|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ANAΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Υπόθεση Αρ. 1008A/1999)
18 Ιουνίου, 2003
[ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
BAΣΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ,
Αιτητές,
ν.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΒΕΛΤΙΩΣΕΩΣ ΤΣΕΡΙΟΥ,
Καθ΄ου η Αίτηση.
Α. Χριστοφίδου (κα), για τους Αιτητές.
Α. Γεωργίου, για το Καθ΄ου η Αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με την παρούσα προσφυγή οι αιτητές ζητούν από το Δικαστήριο την πιο κάτω θεραπεία:-
«Δήλωση ότι η πράξη και/ή απόφαση των καθ΄ων η Αίτηση, που κοινοποιήθηκε με επιστολή προς τους Αιτητές ημερ. 3/6/99, με την οποία πληροφόρησαν τους Αιτητές ότι η προσφορά τους για την ετοιμασία μελέτης και επίβλεψης του Κοινοτικού Σταδίου Τσερίου κατακυρώθηκε σε άλλο προσφοροδότη πλην των Αιτητών και συγκεκριμένα στους κ.κ. Αρτέμη Ψευτοδιάκο και Ελένη Πετροπούλου είναι άκυρη και στερείται κάθε εννόμου αποτελέσματος.»
Το Συμβούλιο Βελτιώσεως Τσερίου, στα πλαίσια της ειλημμένης απόφασής του για ανέγερση Κοινοτικού Σταδίου στο Τσέρι, στις συνεδρίες του ημερομηνίας 29.9.98 και 15.12.98 αντίστοιχα, αποφάσισε όπως ζητήσει προσφορές για την ανάθεση του συγκεκριμένου έργου, από αρχιτέκτονες μέλη του ΕΤΕΚ που στο παρελθόν είχαν αναλάβει τη μελέτη και επίβλεψη έργων παρόμοιας φύσεως (κατά προτίμηση σταδίων άλλων Συμβουλίων Βελτιώσεως).
Υποβλήθηκαν συνολικά τέσσερις προσφορές. Ανάμεσα σ΄ αυτές συγκαταλέγετο η προσφορά των αιτητών (Βάσου Χρίστου & Συνεργατών) και η προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους (Ελένης Πετροπούλου και Αρτέμη Ψευτοδιάκου).
Ακολούθησε η μελέτη όλων των προσφορών από το καθ΄ ου η αίτηση Συμβούλιο και αποφασίστηκε όπως οι τρεις προσφοροδότες με τη χαμηλότερη προσφορά (στους οποίους περιλαμβάνοντο όχι μόνο οι αιτητές και το ενδιαφερόμενο μέρος αλλά και η εταιρεία Ρ.Μ.Κ. Associates Ltd.) κληθούν να δώσουν διευκρινήσεις σχετικά με ορισμένα σημεία των προσφορών τους.
Οι εν λόγω προσφοροδότες έγιναν δεκτοί από το καθ΄ου η αίτηση Συμβούλιο στις συνεδρίες του ημερομηνίας 23.2.99 και 2.3.99 αντίστοιχα, στη δε αμέσως επόμενη αυτών συνεδρία (ημερ. 18.5.99) δόθηκε εξουσιοδότηση στον Πρόεδρο του Συμβουλίου να επικοινωνήσει με τους δύο εκ των τριών προαναφερόμενων χαμηλότερων προσφοροδοτών, που δεν ήταν άλλοι από τους αιτητές και το ενδιαφερόμενο μέρος, για να διαπιστώσει κατά πόσο ήταν διατεθειμένοι να συνεργαστούν για την ετοιμασία μελέτης σχετικά με την ανέγερση του προγραμματιζόμενου σταδίου, το αρχικό κόστος του οποίου υπολογίζετο γύρω στις £150.000.
Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημανθεί ότι αιτητές και ενδιαφερόμενο μέρος είχαν προσφέρει την ίδια τιμή δηλαδή 3% επί του συνολικού κατασκευαστικού κόστους του έργου.
Μετά και την απάντηση στο πιο πάνω ερώτημα που εκ μέρους των αιτητών ήταν θετική ενώ εκ μέρους του ενδιαφερομένου προσώπου αρνητική ακολούθησε η συνεδρία του Συμβουλίου ημερομηνίας 25.5.99 κατά την οποία λήφθηκε κατά πλειοψηφία η επίδικη απόφαση.
Ειδικότερα κατά την εν λόγω συνεδρία λέχθηκαν τα ακόλουθα:- (Παρατίθεται αυτούσιο το κείμενο των πρακτικών αυτής)
«Τα μέλη του Συμβουλίου στη συνέχεια έκφρασαν τις απόψεις τους:
Οι κ. Χριστόδουλος Κωνσταντίνου, κ. Μιχάλης Θεοδώρου, κ. Νίκος Μιχαήλ και Μιχ. Πασιαρδής τάχθηκαν υπέρ της κατακύρωσης της προσφοράς στην κα Ελένη Πετροπούλου για τον λόγο ότι το Συμβούλιο έχει συνεργασθεί και στο παρελθόν με την κα Πετροπούλου και είναι ικανοποιημένοι.
Ο κ. Δημήτρης Ττούμπας και κ. Ανδρέας Παναγή είχαν την άποψη ότι αφού το γραφείο του κ. Βάσου Χρίστου έχει ετοιμάσει μελέτη για πέντε παρόμοια έργα ενώ η κα Πετροπούλου δεν έχει πείρα σε τέτοια έργα και νοουμένου ότι ο κ. Χρίστου δέχεται να συνεργαστεί με την κα Πετροπούλου, πρέπει να ανατεθεί η μελέτη στον κ. Χρίστου ή να γίνει κλήρωση.
Το Συμβούλιο στη συνέχεια με τέσσερις ψήφους υπέρ της κα Πετροπούλου αποφάσισε όπως κατακυρώσει την προσφορά στην κα Ελένη Πετροπούλου και κ. Αντώνη Ψευτόδιακο με 3% επί του τελικού κόστους του έργου όση είναι και η προσφορά του Βάσου Χρίστου και Συνεργάτες Λτδ.»
Με την παρούσα προσφυγή προσβάλλεται η συγκεκριμένη απόφαση η οποία κοινοποιήθηκε στους αιτητές με την επιστολή του καθ΄ου η αίτηση ημερομηνίας 3 Ιουνίου 1999.
Ο δικηγόρος του καθ΄ου η αίτηση Συμβουλίου πρόβαλε προδικαστική ένσταση ισχυριζόμενος ότι οι αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος προσβολής της επίδικης απόφασης. Εδράζει δε την εισήγησή του αυτή στο γεγονός ότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε νομοθεσία η οποία να υποχρεώνει τους καθ΄ων η αίτηση να ζητούν προσφορές, αλλά οι ίδιοι επέλεξαν να εφαρμόσουν την προαναφερόμενη διαδικασία για σκοπούς χρηστής διοίκησης.
Δεν θα συμφωνούσα με τον εν λόγω ισχυρισμό. Από τη στιγμή που οι αιτητές μετείχαν ως υποψήφιοι στην όλη διαδικασία, υπέβαλαν δηλαδή μια καθόλα έγκυρη προσφορά με σκοπό την ανάθεση σ΄ αυτούς του προγραμματιζόμενου έργου κι΄ αντί αυτής προτιμήθηκε κάποια άλλη προσφορά συνυποψηφίου τους της ίδιας μάλιστα τιμής με τη δική τους, έχουν κάθε έννομο συμφέρον να προσβάλουν την επίδικη απόφαση. Το γεγονός δε ότι οι καθ΄ων η αίτηση δεν υποχρεώθηκαν από οποιαδήποτε νομοθεσία να ακολουθήσουν τη διαδικασία που επέλεξαν για λόγους μάλιστα χρηστής διοίκησης όπως οι ίδιοι ανέφεραν, δεν επηρεάζει με οποιοδήποτε τρόπο το έννομο συμφέρον των αιτητών. Προσθέτω ότι στην αγόρευση του ο δικηγόρος των καθ΄ων η αίτηση ούτε εξειδικεύει, ούτε αιτιολογεί καθ΄ οιονδήποτε τρόπο τη θέση αυτή.
Ανταποκρινόμενοι στις προσφορές που ζήτησαν οι καθ΄ων η αίτηση, οι αιτητές υπέβαλαν, ως προσοντούχοι αρχιτέκτονες-μέλη του ΕΤΕΚ, μια καθόλα έγκυρη προσφορά η οποία τελικά δεν προτιμήθηκε, με αποτέλεσμα να υποστούν βλάβη.
Βάσει λοιπόν όλων αυτών των δεδομένων δεν θα συμφωνούσα ότι ευσταθεί η προδικαστική ένσταση των καθ΄ων η αίτηση.
Οι αιτητές στη γραπτή τους αγόρευση προέβαλαν και ανέπτυξαν σειρά νομικών σημείων που κατά την εισήγησή τους τεκμηρίωναν λόγους ακυρότητας. Ένα από αυτά αναφερόταν στην έλλειψη αιτιολογίας της επίδικης απόφασης. Ειδικότερα υποστήριξαν πως αν ανατρέξει κανείς στα πρακτικά της κρίσιμης συνεδρίας του καθ΄ου η αίτηση Συμβουλίου, ημερομηνίας 25.5.99 κατά την οποία λήφθηκε η επίδικη απόφαση, εύκολα διαπιστώνει πως το κείμενο αυτής δεν αποκαλύπτει τίποτε άλλο παρά μόνο τις σκέψεις των πέντε μελών του Συμβουλίου. Των τριών που τάχθηκαν υπέρ της κατακύρωσης της προσφοράς στο ενδιαφερόμενο μέρος και των δύο που τάχθηκαν υπέρ της κατακύρωσης της προσφοράς στους αιτητές. Είναι δε εισήγησή τους πως οι απόψεις που εκφράζονται από μεμονωμένα μέλη του αποφασίζοντος συλλογικού οργάνου (στην προκείμενη περίπτωση του Συμβουλίου Βελτιώσεως Τσερίου) δεν δύνανται να αποτελέσουν την αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξης.
Ένας άλλος ισχυρισμός των αιτητών αναφέρεται στην τιμή της προσφοράς τους. Υποστηρίζεται συγκεκριμένα πως παρόλο που η από μέρους τους προσφερθείσα τιμή ήταν η ίδια με εκείνη του ενδιαφερόμενου προσώπου, δεν δόθηκε από την πλευρά του αρμόδιου καθ΄ου η αίτηση Συμβουλίου οποιαδήποτε ειδική αιτιολογία για την απόρριψή της.
Προβάλλεται ακόμη σαν πραγματικό γεγονός πως το Συμβούλιο Βελτιώσεως Τσερίου δεν έλαβε καθόλου υπόψη του την προηγούμενη πείρα των αιτητών στη μελέτη και επίβλεψη έργων παρόμοιας φύσεως με το σκοπούμενο να ανεγερθεί (Κατάλογος των εν λόγω έργων ευρίσκετο ενώπιον του Συμβουλίου).
Τέλος υπεβλήθη ότι το καθ΄ου η αίτηση Συμβούλιο κατά την άσκηση της διακριτικής του ευχέρειας παραβίασε τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της χρηστής διοίκησης που πρέπει να διέπουν όλες τις πράξεις των δημοσίων αρχών καθώς και ότι κατά τη λήψη της κρινόμενης απόφασης εμφιλοχώρησε από μέρους του Συμβουλίου πλάνη περί τα πράγματα, κατάχρηση και υπέρβαση εξουσίας.
Από την άλλη πλευρά ο δικηγόρος των καθ΄ων η αίτηση αντικρούει τον ισχυρισμό περί έλλειψης αιτιολογίας της επίδικης απόφασης και στήριξης αυτής μόνο επί των προσωπικών απόψεων των μελών του Συμβουλίου και εισηγείται πως μια προσεκτική και ενδελεχής μελέτη των πρακτικών της κρίσιμης συνεδρίας του Συμβουλίου ημερομηνίας 25.5.99 μας οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα ότι ο λόγος που οδήγησε τα μέλη του Συμβουλίου στη συγκεκριμένη απόφαση ήταν η προηγούμενη επιτυχής συνεργασία τους με το ενδιαφερόμενο πρόσωπο και η εμπιστοσύνη που δημιούργησε η εν λόγω συνεργασία. Προς ενίσχυση δε του ισχυρισμού του αυτού παραπέμπει στην πάγια αρχή της νομολογίας σύμφωνα με την οποία η αιτιολογία μιας διοικητικής πράξης συμπληρώνεται από τα κατά περίπτωση στοιχεία του σχετικού διοικητικού φακέλου, για να τονίσει το γεγονός ότι η εις την παρούσα περίπτωση κατάληξη της αρμόδιας αρχής, δηλαδή η κατά πλειοψηφία κατακύρωση της προσφοράς στο ενδιαφερόμενο πρόσωπο, ήταν το αποτέλεσμα ενδελεχούς έρευνας και στάθμισης όλων των στοιχείων, που αφορούσαν τους αιτητές και το ενδιαφερόμενο πρόσωπο. Θα συμφωνήσω με την εισήγηση του καθ΄ου η αίτηση. Πρόσθετα δε προς τα όσα έχουν λεχθεί θα ήθελα να επισημάνω πως τα μέλη του Συμβουλίου Βελτιώσεως Τσερίου είχαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν την προσωπική τους γνώση και εμπειρία στα πλαίσια της αξιολόγησης των προσφορών, ειδικότερα αφού, όπως έχει ήδη ειπωθεί, είχαν στο παρελθόν συνεργαστεί με το ενδιαφερόμενο πρόσωπο και ήταν ικανοποιημένοι. Τούτο δε ενισχύεται και από τη νομολογία. Βλ. αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας στις υποθέσεις 923/55 και 1809/58 στις οποίες λέχθηκαν τα εξής:-
Αρ. 923/55:
«Αβασίμως δε προβάλλεται, ότι παρά τον νόμον ελήφθησαν υπ΄ όψει αι προσωπικαί αντιλήψεις των μελών του Συμβουλίου, εφ΄ όσον εξ ουδεμίας διατάξεως νόμου απαγορεύεται, όπως λαμβάνωνται υπ΄ όψει αι προσωπικαί αντιλήψεις εν συνδυασμώ προς τα ουσιαστικά και τυπικά προσόντα των κρινομένων, άτινα ως συνάγεται εκ των εν τω φακέλλω εγγράφων δεν αντιτίθενται προς εκείνοις.»
Αρ. 1809/58:
«Και ναι μεν η προσωπική αντίληψις ή αι τυχόν πληροφορίαι μελών του συμβουλίου περί του κρινομένου αποτελούσι νόμιμον στοιχείον κρίσεως, .....»
Όσον αφορά τους υπόλοιπους ισχυρισμούς των αιτητών περί απόρριψης της προσφοράς τους χωρίς την παράθεση ειδικής αιτιολογίας, παρά το γεγονός ότι η τιμή αυτής ήταν η ίδια με εκείνη του ενδιαφερόμενου μέρους και περί μη λήψεως υπόψη από μέρους του Συμβουλίου της προηγούμενης πείρας τους σε έργα παρόμοιας φύσεως με το σκοπούμενο να ανεγερθεί, ούτε αυτοί γίνονται αποδεκτοί από μέρους του καθ΄ου η αίτηση. Πιο συγκεκριμένα υποστηρίζεται ότι σε υποθέσεις όπως η παρούσα, η τιμή δεν αποτελεί το κύριο ή το μοναδικό στοιχείο κρίσης. Λαμβάνονται υπόψη όλα τα στοιχεία τα αφορώντα τις προσφορές σε συνάρτηση με την τιμή, προτού παρθεί η τελική απόφαση. Και πάλι θα συμφωνήσω με τα όσα ο καθ΄ου η αίτηση ισχυρίζεται. Στην απόφαση Α. Σαζεΐδης & Υιός Λτδ. ν. Δήμου Αθηαίνου, Υπόθ. Αρ. 359/88, ημερομηνίας 30.9.89, στη σελίδα 2242 ο Στυλιανίδης, Δ. (όπως ήταν τότε) αναφέρθηκαν τα ακόλουθα:-
«Η προσφερόμενη τιμή είναι σημαντικό στοιχείο κρίσης. Δεν είναι όμως το μόνο ή το αποφασιστικό. Πρέπει να συνδυάζεται και με άλλα στοιχεία της προσφοράς για την τελική απόφαση της κατακύρωσης, μεταξύ των οποίων η ποιότητα του προσφερόμενου και το εχέγγυο της καλής εκτέλεσης από τον προσφοροδότη......»
Στην προκειμένη περίπτωση οι δύο επικρατέστερες προσφορές ήταν της ίδιας τιμής. Το ενδιαφερόμενο μέρος όμως όπως προαναφέρθηκε συνεργάστηκε στο παρελθόν με τους καθ΄ων η αίτηση και το Συμβούλιο ήταν ικανοποιημένο. Λήφθηκε δηλαδή και προσμέτρησε υπέρ τους το επίπεδο και η ποιότητα των υπηρεσιών τους που αναμφίβολα αποτελούν ουσιώδεις και σημαντικούς παράγοντες οι οποίοι επιβάλλεται να λαμβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση των προσφορών, έχουν δε άμεση σχέση με τις δυνατότητες καλής εκτέλεσης των όρων της προσφοράς.
Δεν προτιμήθηκε άλλωστε μια ψηλότερη προσφορά έναντι μιας άλλης χαμηλότερης ώστε να απαιτείται σύμφωνα με τη νομολογία ειδική αιτιολογία. Είμαι της γνώμης επομένως ότι η απόφαση των καθ΄ων η αίτηση ήταν εύλογη υπό τις περιστάσεις. Θα ήθελα δε να προσθέσω ότι από όλα τα στοιχεία που υπάρχουν στο φάκελο του Δικαστηρίου φαίνεται ξεκάθαρα ότι το Συμβούλιο Βελτιώσεως Τσερίου έλαβε υπόψη του τον κατάλογο στον οποίο αναφέρονταν τα έργα παρόμοιας φύσεως με το σκοπούμενο να ανεγερθεί, που είχαν αναλάβει στο παρελθόν οι αιτητές, κατόπιν όμως μιας συνολικής στάθμισης όλων των προαναφερομένων στοιχείων προτίμησε την προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους.
Οι επόμενες αιτιάσεις των αιτητών αφορούν τον τρόπο με τον οποίο το καθ΄ου η αίτηση Συμβούλιο άσκησε τη διακριτική του ευχέρεια κατά την επιλογή της συμφερότερης προσφοράς. Η πρώτη αναφέρεται στην παραβίαση των αρχών της ίσης μεταχείρισης και της χρηστής διοίκησης και η δεύτερη σε πλάνη περί τα πράγματα και κατάχρηση και υπέρβαση εξουσίας κατά τη λήψη της κρινόμενης απόφασης.
Βάσει όλων όσων έχουν ήδη λεχθεί δεν θα θεωρούσα ότι η επίδικη απόφαση είναι αντίθετη προς τις προαναφερόμενες αρχές. Το καθ΄ου η αίτηση Συμβούλιο άσκησε τη διακριτική του ευχέρεια εντός των ορθών πλαισίων και νομότυπα. Εξάλλου και οι τρεις προσφοροδότες με τις χαμηλότερες τιμές κλήθηκαν ενώπιόν του για διευκρινίσεις, οι προσφορές δε αιτητών και ενδιαφερόμενου μέρους είχαν την ίδια τιμή και αφορούσαν τις ίδιες εργασίες. Σύμφωνα δε με τη νομολογία, το βάρος της απόδειξης πλάνης, το έχει ο αιτητής και στην παρούσα περίπτωση δεν το απέσεισε.
Η προσφυγή απορρίπτεται με έξοδα.
Η επίδικη απόφαση επικυρώνεται.
(Υπ.) Μ. Κρονίδης, Δ.
/ΕΠσ