|
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
|
|
|
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Προσφυγή Αρ. 231/2001)
23 Μαΐου, 2003
[ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/τής.]
Αναφορικά με τα αρθρα 146 και 28 του Συντάγματος
ΕΙΡΗΝΗ Π. ΜΑΣΤΡΑΠΠΑ,
Αιτήτρια,
ν.
ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ,
Καθ΄ου η Αίτηση.
_________________
Ανδρέας Νεοκλέους & Σία
, για την Αιτήτρια.Μαρία Μαλαχτού-Παμπαλλή, Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για το Καθ΄ου η Αίτηση.
_________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η Αιτήτρια είναι ιδιοκτήτρια κτήματος στα Κάτω Πολεμίδια στη Λεμεσό, στο οποίο έχει ανεγερθεί δυνάμει αδείας οικοδομής εκδοθείσας το 1985 διώροφη οικοδομή συνιστάμενη από δύο κατοικίες στο ισόγειο και γυμναστήριο στον όροφο. Το 1999 η Αιτήτρια υπέβαλε δύο αιτήσεις για μετατροπές στην κατοικία και αλλαγές της χρήσης της σε βιβλιοπωλείο. Το αρμόδιο Επαρχιακό Γραφείο Πολεοδομίας Λεμεσού απόρριψε τις αιτήσεις για ουσιαστικά ταυτόσημους λόγους ως ακολούθως:
"(
500) Η προτεινόμενη αλλαγή χρήσης της εγκριμένης με την άδεια (Β615/85) κατοικίας που σημειώνεται ότι έχει ήδη τεθεί σε χρήση βιβλιοπωλείου δεν είναι δυνατόν να εγκριθεί στο οικιστικό οικόπεδο όπου ήδη λειτουργεί εγκριμένο γυμναστήριο στον όροφο, επειδή θα εντατικοποιήσει ανεπιθύμητα την εμπορική ανάπτυξη στην ευρύτερη οικιστική περιοχή με αποτέλεσμα τον δυσμενή επηρεασμό των ανέσεών της.(501) Η διασπορά εμπορικής ανάπτυξης στην οικιστική περιοχή δεν κρίνεται δικαιολογημένη αφού το οικιστικό οικόπεδο βρίσκεται σε απόσταση μόλις 150 μ. από τον 21ον Δρόμο ο οποίος αποτελεί άξονα δραστηριότητας κατηγορίας ΙΙΙ όπου συγκεντρώνονται αυτού του είδους δραστηριότητες με αποτέλεσμα την ανεπιθύμητη διασπορά εμπορικών δραστηριοτήτων (Παράγρ. 7.2.2, 7.6.2 και 7.6.3 του Τοπικού Σχεδίου Λεμεσού).
(502) Στα σχέδια που υποβλήθηκαν προτείνονται δύο υπαίθριοι χώροι στάθμευσης και τρεις υπόγειοι οι οποίοι έχουν εγκριθεί με την ’δεια που δόθηκε με τον Φακ. με αρ. Β615/85 για το εγκριμένο γυμναστήριο και τις κατοικίες, οι οποίες όμως δεν μπορούν να έχουν έξοδο προς δημόσιο δρόμο με κίνηση προς τα εμπρός (Παράγραφος 21(ε)(ι) του Παραρτήματος Γ των Παραρτημάτων του Τοπικού Σχεδίου Λεμεσού."
Η Αιτήτρια καταχώρησε ιεραρχική προσφυγή κατά της εν λόγω αρνήσεως για τους ακόλουθους λόγους:
"1. Είναι λάθος ο ισχυρισμός ότι η προτεινόμενη αλλαγή χρήσης της εγκριμένης με την άδεια κατοικίας σε βιβλιοπωλείο θα εντατικοποιήσει ανεπιθύμητα την εμπορική ανάπτυξη στην ευρύτερη οικιστική περιοχή με αποτέλεσμα το δυσμενή επηρεασμό των ανέσεων της. Το βιβλιοπωλείο βρίσκεται δίπλα από το Γυμνάσιο Πολεμιδιών και χρησιμοποιείται από τους εκεί μαθητές και σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να προσελκύσει άλλους πελάτες από άλλες περιοχές ούτως ώστε να διαταραχθεί η εμπορική ισορροπία της περιοχής.
2. Για αυτό ακριβώς το λόγο θεωρούμε ότι δεν πρόκειται να υπάρξει δυσμενής επηρεασμός των ανέσεων της περιοχής ούτε και ανεπιθύμητη διασπορά των εμπορικών δραστηριοτήτων. Αντίθετα πιστεύουμε ότι η έγκριση της άδειας είναι επιβαλλόμενη υπό τέτοιες συνθήκες για να εξυπηρετείται ο μαθητόκοσμος του Γυμνασίου. Όπως φαίνεται και από τη φωτογραφία ΤΕΚΜΗΡΙΟ Α που επισυνάπτουμε, το βιβλιοπωλείο βρίσκεται δίπλα ακριβώς από το Γυμνάσιο.
3. Σε ότι αφορά τον ισχυρισμό ότι οι χώροι στάθμευσης που προτείνονται δεν έχουν έξοδο προς δημόσιο δρόμο με κίνηση προς τα εμπρός, επισυνάπτουμε τοπογραφικό της περιοχής σαν ΤΕΚΜΗΡΙΟ Β καθώς επίσης και φωτογραφία σαν ΤΕΚΜΗΡΙΟ Γ από τα οποία φαίνεται ξεκάθαρα ότι το βιβλιοπωλείο βρίσκεται σε πλαγιόδρομο (οδός Στωικών) ακριβώς δίπλα στο Γυμνάσιο Πολεμιδιών. Όλοι οι προτεινόμενοι χώροι στάθμευσης έχουν έξοδο προς την πάροδο της Οδού Στωικών, άρα η πρόσβαση προς το δημόσιο δρόμο είναι εξασφαλισμένη. Στο μεταξύ πρέπει να σημειωθεί ότι όπως φαίνεται στο ΤΕΚΜΗΡΙΟ Β, μεταξύ του βιβλιοπωλείου και μέχρι τον 11ον δρόμο υπάρχει ένα χωράφι άρα δεν υπάρχει άλλος τρόπος εξόδου στο δημόσιο δρόμο παρά μόνον δια μέσου της παρόδου στην οδό Στωικών.
4. Εν όψει των ανωτέρω θεωρούμε ότι οι λόγοι τους οποίους επικαλείται η Πολεοδομική Αρχή είναι ανεδαφικοί και παρακαλούμε όπως αναθεωρηθεί η απόφαση και όπως εκδοθούν οι απαραίτητες άδειες προς την πελάτιδα μας."
Το Υπουργείο Εσωτερικών, προς εξέταση της προσφυγής, ζήτησε και έλαβε τις απόψεις του Επαρχιακού Γραφείου Πολεοδομίας Λεμεσού, του Κεντρικού Γραφείου Πολεοδομίας και του Δήμου Κάτω Πολεμιδιών. Το Επαρχιακό Γραφείο ενέμεινε στις απόψεις του λέγοντας:
"5. Σε σχέση με τους λόγους άρνησης χορηγήσεως πολεοδομικής άδειας αναφέρεται ότι στον λόγο άρνησης (500) των Πολεοδομικών αιτήσεων, η Πολεοδομική Αρχή σημειώνει ότι αρνήθηκε την χορήγηση άδειας λόγω της περαιτέρω εντατικοποίησης της εμπορικής ανάπτυξης που θα δημιουργείτο στην ευρύτερη οικιστική περιοχή από την λειτουργία επιπρόσθετα του εγκριμένου γυμναστηρίου στον όροφο της οικοδομής, του βιβλιοπωλείου το οποίο δεν θα μπορούσε ούτως ή άλλως να επιτραπεί στα πλαίσια των προνοιών του Τοπικού Σχεδίου Λεμεσού (λόγος άρνησης 501).
6. Παρ΄όλον ότι η αιτήτρια στην ιεραρχική Προσφυγή της αναφέρει ότι έχει αντίθετη άποψη επειδή το βιβλιοπωλείο βρίσκεται δίπλα ακριβώς από το Γυμνάσιο Πολεμιδιών και ως εκ τούτου χρησιμοποιείται αποκλειστικά από τους μαθητές που φοιτούν σ΄αυτό και άρα δεν πρόκειται να επηρεασεί δυσμενώς η οικιστική περιοχή αξίζει να σημειωθεί ότι ναι μεν το βιβλιοπωλείο βρίσκεται πλησίον του Γυμνασίου Πολεμιδιών αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα χρησιμοποιείται μόνο από τους μαθητές του εν λόγω Γυμνασίου αλλά και από τους ενοίκους της ευρύτερης περιοχής. Αποτέλεσμα τούτου και σε συνάρτηση με το γυμναστήριο στον 1ον όροφο της οικοδομής γίνεται αντιληπτό ότι θα υπάρξει δυσμενής επηρεασμός των ανέσεων της περιοχής σ΄αντίθεση με τις πρόνοιες της παραγράφου 1(ε) του Παραρτήματος Β των Γενικών Προνοιών Πολιτικής του Τοπικού Σχεδίου Λεμεσού.
7. Επίσης συμπληρώνω πως όσον αφορά τον λόγο άρνησης (501) σχετικά με την θέση της προτεινόμενης ανάπτυξης η αιτήτρια ισχυρίζεται ότι δεν θα υπάρξει ανεπιθύμητη διασπορά εμπορικών δραστηριοτήτων αλλά τουναντίον μια τέτοια ανάπτυξη στην θέση που προτείνεται είναι επιβεβλημένη για να εξυπηρετούνται οι μαθητές του Γυμνασίου Πολεμιδιών
8. Σε σχέση με τον λόγο αρνήσεως (502) ο οποίος αφορά την χωροθέτηση των απαιτούμενων χώρων στάθμευσης κρίθηκε ορθό και ασφαλές ότι έστω και αν ήταν εγκριμένοι με προηγούμενες άδειες (Β615/85) που εξουσιοδοτούσαν την λειτουργία του γυμναστηρίου και των δυο κατοικιών, υπό το φως των νέων δεδομένων ανάπτυξης και την εντατικοποίηση αυτής, επιβάλλεται όπως αυτοί, αν μη τι άλλο διασφαλίσουν έξοδο προς το δημόσιο δρόμο με κίνηση προς τα εμπρός κάτι το οποίο δεν είχε διασφαλιστεί με τις προηγούμενες άδειες."
Το Κεντρικό Γραφείο συμφώνησε με τις απόψεις του Επαρχιακού Γραφείου, τονίζοντας ότι:
"... η Πολεοδομική Αρχή ορθά απέδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη απρόσκοπτης λειτουργίας των χώρων στάθμευσης της ανάπτυξης, ιδιαίτερα υπό το φως της προτεινόμενης αλλαγής χρήσης, η οποία θα έχει ως αποτέλεσμα την εντατικοποίηση της χρήσης και τον επηρεασμό των συνθηκών ασφαλούς διακίνησης των πεζών και οχημάτων σε μια κατεξοχήν οικιστική περιοχή."
Μόνο ο Δήμος εισηγήθηκε την έγκριση των αιτήσεων λέγοντας ότι:
"... το προτεινόμενο μικρό βιβλιοπωλείο βρίσκεται δίπλα από το Γυμνάσιο Πολεμιδιών και απ΄ότι είμαστε σε θέση να γνωρίζομε εξυπηρετεί τα μέγιστα τους μαθητές του εν λόγω σχολείου.
Πιστεύομε ότι η προτεινόμενη ανάπτυξη είναι σύμφωνη με το πνεύμα του Τοπικού Σχεδίου Λεμεσού, όχι όμως με το γράμμα. Ως εκ τούτου έχομε την άποψη ότι όπου υπάρχουν σχολεία θα πρέπει με κάποιο τρόπο στις παρυφές των να χωροθετούνται και οι αναγκαίες δορυφορικές προς τα σχολεία χρήσεις, που έτσι και αλλιώς απεδείχθη, ότι από μόνη της η ζωή δείχνει τις πιο πάνω αναγκαιότητες."
Το Υπουργείο Εσωτερικών ετοίμασε σημείωμα στο οποίο έδωσε όλο το πιο πάνω ιστορικό και το οποίο υπέβαλε προς την αρμόδια Υπουργική Επιτροπή, εισηγούμενο και το ίδιο απόρριψη της ιεραρχικής προσφυγής, την οποία η Υπουργική Επιτροπή και απέρριψε.
Εισηγούνται κατά πρώτον οι ευπαίδευτοι συνήγοροι για την Αιτήτρια ότι η Αιτήτρια δεν έτυχε δικαιώματος ακροάσεως κατά την εξέταση της προσφυγής, κατά παράβαση του Κανονισμού 7 των περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Αιτήσεις και Ιεραρχικές Προσφυγές) Κανονισμών του 1990 (ΚΔΠ 55/90) ο οποίος προνοεί:
"7.-(4) Το Υπουργικό Συμβούλιο εξετάζει την προσφυγή χωρίς υπαίτια βραδύτητα και κοινοποιεί το ταχύτερο την απόφασή του στο πρόσωπο που άσκησε την προσφυγή, αφού προηγουμένως, αν το κρίνει σκόπιμο, ακούσει ή δώσει την ευκαιρία στον ενδιαφερόμενο να υποστηρίξει τους λόγους στους οποίους βασίζεται η προσφυγή."
Φρονώ ότι παράβαση του Κανονισμού 7 δεν υπάρχει καθ΄όσον αυτός αναφέρει ότι η ευκαιρία στον ενδιαφερόμενο να ακουσθεί ή να αναπτύξει ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου τους λόγους στους οποίους βασίζεται η προσφυγή δίδεται αν το Υπουργικό Συμβούλιο "το κρίνει σκόπιμο" (λέξεις που, λυπάμαι να παρατηρήσω, παραλείφθησαν στην κατά τα άλλα πλήρη παράθεση του Κανονισμού 7(4) στην αγόρευση στην οποία γίνεται η σχετική εισήγηση). Προφανώς στην προκειμένη περίπτωση τούτο δεν εκρίθη σκόπιμο. Αλλά ούτε και παράβαση του ευρύτερου κανόνα ακρόασης υπάρχει. Η αιτήτρια εξέθεσε εξ αρχής με πληρότητα τους λόγους στους οποίους εβάσισε την ιεραρχική προσφυγή της σε αναφορά με όλο το φάσμα της απόφασης του Επαρχιακού Γραφείου, τούτο δε προφανώς εξηγεί και γιατί δεν εκρίθη σκόπιμο να ακουσθεί περαιτέρω. Εξ άλλου, όπως παρατηρεί και η ευπαίδευτη συνήγορος για τη Δημοκρατία, παραπέμποντας στην υπόθεση Παντελούρης ν. Υπουργικού Συμβουλίου (1991) 3 ΑΑΔ 87, το "δικαίωμα ακρόασης" στα πλαίσια της λήψης διοικητικών αποφάσεων έχει περιορισμένη εμβέλεια.
Εισηγούνται έπειτα οι ευπαίδευτοι συνήγοροι για την Αιτήτρια ότι η προσβαλλόμενη απόφαση δεν είναι αιτιολογημένη καθ΄όσον στο αιτιολογικό της δεν αναφέρεται οποιοδήποτε σκεπτικό, η δε αιτιολογία στην πρόταση του Υπουργείου Εσωτερικών είναι γενική και αόριστη καθ΄όσον δεν προβαίνει σε υπαγωγή των λόγων της ιεραρχικής προσφυγής στη Δήλωση Πολιτικής. Ούτε προβαίνει η απόφαση σε διερεύνηση των απόψεων του Κεντρικού και του Επαρχιακού Γραφείου, ενώ παραγνωρίζει τις απόψεις του Δήμου χωρίς να εξηγείται γιατί προτιμούνται οι απόψεις του Κεντρικού και του Επαρχιακού Γραφείου έναντι εκείνων του
Δήμου.Δεν με βρίσκει σύμφωνο η εισήγηση αυτή. Δεν υπάρχει έλλειψη αιτιολογίας στην απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής. Η αρμοδιότητα της Υπουργικής Επιτροπής είναι ουσιαστικά να κρίνει την ορθότητα της απόφασης της πολεοδομικής αρχής. Εδώ η Υπουργική Επιτροπή απέρριψε την ιεραρχική προσφυγή θεωρώντας ότι το Τμήμα Πολεοδομίας εφάρμοσε ορθά και μέσα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου. Η αιτιολογία της απόφασης εμπεριέχεται σε αυτή και προκύπτει ευθέως τόσο από το σκεπτικό του Τμήματος με το οποίο απερρίφθησαν οι αιτήσεις όσο και από το σύνολο των απόψεων του Τμήματος που ήσαν ενώπιον της Υπουργικής Επιτροπής μέσω του σημειώματος του Υπουργείου Εσωτερικών. Οι απόψεις αυτές περιλάμβαναν και τις απαντήσεις στους λόγους που η Αιτήτρια είχε δώσει σε στήριξη της ιεραρχικής προσφυγής της, ώστε να μην υφίστατο έλλειψη αιτιολογίας ως προς οποιαδήποτε πτυχή της ιεραρχικής προσφυγής, περιλαμβανομένης της απόρριψης των απόψεων του Δήμου.
Εισηγούνται περαιτέρω οι ευπαίδευτοι συνήγοροι για την Αιτήτρια ότι η απόφαση της Υπουργικής Επιτροπής διέπεται από πλάνη και έλλειψη δέουσας έρευνας ως προς τα δεδομένα των ενώπιον της απόψεων και των προνοιών του Τοπικού Σχεδίου. Όχι μόνο όμως δεν διαπιστώνεται κάτι τέτοιο αλλά και διαπιστώνεται ότι η διοίκηση διεξήγαγε πληρέστατη έρευνα και εφάρμοσε ορθά τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου στη βάση δεδομένων που κάθε άλλο παρά πεπλανημένα ήσαν. Η άποψη της αιτήτριας, που υποστηρίχθηκε μόνο από το Δήμο στη βάση ότι το βιβλιοπωλείο θα εξυπηρετεί τις ανάγκες του σχολείου, παραγνωρίζει ότι η διοίκηση, στα πλαίσια του Τοπικού Σχεδίου, οφείλει να λαμβάνει υπ΄όψη της όλες τις παραμέτρους που διέπουν την πολιτική του με γνώμονα το ευρύτερο κοινό συμφέρον της ορθολογιστικής πολεοδομικής δομής και ανάπτυξης, και ουσιαστικά επιδιώκει να υποκαταστήσει εαυτή στην κρίση της διοίκησης κατά την άσκηση της διακριτικής εξουσίας της. Όπως μάλιστα τονίζει και η ευπαίδευτη συνήγορος για τη Δημοκρατία, αφετηρία είναι ότι, προκειμένου περί οικιστικής περιοχής, η οποιαδήποτε ανάπτυξη πλην της οικιστικής συνιστά όχι κανόνα αλλά εξαίρεση που πρέπει να δικαιολογείται ως απόκλιση από τον κανόνα. Τέτοια απόκλιση όχι μόνο δεν δικαιολογείτο αλλά και όλα συνηγορούσαν εναντίον της.
Γίνεται τέλος εισήγηση ότι η απόφαση παραβιάζει την αρχή της καλής πίστης της διοίκησης καθ΄όσον η άρνηση χορήγησης των αιτούμενων αδειών δεν συνάδει με την προηγούμενη έγκριση της λειτουργίας του γυμναστηρίου. Να πω μόνο ότι η εισήγηση είναι non sequitur και ότι, όπως σημειώνει και η ευπαίδευτη συνήγορος για τη Δημοκρατία, η λειτουργία γυμναστηρίου επενεργούσε μάλλον ως επιβαρυντικός παράγοντας εναντίον της έγκρισης των αιτούμενων αδειών.
Η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται. Η Αιτήτρια θα καταβάλει στη Δημοκρατία £400 έξοδα.
Δ. Χατζηχαμπής
Δ.
/ΚΧ"Π