|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
(Υπόθεση Αρ. 685/2004)
27 Φεβρουαρίου, 2006
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
BELLFOODS LTD,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ, ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,
2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ,
Καθ΄ ων η αίτηση.
- - - - - -
Δ. Αμερικάνου, για την Αιτήτρια.
Ρ. Πετρίδου, για τον Καθ ΄ου η αίτηση.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Η αιτήτρια διατηρεί εργοστάσιο κρεατοπαρασκευασμάτων (αλλαντοποιείο) στη νεκρή ζώνη Γερόλακκου. Δυνάμει του άρθρου 14Α των περί Τροφίμων (Έλεγχος και Πώληση) Νόμων του 1996 έως 2005, οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, μέσω του καθ' ου η αίτηση αρ. 2, έχουν την εξουσία να διενεργούν κτηνιατρικούς ελέγχους στα υποστατικά τροφίμων ζωικής προέλευσης. Οι εν λόγω υπηρεσίες, ετοίμασαν σχέδιο δράσης στα πλαίσια εναρμόνισης της νομοθεσίας και των υφισταμένων εγκαταστάσεων με το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο. Με βάση το σχέδιο όλες οι εγκαταστάσεις θα αναβαθμίζονταν σύμφωνα με τους κανονισμούς μέχρι το τέλος Αυγούστου 2003. (Βλ. ΚΔΠ 362/03 και 548/03).
Οι καθ' ων η αίτηση, απέστειλαν προς όλους τους εμπλεκόμενους, μεταξύ αυτών και στους αιτητές, επιστολές με ειδικές κατά κατηγορία απαιτήσεις για έγκριση τους και ένταξη στον κατάλογο που θα αποστελλόταν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καθώς και ειδικά έντυπα για δήλωση όσων εγκαταστάσεων επιθυμούσαν να αναβαθμιστούν ότι δεσμεύονται να το πράξουν μέσα σε συγκεκριμένα χρονικά όρια. Η αιτήτρια συμπλήρωσε τα έντυπα δηλώνοντας ότι πληρούσε όλα τα κριτήρια και στις 21.6.02 έγινε η πρώτη επιθεώρηση των εγκαταστάσεων της. Διαπιστώθηκαν κάποιες ελλείψεις οι οποίες επιβεβαιώθηκαν και από τους επιθεωρητές της Ευρωπαϊκής Ένωσης ύστερα από σχετική επιθεώρηση που έγινε στις 24.9.02. Στις 12.9.02 έγινε νέα επιθεώρηση όπου και πάλι σημειώθηκαν ελλείψεις και υποδείχθηκε η άμεση αναβάθμιση του υποστατικού της αιτήτριας. Στις 14.1.03 ο Διευθυντής της αιτήτριας ανέλαβε γραπτώς δέσμευση για αναβάθμιση του υποστατικού μέχρι τις 31.8.03. Στις 11.4.03 ο αρμόδιος κτηνιατρικός λειτουργός, κατόπιν επιθεώρησης, συνέστησε στην αιτήτρια την ετοιμασία HACCP.
Το Υπουργικό Συμβούλιο με την υπ΄ αριθμό 57.702 απόφασή του ημερ. 15.4.03, αποφάσισε τον τερματισμό της λειτουργίας όλων των εγκαταστάσεων παραγωγής και εμπορίας προϊόντων ζωικής προέλευσης, οι οποίες δεν θα αναβαθμίζονταν στο επίπεδο που απαιτεί το ευρωπαϊκό κεκτημένο μέχρι τις 31.12.03. Στις 26.11.03 έγινε νέα επίσκεψη στα υποστατικά της αιτήτριας όπου διαπιστώθηκαν και πάλι ελλείψεις. Η αιτήτρια, πρόβαλε ως λόγο για τη μη έγκαιρη συμμόρφωση της, τις οικονομικές και άλλες δυσκολίες που αντιμετώπιζε, καθώς και πρακτικές δυσκολίες που είχαν σχέση με τη διεξαγωγή επιδιορθώσεων με μηχανήματα λόγω γειτνίασης των εγκαταστάσεών της με τα τουρκικά στρατεύματα. Οι καθ' ων η αίτηση, απέστειλαν στην αιτήτρια επιστολή ημερ. 31.12.03, το περιεχόμενο της οποίας, αποτέλεσε αντικείμενο διαφωνίας μεταξύ των διαδίκων. Παραθέτω το ακόλουθο απόσπασμα:
«Κύριοι,
Θέμα: Λειτουργία εγκατάστασης τροφίμων ζωικής προέλευσης
Οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες υλοποιώντας την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 58.394 και ημερομηνίας 27/8/2003, αφού επιθεώρησαν την εγκατάσταση σας, σας πληροφορούν ότι αυτή έχει κριθεί ότι ικανοποιεί τις διατάξεις της σχετικής νομοθεσίας και θεωρείται ως αναβαθμισμένη.
Ως εκ τούτου δικαιούσθε να συνεχίσετε τη λειτουργία παραγωγής των προϊόντων σας. Για να σας εκδοθεί επίσημη άδεια λειτουργίας και κωδικός αριθμός τον οποίο θα χρησιμοποιείτε στην σήμανση των προϊόντων σας, θα πρέπει σύντομα να μας υποβάλετε αίτηση για έκδοση άδειας λειτουργίας της εγκατάστασης σας η οποία θα περιέχει τα ακόλουθα στοιχεία:
.....................................................................................................................................................»
Κατά τις επιθεωρήσεις απεσταλμένων της DG SANCO της Ε.Ε. που έγιναν αρχές Μαρτίου 2004 για έλεγχο των δραστηριοτήτων που ανέλαβαν οι εθνικοί φορείς για την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων κρέατος και των σφαγείων, εντοπίστηκαν σοβαρές αδυναμίες σε εγκαταστάσεις αλλαντοποιείων και εργοστάσια κοπής κρέατος που δεν είχαν καταγραφεί σε προηγούμενους ελέγχους, με αποτέλεσμα να αποφασισθεί από το Υπουργείο Γεωργίας η εκ νέου επιθεώρηση όλων των εγκαταστάσεων από διμελείς έως τριμελείς επιτροπές επιθεωρητών των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών το αργότερο μέχρι 31.3.04. Σ΄ αυτό το πλαίσιο επιθεωρήθηκαν στις 27.3.04 και οι εγκαταστάσεις της αιτήτριας από τον εντεταλμένο επιθεωρητή Δρα Ανδρέου. Διαπιστώθηκε ότι οι εγκαταστάσεις της παρουσίαζαν σοβαρές λειτουργικές και κτιριακές ελλείψεις καθώς και αποκλίσεις από τη σχετική νομοθεσία, με αποτέλεσμα να αποσταλεί στην αιτήτρια η επιστολή ημερ. 14.4.04, με την οποία εκαλείτο να αναστείλει τη λειτουργία των εγκαταστάσεων της και την παραγωγή προϊόντων. Αυτή είναι η προσβαλλόμενη απόφαση με την παρούσα προσφυγή.
Η αιτήτρια θέτει θέμα αναρμοδιότητας των καθ' ων η αίτηση να λάβουν απόφαση που συνεπαγόταν την επ' αόριστο αναστολή των εργασιών τους. Ισχυρίζονται ότι ο μόνος αρμόδιος να ακυρώσει την εγγραφή εγκατάστασης ήταν ο Διευθυντής των Ιατρικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Γεωργίας δυνάμει της παρ. 3(δ) του άρθρου 11 των περί Τροφίμων Κανονισμών ΚΔΠ 362/03.
Η αιτήτρια αντικρίζει το θέμα πάνω σε λανθασμένη νομική βάση καθότι η επιχείρηση της δεν ήταν εγγεγραμμένη εγκατάσταση βάσει του Κανονισμού 9 της ΚΔΠ 362/03, ούτε η επίδικη απόφαση αφορούσε ακύρωση εγγραφής δυνάμει του Καν. 11(3). Η μεταβατική διάταξη των εν λόγω Κανονισμών έθετε ως προθεσμία συμμόρφωσης την 31.12.03 για τις ήδη εγγεγραμμένες και λειτουργούσες εγκαταστάσεις κατά την έναρξη ισχύος τους. Η επιχείρηση της αιτήτριας λειτουργούσε μεν από το 1972 με κτηνιατρικό αριθμό έγκρισης αρ.16 του Επιστημονικού Συμβουλίου Τροφίμων σύμφωνα με την ισχύουσα τότε νομοθεσία, ωστόσο, δεν είχε αναβαθμιστεί εντός της προκαθορισθείσας προθεσμίας ώστε να δικαιούται εγγραφής δυνάμει των νέων Κανονισμών.
Η προσβαλλόμενη απόφαση επιβάλλει αναστολή λειτουργίας επ' αόριστο ή μέχρι την τελική συμμόρφωση της αιτήτριας προς τις πρόνοιες των Κανονισμών, εξουσία που δε προβλέπεται νομοθετικά ούτε στον περί Τροφίμων Νόμο (Ν.51(Ι)/96) ούτε στους σχετικούς Κανονισμούς (ΚΔΠ 362/03), όπως εφαρμόζονταν κατά τον ουσιώδη χρόνο. Το νομιμοποιητικό έρεισμα της επίδικης απόφασης είναι η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 27.8.03 με την οποία το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε,
«α) Να καθορίσει ως τελευταία ημερομηνία για την αναβάθμιση όλων των εγκαταστάσεων παραγωγής, μετακίνησης, διακίνησης, αποθήκευσης και εμπορίας προϊόντων ζωικής προέλευσης την 31η Δεκεμβρίου 2003.
β) Να εξουσιοδοτήσει τον Υπουργό Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος να προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για το κλείσιμο όσων εγκαταστάσεων δεν αναβαθμιστούν στο επίπεδο που απαιτεί το ευρωπαϊκό κεκτημένο, μετά την πιο πάνω ημερομηνία.»
Ερεισμα αποτέλεσε και η μεταγενέστερη απόφαση του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος που εμπεριέχεται στην επιστολή ημερ. 12.3.04 του Διευθυντή Κτηνιατρικών Υπηρεσιών (στο εξής «απόφαση Διευθυντή») στην οποία αναφέρονται τα εξής:
«Μετά τα αποτελέσματα της επιθεώρησης της 1- 5 Μαρτίου 2004 των Επιθεωρητών της Ευρωπαϊκής Ενωσης επιβάλλεται η δημιουργία επιτροπών για επαναεπιθεώρηση όλων των υποστατικών τροφίμων ζωικής προέλευσης τα οποία έχουν συμπεριληφθεί στον κατάλογο των εγκαταστάσεων που θεωρούνται ότι πληρούν τις πρόνοιες των Ευρωπαϊκών Οδηγιών .......................................................................................................................................................
11. Στις περιπτώσεις που οι επιτροπές αποφανθούν ότι η εγκατάσταση δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή οδηγία προβαίνουν στην επίδοση προς τους υπεύθυνους των βιομηχανιών σημειώματος για αναστολή της λειτουργίας της εγκατάστασης μέχρι την 31/3/2004.»
Μετά τους διαδοχικούς ελέγχους που αρμοδίως πραγματοποίησαν οι κτηνιατρικοί λειτουργοί, δυνάμει του άρθρου 14Α του Νόμου (Ν.153(Ι)/02) και μετά τη επιθεώρηση στην οποία προέβη ο κ. Κλείτος Ανδρέου, εξουσιοδοτημένος λειτουργός δυνάμει της πιο πάνω απόφασης του Διευθυντή, διαπιστώθηκε ότι η αιτήτρια δεν είχε αναβαθμιστεί στο επίπεδο που επέβαλε η ευρωπαϊκή οδηγία. Συνεπώς η απόφαση αναστολής της λειτουργίας της, λήφθηκε αρμοδίως από κτηνιατρικό λειτουργό εκ μέρους του Διευθυντή Κτηνιατρικών Υπηρεσιών αφού αφορούσε σε εκτέλεση απόφασης του Υπουργείου Γεωργίας το οποίο είχε επιφορτιστεί με την υλοποίηση του σχεδίου δράσης επαναεπιθεώρησης των υποστατικών τροφίμων ζωϊκής προέλευσης.
Το συγκεκριμένο σχέδιο εκπονήθηκε προκειμένου η Κυπριακή Δημοκρατία να συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις και να επιλύσει τα προβλήματα που εντόπισαν οι επιθεωρητές της ΕΕ στην έκθεση τους κατά την επίσκεψη τους στα εν λόγω υποστατικά από 1-5 Μαρτίου 2004. Στην έκθεση καταγράφονται τα λάθη και επικρίνονται τα συμπεράσματα των εθνικών αρμόδιων αρχών αναφορικά με την καταλληλότητα των εγκαταστάσεων που συμπεριλήφθηκαν στον κατάλογο των εγκεκριμένων υποστατικών που θεωρήθηκε ότι εναρμονίστηκαν σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Ανάμεσα σε αυτές ήταν και οι εγκαταστάσεις της αιτήτριας η οποία κρίθηκε αρχικά από τους καθ' ων η αίτηση ότι πληρούσε τις πρόνοιες της νομοθεσίας και ότι θα συνέχιζε τη λειτουργία της μετά την 31.12.03 (εκπνοή προθεσμίας αναβάθμισης). Αυτό βεβαιώνει η επιστολή ημερ. 31.12.03 (πιο πάνω) καθώς και η βεβαίωση ημερ. 29.12.03 του Ανώτερου Κτηνιατρικού Λειτουργού που έκανε την τελευταία επιθεώρηση στις εγκαταστάσεις της αιτήτριας (βλ. φάκελο Τεκμήριο 1). Η κρίση ότι η αιτήτρια αναβαθμίστηκε και η συγκατάθεση των αρμόδιων αρχών να λειτουργεί μετά το τέλος της μεταβατικής περιόδου, παρά το ότι προηγήθηκαν έλεγχοι από τους οποίους διαπιστώθηκαν ελλείψεις, αποτελεί ευμενή για την αιτήτρια απόφαση η οποία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την προσβαλλόμενη απόφαση. Οι καθ' ων η αίτηση στις 31.12.03 θεώρησαν την εγκατάσταση της αιτήτριας ως αναβαθμισμένη και επέτρεψαν τη λειτουργία της ενώ στις 14.4.04 έκριναν την ίδια ακριβώς εγκατάσταση ότι θα πρέπει να αναβαθμιστεί πλήρως και ανέστειλαν τη λειτουργία της. Ανεξαρτήτως αν ισοδυναμεί με ανάκληση προηγούμενης πλημμελούς ευμενούς απόφασης για λόγους δημόσιας υγείας ή απλά πράξη αντίθετη προς προηγούμενη του ίδιου οργάνου, η επίδικη απόφαση είναι εκ της φύσεως της αιτιολογητέα. Η Διοίκηση μπορεί να μεταβάλει τις απόψεις της αλλά οφείλει να αιτιολογεί ειδικά την αλλαγή της πορείας της. (Π.Δ. Δαγτόγλου, Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, Τρίτη Εκδοση σελ. 285). Η αιτιολογία που δόθηκε είναι η ακόλουθη:
«Bellfoods Ltd
Τ.Θ. 27657
2432 Λευκωσία
Κύριοι,
Θέμα: Αναστολή λειτουργίας εγκατάστασης
(Αλλαντοποιείο - Εργαστήριο Κρεατοπαρασκευασμάτων)
Οπως ήδη γνωρίζετε οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες μετά από συστάσεις του FVO, των διευθύνσεων D.G. Enlargement και D.G. Sanco της Ε.Ε. προέβηκαν σε επαναξιολόγηση όλων των εγκαταστάσεων που προεγκρίθηκαν στις 31 Δεκεμβρίου 2003.
Λυπούμαι να σας πληροφορήσω ότι η επιτροπή που διενήργησε την επαναξιολόγηση της εγκατάστασης σας στις 27.3.2004 διαπίστωσε σοβαρές αποκλίσεις από τις προβλεπόμενες παραμέτρους που καθορίζονται στην σχετική νομοθεσία.
Για τούτο είμαι υποχρεωμένος να σας καλέσω να αναστείλετε άμεσα την λειτουργία της εγκατάστασης και την παραγωγή προϊόντων.
Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης σας η Υπηρεσία μας θα προχωρήσει στη λήψη μέτρων σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία.
Για να επαναλειτουργήσει η εγκατάσταση σας θα πρέπει να αναβαθμιστεί πλήρως, να υποβληθούν σχέδια HACCP μαζί με την σχετική αίτηση και αν κατά την επιθεώρηση που θα ακολουθήσει διαπιστωθεί ότι η εγκατάσταση πληροί όλες τις διατάξεις της σχετικής νομοθεσίας τότε θα εγκριθείτε και εγγραφείτε στον σχετικό κατάλογο.»
Εχω τη γνώμη ότι οι λόγοι που αναφέρθηκαν είναι γενικοί και αόριστοι και δεν ικανοποιούν τις αρχές για ειδική αιτιολογία. Στην προκείμενη περίπτωση δεν εξειδικεύονται οι «σοβαρές αποκλίσεις» ούτε αναφέρονται διαφοροποιήσεις στην εκτίμηση που ενδεχομένως προέκυψαν μετά την προηγούμενη επιθεώρηση ώστε να δικαιολογείται η άμεση αναστολή της λειτουργίας της επιχείρησης.
Η αιτήτρια πρόβαλε ένα επιπρόσθετο λόγο ακύρωσης που ευσταθεί. Η απόφαση-πλαίσιο του Διευθυντή, εξουσιοδοτούσε ονομαστικά τρεις κτηνιατρικούς λειτουργούς οι οποίοι θα απάρτιζαν την κάθε επιτροπή που θα ήταν επιφορτισμένη με την επαναεπιθεώρηση των εγκαταστάσεων. Η διατύπωση των οδηγιών για τις ενέργειες των Επιτροπών δεν αφήνει αμφιβολία ότι η κάθε Επιτροπή εντέλλεται να επιθεωρήσει και να αποφανθεί συλλογικά, καταγράφοντας μάλιστα, τις αποφάσεις της στο «Έντυπο Επιθεώρησης Εργαστηρίων και Αλλαντοποιείων» .
Στην προκείμενη περίπτωση καταγράφεται επί του συγκεκριμένου εντύπου το όνομα του ενός από τους τρεις εξουσιοδοτημένους επιθεωρητές ο οποίος και το υπογράφει. Δεν προκύπτει ούτε από το περιεχόμενο του εν λόγω εγγράφου ούτε και από τα υπόλοιπα έγγραφα του φακέλου ότι η επιθεώρηση και έρευνα έγινε και από τους τρεις εντεταλμένους λειτουργούς/επιθεωρητές. Νομίζω πως είναι προφανές ότι παραβιάσθηκε ουσιώδης τύπος που οι ίδιοι οι καθ' ων έθεσαν ως εχέγγυο της διαδικασίας με αποτέλεσμα να κλονίζεται το θεμέλιο της έρευνας.
Για τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.
Α. ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.
ΣΦ.