλάδα και άλλες χώρες του εξωτερικού όπου κάνουμε Συνέδρια και χωρίς την παρουσία του στις συναθροίσεις μας προκαλείται δυσλειτουργία στη νενομισμένη ροή των Εκκλησιαστικών μας συναθροίσεων.»
Όλα αυτά, και όχι μόνο η εγγραφή στον κατάλογο του περί Γάμων Νόμου, είναι που θα έπρεπε να εξετασθούν για να αποφασισθεί, πληροφορημένα, κατά πόσο ο Αιτητής μπορούσε να θεωρηθεί «κληρικός» ή όχι σε συνάρτηση με την ορθή αντίληψη των ιδιοτήτων και καθηκόντων του «κληρικού» στη συνήθη πορεία των πραγμάτων και ως όρου αφορώντος την ποικιλότητα και ιδιομορφία όλων των θρησκειών και εκκλησιών γενικά αφού ο νόμος, και ορθά εν όψει των συνταγματικών κειμένων, δεν διαχωρίζει μεταξύ τους.
Καταλήγω λοιπόν ότι η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται. Η Δημοκρατία θα καταβάλει £500 έξοδα στον Αιτητή.
Δ. Χατζηχαμπής,
Δ.
/ΚΧ"Π